Chỉ mới 1 thập kỷ trước đây, hai chữ “hàng giả” thường gắn liền với những chiếc túi xách, quần áo hay giày dép gắn mác những thương hiệu nổi tiếng với nhiều cấp độ từ “nhìn là biết” cho đến “giống y như thật”. Nhưng giờ đây, hàng giả đã có mặt khắp mọi nơi, bất cứ thứ gì cũng có thể làm giả kể cả những đồ gia dụng giá rẻ bình thường. Chúng thậm chí còn được bày bán ở các cửa hàng lớn và trở thành chuỗi thương hiệu nổi tiếng hàng vạn khách hàng ưa chuộng.
Miniso, Mini Good, Mumuso, Yubiso, Yoyoso, Ximiso, Ilahui, Nome, Youi … một list dài những tên thương hiệu với cái tên nghe rất ” Hàn “, rất ” Nhật “, nằm trên những con phố lớn ở nhiều thành phố nổi tiếng trên quốc tế ; từ những TT thương mại truyền kiếp trên đường phố Vancouver, tới những shop văn minh tại những khu shopping lớn ở Seoul đang ngày càng tăng chóng mặt trong những năm gần đây, thực ra lại là những chuỗi shop bày bán những loại sản phẩm có nguồn gốc từ Trung Quốc. Mặc dù đã có quá nhiều tranh cãi về chất lượng cũng như nguồn gốc thực sự của những tên thương hiệu kinh doanh nhỏ này, nhưng không hề phủ nhận nó đã trở thành điểm đến yêu dấu của những Fan Hâm mộ shopping trong suốt thời hạn qua. Đi qua một shop Miniso hay Mumuso của Nước Ta hay tại nhiều nước khác, hoàn toàn có thể thấy nó luôn nằm ở một khu vực TT, đông dân cư hay khách du lịch và luôn có một lượng người mua không thay đổi, sinh động vào ra mỗi ngày.
Chuỗi shop kinh doanh bán lẻ của tên thương hiệu Miniso mở màn đi vào hoạt động giải trí từ tháng 9 năm 2013. Theo thông tin từ website chính thức của Miniso, tên thương hiệu kinh doanh bán lẻ này được xây dựng bởi nhà phong cách thiết kế Nhật Bản Miyake Jyunya và người kinh doanh Trung Quốc Ye Guo Fu. Chia sẻ trên trang báo Straitstimes, ông Miyake cho biết trong suốt 3 năm tăng trưởng của Miniso, ông Ye quản trị đội ngũ tăng trưởng loại sản phẩm và kinh tế tài chính ở Quảng Châu Trung Quốc, còn mình chỉ huy một đội 30 nhà phong cách thiết kế ở Tokyo và họ công bố trụ sở của Miniso nằm tại Nhật. Vậy nên, nếu nói rằng Miniso là tên thương hiệu liên minh giữa Nhật và Trung Quốc không hề sai. Kể từ khi mới Open, Miniso đã nhanh gọn đứng vị trí số 1 và trở thành một hiện tượng kỳ lạ toàn thế giới trong suốt 5 năm qua, kiến thiết xây dựng nền tảng cho những tên thương hiệu khác tiếp bước theo sau này. Năm ngoái, với hơn 2.600 shop tại hơn 60 vương quốc, tên thương hiệu này đã đạt lệch giá lên đến 1,8 tỷ USD nhờ vào quy mô kinh doanh thương mại “ ba cao, ba thấp ” : Hiệu quả cao, công nghệ cao, chất lượng cao ; và giá thấp, ngân sách thấp và doanh thu thấp.
Thử tưởng tượng trong những mùa hè nóng bức của một đất nước nhiệt đới như Việt Nam, hay ở các thành phố sầm uất đầy khói bụi của Trung Quốc rộng lớn; những bà nội trợ, cô cậu học sinh, sinh viên muốn tìm mua cả quà tặng lưu niệm, mũ, ô hay hộp đựng cơm, dép đi nhà tắm; thậm chí là cả tai nghe hoặc usb. Họ không thể chạy đi chạy lại ở các cửa hàng gia dụng, nội thất, đồ điện tử… để mua được hết tất cả những thứ này; thì giờ đây đã có những chuỗi cửa hàng “thập cẩm” như Miniso đáp ứng tất cả những yêu cầu đó, với những sản phẩm được bày biện gọn gàng, dễ chọn lựa trong không gian thoáng đãng với điều hoà mát rượi.
Bên cạnh đó, không chỉ yêu cầu về chất lượng, giá thành hợp lý mà người tiêu dùng ngày nay còn quan tâm rất nhiều đến hình thức sản phẩm. Những món đồ bắt mắt, màu sắc đẹp đẽ của Miniso luôn thu hút được sự quan tâm của các khách hàng.
“Tôi thích sản phẩm của Miniso vì chất lượng sản phẩm tốt hơn của Daiso và chỉ kém chút so với Muji”.
Tuy nhiên, theo tờ SCMP, ở các nước Đông Nam Á như Việt Nam, nơi mà phần đông giới trẻ – bộ phận khách hàng chiếm lĩnh thị trường bán lẻ ưa chuộng văn hóa Hàn Quốc như K-pop [nhạc Hàn], K-drama [phim Hàn], và K-beauty [làm đẹp kiểu Hàn], đã tạo điều kiện cho Mumuso nhanh chóng trở thành cái tên được người người, nhà nhà ưa chuộng.
Xem thêm: Pub là gì? Pub và bar khác nhau như thế nào?
Mặc dù đôi lúc vẫn sợ hãi với dòng chữ ” made in Nước Trung Hoa ” trên những mẫu sản phẩm bày bán trong Mumuso, nhiều người mua cho biết họ vẫn yêu dấu những loại sản phẩm này vì mẫu mã thích mắt và trông khá ” xịn “. Họ cho rằng có lẽ rằng chúng được phong cách thiết kế ở Nước Hàn rồi sản xuất số lượng lớn ở Trung Quốc, cũng như Mimiso đến từ Nhật Bản và dán nhãn ” made in Trung Quốc “.
Michael Hurt, một nhà nhân chủng học và đang là giảng viên văn hóa tại Đại học Seoul, đã bị sốc khi lần đầu tiên bắt gặp thương hiệu Mumuso ở Việt Nam. Anh cho biết mình đã sống ở Hàn Quốc từ đầu những năm 2000 và những dòng chữ tiếng Hàn được in trên các sản phẩm trong cửa hàng không có ý nghĩa và không đúng ngữ pháp. Nhưng Michael Hurt cũng nói thêm, chuỗi cửa hàng này đã rất khéo léo vì nắm bắt được tâm lý khách hàng khi sử dụng phong cách Hàn Quốc để quảng bá những món đồ của mình và khiến chúng trở nên thu hút hơn.
Không chỉ liên tiếp phải nhận những lời chỉ trích từ giới truyền thông và chính phủ Hàn Quốc, Mumuso gần đây còn bị Bộ Công thương Việt Nam phạt đến 100 triệu đồng [4.281 USD] vì “sản xuất và buôn bán hàng giả”. Bộ đã tiến hành kiểm tra hàng hóa của chuỗi cửa hàng bán lẻ này và phát hiện 99,3% trong số 2.732 mặt hàng được nhập khẩu từ Trung Quốc và phần còn lại được mua ngay tại Việt Nam.
Tạm gác chuyện bị phạt sang một bên, hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng chính phủ và các công ty địa phương không có cơ sở pháp lý để tuyên bố những cửa hàng “nhái” này đang dùng thương hiệu gắn mác Nhật, Hàn như một hình thức chiếm đoạt văn hóa. Christine Chen, nhà sở hữu trí tuệ [IP], chuyên gia tranh chấp thương mại và đối tác tại Winkler ở Đài Loan nhận định: “Như trong trường hợp của Mumuso ở Việt Nam, công ty này không bị phạt vì sao chép một nền văn hóa, mà vì đã thể hiện sai bản chất của mình ở một địa điểm cụ thể”.
Hầu hết các thương hiệu giảm giá tại Trung Quốc hoặc có nguồn gốc Trung Quốc, bao gồm cả Miniso, vẫn chưa bị ảnh hưởng bởi các vụ kiện sở hữu trí tuệ. Luật pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ vẫn đang có những kẽ hở nhất định, giúp cho những thương hiệu “nhái” này có cơ hội phát triển lớn mạnh và chiếm được tình cảm từ phía khách hàng.
Ngay cả những chuỗi cửa hàng đồ uống, bánh ngọt lấy cảm hứng từ Pháp như Tous Les Jours Bakery và Paris Baguette cũng đã được gây dựng nên dựa vào kẽ hở này. “Bạn không thể tưởng tượng được số lượng cửa hàng mà người Hàn Quốc đi đến chỉ vì trông nó có vẻ rất “Pháp”, nhưng thực ra lại chẳng có gì về Pháp cả”, Jaewoo Seo, một chuyên gia xây dựng thương hiệu Pháp – Hàn Quốc có trụ sở tại Hong Kong cho biết.
Trên thực tế, chúng ta khó có thể khép tội danh sao chép hay buôn bán hàng giả, hàng nhái trực tiếp cho Miniso và các nhãn hiệu tương tự khác. Ví dụ, nếu sản phẩm được dãn nhãn “Made in Korea”, nhưng lại được sản xuất tại Trung Quốc, thì đương nhiên nhà sản xuất phải bị phạt vì đã lừa dối khách hàng. Nhưng đáng tiếc, họ đã biết cách “lách luật” bằng việc thành thật rằng chúng tôi rõ ràng là “Made in China”, chúng tôi chỉ đơn giản mà mang chút hơi hướng của phong cách Nhật Bản và Hàn Quốc mà thôi.
Những cửa hàng đồng giá luôn có một sức hút mãnh liệt với người mua hàng, bởi họ sẽ luôn dễ dàng tìm thấy những món đồ tốt, hay ho nhưng giá thành lại rẻ hơn bên ngoài rất nhiều.
Chuỗi shop đồng giá ở Nhật Bản hay shop 100 yên lúc bấy giờ, đã có một lịch sử dân tộc rất truyền kiếp ở xứ sở hoa anh đào từ thời kỳ Edo [ 1603 – 1868 ]. Phiên bản tân tiến nổi tiếng nhất của shop 100 yên chính là Daiso, shop được cho là nguồn cảm hứng tạo nên những tên thương hiệu kinh doanh nhỏ có nguồn gốc Trung Quốc như Miniso. Công ty ra đời vào năm 1977, đã xâm nhập vào thị trường Nước Hàn, Canada và Hoa Kỳ vào giữa những năm 2000, và hiện đang rất tăng trưởng ở Úc, Hong Kong .
Các chuyên gia nói điều này là do phương pháp tiếp cận văn hóa được nghiên cứu cẩn thận của Daiso tại Hàn Quốc. Daiso được định vị như một thương hiệu nội địa, ngay cả khi nó là được biết đến với xuất xứ Nhật Bản. Không những giá thành siêu rẻ, phù hợp với túi tiền của người tiêu dùng bản địa, phong cách thiết kế cửa hàng cũng được thực hiện theo kiểu Hàn Quốc. Bạn bước vào và bạn cảm thấy như thể cửa hàng này được làm cho người Hàn Quốc”.
Nắm bắt được yếu tố này, Miniso cũng vận dụng mạng lưới hệ thống hàng đồng giá những chuỗi shop của mình trên quốc tế, khi người mua hàng chỉ cần bỏ một mức giá cố định và thắt chặt nhưng thu về ti tỉ món đồ với chất lượng và số lượng khác nhau. Hơn nữa, ở những shop của từng địa phương, từng khu vực sẽ bày bán những loại sản phẩm tương thích với thị hiếu của người dân nơi đó, khiến cho người mua gần như luôn hoàn toàn có thể tìm được món hàng mình cần, hoặc khiến bản thân hài lòng trong những shop Miniso gần nơi sống. Đây chính là chìa khoá thành công xuất sắc khi hoàn toàn có thể tìm hiểu và khám phá và chớp lấy tốt tâm ý của những shop kinh doanh bán lẻ, chứ không chỉ đơn thuần là ” copy-paste “.
Young, đến từ công ty luật Wang & Wang nói: “Theo như tôi biết thì phần lớn người tiêu dùng Trung Quốc không quan tâm đến tính xác thực văn hóa, và số đông sẽ cảm thấy hạnh phúc nếu họ có thể mua được một sản phẩm nước ngoài với giá rẻ và chất lượng tương đương ngay tại địa phương. Ngoài các thương hiệu nhái cửa hàng bán lẻ bình dân từ Nhật Bản hay Hàn Quốc, còn có rất nhiều các thương hiệu nổi tiếng là được sao chép với cái mác hàng Anh, Pháp”.
Xem thêm: PubMed là gì? Cách tìm tài liệu trên PubMed
Điều đó có nghĩa là những tên thương hiệu nhái như Miniso, Mumuso, Ilahui, Yubiso vẫn hoàn toàn có thể liên tục sống sót và đi xa hơn nhờ sự ủng hộ của những người mua không chăm sóc đến tính xác nhận văn hóa truyền thống này. Không ai hoàn toàn có thể ngăn cản được họ lựa chọn đến với những nơi tương thích với nhu yếu và điều kiện kèm theo của bản thân, kể cả sự cảnh báo nhắc nhở của bất kỳ phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo xã hội nào.
“Khách hàng thực sự không hề quan tâm đến tính xác thực của thương hiệu hay sản phẩm. Vì vậy những cửa hàng này không phải là không tôn trọng khách hàng. Quyền quyết định vẫn ở họ khi đưa tay ra chọn sản phẩm mà mình yêu thích”, Simon Collins, người sáng lập của Fashion Culture Design Unconference và cựu hiệu trưởng trường thiết kế Parsons cho biết.
[Tham khảo SCMP]