Nội dung chính
- Nói quá, nói giảm – nói tránh là gì?
- Dạng 1: Xác định biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh trong một ngữ liệu và phân tích tác dụng
- Dạng 2: Đưa ra một tình huống, đặt hai câu có sử dụng biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh.
- Dạng 3: Tìm câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao có sử dụng biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh
- Dạng 4: Đặt câu, viết văn bản có sử dụng biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh
- Video liên quan
Xác định biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh trong một ngữ liệu và phân tích tác dụng của nó; đặt câu có sử dụng các biện pháp tu từ trên… là những dạng bài học sinh hay gặp ở chuyên đề này.
Cô Nguyễn Thị Thu Trang [giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục bepgasvuson.vn] sẽ giúp học sinh làm tốt bài tập chuyên đề biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh thông qua việc hệ thống thành 4 dạng bài tiêu biểu. Tuy nhiên trước đó, học sinh cần nắm vững các khác niệm dưới đây.
Bạn đang xem: Bài tập về nói giảm nói tránh
Nói quá, nói giảm – nói tránh là gì?
Nói quá [hay cường điệu hóa, nói thậm xưng, ngoa dụ] là biện pháp tu từ phóng đại lên tính chất của sự vật, sự việc, hiện tượng, con người nhằm gây ấn tượng mạnh.
Ví dụ: Hai bạn kia trông giống nhau quá/ Hai bạn kia giống nhau như hai giọt nước. Một tình thế rất nguy hiểm, gay cấn/ Một tình thế ngàn cân treo sợi tóc. Trong các câu trên, hai câu in đậm có sử dụng biện pháp tu từ nói quá nhằm gợi hình ảnh, tạo ấn tượng mạnh cho câu văn.
Phân biệt nói quá và nói khoác:
| Nói quá | Nói khoác |
| Phóng đại sự việc nhằm tạo ấn tượng, thể hiện một ý nghĩa nào đó. | Diễn tả sự việc không đúng sự thật và nó không thể xảy ra. |
| Ví dụ: Bàn tay ta làm nên tất cả/ Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. | Ví dụ: Hắn có thể biến hòn đá kia thành bát cơm nóng và khúc cá kho thơm phức. |
Trái ngược với nói quá là biện pháp tu từ nói giảm – nói tránh. Đó là cách nói tế nhị, uyển chuyển, để giảm nhẹ đi tính chất của sự việc, tránh diễn đạt thô tục, ghê sợ, làm giảm sự đau thương, mất mát… Chính vì thế, từ Hán Việt được sử dụng trong trường hợp này bởi nó thường mang sắc thái nghĩa trang trọng và lịch sự.
Khi đã nắm chắc những lý thuyết cơ bản, học sinh hãy theo dõi 4 dạng bài thường gặp trong chuyên đề như sau:
Dạng 1: Xác định biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh trong một ngữ liệu và phân tích tác dụng
Ngữ liệu ấy có thể là một câu thơ, một đoạn văn. Theo cô Trang, với dạng bài tập này, học sinh cần nắm vững tác dụng của hai biện pháp tu từ đã nêu. Ngoài ra, học sinh lưu ý khi nói về tác dụng của biện pháp tu từ, cần chỉ rõ, không nói với tính chất chung chung.
Xem thêm: Hướng Dẫn Cách Kích Hoạt Sim Vietnamobile Dễ Dàng, Nhanh Chóng
Ví dụ: Thuyền ta lái gió với buồm trăng/ Lướt giữa mây cao với biển bằng [Huy Cận]
Tác giả sử dụng biện pháp tu từ nói quá để miêu tả vẻ đẹp tráng lệ, khỏe khoắn của đoàn thuyền khi lướt trên biển khơi với khí thế và khát vọng chinh phục biển cả.
Ví dụ: Bác đã lên đường theo tổ tiên/ Mác, Lênin – thế giới người hiền [Tố Hữu]
Nhà thơ sử dụng biện pháp tu từ nói giảm nói tránh để giảm đi sự đau thương của việc Bác đã ra đi. Đồng thời, nhà thơ cũng nhấn mạnh tuy Bác không còn nhưng Người vẫn đi theo con đường cách mạng của những người đi trước như Mác, Lênin.
Dạng 2: Đưa ra một tình huống, đặt hai câu có sử dụng biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh.
Ví dụ: Để nói về sự sợ hãi, đặt hai câu, trong đó có sử dụng biện pháp tu từ kể trên.
Tôi cảm thấy sợ hãi/ Tôi sợ đến nỗi hồn xiêu phách lạc [nói quá].
Ví dụ: Để chê người khác hà tiện, học sinh có thể dùng hai câu:
Anh rất ki bo/ Anh hơi tiết kiệm rồi đấy [nói giảm nói tránh]/ Anh là người “vắt cổ chày ra nước” [nói quá].
Dạng 3: Tìm câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao có sử dụng biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh
Ví dụ: để nói về thời tiết tháng 5, học sinh có thể dùng câu: Đêm tháng 5 chưa nằm đã sáng/ Ngày tháng mười chưa cười đã tối. Câu thơ sử dụng biện pháp tu từ nói quá, đề cập đến hiện tượng “ngày dài, đêm ngắn” [tháng 5] và “ngày ngắn, đêm dài” [tháng 10] do ảnh hưởng của sự tự quay quanh trục của Trái Đất và chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.
Dạng 4: Đặt câu, viết văn bản có sử dụng biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh
Cô Trang nhận định: Với dạng bài tập này, học sinh sẽ gặp nhiều tình huống khác nhau trong đề bài, tuy nhiên ở tình huống nào, học sinh cũng nên chọn biện pháp tu từ sao cho phù hợp. Ngoài ra, các em nên tham khảo thêm các câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao có sử dụng hai biện pháp tu từ này, để trong quá trình viết văn bản, học sinh có thể sử dụng một cách chính xác nhất.
Trên đây là 4 dạng bài tập chuyên đề biện pháp tu từ nói quá, nói giảm – nói tránh học sinh thường gặp trong chương trình Ngữ văn 8 học kì II. Để làm tốt bài tập phần tiếng Việt, học sinh cần nắm chắc định nghĩa, từ đó vận dụng vào giải bài tập. Bên cạnh đó, đừng quên bổ sung kiến thức phần Đọc – hiểu văn bản và Tập làm văn ngay từ bây giờ.
Theo đó, học sinh có thể tham khảo khóa học trực tuyến thuộc chương trình Master của bepgasvuson.vn do cô Nguyễn Thị Thu Trang trực tiếp giảng dạy. Bên cạnh giúp học sinh “lấp đầy” kiến thức cơ bản nhất, cô Trang còn đưa ra hệ thống các dạng bài tập theo chuyên đề bám sát cấu trúc câu hỏi có trong bài thi, đề kiểm tra. Ngoài ra, trong thời gian học sinh sắp bước vào kì thi giữa kì, hãy tận dụng để bổ sung kiến thức còn “hổng” và học sớm ngay tại nhà, tự tin bứt phá, chinh phục điểm cao trong các kì thi.
Nhân ngày phụ nữ Việt Nam 20/10, đồng hành và chia sẻ khó khăn trong hành trình giúp con học tốt, bepgasvuson.vn dành tặng mẹ ưu đãi giảm tới 40% học phí và nhiều quà tặng khác khi đăng ký các khóa học Master và Master Z. Đây là cơ hội để phụ huynh lựa chọn được cho con một chương trình tự học online tại nhà hiệu quả và tiết kiệm, giúp con tự tin, chinh phục mọi thử thách trong năm học này.
▶ Mọi thông tin về chương trình, phụ huynh, học sinh tìm hiểu ngay TẠI ĐÂY. Liên hệ ngay hotline 0962-605-340 để được tư vấn cụ thể, miễn phí!
Bài kiểm tra 90 phút số 1
Bài kiểm tra 15 phút số 1
Bài kiểm tra 15 phút số 2
Bài kiểm tra 90 phút số 2
2 0
Biện pháp nghệ thuật nói giảm nói tránh
Câu 1: Nói giảm nói tránh là 2 biện pháp tu từ. Đúng hay sai?
A. Đúng
B. Sai
Câu 2: Nói giảm nói tránh là gì?
A. Là một biện pháp tu từ trong đó người ta thay tên gọi một đối tượng bằng sự mô tả những dấu hiệu của nó.
B. Là phương tiện tu từ làm tăng, làm mạnh lên một đặc trưng tích cực nào đó của một đối tượng được nói đến.
C. Là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển.
D. Là một biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng.
Câu 3: Biện pháp nói giảm nói tránh được in đậm trong khổ thơ sau nói về điều gì?
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
[Tây Tiến, Quang Dũng]
A. Sự xa xôi.
B. Cái chết.
C. Sự vất vả.
D. Sự nguy hiểm.
Câu 4: Khi nào không nên nói giảm nói tránh?
A. Khi cần phải nói năng lịch sự, có văn hóa
B. Khi muốn bày tỏ tình cảm của mình.
C. Khi cần phải nói thẳng, nói đúng sự thật.
D. Khi muốn làm cho người nghe bị thuyết phục.
Câu 5: Ý kiến nào nói đúng nhất mục đích của việc nói giảm nói tránh?
A. Để nhấn mạnh, gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm cho sự vật, hiện tượng được nói đến trong câu.
B. Để người nghe thấm thía được vẻ đẹp hàm ẩn trong cách nói kín đáo giàu cảm xúc.
C. Để tránh gây cảm giác đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
D. Để bộc lộ thái độ, tình cảm, cảm xúc của người nói.
Câu 6: Câu nào dưới đây sử dụng cách nói giảm, nói tránh?
A. Nó đang ngủ ngon lành thật
B. Dạo này nó lười học quá!
C. Cô ấy xinh quá nhỉ!
D. Dạo này trông anh không được hồng hào lắm!
Câu 7: Câu nào sau đây sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh?
A. Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! [Nam Cao]
B. Thôi để mẹ cầm cũng được. [Thanh Tịnh]
C. Bác trai đã khá rồi chứ? [Ngô Tất Tố]
D. Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu. [Nguyên Hồng]
Câu 8: Khi nào nên nói giảm nói tránh?
A. Khi muốn bày tỏ tình cảm của mình.
B. Khi muốn làm cho người nghe bị thuyết phục.
C. Khi cần phải nói thẳng, nói đúng nhất sự thật.
D. Khi sự việc được nói tới không được lịch sự, dễ chịu
Câu 9: Câu văn nào dưới đây có sử dụng phép nói giảm nói tránh?
A. Ngày tháng mười chưa cười đã tối
B. Không đợi được các con cháu về đông đủ, ông cụ ấy đã đi xa.
C. Nguy hiểm nhất là khi các bao bì ni lông thải bỏ bị đốt, các khí độc thải ra đặc biệt là chất đi-ô-xin có thể gây ngộ độc, gây ngất, khó thở, nôn ra máu, ảnh hưởng đến các tuyến nội tiết, giảm khả năng miễn dịch, gây rối loạn chức năng, gây ung thư và các dị tật bẩm sinh cho trẻ sơ sinh.
D. Đất rộng bao la làm chúng tôi sửng sốt.
Câu 10: Câu văn nào dưới đây không dùng phép nói giảm nói tránh?
A. Bài thơ anh viết về ý tứ, hình ảnh thì được, nhưng tình cảm còn chưa đủ sâu.
B. Có lẽ, anh nên thu xếp để rời nơi này sớm thì hơn.
C. Nói năng như thế là có phần chưa được thiện chí lắm.
D. Anh ăn nói như dùi đục chấm mắm cáy.
Câu 11: Nói giảm nói tránh là biện pháp tu từ. Đúng hay sai?
A. Sai
B. Đúng
Câu 12: Chọn một từ ngữ ở cột A để điền vào chỗ trống trong câu ở cột B để được các câu có sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh.
| 1. Phúc hậu | a. Anh ấy ... khi nào? |
| 2. Hiếu thảo | b. Em ... đi chơi được nhiều như vậy |
| 3. Hi sinh | c. Bà ta không được ... cho lắm! |
| 4. Không nên | d. Cậu nên ... với bạn bè hơn! |
| 5. Hòa nhã | e. Nó không phải là đứa ... với cha mẹ! |
Chọn đáp án: a–3 b–4 c–1 d–5 e-2
Câu 13: Cho các ví dụ sau:
[1] Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
[Hồ Chí Minh, Di chúc]
[2] - Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
[Tố Hữu, Bác ơi!]
[3] - Lượng con ông Độ đây mà… Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.
[Hồ Phương, Thư nhà]
Tất cả các từ in đậm trong các ví dụ trên đều sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh. Đúng hay không?
A. Đúng
B. Sai
Câu 14: Cho ví dụ sau:
Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
[Hồ Chí Minh, Di chúc]
Từ in đậm trong câu trên nói về việc gì?
A. Bác Hồ dự tính về chuyến đi xa sắp tới của mình
B. Bác Hồ mơ ước được gặp cụ Các Mác, Lê - nin
C. Bác Hồ dự tính, dặn dò trước khi qua đời
D. Cả A, B, C đều sai
Câu 15: Tìm từ ngữ [nói giảm nói tránh] thích hợp để điền vào chỗ trống:
Cha nó mất, mẹ nó /…/, nên chú rất thương nó.
A. Bỏ đi
B. Đi bước nữa
C. Lấy chồng khác
D. Không nhận nuôi con
Bài giảng: Nói giảm nói tránh - Cô Phạm Lan Anh [Giáo viên VietJack]
Xem thêm các câu hỏi trắc nghiệm Ngữ văn lớp 8 chọn lọc, có đáp án hay khác:
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn 8 hay khác:
Loạt bài 1000 câu hỏi trắc nghiệm Ngữ văn lớp 8 gồm đầy đủ các câu hỏi trắc nghiệm về các tác phẩm, Tiếng Việt, Tập làm văn lớp 8 giúp bạn yêu thích môn Ngữ Văn 8 hơn.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.