Làm sao để phát triển năng lực cá nhân trong phát triển nghề nghiệp sau này
5 BƯỚC GIÚP BẠN LÊN KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN SỰ NGHIỆP (PHẦN 1)Sau khi bước chân ra khỏi cánh cửa trường học, công việc sẽ là thứ gắn bó với chúng ta trong suốt phần đời còn lại và có ảnh hưởng không nhỏ tới hạnh phúc của mỗi người trong cuộc sống. Bởi vậy mà quá trình phát triển nghề nghiệp cũng sẽ kéo dài gần như cả đời người, việc lên kế hoạch cho công việc/sự nghiệp và kỹ năng ra quyết định cũng trở nên đặc biệt cần thiết. Đây là một quá trình nhằm giúp mỗi cá nhân có được định hướng đúng đắn trên con đường sự nghiệp, có sự thích nghi và thay đổi phù hợp để đạt được hiệu quả cao nhất trong công việc cũng như phát huy tối đa tiềm năng của mình. Cho dù bạn đang đứng trước ngưỡng cửa đại học và cần phải lựa chọn một chuyên ngành để theo đuổi, hoặc bạn chuẩn bị tốt nghiệp và sắp gia nhập thị trường lao động, hay bạn đã đi làm và có thu nhập, thì 5 bước đơn giản dưới đây đều sẽ rất hữu ích để giúp bạn xây dựng được công việc/sự nghiệp mà mình mong muốn! Bước 1: Đánh giá bản thân (Self-Assessment) Đánh giá bản thân có nghĩa là nhận thức và hiểu về bản thân mình, điều này bắt đầu bằng việc hiểu bốn yếu tố sau đây: Tính cách, Năng lực/Kỹ năng, Sở thích và Giá trị. Nguồn ảnh: https://dolphinseaveg.com - Tính cách: trả lời cho câu hỏi Tôi là ai? Tính cách là sự kết hợp những đặc điểm độc đáo của riêng bạn, có ảnh hưởng tới cách bạn suy nghĩ, hành động, ra quyết định và tương tác với thế giới xung quanh. Tính cách còn bao gồm cách bạn sử dụng, điều hướng năng lượng của mình, cách bạn ra quyết định và lựa chọn trong cuộc sống. Một công việc có thể là hoàn hảo đối với tính cách của người này, nhưng lại hoàn toàn không phù hợp với tính cách của người khác. Cuộc đời bạn cũng chính là sự nghiệp của bạn. Do vậy việc dành ra vài tháng, thậm chí vài năm để thấu hiểu bản thân sẽ giúp ích cho bạn trong cả cuộc đời. Bạn có thể thực hiện các bài trắc nghiệm tính cách như Big Five, MBTI, RIASEC, hoặc quan sát bản thân trong nhiều trường hợp khác nhau. Ngoài ra, bạn hãy tự đặt ra và dành thời gian trả lời những câu hỏi sau đây:
- Năng lực/Kỹ năng: trả lời cho câu hỏi Tôi giỏi trong việc gì? Năng lực/Kỹ năng là những gì mà bạn làm tốt. Những kỹ năng mà bạn có được một cách tự nhiên, không cần quá nhiều cố gắng thường được gọi là năng khiếu hay tài năng thiên bẩm. Bên cạnh đó cũng có những kỹ năng mà bạn phát triển thông qua các trải nghiệm và sự học hỏi, luyện tập. Tuy nhiên, dù là kỹ năng bẩm sinh hay kỹ năng học hỏi thì việc luyện tập vẫn đóng vai trò vô cùng quan trọng. Ví dụ, bạn có thể có năng khiếu trong việc chơi nhạc cụ, nhưng nếu thiếu đi sự luyện tập, học hỏi và phát triển, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc trở thành một nhạc sĩ chuyên nghiệp. Rất nhiều kỹ năng có tính linh hoạt - nghĩa là có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau, được gọi là kỹ năng mềm. Ví dụ như: kỹ năng giao tiếp có giá trị đối với tất cả các ngành nghề, lĩnh vực và các vị trí công việc khác nhau. Bên cạnh đó cũng có các kỹ năng cứng, là các kỹ năng liên quan tới lĩnh vực chuyên môn nhất định và đạt được thông qua quá trình học tập, giáo dục và rèn luyện. Ví dụ như: kỹ năng sử dụng các thiết bị trong phòng thí nghiệm. Điều quan trọng là bạn cần dành thời gian để nhận biết các kỹ năng mình giỏi và đánh giá kết nối của những kỹ năng đó đối với những nghề nghiệp mà bạn lựa chọn. Bạn hãy quan sát bản thân trong quá khứ, hiện tại và ghi chép lại nếu có thể, hoặc thực hiện những bài kiểm tra đánh giá năng lực như IQ, EQ, Đa trí thông minh Ngoài ra, bạn hãy dành thời gian trả lời các câu hỏi sau đây:
Nguồn ảnh: https://blogleet.com - Sở thích: trả lời cho câu hỏi Tôi thích/không thích điều gì? Sở thích là những gì mà bạn cảm thấy thích thú khi làm hay học hỏi về nó. Bạn có thể có rất nhiều sở thích ở các lĩnh vực khác nhau, hoặc chỉ có một vài sở thích ở những lĩnh vực tập trung nhất định. Sở thích của bạn cũng có thể thay đổi theo thời gian khi bạn được tiếp xúc với những kiến thức mới, có những trải nghiệm mới, và khi bạn phát triển qua các giai đoạn của cuộc đời. Hãy nhớ rằng có một vài sở thích của bạn mang tính giải trí cá nhân, và có những sở thích có thể hỗ trợ định hướng sự nghiệp. Điều quan trọng mà bạn cần làm là nhận diện cả hai loại sở thích này, bởi vì sẽ có rất nhiều cách để kết hợp các sở thích cá nhân của bạn vào trong công việc, sự nghiệp, một cách trực tiếp hay gián tiếp. Việc tự quan sát những sở thích của mình, và xem xét sự liên quan của chúng với những kỹ năng mà bạn có, với tính cách của bạn là một bước quan trọng trong quá trình tự đánh giá. Hãy sử dụng những câu hỏi dưới đây để hỗ trợ bạn:
- Giá trị: trả lời cho câu hỏi Điều gì là quan trọng đối với tôi? Giá trị là những tiêu chuẩn, quy tắc hay phẩm chất có ảnh hưởng tới các lựa chọn trong suốt cuộc đời bạn và cung cấp các chỉ dẫn cho bạn để đánh giá các lựa chọn. Việc quan sát các giá trị của bản thân và đưa ra các quyết định lựa chọn phù hợp dựa trên các giá trị đó là yếu tố then chốt đối với sự thỏa mãn trong công việc. Bạn cần thiết phải xác định các giá trị có ý nghĩa đối với bản thân mình. Ví dụ như: tạo nên sự khác biệt là một giá trị trong nghề nghiệp mà rất nhiều người hướng tới. Tuy nhiên giá trị này có ý nghĩa đối với mỗi người như thế nào thì lại rất khác nhau. Bạn muốn tạo sự khác biệt trong việc bảo tồn các tài nguyên thiên nhiên, hay trong việc giúp mọi người tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe, hay trong việc cải cách chính sách nhập cư, hay trong việc tạo ra các sản phẩm chất lượng về âm nhạc,...? Một lần nữa, quan sát bản thân và ghi chép lại sẽ giúp bạn dần có cái nhìn rõ ràng hơn về những giá trị của mình trong cuộc sống nói chung và trong công việc nói riêng. Bước 2: Nhận diện và Nghiên cứu các lựa chọn (Identify and Research options) Có những nghề nghiệp rất phổ biến trong xã hội mà bất kỳ người nào cũng biết, ví dụ như bác sĩ, giáo viên, luật sư... Tuy nhiên trên thực tế, có hàng ngàn công việc khác được tạo ra mỗi ngày cùng với sự phát triển của xã hội và thị trường lao động. Một khi bạn đã hoàn thành việc tự đánh giá bản thân trên các yếu tố tính cách, kỹ năng, sở thích và giá trị, thì đây là lúc mà bạn bắt đầu dành thời gian khám phá các lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với bản thân. Hãy đi theo sự tò mò của bạn và đừng giới hạn mình trong những nghề nghiệp bạn cảm thấy quen thuộc. Nguồn ảnh: https://www.flexjobs.com Các thông tin cần thiết cho công cuộc khám phá nghề nghiệp này có thể thu được từ rất nhiều nguồn khác nhau thông qua internet, websites, mạng xã hội, các trung tâm tư vấn nghề nghiệp, các diễn đàn, hội thảo chuyên ngành, báo chí truyền thông, các tổ chức chuyên môn, các học giả, người có nhiều kinh nghiệm trong ngành Kiến thức về bản thân mà bạn thu được qua quá trình tự đánh giá ở bước một sẽ rất hữu ích trong việc nhận diện các lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với bạn. Hãy cố gắng tìm hiểu các khao khát nghề nghiệp của mình, xác định các mục tiêu cá nhân và tận dụng các nguồn lực sẵn có để đạt được chúng. Bước 3: Đánh giá và Ưu tiên để đưa ra quyết định (Evaluate and Prioritize) Sau khi nghiên cứu các lựa chọn nghề nghiệp và có được hiểu biết tổng quan cũng như cụ thể về những nghề nghiệp phù hợp, bước tiếp theo của bạn là đánh giá. Bạn cần liệt kê và cân nhắc các ưu điểm và nhược điểm của nghề nghiệp đó, xem xét mức độ tương ứng của những yếu tố đó với con người bạn (tính cách, giá trị, sở thích, kỹ năng) và với những gì bạn mong muốn. Hãy sử dụng những câu hỏi dưới đây để định hướng cho mình:
Nếu như sau quá trình nghiên cứu và đánh giá, bạn thấy rằng có những lĩnh vực nghề nghiệp không phải dành cho mình, thì điều này hoàn toàn bình thường. Sau tất cả, mục đích của bước này là nhằm giúp bạn tìm ra được một lĩnh vực tương ứng với bản thân. Nếu không phù hợp ở lĩnh vực này, hãy bỏ qua nó và tìm hiểu lĩnh vực khác. Còn nếu như bạn không có ấn tượng mạnh mẽ ở bất cứ lĩnh vực nào, thì bạn cần thực hiện một số cuộc phỏng vấn với những người đang làm việc trong ngành để có thêm góc nhìn, hoặc thử một số công việc thực tập, làm thêm để có được trải nghiệm cần thiết. Hãy nhớ rằng các vị trí thực tập/làm thêm này có thể có các yếu tố ít được bạn mong đợi hơn, nhưng nếu như đây là bước đi đầu tiên trong việc xây dựng sự nghiệp bạn mong muốn, thì nó có thể xứng đáng để thực hiện. Bạn cần phải nghĩ xa hơn việc có được công việc đầu tiên, và hướng tới các vị trí lâu dài để xây dựng sự nghiệp. (Còn tiếp) MVN |