Mmp là gì
Mạng lưới cấu trúc da [skin matrix] là phần còn lại của làn da sau khi loại bỏ tất cả các tế bào. Nó là khung nền giúp gắn kết làn da và chứa các protein cấu trúc then chốt gồm collagen và elastin.
Bạn đang xem: Mmp là gì
Mạng lưới cấu trúc da chịu trách nhiệm cho các đặc tính cơ học của làn da bao gồm độ săn chắc, sức bền và độ đàn hồi. Ở mức độ lớn, các dấu hiệu của lão hóa da phản ánh tình trạng của mạng lưới cấu trúc da. Mạng lưới càng yếu và không ổn định thì các vấn đề nếp nhăn, thô sần và chảy xệ càng dễ xuất hiện.
Thật vậy, mạng lưới cấu trúc da là một nguồn tài nguyên quý giá, chúng vừa được sản xuất vừa được tiêu thụ đồng thời bên trong làn da. Một mặt, mạng lưới cấu trúc da được tổng hợp liên tục bởi nguyên bào sợi. Mặt khác, bất cứ khi nào bị tổn thương, nó sẽ bị phá hủy bởi các enzyme được gọi là men thủy phân protein cấu trúc [matrix metalloproteinase MMP] và sau đó được tái tạo.
Ở một làn da khỏe mạnh và trẻ trung, sự tổng hợp và thoái hóa mạng lưới cấu trúc da luôn được giữ ở mức cân bằng: phần mạng lưới tổn thương hoặc thừa thải, không cần thiết sẽ bị phân hủy trong khi phần thiếu hụt được bổ sung bởi quá trình tổng hợp. Không may thay, sự cân bằng phức tạp này bị phá vỡ theo tiến trình lão hóa tự nhiên: rất ít thành phần mạng lưới cấu trúc da được tổng hợp trong khi phần bị phân hủy thì quá nhiều. Giống như bất kỳ sự mất cân bằng cung cầu nào, nó có thể được cải thiện bằng cách gia tăng nguồn cung ứng [thúc đẩy sự tổng hợp mạng lưới cấu trúc] hoặc giảm nhu cầu [ức chế sự phân hủy].
Nhiều liệu pháp trẻ hóa da nổi tiếng nhằm vào mục đích phục hồi mạng lưới cấu trúc da thông qua việc kích thích sự tổng hợp của collagen hoặc elastin [chẳng hạn như vitamin C, peptide đồng, palmitoyl pentapeptide, estrogen dùng ngoài,.v.v]. Không may thay, hướng tiếp cận này thất bại hoặc chỉ mang lại hiệu quả khiêm tốn trên một số bệnh nhân, có thể là vì sự khác nhau về cấu trúc cũng như tính chất làn da của mỗi người. Bên cạnh đó, khả năng đáp ứng với các tác nhân thúc đẩy tổng hợp mạng lưới cấu trúc da được biết cũng sẽ giảm dần theo tuổi tác.
Nếu bệnh nhân không đáp ứng với các tác nhân thúc đẩy tổng hợp mạng lưới cấu trúc da thì giải pháp là gì? Không thể gia tăng sản xuất thì hướng tiếp cận duy nhất là giảm thiểu sự mất mát mạng lưới cấu trúc da thông qua việc ức chế hoặc giảm lượng enzyme MMP trong da. Giải pháp này đặc biệt hữu ích đối với những bệnh nhân lớn tuổi bởi các nghiên cứu đã chứng minh rằng lượng enzyme MMP sẽ tăng lên đáng kể theo tuổi tác. Do đó, việc đưa nồng độ MMP trở về mức bình thường như thời tuổi trẻ là có ý nghĩa, vốn đủ để loại bỏ phần mạng lưới tổn thương trong khi cho phép duy trì những phần khỏe mạnh.
Vậy, có thể ức chế các enzyme MMP bằng cách nào? Thật không may, sự phát triển các tác nhân ức chế MMP thực sự hữu hiệu của các công ty dược phẩm chỉ đạt được những thành công hạn chế cho đến nay. Dường như thành phần ức chế MMP hữu hiệu duy nhất ở thời điểm hiện tại là doxycycline hyclate, một hợp chất có khả năng ức chế MMP-1 [men thủy phân collagen tuýp I] và có thể là cả MMP-2, MMP-8 và MMP-9. Chỉ định được chấp thuận của doxycycline hyclate là bệnh nha chu, nó giúp củng cố mạng lưới liên kết trong nướu. Về mặt lý thuyết, doxycycline hyclate có thể giúp điều trị nếp nhăn nếu được dùng ngoài da, tuy nhiên nhiều nghiên cứu hơn nữa là cần thiết để có thể xác định tính an toàn và hiệu quả của đường dùng này.
Nếu các chế phẩm ức chế MMP vẫn chưa sẵn sàng thì có thể làm gì để giảm đi sự thoái hóa của mạng lưới cấu trúc da? Dưới đây là một số bước có thể xem xét:
Giảm hoặc loại bỏ sự tiếp xúc với các yếu tố môi trường có khả năng kích thích sự tổng hợp các MMP. Các yếu tố này bao gồm ánh nắng mặt trời [UVA và UVB], nước clo, khói thuốc lá hay bất cứ tác nhân nào có thể gây kích ứng, viêm và sản xuất gốc tự do.
Xem thêm: Download Xna Framework Là Gì, Tổng Hợp Mọi Thứ Đồ Chơi Cho Game Của Bạn
Nghiên cứu cho thấy rằng quá trình viêm làm gia tăng nồng độ các enzyme MMP trong khi các tác nhân kháng viêm cho tác dụng ngược lại. Cụ thể, hai nhóm kháng viêm gồm các tác nhân ức chế COX và các tác nhân ức chế 5-LOX đã được chứng minh giúp giảm hoạt động của MMP. [COX cyclooxygenase và 5-LOX 5-lypooxygenase là những enzyme chủ chốt trong quá trình hình thành phản ứng viêm].
Thật không may, không đủ dữ liệu để xác định thành phần nào trong vô số các tác nhân ức chế COX và 5-LOX là tốt nhất cho việc sử dụng ngoài da với mục đích chống lại sự thoái hóa mạng lưới cấu trúc da. Một lựa chọn khả thi là acid boswellic, một chất ức chế 5-LOX được tìm thấy trong cây Boswellia serrata. Chiết xuất từ loài thực vật này hiện đang được sử dụng trong các sản phẩm chống lão hóa của nhiều công ty mỹ phẩm. Dù vậy, việc các công ty này dựa trên nghiên cứu độc quyền chưa công bố của họ hay chỉ là sự phỏng đoán tiềm năng vẫn chưa rõ ràng.
Một thành phần khác là resveratol [hợp chất tự nhiên tìm thấy trong nho] được biết có thể mang lại nhiều lợi ích đáng kể bao gồm các tác dụng chống oxy hóa và chống viêm [resveratol ức chế COX và có thể là cả các chất trung gian khác trong viêm]. Các sản phẩm chăm sóc da chứa resveratol tương đối phổ biến dù cho các nghiên cứu công bố về hiệu quả của nó trong việc chống lão hóa và làm mờ nếp nhăn vẫn còn hạn chế.
Cuối cùng, acid lipoic [một dưỡng chất thiết yếu theo điều kiện] cũng là một thành phần tỏ ra có một số hiệu ứng kháng viêm và do vậy có thể giúp ức chế MMP một cách gián tiếp. Thực tế, có một số bằng chứng cho thấy rằng acid lipoic dùng ngoài có thể mang lại hiệu quả chống nhăn ở một mức độ nhất định.
Xem xét các chiết xuất thảo mộc đã được chứng minh có khả năng ức chế các enzyme MMP. Một số chiết xuất thực vật đã được chứng minh có khả năng ức chế hoạt động của MMP cả trong nghiên cứu ống nghiệm lẫn trong sử dụng điều trị ở một số điều kiện nhất định. Ví dụ, chiết xất từ thân rễ cây đậu chổi Butcher [Rucus aculeatus] đã được chứng minh có tác dụng ức chế elastase [MMP thủy phân elastin]. Điều này phù hợp với hiệu quả đã được kiểm chứng của nó đối với suy tĩnh mạch, một tình trạng liên quan đến sự giãn tĩnh mạch. Có khả năng tác dụng tăng cường tĩnh mạch của loài thực vật này [ít nhất một phần] là nhờ vào việc ức chế elastase. Do đó, có thể dự đoán rằng việc sử dụng chiết xuất của nó trên da cũng có thể giúp tăng cường độ săn chắc cho làn da thông qua cơ chế tương tự. Dù vậy, đây vẫn chỉ là giả thuyết cho đến khi có kết luận rõ ràng từ các nghiên cứu.Có bằng chứng sơ bộ cho thấy rằng chiết xuất trà có thể ức chế các enzyme MMP. Trong một nghiên cứu vào năm 2009, chiết xuất trà trắng đã được chứng minh có khả năng ức chế 2 loại MMP quan trọng là collagenase và elastase ở một nồng độ thấp đáng ngạc nhiên. Không may thay, đó chỉ là một nghiên cứu trong ống nghiệm, do vậy kết quả nên được hiểu một cách đúng đắn. Tuy nhiên, khi xem xét việc trà [đặc biệt là trà xanh và trà trắng] đã được biết giúp mang lại nhiều lợi ích khác dành cho sức khỏe và làn da, dữ liệu này có thể là một yếu tố giúp chúng càng đáng được cân nhắc sử dụng hơn nữa.
Một sản phẩm thủy phân đặc biệt của protein đậu nành [còn được biết là hỗn hợp peptide đậu nành hay hydrolysate] tỏ ra có khả năng ức chế một số enzyme MMP. Không may thay, bằng chứng về tác dụng này chỉ mang tính sơ bộ và vẫn cần phải được củng cố bởi nhiều nghiên cứu hơn nữa. Chiết xuất đậu nành và các hydrolysate đã được sử dụng nhiều năm trong chăm sóc da. Một số sản phẩm chăm sóc da dựa trên đậu nành về mặt lý thuyết có thể ức chế các enzyme MMP. Tuy nhiên, một lần nữa, vẫn cần phải có kết luận từ các nghiên cứu để xác định thành phần nào trong đậu nành mang lại hiệu quả tốt nhất.
Xem thêm: Menstrual Cup Là Gì : Cách Sử Dụng Và Lựa Chọn Sản Phẩm Phù Hợp
Kết luận
Có hai hướng tiếp cận chính để duy trì và tái tạo mạng lưới cấu trúc da: hoặc là kích thích sự tổng hợp, hoặc là ức chế sự thoái hóa của nó. Hiện tại, các tác nhân thúc đẩy tổng hợp mạng lưới cấu trúc da [đặc biệt là tác động trên collagen] được nghiên cứu và chứng minh tốt hơn bởi các bằng chứng lâm sàng. Trong hầu hết các trường hợp, việc thử nghiệm chúng tỏ ra là lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, đôi khi các thành phần này ít hoặc thậm chí không mang lại hiệu quả gì [đặc biệt là đối với người lớn tuổi]. Trong trường hợp này, nên xem xét các giải pháp giúp hạn chế tối đa sự thoái hóa của mạng lưới cấu trúc da, cụ thể là ức chế hoạt động hoặc giảm số lượng men MMP. Các phương pháp dành cho mục đích này đang ngày càng được chú trọng, dù vậy vẫn cần phải được nghiên cứu nhiều hơn để có thể thực sự mang lại hiệu quả.
Mạng lưới cấu trúc da [skin matrix] là phần còn lại của làn da sau khi loại bỏ tất cả các tế bào. Nó là khung nền giúp gắn kết làn da và chứa các protein cấu trúc then chốt gồm collagen và elastin.
Bạn đang xem: Mmp là gì
Mạng lưới cấu trúc da chịu trách nhiệm cho các đặc tính cơ học của làn da bao gồm độ săn chắc, sức bền và độ đàn hồi. Ở mức độ lớn, các dấu hiệu của lão hóa da phản ánh tình trạng của mạng lưới cấu trúc da. Mạng lưới càng yếu và không ổn định thì các vấn đề nếp nhăn, thô sần và chảy xệ càng dễ xuất hiện.
Thật vậy, mạng lưới cấu trúc da là một nguồn tài nguyên quý giá, chúng vừa được sản xuất vừa được tiêu thụ đồng thời bên trong làn da. Một mặt, mạng lưới cấu trúc da được tổng hợp liên tục bởi nguyên bào sợi. Mặt khác, bất cứ khi nào bị tổn thương, nó sẽ bị phá hủy bởi các enzyme được gọi là men thủy phân protein cấu trúc [matrix metalloproteinase MMP] và sau đó được tái tạo.
Ở một làn da khỏe mạnh và trẻ trung, sự tổng hợp và thoái hóa mạng lưới cấu trúc da luôn được giữ ở mức cân bằng: phần mạng lưới tổn thương hoặc thừa thải, không cần thiết sẽ bị phân hủy trong khi phần thiếu hụt được bổ sung bởi quá trình tổng hợp. Không may thay, sự cân bằng phức tạp này bị phá vỡ theo tiến trình lão hóa tự nhiên: rất ít thành phần mạng lưới cấu trúc da được tổng hợp trong khi phần bị phân hủy thì quá nhiều. Giống như bất kỳ sự mất cân bằng cung cầu nào, nó có thể được cải thiện bằng cách gia tăng nguồn cung ứng [thúc đẩy sự tổng hợp mạng lưới cấu trúc] hoặc giảm nhu cầu [ức chế sự phân hủy].
Nhiều liệu pháp trẻ hóa da nổi tiếng nhằm vào mục đích phục hồi mạng lưới cấu trúc da thông qua việc kích thích sự tổng hợp của collagen hoặc elastin [chẳng hạn như vitamin C, peptide đồng, palmitoyl pentapeptide, estrogen dùng ngoài,.v.v]. Không may thay, hướng tiếp cận này thất bại hoặc chỉ mang lại hiệu quả khiêm tốn trên một số bệnh nhân, có thể là vì sự khác nhau về cấu trúc cũng như tính chất làn da của mỗi người. Bên cạnh đó, khả năng đáp ứng với các tác nhân thúc đẩy tổng hợp mạng lưới cấu trúc da được biết cũng sẽ giảm dần theo tuổi tác.
Nếu bệnh nhân không đáp ứng với các tác nhân thúc đẩy tổng hợp mạng lưới cấu trúc da thì giải pháp là gì? Không thể gia tăng sản xuất thì hướng tiếp cận duy nhất là giảm thiểu sự mất mát mạng lưới cấu trúc da thông qua việc ức chế hoặc giảm lượng enzyme MMP trong da. Giải pháp này đặc biệt hữu ích đối với những bệnh nhân lớn tuổi bởi các nghiên cứu đã chứng minh rằng lượng enzyme MMP sẽ tăng lên đáng kể theo tuổi tác. Do đó, việc đưa nồng độ MMP trở về mức bình thường như thời tuổi trẻ là có ý nghĩa, vốn đủ để loại bỏ phần mạng lưới tổn thương trong khi cho phép duy trì những phần khỏe mạnh.
Vậy, có thể ức chế các enzyme MMP bằng cách nào? Thật không may, sự phát triển các tác nhân ức chế MMP thực sự hữu hiệu của các công ty dược phẩm chỉ đạt được những thành công hạn chế cho đến nay. Dường như thành phần ức chế MMP hữu hiệu duy nhất ở thời điểm hiện tại là doxycycline hyclate, một hợp chất có khả năng ức chế MMP-1 [men thủy phân collagen tuýp I] và có thể là cả MMP-2, MMP-8 và MMP-9. Chỉ định được chấp thuận của doxycycline hyclate là bệnh nha chu, nó giúp củng cố mạng lưới liên kết trong nướu. Về mặt lý thuyết, doxycycline hyclate có thể giúp điều trị nếp nhăn nếu được dùng ngoài da, tuy nhiên nhiều nghiên cứu hơn nữa là cần thiết để có thể xác định tính an toàn và hiệu quả của đường dùng này.
Nếu các chế phẩm ức chế MMP vẫn chưa sẵn sàng thì có thể làm gì để giảm đi sự thoái hóa của mạng lưới cấu trúc da? Dưới đây là một số bước có thể xem xét:
Giảm hoặc loại bỏ sự tiếp xúc với các yếu tố môi trường có khả năng kích thích sự tổng hợp các MMP. Các yếu tố này bao gồm ánh nắng mặt trời [UVA và UVB], nước clo, khói thuốc lá hay bất cứ tác nhân nào có thể gây kích ứng, viêm và sản xuất gốc tự do.
Xem thêm: Download Xna Framework Là Gì, Tổng Hợp Mọi Thứ Đồ Chơi Cho Game Của Bạn
Nghiên cứu cho thấy rằng quá trình viêm làm gia tăng nồng độ các enzyme MMP trong khi các tác nhân kháng viêm cho tác dụng ngược lại. Cụ thể, hai nhóm kháng viêm gồm các tác nhân ức chế COX và các tác nhân ức chế 5-LOX đã được chứng minh giúp giảm hoạt động của MMP. [COX cyclooxygenase và 5-LOX 5-lypooxygenase là những enzyme chủ chốt trong quá trình hình thành phản ứng viêm].
Thật không may, không đủ dữ liệu để xác định thành phần nào trong vô số các tác nhân ức chế COX và 5-LOX là tốt nhất cho việc sử dụng ngoài da với mục đích chống lại sự thoái hóa mạng lưới cấu trúc da. Một lựa chọn khả thi là acid boswellic, một chất ức chế 5-LOX được tìm thấy trong cây Boswellia serrata. Chiết xuất từ loài thực vật này hiện đang được sử dụng trong các sản phẩm chống lão hóa của nhiều công ty mỹ phẩm. Dù vậy, việc các công ty này dựa trên nghiên cứu độc quyền chưa công bố của họ hay chỉ là sự phỏng đoán tiềm năng vẫn chưa rõ ràng.
Một thành phần khác là resveratol [hợp chất tự nhiên tìm thấy trong nho] được biết có thể mang lại nhiều lợi ích đáng kể bao gồm các tác dụng chống oxy hóa và chống viêm [resveratol ức chế COX và có thể là cả các chất trung gian khác trong viêm]. Các sản phẩm chăm sóc da chứa resveratol tương đối phổ biến dù cho các nghiên cứu công bố về hiệu quả của nó trong việc chống lão hóa và làm mờ nếp nhăn vẫn còn hạn chế.
Cuối cùng, acid lipoic [một dưỡng chất thiết yếu theo điều kiện] cũng là một thành phần tỏ ra có một số hiệu ứng kháng viêm và do vậy có thể giúp ức chế MMP một cách gián tiếp. Thực tế, có một số bằng chứng cho thấy rằng acid lipoic dùng ngoài có thể mang lại hiệu quả chống nhăn ở một mức độ nhất định.
Xem xét các chiết xuất thảo mộc đã được chứng minh có khả năng ức chế các enzyme MMP. Một số chiết xuất thực vật đã được chứng minh có khả năng ức chế hoạt động của MMP cả trong nghiên cứu ống nghiệm lẫn trong sử dụng điều trị ở một số điều kiện nhất định. Ví dụ, chiết xất từ thân rễ cây đậu chổi Butcher [Rucus aculeatus] đã được chứng minh có tác dụng ức chế elastase [MMP thủy phân elastin]. Điều này phù hợp với hiệu quả đã được kiểm chứng của nó đối với suy tĩnh mạch, một tình trạng liên quan đến sự giãn tĩnh mạch. Có khả năng tác dụng tăng cường tĩnh mạch của loài thực vật này [ít nhất một phần] là nhờ vào việc ức chế elastase. Do đó, có thể dự đoán rằng việc sử dụng chiết xuất của nó trên da cũng có thể giúp tăng cường độ săn chắc cho làn da thông qua cơ chế tương tự. Dù vậy, đây vẫn chỉ là giả thuyết cho đến khi có kết luận rõ ràng từ các nghiên cứu.Có bằng chứng sơ bộ cho thấy rằng chiết xuất trà có thể ức chế các enzyme MMP. Trong một nghiên cứu vào năm 2009, chiết xuất trà trắng đã được chứng minh có khả năng ức chế 2 loại MMP quan trọng là collagenase và elastase ở một nồng độ thấp đáng ngạc nhiên. Không may thay, đó chỉ là một nghiên cứu trong ống nghiệm, do vậy kết quả nên được hiểu một cách đúng đắn. Tuy nhiên, khi xem xét việc trà [đặc biệt là trà xanh và trà trắng] đã được biết giúp mang lại nhiều lợi ích khác dành cho sức khỏe và làn da, dữ liệu này có thể là một yếu tố giúp chúng càng đáng được cân nhắc sử dụng hơn nữa.
Một sản phẩm thủy phân đặc biệt của protein đậu nành [còn được biết là hỗn hợp peptide đậu nành hay hydrolysate] tỏ ra có khả năng ức chế một số enzyme MMP. Không may thay, bằng chứng về tác dụng này chỉ mang tính sơ bộ và vẫn cần phải được củng cố bởi nhiều nghiên cứu hơn nữa. Chiết xuất đậu nành và các hydrolysate đã được sử dụng nhiều năm trong chăm sóc da. Một số sản phẩm chăm sóc da dựa trên đậu nành về mặt lý thuyết có thể ức chế các enzyme MMP. Tuy nhiên, một lần nữa, vẫn cần phải có kết luận từ các nghiên cứu để xác định thành phần nào trong đậu nành mang lại hiệu quả tốt nhất.
Xem thêm: Menstrual Cup Là Gì : Cách Sử Dụng Và Lựa Chọn Sản Phẩm Phù Hợp
Kết luận
Có hai hướng tiếp cận chính để duy trì và tái tạo mạng lưới cấu trúc da: hoặc là kích thích sự tổng hợp, hoặc là ức chế sự thoái hóa của nó. Hiện tại, các tác nhân thúc đẩy tổng hợp mạng lưới cấu trúc da [đặc biệt là tác động trên collagen] được nghiên cứu và chứng minh tốt hơn bởi các bằng chứng lâm sàng. Trong hầu hết các trường hợp, việc thử nghiệm chúng tỏ ra là lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, đôi khi các thành phần này ít hoặc thậm chí không mang lại hiệu quả gì [đặc biệt là đối với người lớn tuổi]. Trong trường hợp này, nên xem xét các giải pháp giúp hạn chế tối đa sự thoái hóa của mạng lưới cấu trúc da, cụ thể là ức chế hoạt động hoặc giảm số lượng men MMP. Các phương pháp dành cho mục đích này đang ngày càng được chú trọng, dù vậy vẫn cần phải được nghiên cứu nhiều hơn để có thể thực sự mang lại hiệu quả.