Người gầy cũng bị gan nhiễm mỡ vì sao

[Dân trí] - Gan nhiễm mỡ là căn bệnh có tỷ lệ người mắc ngày càng tăng tại Việt Nam. Bệnh không loại trừ bất kỳ ai. Đây là căn bệnh nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan.

Thời gian gần đây, tôi thường xuyên cảm thấy bị đau tức vùng mạn sườn bên phải, chán ăn, ăn không ngon miệng và khó tiêu. Các cơn đau tái diễn nhiều lần nên tôi đã đi khám và được chẩn đoán mắc gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, cân nặng của tôi chưa bao giờ vượt quá 47kg dù cao 1m62. Vì sao không thừa cân, béo phì mà tôi vẫn mắc bệnh này?

[Nguyễn Thị Hiền, 46 tuổi, Thành phố Hồ Chí Minh]

ThS.BS Trần Thị Khánh Tường, khoa Gan mật, Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh: Có nhiều quan niệm sai lầm về bệnh gan nhiễm mỡ. Một số người cho rằng, chỉ những người bị thừa cân, béo phì, uống nhiều rượu bia mới có khả năng mắc gan nhiễm mỡ. Hoặc, người bị gan nhiễm mỡ chỉ cần không ăn đồ ăn chứa dầu mỡ là sẽ khỏi bệnh. Tuy nhiên, thực tế không phải như vậy. Những người gầy gò, người ăn chay, người giảm cân đều có khả năng mắc gan nhiễm mỡ.

Thực chất, bệnh gan nhiễm mỡ xảy ra chủ yếu do rối loạn chuyển hóa tế bào gan. Bình thường, gan có chức năng chuyển hóa đường để tạo thành năng lượng nhưng nếu lượng đường để chuyển hóa không đủ buộc gan phải dùng mỡ để thay thế. Lượng mỡ dồn nhiều về gan sẽ bị tích tụ trong các tế bào gan, lâu ngày sẽ gây ra tình trạng gan bị nhiễm mỡ. Do đó, mọi người đều có khả năng mắc gan nhiễm mỡ, đặc biệt là với người gầy, người thiếu chất.

Ngoài ra, những người gầy nhưng bị nhiễm virus viêm gan B, C, người gầy có thói quen ăn uống không khoa học, người lười vận động, uống nhiều bia rượu hoặc sử dụng thuốc hại gan đều có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ.

Vì vậy, tôi khuyến cáo rằng những người gầy cũng cần chú ý theo dõi sức khỏe định kỳ, khám tầm soát để phát hiện và điều trị sớm bệnh gan nhiễm mỡ.

Minh Nhật [ghi]

Nhiều người có cân nặng ở mức dưới trung bình không khỏi ngỡ ngàng với kết quả siêu âm, xét nghiệm bị gan nhiễm mỡ bởi quan niệm từ lâu vẫn cho rằng chỉ những người béo phì, thừa cân, lười vận động mới mắc bệnh này. Theo các chuyên gia gan mật, tỷ lệ người gầy mắc gan nhiễm mỡ có xu hướng ngày càng tăng. Vậy nguyên nhân vì sao người gầy bị gan nhiễm mỡ?

Một nghiên cứu được công bố vào năm 2012 cho thấy tỷ lệ phổ biến bệnh gan nhiễm mỡ ở những người béo phì là 28%, trong khi đó có đến 7% người gầy bị bệnh gan nhiễm mỡ. Có nhiều nguyên nhân khiến người gầy mắc bệnh gan nhiễm mỡ như:

Những người gầy gò, ốm yếu, suy dinh dưỡng thường có thói quen ăn ít, ngoài ra một số người ăn kiêng để giảm cân quá nhanh sẽ khiến cơ thể thiếu hụt một số dưỡng chất cần thiết cho quá trình thanh lọc mỡ thừa, đào thải mỡ bị mất đi, lâu dần có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ và các bệnh lý khác.

Hơn nữa, khi cơ thể không được cung cấp đủ dưỡng chất sẽ dẫn đến lượng đường trong máu thấp, lúc này cơ thể tự điều chỉnh bằng cách làm tăng phân giải mỡ thành năng lượng để cung cấp cho cơ thể. Trong quá trình phân giải mỡ, lượng acid béo đi vào máu quá nhiều sẽ khiến acid béo tự do trong máu tăng và dẫn đến tích trữ mỡ trong gan. Theo thời gian, mỡ trong máu vượt mức cho phép, nhưng người bệnh lười vận động dễ sinh bệnh gan nhiễm mỡ.

Người gầy thường thiếu dưỡng chất là yếu tố xúc tác hình thành bệnh gan nhiễm mỡ

Có đến 90% người thường xuyên uống rượu bia bị gan nhiễm mỡ. Những người gầy uống rượu bia càng làm tăng nguy cơ mắc bệnh hơn người bình thường. Cụ thể, chất cồn và độc tố trong rượu bia sẽ làm gia tăng việc tiêu hủy lipid và gia tăng acid béo tự do từ mô mỡ đến gan, vì vậy tăng tích lũy triglyceride và gây mỡ hóa tế bào gan. Đồng thời, rượu bia làm giảm hoạt tính hoặc ức chế men phân giải các Lipoprotein trong máu gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa Lipid trong máu, khiến gan nhiễm mỡ.

• >> 90% Người dùng rượu bia nhiều bị gan nhiễm mỡ

Người gầy bị gan nhiễm mỡ có thể do sử dụng một số loại thuốc trong điều trị ung thư, HIV, trầm cảm, rối loạn nhịp tim, rối loạn lưỡng cực, đau nửa đầu… như Methotrexate, Tamoxifen, Amiodarone, Axit Valproic… và gây ra tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp Protein và chuyển hóa của Lipoprotein khiến gan bị nhiễm mỡ.

Một trong những nguyên nhân khiến người gầy bị gan nhiễm mỡ là do tiếp xúc, làm việc thường xuyên trong môi trường độc hại như hóa dầu, nhiễm độc phốt pho.

Ngoài ra, những người gầy mắc bệnh viêm gan hay có tiền sử bệnh gan, người bị đái tháo đường cũng có nguy cơ cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ.

Lật mặt thủ phạm giấu mặt khiến người gầy bị gan nhiễm mỡ

Theo TTND Lê Văn Điềm, cơ chế bệnh sinh của gan nhiễm mỡ có sự tham gia quyết định của một loại tế bào mang tên Kupffer – nằm ở xoang gan, đây là tế bào đầu tiên ở gan tiếp xúc với vi khuẩn và độc tố. Khi tế bào Kupffer bị kích hoạt quá mức bởi các yếu tố độc hại từ rượu bia, thực phẩm bẩn, thuốc điều trị bệnh… sẽ phóng thích hàng loạt chất gây viêm trong đó TNF-α được xem là yếu tố chính gây mỡ hóa tế bào gan và Interleukin-8 làm tăng hoạt hóa bạch cầu đa nhân trung tính và dẫn đến viêm gan nhiễm mỡ.

Hầu hết người gầy bị gan nhiễm mỡ không có bất kỳ triệu chứng nào, bệnh tiến triển trong âm thầm cho đến khi gan đã bị tổn thương nghiêm trọng. Các triệu chứng rõ rệt ở giai đoạn nặng gồm mệt mỏi, cảm giác tức vùng gan [hạ sườn phải], sụt cân, ăn không ngon miệng, buồn nôn và nôn, mất tập trung, vàng da vàng mắt, sưng tấy ở mắt cá chân và bụng…. Nếu không có giải pháp khắc phục kịp thời người gầy bị gan nhiễm mỡ dễ đối mặt với các bệnh lý nguy hiểm như viêm gan, xơ gan, thậm chí là ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ phát triển theo 3 giai đoạn:

- Giai đoạn 1 [Gan nhiễm mỡ mức độ nhẹ]: Lượng mỡ chiếm 5-10% trọng lượng gan. Chưa có triệu chứng lâm sàng.

- Giai đoạn 2 [Gan nhiễm mỡ giai đoạn vừa]: Lượng mỡ chiếm trên 30% trọng lượng gan. Lâm sàng thấy gan to hơn bình thường, tăng men gan, người mệt mỏi, ăn uống kém.

- Giai đoạn 3: [Gan nhiễm mỡ giai đoạn nặng]: Lượng mỡ chiếm trên 30% trọng lượng gan. Xuất hiện các triệu chứng rõ rệt [mệt mỏi thường xuyên, vàng da, xuất huyết, đau cứng vùng gan, men gan tăng…] đây là giai đoạn biến chuyển thành viêm gan, xơ gan, ung thư gan…

Đau tức vùng gan là triệu chứng muộn của nhiều bệnh lý ở gan, trong đó có gan nhiễm mỡ

Nhìn chung, do triệu chứng gan nhiễm mỡ giai đoạn đầu gần như không có hoặc rất khó nhận biết nên để có thể phát hiện bệnh và có giải pháp khắc phục kịp thời người bệnh cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để làm các xét nghiệm cần thiết như: xét nghiệm máu để đo nồng độ men gan, mỡ trong máu, siêu âm gan, sinh thiết gan, chụp CT hay MRI…

Hiện nay, Y học hiện chưa có thuốc đặc trị gan nhiễm mỡ, do đó để phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả cần loại bỏ các nguyên nhân gây bệnh, đặc biệt tác động đúng cơ chế gây bệnh. Cụ thể:

Rượu bia được xem là “kẻ thù” số 1 của gan. Do đó, cần hạn chế tối đa rượu bia. Theo Tổ chức Y tế Thế giới [WHO] khuyến cáo, để phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ do rượu bia người trưởng thành chỉ nên dùng mỗi ngày khoảng 270ml bia hoặc 125ml rượu vang hoặc 25ml rượu mạnh [40 độ]. Nếu dùng quá mức này được coi là lạm dụng và gây ra nhiều tác hại nguy hiểm cho gan và các bộ phận khác của cơ thể.

Những người gầy bị gan nhiễm mỡ cần phải có ý thức quyết tâm loại bỏ hoàn toàn bia rượu để chức năng gan dần ổn định lại.

• Để cải thiện và phòng ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả, bạn cần vận động 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/ tuần bằng cách đi bộ, đạp xe, chơi cầu lông… Tập luyện thể dục, thể thao không chỉ giúp đốt cháy mỡ thừa trong cơ thể mà còn kích thích lưu thông máu và tăng cường sức đề kháng.
• Trong thực đơn hàng ngày cần bổ sung các loại rau xanh, hoa quả tươi như cam, bưởi, rau cải, rau má, súp lơ, rau cần…; đồng thời bổ sung chất đạm để duy trì cân nặng ở mức ổn định từ nguồn thịt nạc như: thịt gia cầm, trứng, đậu nành, cá, hải sản, các loại đậu đỗ…; các sản phẩm từ sữa lành mạnh bao gồm ít chất béo hoặc sữa không béo, sữa chua.

Ngoài ra, trong chế độ dinh dưỡng hằng ngày nên hạn chế thức ăn chế biến sẵn, thức ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ, cay nóng, giảm đường, giảm muối và các thực phẩm giàu cholesterol và triglyceride như nội tạng động vật, lòng đỏ trứng, thịt đỏ, da gà…

 Thay đổi thói quen sinh hoạt và ăn uống khoa học là chìa khóa để cải thiện và phòng ngừa hiệu quả bệnh gan nhiễm mỡ

Với việc phát hiện ra tế bào Kupffer và vai trò quan trọng trong cơ chế sinh bệnh gan nhiễm mỡ, giải pháp tốt nhất được các nhà khoa học đưa ra là kiểm soát tế bào này hoạt động ở ngưỡng an toàn và không cho sản sinh các chất gây viêm để dự phòng và hỗ trợ điều trị bệnh từ gốc.

Nhờ vào thành công của công nghệ sinh học phân tử, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện ra công thức đột phá của 2 tinh chất quý là Wasabia và S. Marianum thiên nhiên có tác dụng đặc hiệu lên tế bào Kupffer, giúp kiểm soát hiệu quả tế bào Kupffer. Nghiên cứu tại Nhật Bản và Đức cho thấy, sau 24h sử dụng Wasabia và S. Marianum giúp giảm 50% các chất gây viêm. Nhờ đó, hạn chế quá trình mỡ hóa tế bào gan, cải thiện hiệu quả bệnh gan nhiễm mỡ và ngăn chặn diễn tiến thành viêm gan, xơ gan, ung thư gan.

Bên cạnh đó, Wasabia và S. Marianum kết hợp với nhau còn giúp kích hoạt protein bảo vệ cơ thể Nrf2 tăng gấp 3 lần chỉ sau 6 giờ, thúc đẩy quá trình khử độc trong gan, bảo vệ gan và tái tạo các tế bào gan bị hư hại, phòng tránh gan nhiễm mỡ cũng như các bệnh lý khác về gan từ gốc.

Chướng bụng đầy hơi là bệnh gì?

Chướng bụng đầy hơi xảy ra khi lượng hơi tăng lên ở đường tiêu hóa, do rối loạn quá trình chuyển hóa tinh bột hoặc sự rối loạn lên men của họ vi khuẩn ở đường ruột. Tình trạng gây ra...