Trong bộ đĩa này có nhiều bài hát được minh họa hình ảnh và có lời bình đả kích sai lệch chế độ ta, tuyên truyền cho chế độ Sài Gòn cũ, đáng lưu ý là có sự tham gia biểu diễn của một số nghệ sĩ quen thuộc: Bảo Yến, Y Phụng, Kim Tiểu Long, Ngọc Huyền, Phương Thảo, Ngọc Lễ.
Ngày 14.5.2007, Thanh tra Bộ VHTT đã có công văn số 135 gửi chánh thanh tra Sở VHTT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương yêu cầu "chỉ đạo lực lượng thanh tra, kiểm tra, truy quét, thu giữ bộ DVD phản động nói trên, xử lý nghiêm khắc các hành vi in sao, phát tán". Thanh tra Bộ cũng yêu cầu Sở VHTT TP.HCM kiểm tra, làm rõ hành vi của các nghệ sĩ nói trên, xử lý sai phạm [nếu có] theo đúng quy định của pháp luật.
| |
| Ca sĩ Bảo Yến biểu diễn trong chương trình |
Ngày hôm qua, 22.5.2007, Cục Nghệ thuật biểu diễn cũng đã có công văn đề nghị Sở VHTT TP.HCM làm rõ hoạt động của các nghệ sĩ tham gia trong DVD Bước chân Việt Nam, xử lý theo thẩm quyền và có báo cáo sớm nhất gửi về Cục Nghệ thuật biểu diễn.
Tuy nhiên, dù đã có yêu cầu tịch thu, song các chủ tiệm băng đĩa ở khu vực Huỳnh Thúc Kháng, TP.HCM chỉ tỏ ra "dè dặt" hơn một chút, và cũng không quá khó khăn để mua được bộ đĩa này. Giá của bộ đĩa hiện nay là 50.000 đồng/2 đĩa, đắt hơn so với các đĩa ca nhạc bình thường.
Còn nhớ, cách đây không lâu nghệ sĩ VN đã từng bị "cài" vào VCD Biển nhớ [ghi hình tại Việt Nam]. Giờ đây, DVD Bước chân Việt Nam được thực hiện tại hải ngoại và được ghi hình trên sấn khấu với mức độ chuyên nghiệp cao. Trong 20 tiết mục của bộ đĩa, khán giả đã nhận ra những gương mặt quen thuộc với khán giả trong nước bên cạnh nhiều nghệ sĩ hải ngoại tên tuổi, trong đó Bảo Yến và Kim Tiểu Long đang sinh sống tại Việt Nam và mang quốc tịch Việt Nam. Tham gia biểu diễn các ca khúc Đưa em vào hạ, Liên khúc Trúc Hồ, Đò dọc, không biết ca sĩ Bảo Yến và nghệ sĩ Kim Tiểu Long có biết được nội dung, chủ đề chương trình này?
| |
| Bìa DVD Bước chân Việt Nam |
Phóng viên Thanh Niên đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Đình Thắng, Trưởng phòng Quản lý biểu diễn và băng đĩa ca nhạc, sân khấu Cục Nghệ thuật biểu diễn. Ông Thắng khẳng định: Sở VHTT TP.HCM cần phải làm rõ 3 nội dung: các nghệ sĩ Việt Nam tham gia chương trình với mục đích gì; các nghệ sĩ này tham gia chương trình DVD Bước chân Việt Nam [được thực hiện tại Mỹ] trong thời gian nào, lần đi Mỹ biểu diễn này có giấy phép của Sở VHTT TP.HCM hay không; các nghệ sĩ này tham gia chương trình là hành vi cố tình hay vô tình? Ông Thắng cũng cho biết đích thân ông đã xem đĩa Bước chân Việt Nam và thấy rằng các bài hát của các ca sĩ trong nước biểu diễn không có nội dung phản động, đả kích chế độ.
Tuy nhiên, hình ảnh minh họa và lời dẫn của MC thì cực kỳ phản động. Ông khẳng định: "Dù là vô tình thì cũng phải xem xét rất nghiêm túc ý thức chính trị của các ca sĩ bởi tham gia một chương trình lớn mà không biết nội dung, chủ đề chương trình tức là trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp kém, hợp đồng biểu diễn không chặt chẽ, rất dễ bị lợi dụng với mục đích xấu, có hại cho chính quyền lợi của các nghệ sĩ".
| Tối ngày 22.5 chúng tôi đã liên lạc với bà Nguyễn Thế Thanh, Phó giám đốc Sở VHTT TP.HCM. Bà cho biết, cả ngày bà đi họp nên chưa nhận được công văn của Cục Nghệ thuật biểu diễn. Bản thân bà cũng chưa xem DVD nói trên, nên chưa có điều kiện thẩm định sự việc. [Tr.A] |
Chúng tôi cũng đã tìm cách liên lạc với hai nghệ sĩ nói trên, song cả hai đều không có mặt trong nước. Nhạc sĩ Quốc Dũng - chồng của ca sĩ Bảo Yến - cho biết Bảo Yến hiện đang ở Mỹ chưa về, và anh "khẳng định chắc chắn" Bảo Yến không biết được nội dung xấu mà bộ đĩa này nhắm đến; rằng khi nhận lời tham gia 2 bài hát trong DVD nói trên Bảo Yến vẫn nghĩ rằng chị tham gia như một ca sĩ khách mời bình thường ghi hình bài hát cho Asia. Nghệ sĩ Kim Tiểu Long thì cũng đã vắng mặt trên sân khấu TP.HCM vài tháng nay, hỏi ra mới biết anh cũng đi Mỹ chưa về.
L.D - D.L
- Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2013-03-09
Đã nhiều năm qua hiện tượng ca sĩ về hát tại Việt Nam đã trở nên bình thường và không ai còn thắc mắc tại sao ca sĩ này về ca sĩ kia không. Tất cả tùy vào nhận thức của từng cá nhân và dĩ nhiên cũng lệ thuộc vào khẩu vị của bầu show, những người đánh hơi được thị hiếu của khán giả khi muốn mời ca sĩ nào về hát.
Có không ít ca sĩ hải ngoại khi về trình diễn đã gây sốt cho khán phòng như Tuấn Vũ, Hương Lan. Có ca sĩ đi từ Nam ra Bắc mà đến đâu là hết vé đến đó như Thanh Tuyền, Chế Linh hay Bằng Kiều mới đây chẳng hạn. Khán giả hào hứng đến để nghe họ hát và những tiếng hát xa xôi ấy khi trở về Việt Nam hình như bay bổng hơn, tha thiết hơn trong không gian của nơi họ được sinh ra và lớn lên cũng như nổi tiếng.
Thế nhưng kể từ đây rất nhiều ca sĩ không được cơ hội chia sẻ giọng hát với đồng bào mình sau khi Bộ VH-TT-DL ra quyết định cấm họ về Việt Nam trình diễn vì đã tham gia vào DVD chương trình Asia 71 - Kỷ niệm 32 năm hoạt động của Trung tâm Asia tại Mỹ.
Quyết định này được lập ra từ yêu cầu của thành ủy thành phố Hồ Chí Minh khi cho rằng DVD Asia 71 bôi xấu Việt Nam qua những bài ca kêu gọi lòng yêu nước cũng như tôn trọng nhân quyền… Các ca sĩ có mặt trong DVD này, nhiều người đã từng về Việt Nam trình diễn và có lượng khán giả đông đảo đã bị cấm không cho trình diễn tại Việt Nam nữa, mặc dù trong đó có người đã ký hợp đồng tiếp với bầu show trong những lần về Việt Nam sắp tới.
Sáu ca sĩ Thanh Tuyền, Gia Huy, Tuấn Vũ, Mạnh Đình và vợ chồng nghệ sĩ Quang Minh - Hồng Đào đã có tên chính thức trong lệnh cấm này như một cảnh báo của nhà nước Việt Nam đối với điều mà họ cho là hàng hai, đã hát cho cả hai bên khi lập trường của Asia 71 là chống lại nhà nước triệt để trong nhiều chục năm qua và DVD 71 là đỉnh điểm.
Vị nghệ thuật
Ca sĩ Thanh Tuyền là một trong sáu người ấy cho biết phản ứng của chị khi nghe lệnh cấm này:
“Thật sự chị là người nghệ sĩ mà là một nghệ sĩ độc lập. Trung tâm Asia là trung tâm có lập trường chống cộng từ trong nước cũng như ngoài nước mà ai cũng biết, còn chị khi nhận lời xuất hiện trên trung tâm Asia thì chị rất bận. Khi trung tâm Asia kỷ niệm 32 năm thì chị nghĩ sự có mặt của mình thì cũng bình thường thôi còn chuyện xảy ra thì tùy theo suy nghĩ. Riêng cá nhân chị là người nghệ sĩ thì chỉ lo làm đúng bản chất nghệ thuật của chị mà thôi.”
Ca sĩ Tuấn Vũ thì bức xúc hơn khi anh cho rằng nhà nước Việt Nam đang giận cá chém thớt. Là người nghệ sĩ anh không để ý tới chuyện chính trị, và những tác phẩm anh hát trong Asia 71 là hoàn toàn bình thường vì đã làm anh nổi tiếng từ khi anh trình diễn chúng trên các sân khấu hải ngoại, Tuấn Vũ chia sẻ:
“Họ muốn đưa ai thì đưa thôi, chuyện đó là chuyện của họ anh không có ý kiến gì cả. Anh ở bên này từ nhỏ tới lớn chứ không phải ở bên đó đâu mà phải trả lời. Anh lớn lên từ bên này và anh hát từ bên này, bên Việt Nam nó muốn nói gì kệ nó. Anh về anh hát chứ không phải làm chính trị hay bất cứ điều gì mà nó bắt bẻ. Bây giờ họ cấm anh, họ nói không nên làm điều này điều kia thì anh còn tránh được, đàng này anh hát xong rồi họ mới cấm là sao? Chuyện đó thật vô lý. Coi như bầu sô mời anh về hát thì anh về thôi.
Nhạc của anh hát là nhạc trước năm 75, và nó đã tạo cái tên cho anh chứ thực sự anh không chống đối bên nào hết. Anh là ca sĩ, anh không dám chống ai hết. Anh phải chọn những loại nhạc trước 75 để hát tại vì nhạc đó nó nuôi anh mà nó nuôi lâu rồi chứ không phải mới bây giờ đâu. Người ta làm mà bắt anh bao gồm, bắt anh dính vô là chuyện tầm bậy, anh không dính líu điều đó, còn nếu anh làm thì anh mới có trách nhiệm cái bài hát ấy.”
“Được như xưa hay không thì do khán giả thẩm định chứ chị không dám nói nhưng nói chung thì chị về trong tháng 12 vừa rồi thì chị hát tại Sài Gòn 2 đêm, còn hát 1 đêm tại Hà Nội. Nói chung chị rất mừng là khán giả vẫn còn thương chị rất nhiều cả trong Sài Gòn lẫn ngoài Hà Nội.
Cái tuổi của chị bây giờ cấm hát hay cho hát đâu thành vấn đề nữa đâu, nói thẳng chị cũng chẳng quan trọng gì. Chỉ tội cho thế hệ nhỏ không cho nó hát thì tội nghiệp cho nó thôi. Riêng chị thì chị hiểu tất cả, nó đến rồi nó đi, nó có duyên hay không thôi. Tới giờ này chị đã nghe chuyện nhưng bầu show bên đó cũng chưa cho chị biết như thế nào mà chị cũng không hỏi làm gì, có lẽ do tuổi chị tới bây giờ thì mọi chuyện không còn gì quan trọng với chị nữa cả.”
Hai ca sĩ Thanh Tuyền và Tuấn Vũ có hát những bài trực tiếp bị cho là phản động thì cũng dễ hiểu khi nhạc vàng vẫn bị chính quyền cấm đoán gắt gao. Một số rất ít nhạc vàng, nhạc tiền chiến được duyệt trong khi một kho tàng nhạc Việt trước năm 75 vẫn thường xuyên trình diễn trên các sân khấu hải ngoại. Thế nhưng khi nói về hài, nếu nhà nước đem chuyện chống đối chế độ ra chụp mũ cho nghệ sĩ là điều khó hiểu. Cặp vợ chồng nghệ sĩ hài Quang Minh Hồng Đào là một ví dụ.
Nếu xem các vở kịch từ trước tới nay trên các sân khấu hải ngoại như Thúy Nga Paris, Vân Sơn hay Asia khán giả phải công nhận rằng những kịch bản mà cặp đôi này trình diễn hoàn toàn vô hại đối với nền chính trị có vấn đề của chế độ. Không phải Quang Minh Hồng Đào tránh né những kịch bản đùa bỡn sự sai lầm hay khó hiểu của các chính sách mà đơn giản rằng những yếu tố đó không gây cười được khán giả.
Tên của hai nghệ sĩ này trong danh sách cấm biểu diễn trong nước rõ ràng là dằn mặt họ cũng như các ca sĩ khác có cộng tác với trung tâm Asia.
Tuy nhiên không phải ca sĩ nào cũng có nhu cầu về nước biểu diễn, Nguyễn Hồng Nhung là một trong những ca sĩ như vậy.
Nguyễn Hồng Nhung hiện nay được biết cộng tác toàn thời gian cho trung tâm Asia. Cô chọn con đường này khi mới bước chân xuống Mỹ, và từ đó tới nay chưa một lần về Việt Nam trình diễn mặc dù rất nhiều bầu show lên tiếng kêu mời. Nguyễn Hồng Nhung cho biết:
“Em thật ra khi sang đây và đóng góp cho trung tâm Asia thì em đã trở thành ca sĩ hải ngoại rồi chứ không còn là ca sĩ Việt Nam nữa, nhưng thật ra bất cứ ở đâu đã là nghệ sĩ thì chỉ muốn hoạt động nghệ thuật thôi chứ bọn em không quan tâm đến vấn đề chính trị.
Khi bọn em hát thì bọn em thấy được bài hát như “Triệu con tim” mà anh Trúc Hồ sáng tác là một nhạc phẩm rất hay, nói lên tinh thần yêu nước không cần biết mình là ca sĩ hải ngoại hay Việt Nam, người hải ngoại hay người Việt Nam thì cũng cùng với nhau chung vai để mà nói lên tiếng nói làm sao để có cuộc sống thanh bình và không bị chèn ép hay không thoải mái. Đó là tinh thần yêu nước mỗi người và em nghĩ rằng nó không phân chia ranh giới gì cả.”
Bất công
“Em thấy tiếc cho những ca sĩ về Việt Nam đã được giấy phép trình diễn rồi mà bây giờ lại bị cấm. Điều đó nó không fair cho họ, không công bằng cho họ. Thật ra thì họ cũng chỉ là những người đi phục vụ thôi. Những nghệ sĩ trong nước họ vẫn lên những chương trình của đảng và nhà nước, họ cũng hát những chương trình đó thì chương trình của trung tâm Asia 71 cũng không nói một cái gì chống phá nhà nước hết thì tại sao cấm họ? Em thấy như vậy là không công bằng và em thấy tiếc cho những người nào đưa ra luật như vậy thì nên coi lại.”
Người ta còn nhớ khi Đàm Vĩnh Hưng sang Mỹ trình diễn không hiếm nơi tẩy chay anh vì cho rằng anh là ca sĩ của chế độ khi tham gia các chương trình cổ động cho Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Nhưng đó là thái độ của khán giả chứ không phải từ chính quyền Mỹ. Hình như chỉ có Đàm Vĩnh Hưng là người gặp trở ngại khi trình diễn tại hải ngoại trong khi hầu hết những ca sĩ khác đều yên ổn và được sự chào đón nồng nhiệt từ Việt kiều trên khắp nước Mỹ. Nhìn sự việc này dưới cặp mắt công bình, ca sĩ Nguyên Khang so sánh:
“Em nghĩ là ca sĩ trong nước họ ra hải ngoại thì họ không cần phải xin bất cứ một cái phép gì của chính phủ Mỹ cả, họ chỉ cần một tờ giấy để đóng thuế thôi thì họ có thể hát bất cứ nơi nào. Chưa có một nước nào lại cấm người của nước mình về phải làm một tờ giấy xin hát. Tụi em là nghệ sĩ mà phải xin hết người này tới người khác đó không phải là tính cách của một người nghệ sĩ.
Khi em vào Việt Nam hát thì chỉ cần đóng thuế cho chính phủ Việt Nam thì điều đó nó hợp lý, còn bắt em phải xin được hát và hát bài gì thì điều đó em không làm. Em đã nói rất nhiều lần với nhiều bầu sô Việt Nam, em nói khi nào nhà nước không còn tờ giấy bắt người nghệ sĩ xin duyệt bài hát thì tụi em sẽ về hát.”
Khi em vào Việt Nam hát thì chỉ cần đóng thuế cho chính phủ Việt Nam thì điều đó nó hợp lý, còn bắt em phải xin được hát và hát bài gì thì điều đó em không làm.
Ca sĩ Nguyên Khang
DVD Asia 71 lưu hành trong nước dưới dạng những bản copy đã bị chính quyền thành phố chính thức lên tiếng yêu cầu người dân không nên xem nó cũng là lúc chợ trời băng nhạc trúng mùa với DVD này. Người ta không thể hiểu tại sao cho đến nay chính quyền vẫn chưa học được bài học cái gì càng cấm càng gây tò mò cho người dân. Nhất là trong hoàn cảnh hiện nay, tâm lý coi thường chính quyền đã lan tỏa trên toàn xã hội và người dân theo dõi những phản ứng của chính quyền để dự đoán những diễn biến mới nhất trong lòng chế độ.
Sau năm 1975, phong trào tẩy chay Văn hóa phẩm đồi trụy, phản động tỏ ra thành công vì hoàn cảnh lúc ấy người dân rất sợ chính quyền cách mạng. Họ không thể đánh đổi sự an toàn của gia đình vì một cuốn sách hay một dĩa hát. Nhưng trong thời đại Internet hiện nay, cấm đoán một tác phẩm ngoài luồng bằng thông tư, nghị quyết là hài hước, và cho thấy chế độ không theo kịp với sự phát triển của thế giới trong công nghệ thông tin.
Mặc dù trở ngại nhưng đa số ca sĩ đều muốn về nước trình diễn. Thứ nhất vì họ thao thức với sân khấu Việt nơi đồng bào của họ còn quá khó khăn khi được xem một buổi biểu diễn của người con xa xứ. Hai nữa, chỉ ở trong nước mới có số lượng lớn khán giả tập trung trong một buổi trình diễn mà đối với nghệ sĩ, đám đông mới là tất cả, nó khẳng định tên tuổi và đẳng cấp của một ca sĩ trong không gian thật của nhà hát.
Nguyên Khang chia sẻ những ý nghĩ của anh về vấn đế này:
“Đó là nguyện vọng của rất nhiều ca sĩ, em không dám nói là tất cả, ngay cả chính em thì cũng có nguyện vọng ấy vì mình theo nghề hát mà. Có những khán giả đến từ Việt Nam, và khi mình về Việt Nam khán giả nhận ra mình họ hỏi chừng nào về Việt Nam hát? Những tấm lòng đó không bao giờ quên được nhưng mà về như thế nào thì lại là chuyện khác.”
“Nếu ngày nào Asia quay ở trong nước thì chắc chắn em sẽ về, chứ còn cũng rất là nhớ nhà cũng muốn về chơi, còn chuyện hát tại Việt Nam chưa bao giờ em nghĩ tới dù khán giả của mình ở Việt Nam nhiều lắm họ rất mong được nghe lại tiếng hát của mình, nhưng đối với em thì toàn bộ gia đình thân nhân vẫn còn cả ở đó.
Đối với em mỗi một con người thì đều có quyền tự do lựa chọn, vì vậy cho nên em thấy rằng những gì mà em đang được hát, được thoải má,i muốn ăn muốn nói sao cũng được. Đi đứng thì không cần trình báo với phường với quận với xã cho nên rất là tự do.
Ở đâu có tự do có nhân quyền thì ở đó con người được tôn trọng hơn, chứ còn ở Việt Nam bây giờ không phải nói nghệ sĩ Việt Nam khổ nhưng thực ra sống ở đâu thì họ sẽ quen ở đó, còn mình khi ra đến nước ngoài rồi thì mình thấy cuộc sống nó khác xa hơn là những người ở Việt Nam phải đón nhận; như nhạc sĩ Việt Khang chẳng hạn, chẳng qua là sáng tác những bài hát yêu nước thôi chứ đâu có gì ghê gớm mà cũng bị bắt.
Rồi những blogger lên tiếng nói về tự do ngôn luận… tất nhiên mỗi một nơi có những quy tắc chung thì đối với Việt Nam như vậy là không được. Đã được có một cuộc sống được tôn trọng như bây giờ thì em đã lựa chọn cuộc sống ấy.”
Bản tin của báo chí Việt Nam cũng ghi rõ “Ngoài kiến nghị ngưng cấp phép với sáu nghệ sĩ trên, Sở VH-TT-DL TP.HCM cũng phối hợp với PA83 tiến hành xác minh tình trạng pháp lý về nhân thân của hai ca sĩ khác, cũng tham gia trong chương trình, là Hà Thanh Xuân và Hoàng Anh Thư để có hướng xử lý.”
Ca sĩ Hoàng Anh Thư là người mới sang Mỹ và việc báo chí nhắc tới tên cô khiến gia đình thật sự hoảng loạn, nhất là khi công an tới nhà điều tra về nhân thân của cô trong những ngày trước Tết. Hành động đe nẹt này khiến cư dân mạng nổi giận và lên án. Cho tới nay người ta không rõ tại sao công an lại tới nhà một công dân đã đủ tuổi trưởng thành, đã xuất cảnh và không còn sống tại gia đình của cô.
Một chính sách rập khuôn với thời kỳ Pháp thuộc vẫn hiện hữu trong những năm đầu của thế kỷ 21 thật đáng cho nhiều người suy ngẫm.