Sốc thuốc là tình trạng người nghiện sử dụng ma túy quá liều lượng hoặc sử dụng ma túy chung với một số chất kích thích khác như: rượu, bia, thuốc an thần… từ đó xảy ra những phản ứng phụ gây nguy hiểm đến tính mạng.
Sốc thuốc là tình trạng người nghiện sử dụng ma túy quá liều lượng hoặc sử dụng ma túy chung với một số chất kích thích khác như: rượu, bia, thuốc an thần… từ đó xảy ra những phản ứng phụ gây nguy hiểm đến tính mạng.
Dấu hiệu của người bị sốc thuốc
- Bất tỉnh hoặc không có phản ứng gì khi lay gọi.
- Thở chậm hoặc ngưng thở, nhịp tim không đều.
- Người lạnh, thân nhiệt thấp.
- Da tái xanh.
Các trường hợp bị sốc thuốc
1. Sốc thuốc do dùng quá liều
Khi gặp người nghiện ma túy bị ngất vì dùng quá liều, bạn không được bỏ mặc nạn nhân lại một mình vì chỉ cần vài phút thôi, người đó có thể chết vì ngạt thở hoặc tim ngừng đập. Trong trường hợp này, bạn cần kịp thời cấp cứu người bị ngất, đồng thời gọi đến số 115 để nhờ nhân viên y tế gần nhất đến hỗ trợ.
Khi gặp người bị ngất do sốc thuốc, đầu tiên bạn cần quan sát xem người đó có còn thở không bằng cách nhìn xem lồng ngực và bụng của họ có di động lên xuống hay không, hoặc đặt tay lên bụng và ngực để xem có di động không. Nếu không thấy, bạn hãy ghé tai vào tim hay để một nhúm tóc nhỏ hoặc ít sợ bông gòn [nếu có] lên gần lỗ mũi xem nhúm tóc có lung lay hay không. Nếu ngọn tóc hoặc bông không lay động có nghĩa người ấy đã không còn thở.
Cuối cùng, bạn hãy sờ mạch của họ, có thể là mạch cổ tay, mạch bẹn, mạch cảnh [ở cổ] để xem còn mạch đập hay không.
Tùy vào từng biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân, chúng ta sẽ có biện pháp sơ cứu thích hợp để cứu sống nạn nhân trong khi chờ đợi nhân viên y tế.
Cách xử lý sốc thuốc do dùng quá liều
Có 3 tình huống sốc thuốc do dùng quá liều như sau:
* Tình huống 1: Người bị sốc thuốc còn thở, còn mạch
- Đặt nạn nhân nằm nghiêng để tránh chất nôn tràn vào đường thở.
- Làm thông đường thở cho nạn nhân bằng cách ngửa đầu họ ra phía sau, nâng nhẹ hàm trước. Nếu có nôn thì dùng ngón tay để móc chất nôn ra làm thông đường thở.
- Tiếp tục theo dõi, nếu thấy họ thở đều hơn, môi hồng trở lại thì đã qua cơn nguy hiểm. Nếu thấy họ ngừng thở hay mất mạch thì xử lý theo các bước tiếp theo.
Tình huống 2: Nạn nhân ngừng thở nhưng còn mạch
- Làm thông đường thở cho nạn nhân để tránh dị vật làm ngạt đường thở.
- Làm hô hấp nhân tạo cho nạn nhân bằng cách bóp chặt 2 lỗ mũi người ngất, hít sâu sau đó áp sát môi bạn với miệng người đó và thổi hơi vào cho lồng ngực người đó phồng lên, sau đó bỏ ra để người đó tự thở ra, thổi như vậy khoảng 12 lần/phút.
- Trong khi làm hô hấp nhân tạo, cứ 3 - 5 phút bạn lại dừng lại kiểm tra xem người đó tự thở được chưa. Nếu tự thở thì chuyển sang tình huống 1. Nếu tình trạng xấu đi thì xử lý theo tình huống 3.
Tình huống 3: Nạn nhân ngừng thở, mất mạch
- Làm thông đường thở cho nạn nhân.
- Làm hô hấp nhân tạo và bóp tim ngoài lồng ngực: Đặt một tay lên giữa xương ức, tay kia đặt lên trên vuông góc bàn tay trước, ấn xuống bằng lực của cơ thể làm cho lồng ngực thụt xuống khoảng 5cm, làm như vậy 70 - 90 lần/phút.
Lưu ý: Nếu có hai người cùng cấp cứu, thì một người thổi 1 lần, người kia bóp 5 lần. Nếu chỉ một người cấp cứu thì thổi 2 lần rồi bóp 15 lần. Sau mỗi phút, hãy dừng lại để xem người đó đã tự thở và có mạch chưa.
Đặc biệt, ngay khi phát hiện người bị ngất vì sốc thuốc, bạn cần vừa làm cấp cứu vừa gọi thêm người hỗ trợ cùng gọi cho nhân viên y tế để được trợ giúp.
2. Sốc do tai biến mạch máu não
Trường hợp này hay xảy ra khi người sử dụng ma túy bằng cách tiêm chích nhưng không tìm thấy ven phải đâm đi, đâm lại nhiều lần và cố lần mò tìm ven ở tại một chỗ. Hành động này đã vô tình tạo thành một cục máu đông ở đầu kim, khi người nghiện tìm thấy ven rồi bơm thuốc vào, cục máu đông đi vào đường máu sẽ gây nghẽn và làm vỡ mạch máu não.
Trường hợp người bị sốc thuốc như thế này thì hầu như không thể cứu, nếu may mắn thoát khỏi thì cũng để lại di chứng nặng nề như là bị tai biến mạch máu não vậy.
Cách xử lý
Khi gặp trường hợp này bạn hãy gọi ngay cấp cứu 115 để đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất có khả năng cấp cứu đột quỵ não.
Trong khi chờ xe cấp cứu, bạn cần đặt bệnh nhân nằm nghiêng cao đầu 30 - 45 độ. Nếu bệnh nhân ngừng tim, cần cấp cứu ngừng tuần hoàn và kêu gọi người xung quanh hỗ trợ.
*** Sử dụng ma túy là trò đùa với tính mạng, vì vậy muốn sống thì không còn con đường nào khác ngoài từ bỏ nó. Hãy cai nghiện trước khi quá muộn. Bạn có thể đến trung tâm cai nghiện hoặc Gọi thoại - Gọi video với bác sĩ chuyên khoa Cai nghiện trên hệ thống khám từ xa Wellcare để được tư vấn cách cai nghiện ma túy an toàn và hiệu quả tại nhà.
Tình trạng sốc phản vệ có thể xảy ra chỉ vài giây hoặc thậm chí vài phút khi người bệnh tiếp xúc với chất dị ứng với họ. Những bệnh nhân này nếu không được xử lý cấp cứu kịp thời thì rất khó qua khỏi. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin chi tiết hơn dành cho bạn.
1. Sốc phản vệ là gì?
Sốc phản vệ là một dạng phản ứng dị ứng cấp tính rất nghiêm trọng, là tình trạng một số chất hóa học được giải phóng từ hệ miễn dịch trong phản vệ khiến cho nạn nhân bị sốc.
Đây cũng được cho là một tình trạng, dễ nhận biết, khi xuất hiện tình trạng giãn mạch và thành mạch tăng tính thẩm thấu, phế quản của người bệnh trở nên nhạy cảm quá mức.
Một số trường hợp có thể xác định được nguyên nhân nhưng số còn lại thì không xác định được vì nó có thể do nhiều nguyên nhân kết hợp lại và việc chẩn đoán lại càng khó khăn hơn.
Sốc phản vệ do tiêm kháng sinh penicillin chính được cho là hay gặp nhất.
2. Nguyên nhân gây ra sốc phản vệ
Các loại thuốc uống, thuốc tiêm, các loại kháng sinh, truyền dịch, thuốc giãn cơ, thuốc gây tê,… được cho là những nguyên nhân phổ biến của tình trạng sốc phản vệ do thuốc.
Ngoài ra, nọc côn trùng, chẳng hạn như nọc ong cũng có thể gây nên tình trạng này.
Một số loại thức ăn chẳng hạn như các loại hải sản, trứng, lạc cũng là một nguyên nhân dẫn đến hiện tượng sốc phản vệ do thức ăn.
Các trường hợp bị chấn thương nghiêm trọng như tình trạng mất máu nhiều, cơ thể bị giập nát thì cũng có thể gây sốc.
3. Sốc phản vệ có nguy hiểm?
Chỉ sau vài giây hoặc vài phút tiếp xúc với phản ứng dị ứng nghiêm trọng, tính mạng của người bệnh có thể bị đe dọa nghiêm trọng.
Tình trạng sốc xuất hiện càng sớm thì mức độ nguy hiểm càng trầm trọng và tỉ lệ tử vong càng cao.
Vì thế, việc hiểu rõ nguyên nhân cũng như dị nguyên cụ thể là vô cùng cần thiết để việc cấp cứu nhanh chóng, chính xác cho người bệnh.
Diễn biến của sốc phản vệ được chia thành 3 mức độ là nhẹ, trung bình và nặng.
Nếu bệnh ở mức độ nhẹ, bệnh nhân cảm thấy đau đầu, chóng mặt và có cảm giác sợ hãi. Nhiều trường hợp có thể xuất hiện những nốt mề đay, có cảm giác buồn nôn hoặc nôn, các ngón tay bị tê, có hiện tượng khó thở, bụng đau quặn, mệt mỏi và đi tiểu, đi ngoài không tự chủ. Phổi có ran rít, ran ngáy giống như hiện tượng hen phế quản, không nghe rõ nhịp tim của bệnh nhân. Tụt huyết áp, tim đập nhanh.
Ở mức độ nặng hơn, các biểu hiện có thể rõ ràng hơn, bệnh nhân thường choáng váng, hoảng hốt, ngứa ran khắp người, khó thở, nhiều trường hợp co giật, chảy máu mũi, xuất huyết dạ dày và đôi khi là hôn mê. Da bệnh nhân tái nhợt, môi thâm và đồng tử giãn, niêm mạc có tình trạng tái tím. Nhịp tim yếu, khó bắt mạch và nhiều trường hợp không đo được huyết áp.
Ở mức độ nghiêm trọng, có thể xảy ra ngay những phút đầu tiên khi bệnh nhân tiếp xúc với dị nguyên khiến người bệnh hôn mê, nghẹt thở, da tím tái, co giật, không đo được huyết áp, có thể tử vong sau ít phút hoặc một số ít trường hợp tử vong sau vài giờ.
- Áp lực tĩnh mạch trung tâm và áp lực động mạch phổi của bệnh nhân đều thấp. Ở giai đoạn này, rõ ràng nhận thấy ở người bệnh tình trạng thiếu oxy máu và hiện tượng giảm thể tích tuần hoàn.
- Sốc giảm thể tích là sự giãn mạch, mất máu vào các khoang chứa ngoài thành mạch, và kèm theo hiện tượng giảm co bóp cơ tim. Chính vì thế, cấp cứu sốc giảm thể tích là điều quan trọng nhất trong cấp cứu sốc phản vệ.
- Một số biến chứng muộn như viêm cầu thận, viêm thận, viêm cơ tim dị ứng,…chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong.
- Một số trường hợp đã được điều trị nhưng khoảng 1,2 tuần sau đó mới xuất hiện tình trạng hen phế quản, hiện tượng mày đay tái phát nhiều lần và đôi khi là một số bệnh như viêm nút quanh động mạch, Lupus ban đỏ,...
4. Bệnh nhân cần được cấp cứu càng sớm càng tốt
Một số biểu hiện của sốc phản vệ nguy hiểm như da người bệnh nhợt nhạt, da lạnh hoặc ẩm, bệnh nhân khó thở, mạch nhanh, yếu, người bệnh bị mất ý thức,…
Người bệnh bị sốc phản vệ cần phải được cấp cứu càng sớm càng tốt. Vi thế, trong trường hợp thấy ai đó bị phản ứng dị ứng hoặc có các biểu hiện giống với sốc phản vệ nhưng không chắc chắn, bạn vẫn nên:
Gọi 115 hoặc liên hệ tới trung tâm y tế gần nhất để được hỗ trợ kịp thời.
Để người bệnh ở tư thế nằm thoải mái và nâng cao chân bệnh nhân lên.
Kiểm tra mạch, nhịp thở của người bệnh. Có thể thực hiện một số biện pháp sơ cứu hoặc tiến hành hồi sức tim phổi cho nạn nhân.
Có thể khẳng định rằng, hiện tượng sốc phản vệ là hiện tượng vô cùng nguy hiểm. Những người có nguy cơ cao nên mang theo dụng cụ tiêm tự động. Đây là ống tiêm có khả năng kết hợp với kim tiêm ẩn, khi ấn vào đùi, nó sẽ có tác động làm chậm các phản ứng sống và tăng cơ hội sống cho người bệnh.
Nếu bạn còn thắc mắc, muốn được tư vấn các vấn đề về sức khỏe hoặc cần đặt lịch khám sớm, bạn có thể liên hệ tới Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC theo số đường dây nóng 1900 56 56 56. Các chuyên gia tư vấn luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn.
MEDLATEC là một cơ sở y tế uy tín tại thủ đô Hà Nội. Chúng tôi tự hào về đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và tận tâm với người bệnh. Không những thế, hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, thiết bị máy móc tân tiến giúp việc chẩn đoán chính xác, nhanh chóng, thuận tiện và tăng hiệu quả điều trị cũng là một điểm cộng của bệnh viện. Đến với MEDLATEC, bạn sẽ được trải nghiệm dịch vụ y tế với chất lượng tốt nhất.