Hiện nay nước ta đang xây dựng tuyến đường nào để phát triển kinh tế - xã hội ở vùng núi phía Tây

Vùng trung du và miền núi phía Bắc bao gồm 14 tỉnh, chiếm 28,8% diện tích cả nước với dân số 11.667.200 người [12,86% cả nước] đã được Đảng và Nhà nước nhận định là vùng có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội và quốc phòng an ninh của cả nước. Mặc dù là khu vực có tiềm năng, thế mạnh về phát triển công nghiệp khai khoáng, chế biến khoáng sản và ngành nông nghiệp; có tiềm năng lớn về du lịch,... nhưng đặc thù nhiều đồi núi cao, địa hình bị chia cắt mạnh nên việc phát triển giao thông vận tải trong khu vực gặp nhiều khó khăn.

Cơ bản hoàn thành mục tiêu

Thực hiện Nghị quyết 37/NQ-TW ngày 1/7/2004 của Bộ Chính trị, báo cáo của Bộ GTVT cho biết, hiện nay, khu vực này đã hoàn thành tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai, cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên; tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới; tuyến đường Hòa Lạc - Hòa Bình, cao tốc Hà Nội - Bắc Giang. Hiện tuyến cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn đã hoàn thành và đang chuẩn bị triển khai tuyến cao tốc TP.Lạng Sơn - cửa khẩu Hữu Nghị [dự kiến hoàn thành 2021].

Như vậy, 4 tuyến đường cao tốc đề ra trong Nghị quyết số 37 đã cơ bản được đầu tư hoàn thành.

Về hệ thống quốc lộ, trong vùng có 6.971km quốc lộ cơ bản đã được nâng cấp, hỗ trợ liên kết Hà Nội với các tỉnh, thành trong vùng, giảm chênh lệch giữa các địa phương, hình thành các hành lang phát triển kinh tế trong vùng.

Về đường sắt, hiện có 5 tuyến đường sắt quốc gia, tổng chiều dài 669km, trong đó có 2 tuyến đường sắt liên vận quốc tế Hà Nội – Đồng Đăng và Hà Nội – Lào Cai. Tuy nhiên, việc huy động được nguồn vốn xây mới tuyến đường sắt khổ 1.435 mm Hà Nội - Đồng Đăng và nối ray ga Lào Cai - Hà Khẩu Bắc chưa thực hiện được.

Về đường thủy nội địa, do đặc điểm địa hình nên giao thông thủy nội địa vùng Trung du miền núi phía Bắc chỉ đóng vai trò hạn chế.

Như vậy, có thể thấy, các tuyến đường sắt, đường thủy nội địa trong vùng được nâng cấp nhưng chưa đạt được mục tiêu đề ra về cả quy mô và chất lượng dịch vụ.

Về hàng không, trước đây có 2 sân bay nhưng sân bay Nà Sản [Sơn La] xuống cấp đã dừng hoạt động, chỉ còn CHK Điện Biên Phủ hoạt động với năng lực hạn chế, tần suất bay chưa nhiều. Hiện, Bộ GTVT đang nghiên cứu đầu tư các CHK Điện Biên, Lào Cai [Sa Pa] nhưng chưa thực hiện đầu tư do nguồn lực khó khăn.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Công nhận định, mặc dù hệ thống giao thông vận tải đã được đầu tư đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển của vùng, tuy nhiên so với yêu cầu đặt ra cần duy trì nhịp độ phát triển kinh tế - xã hội vùng trung du và miền núi Bắc Bộ cao hơn nhịp độ phát triển chung của cả nước, phát huy toàn bộ các tiềm năng của vùng thì kết cấu hạ tầng giao thông còn cần tiếp tục đầu tư một số tuyến đường kết nối các tỉnh với các tuyến đường cao tốc, các tuyến đường vành đai, đường đến cửa khẩu, đường tuần tra biên giới.

Vận tải đường bộ chiếm ưu thế đang gây áp lực với vấn đề đảm bảo an toàn giao thông và bảo vệ môi trường của vùng. 

Nguyên nhân chính của những tồn tại này được Bộ GTVT nhận định là do thiếu vốn và đặc điểm địa hình khó khăn.

“Nguồn lực đầu tư còn hạn hẹp, nguồn vốn ngân sách hàng năm chỉ đủ cân đối bố trí cho các dự án ODA. Mặt khác, việc kêu gọi đầu tư theo các phương thức xã hội hoá khó khăn do địa bàn trải rộng, dân cư thưa thớt, kinh tế vùng chưa phát triển, hiệu quả tài chính các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông của vùng thấp.

Do điều kiện địa hình khu vực nút cao, bị chia cắt nhiều, điều kiện thủy văn phức tạp nên suất đầu tư xây dựng các công trình giao thông lớn, quá trình khai thác thường bị xuống cấp nhanh; điều kiện khai thác chịu ảnh hưởng của sạt lở mùa mưa bão và sương mù vào mùa đông”, Bộ GTVT cho biết.

Xác định rõ ưu tiên của vùng

Để khắc phục những tồn tại nêu trên và tiếp tục thực hiện Nghị quyết 37, Bộ GTVT cho biết, thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục rà soát, điều chỉnh các quy hoạch phù hợp với tình hình thực tế, phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch kết cấu hạ tầng giao thông quốc gia, quy hoạch vùng  nhằm đảm bảo tính đồng bộ, bền vững và tranh thủ lợi thế các công trình giao thông lớn đã được Chính phủ đầu tư.

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cũng yêu cầu các địa phương trong khu vực cần “cụ thể hoá” những đề xuất về đầu tư cao tốc, quốc lộ hay tỉnh lộ, giao thông nông thôn để phục vụ đời sống người dân từng vùng. 

“Giao thông nông thôn gắn liền với người dân, phục vụ cho xóa đói giảm nghèo quy mô nên ra sao? Nguồn vốn, hình thức đầu tư cho đầu tư hạ tầng giao thông nên thế nào theo đặc thù từng tỉnh, vùng như thế nào thì các địa phương phải đề xuất cụ thể. Bên cạnh việc khai thác tối đa lợi thế hạ tầng đã được đầu tư trong thời gian qua, Bộ GTVT sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương lựa chọn công trình ưu tiên đầu tư, các công trình hạ tầng quan trọng, thiết yếu cho vùng”, Bộ trưởng nói.

Về vấn đề nguồn vốn, Bộ GTVT cho biết, Bộ đang thực hiện các giải pháp thu hút các nguồn vốn đầu tư trong nước, đồng thời tiếp tục thu hút vốn đầu tư nước ngoài có chọn lọc hướng vào thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng của thành phố.

Bộ GTVT cũng đề nghị các địa phương chủ động dành một số vị trí đất có khả năng thương mại, phát triển khu công nghiệp, khu du lịch hoặc nghiên cứu tạo quỹ đất hai bên tuyến đường sau khi đầu tư để tạo nguồn vốn đầu tư cơ sở hạ tầng.

Cơ quan này cũng kiến nghị Chính phủ tăng nguồn vốn ngân sách bố trí hàng năm cho Bộ GTVT để đầu tư các công trình giao thông đối ngoại quan trọng của vùng do Trung ương quản lý, các dự án ODA đang triển khai. Đồng thời, cân đối hỗ trợ cho các địa phương trong vùng thực hiện một số dự án cấp bách mang tính động lực vùng vượt quá khả năng cân đối ngân sách của địa phương.

Đồng chí Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 37-NQ/TW của Bộ Chính trị cũng gợi mở một số phương hướng giải quyết vấn đề giao thông của vùng.

Theo đó, đồng chí Nguyễn Văn Bình đề nghị cần có quy hoạch theo trục dọc để kết nối vùng trung du và miền núi Bắc Bộ với vùng đồng bằng sông Hồng; nghiên cứu quy hoạch theo trục ngang để kết nối các tỉnh trong vùng với nhau đồng thời kết nối vùng ra hướng biển với các tỉnh vùng duyên hải Bắc Bộ. Là vùng biên giới, nằm trên cửa ngõ ra biển và kết nối các nước ASEAN với các tỉnh phía nam Trung Quốc, cần nghiên cứu để khai thác được các tiềm năng từ thị trường rộng lớn này. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu kết nối trục Đông – Tây với Lào để tạo hành lang giao thông từ nước bạn ra hướng biển.

Với những đặc thù của vùng, đồng chí Nguyễn Văn Bình đề nghị thời gian tới, Bộ GTVT cần xác định ưu tiên phát triển các loại hình giao thông vận tải theo thứ tự là: đường bộ, đường sắt, đường thủy và hàng không. Nghiên cứu giải pháp nâng cấp sân bay Điện Biên nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế xã hội kết hợp với đảm bảo quốc phòng an ninh trong vùng.

“Khu vực miền núi phía Bắc là cái nôi của dân tộc, cái nôi của cách mạng, là vùng phên dậu của đất nước, là nơi đảm bảo hệ sinh thái của toàn bộ miền Bắc. Vì thế, cần xác định rõ việc đầu tư cho giao thông và phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh của vùng trung du và miền núi Bắc Bộ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng”, đồng chí Nguyễn Văn Bình chỉ đạo.

Phan Trang

Các đại biểu thực hiện nghi thức khởi công Dự án.

Tuyến đường liên kết, kết nối các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Giang, Vĩnh Phúc có tổng mức đầu tư 3.781 tỷ đồng với tổng chiều dài 42,55Km, gồm 2 đoạn: Đoạn 1 dài hơn 4 km, kết nối với tỉnh Bắc Giang, điểm đầu từ cầu Hòa Sơn, phường Đông Cao [TP. Phổ Yên] đến điểm cuối giao với đường Vành đai 5 vùng Thủ đô Hà Nội. 

Đoạn 2 dài hơn 38 km, gồm tuyến chính nối từ nút giao Yên Bình [TP. Phổ Yên] đến Tỉnh lộ 261 thuộc huyện Đại Từ và 2 tuyến nhánh nối với tỉnh Vĩnh Phúc.

Tuyến đường được đầu tư xây dựng với mục tiêu liên kết, kết nối các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Giang, Vĩnh Phúc và Tuyên Quang thông qua 5 tuyến đường cao tốc; kết nối trực tiếp cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên với Khu du lịch Quốc gia hồ Núi Cốc và Khu di tích Quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa.

Dự án còn tạo quỹ đất, đẩy mạnh thu hút đầu tư cho phát triển công nghiệp, đô thị, du lịch, dịch vụ tại các khu vực thành phố Phổ Yên, huyện Đại Từ, khu vực sườn Đông Tam Đảo…

Theo kế hoạch, tuyến đường sẽ được triển khai thi công trong vòng 30 tháng, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2024 và bàn giao, đưa vào sử dụng trong quý II/2025. 

Sau khi hoàn thành, tuyến đường sẽ là một điểm nhấn quan trọng về hạ tầng giao thông, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của các tỉnh: Thái Nguyên, Bắc Giang, Vĩnh Phúc và Tuyên Quang.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể phát biểu tại Lễ khởi công.

Chỉ đạo quyết liệt thi công dự án đảm bảo tiến độ, chất lượng

Phát biểu tại Lễ khởi công, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh: Tuyến đường liên kết, kết nối các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Giang, Vĩnh Phúc không chỉ là dự án trọng điểm của tỉnh Thái Nguyên mà còn là dự án giao thông trọng điểm của cả vùng trung du miền núi phía Bắc.

Dự án có tầm quan trọng và ý nghĩa đặc biệt đối với phát triển kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư của các địa phương trong vùng nói chung và Thái Nguyên nói riêng.

Để Tuyến đường phát huy hiệu quả, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đề nghị tỉnh Thái Nguyên tiếp tục tập trung thực hiện tốt công tác giải phóng mặt bằng; phát huy tinh thần trách nhiệm, chỉ đạo quyết liệt để việc thi công dự án đảm bảo tiến độ, chất lượng. 

Bộ Giao thông vận tải cam kết luôn đồng hành với tỉnh Thái Nguyên trong quá trình giải quyết các khó khăn, vướng mắc để Dự án hoàn thành đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, phát huy hiệu quả…

Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Trịnh Việt Hùng phát biểu tại Lễ khởi công.

Hạn chế thấp nhất ảnh hưởng của công trường tới đời sống người dân

Về phía tỉnh Thái Nguyên, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Việt Hùng ghi nhận, biểu dương và đặc biệt bày tỏ sự cảm ơn những người dân trong vùng dự án đã đồng thuận, khẩn trương bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư tổ chức thi công dự án.

Để dự án hoàn thành đúng tiến độ, bảo đảm yêu cầu về chất lượng, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên yêu cầu: UBND thành phố Phổ Yên, huyện Đại Từ và các xã trong vùng Dự án tích cực hoàn thành giải phóng mặt bằng phần còn lại; phối hợp thực hiện tốt công tác bảo đảm an ninh trật tự và an toàn tài sản trong quá trình thi công; đồng thời tiếp tục tuyên truyền sâu rộng để nhân dân hiểu rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của Dự án.

Đồng chí đề nghị nhà thầu thi công phát huy tối đa năng lực và kinh nghiệm, tập trung nhân lực, máy móc, thiết bị, triển khai thi công ngay sau Lễ khởi công; áp dụng các giải pháp kỹ thuật tiên tiến, thực hiện nghiêm túc các quy định của Nhà nước về trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, bảo đảm yêu cầu về chất lượng công trình, an toàn lao động, an toàn giao thông và an ninh trật tự trong quá trình thi công; hạn chế đến mức thấp nhất ảnh hưởng của công trường đến sản xuất và đời sống của người dân trong khu vực…