Quản lý nhà nước về hộ tịch của UBND cấp xã

25/12/2020

Trong những năm qua, ngành Tư pháp và các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, từng bước củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng và năng lực hoạt động của đội ngũ công chức Tư pháp - Hộ tịch cấp xã. Đội ngũ công chức Tư pháp - Hộ tịch ngày càng khẳng định được vai trò tham mưu, giúp cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý theo quy định pháp luật, bảo đảm ổn định an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Trước yêu cầu quản lý nhà nước bằng pháp luật, công chức Tư pháp - Hộ tịch cấp xã cũng đã thường xuyên được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn, đáp ứng được công việc được giao với khối lượng lớn và có tính chuyên sâu, trực tiếp giải quyết công việc liên quan đến người dân ở cơ sở.

Tuy nhiên, so với yêu cầu nhiệm vụ hiện nay thì công tác Tư pháp - Hộ tịch cấp xã hiện nay vẫn còn những hạn chế như:

- Đội ngũ công chức Tư pháp - Hộ tịch còn mỏng, có nơi chỉ có một công chức; trình độ ứng dụng CNTT chưa đồng đều; khả năng tiếp thu cái mới còn hạn chế nhất là trong thời đại công nghệ 4.0. Bên cạnh việc thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn, công chức Tư pháp - Hộ tịch cơ sở còn phải tham mưu Chủ tịch UBND cấp xã giải quyết các vụ việc về hòa giải tranh chấp đất đai, khiếu nại - tố cáo; Phối hợp với các ngành huyện như Thanh tra; Viện Kiểm sát; Chi cục thi hành án dân sự; Tòa án… thực hiện nhiệm vụ có liên quan đến địa bàn quản lý Nhà nước ở địa phương, nên chiếm khá nhiều thời gian dẫn đến việc quá tải và làm ảnh hưởng nhiều đến việc giải quyết các đầu công việc chuyên môn nên chưa dành được nhiều thời gian nghiên cứu, nâng cao trình độ chuyên môn; một số công chức Tư pháp - Hộ tịch có kinh nghiệm, năng lực nhưng lại được điều động, bố trí, bổ nhiệm ở những vị trí công tác cao hơn hoặc công việc khác dẫn đến quá trình triển khai thực hiện công việc tư pháp, hộ tịch có nhiều khó khăn, lúng túng.

- Công tác khai thác và sử dụng Tủ sách pháp luật ở cấp xã hiệu quả chưa cao, nhiều tài liệu pháp luật chưa được bổ sung kịp thời. Đối với các Tủ sách pháp luật cấp xã, chủ yếu là phục vụ cho cán bộ, chưa mở rộng phục vụ đối tượng là nhân dân bởi thời gian phục vụ nằm trong giờ hành chính. Bên cạnh đó, nhiều Tủ sách pháp luật cấp xã chưa sắp xếp khoa học nên tốn quá nhiều thời gian cho việc tìm kiếm tài liệu, chưa kể những tài liệu đã hết hiệu lực vẫn chưa được phân loại rõ ràng.

- Công tác đăng ký và quản lý hộ tịch và chứng thực, hệ thống văn bản pháp luật làm cơ sở pháp lý cho các hoạt động này khá đầy đủ, rõ ràng từ Nghị định đến Thông tư. Tuy nhiên, còn có những quy định chưa thực sự phù hợp với thực tiễn quản lý ở cơ sở nên có khó khăn nhất định trong quá trính thực hiện. Tình trạng cấp các giấy tờ hộ tịch không đúng quy định, vi phạm pháp luật trong khi thực hiện [sai sót trong quá trình đăng ký do lỗi của người đăng ký và cơ quan đăng ký; hồ sơ thiếu chặt chẽ, lưu trữ không đầy đủ và thiếu khoa học…]

- Về công tác hòa giải, do trình độ, năng lực của đội ngũ hoà giải viên chưa đồng đều; phần lớn các hòa giải viên do kiêm nhiệm nhiều công việc khác nhau nên chưa đầu tư nghiên cứu chuyên sâu để xác minh, tìm hiểu vụ việc cần hòa giải. Các hòa giải viên chủ yếu làm việc bằng kinh nghiệm sống và uy tín của bản thân; thành viên Tổ hòa giải ở cơ sở tham gia với tư cách tự nguyện nên có tâm lý ngại va chạm, thiếu kiên trì trong việc động viên, giáo dục, thuyết phục các bên tranh chấp đạt được thỏa thuận.

Từ thực trạng nêu trên, trong năm 2021 ngành Tư pháp huyện Tri Tôn tập trung một số công việc như sau:

- Đề xuất cơ quan có thẩm quyền:

 [1] Tạo điều kiện về cơ sở vật chất về hộ tịch, chứng thực, văn bản quy phạm pháp luật nhằm từng bước nâng cao chất lượng công tác Tư pháp - Hộ tịch cấp xã.

[2] Thường xuyên tổ chức cập nhật, tập huấn về các lĩnh vực chuyên môn của công tác tư pháp như: Công tác xây dựng, ban hành văn bản, phổ biến giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở, hộ tịch, xử lý vi phạm hành chính, trợ giúp pháp lý…

[3] Bổ sung các đầu sách pháp luật vào tủ sách pháp luật ở cơ sở để công chức Tư pháp - Hộ tịch vận dụng trong giải quyết công việc.

- UBND cấp xã rà soát, phân loại trình độ chuyên môn cán bộ công chức; có kế hoạch, quy hoạch nguồn công chức tư pháp – hộ tịch để sẵn sàng bổ sung khi công chức tư pháp – hộ tịch được điều động, chuyển vị trí công tác khác.

- UBND cấp xã không giao thêm các nhiệm vụ khác cho công chức Tư pháp - Hộ tịch, đảm bảo cho những công chức này hoạt động chuyên trách, cần bố trí đủ 2 biên chế cho công chức Tư pháp – Hộ tịch.

- Quan tâm thực hiện đúng và kịp thời các chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ công chức tư pháp - hộ tịch, bố trí phòng làm việc, cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc, hệ thống mạng internet, phần mềm chuyên dụng… cho công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã nhằm động viên, khích lệ và tạo điều kiện cho công chức tư pháp - hộ tịch hoàn thành tốt nhiệm vụ./.

TRẦN VĂN HỢP, TRƯỞNG BAN TUYÊN GIÁO, GĐ.TTBDCT HUYỆN TRI TÔN

LỜI CẢM ƠNLuận văn “ Quản lý nhà nước về hộ tịch ở cấp xã, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội” đã được hoàn thành thể hiện kết quả tổng hợp, cô đọng của hai năm học cao học tại Học viện Hành chính.Tôi xin được trân trọng bày tỏ lòng biết ơn các thầy, cô là các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ đã tham gia giảng dạy lớp cao học khoá 13 [2008-2011], đặc biệt xin cảm ơn Tiến sĩ Lương Thanh Cường -Phó trưởng khoa Nhà nước và pháp luật- người thầy giáo đã nhiệt tình nghiêm túc, trực tiếp hướng dẫn, chỉ đạo tôi hoàn thành luận văn này.Nhân dịp này tôi xin được chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trong Hội đồng phản biện, chấm luận văn; cảm ơn Khoa Sau đại học- Học viện hành chính đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.Người viết luận văn Phạm Hồng Hoàn1MỤC LỤCTrangPHẦN MỞ ĐẦU …………………………………………………….............51. Tính cấp thiết của đề tài…………………………………………...52. Tình hình nghiên cứu của đề tài……………………………....63. Đối tượng, phạm vi,mục đích nghiên cứu…………………….74. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu.............................85. Đóng góp của đề tài................................................................86. Kết cấu của luận văn........................................................................9CHƯƠNG 1:NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH....................................................................................................... 10 1.1 . HỘ TỊCH.............................................................................................. 101.1.1.Quan niệm về hộ tịch.................................................................101.1.2. Đặc điểm của hộ tịch…………………………………………11 1.2. QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH…………….. 111.2.1. Khái quát chung về quản lý hành chính nhà nước……….. 111.2.2. Quan niệm về quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch, đăng ký hộ tịch……………………………………………………………. 131.2.2.1.Quan niệm về quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch…………………………………………………………………….131.2.2.2.Quan niệm về đăng ký hộ tịch ………………………..….161.2.3.Vai trò của quản lý hành chính nhà nước, đăng ký hộ tịch 181.2.4. Nguyên tắc đăng ký, quản lý hộ tịch………………………...181.2.5. Chủ thể thực hiện quản lý, đăng ký hộ tịch ………………...191.2.6. Nội dung quản lý của nhà nước đối với hộ tịch……………..201.2.7. Nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan quản lý hành chính nhà nước trong quản lý về hộ tịch………………………………….2121.2.7.1. Trách nhiệm của Chính phủ, Bộ Tư pháp và Bộ Ngoại giao…………………………………………………………………….211.2.7.2. Trách nhiệm của Uỷ ban nhân dân các cấp……………22CHƯƠNG 2:THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH Ở CẤP XÃ, HUYỆN ĐAN PHƯỢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI…………...272.1.TỔNG QUAN VỀ HUYỆN ĐAN PHƯỢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI.. 27 2.2.THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH TRÊN ĐỊA BÀN CẤP XÃ, HUYỆN ĐAN PHƯỢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI……………...292.2.1. Ban hành các văn bản quản lý nhà nước đối với hộ tịch ……29 2.2.2. Phổ biến, giáo dục pháp luật về hộ tịch trên địa bàn cấp xã..292.2.3. Hoạt động quản lý hộ tịch trên địa bàn cấp xã huyện Đan Phượng………………………………………………………………...312.2.4.Tổ chức bộ máy quản lý hoạt động đăng ký hộ tịch trên địa bàn cấp xã………………………………………………………….............35 2.2.5. Giám sát, kiểm tra, thanh tra quá trình thực hiện quản lý hộ tịch trên địa bàn cấp xã……………………………………………….352.3. ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH TRÊN ĐỊA BÀN CẤP XÃ………………………………………………….362.3.1 Những ưu điểm………………………………………………36 2.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân…………………………….392.3.2.1. Những hạn chế……………………………………………………..392.3.2.2. Những nguyên nhân của hạn chế………………………………..41CHƯƠNG 3:NHỮNG GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH Ở CẤP XÃ, HUYỆN ĐAN PHƯỢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ………………………493.1. MỤC TIÊU, YÊU CẦU ĐỐI VỚI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH ………………………………………………………………………..4933.1.1 Mục tiêu của quản lý nhà nước về hộ tịch…………………..493.1.2 Yêu cầu quản lý nhà nước về hộ tịch………………………..493.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH Ở CẤP XÃ, HUYỆN ĐAN PHƯỢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ….. 523.2.1. Hoàn thiện pháp luật về quản lý nhà nước đối với hộ tịch...523.2.2. Nâng cao năng lực bộ máy đăng ký, quản lý hộ tịch của các xã thuộc huyện Đan Phượng ……………………………………… 553.2.3. Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật về hộ tịch trên địa bàn các xã thuộc huyện Đan Phượng…………………… 573.2.4. Xây dựng đội ngũ công chức quản lý hộ tịch trên địa bàn cấp xã theo hướng chuyên nghiệp …………………………………….. 593.2.5. Cải cách các thủ tục hành chính trong việc thực hiện đăng ký hộ tịch………………………………………………………………..623.2.6. Tăng cường phối hợp các cơ quan, tổ chức trong quản lý hộ tịch……………………………………………………………………653.2.7. Đẩy mạnh công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quản lý nhà nước về hộ tịch………………………………… 65KẾT LUẬN………………………………………………………………….71TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………...734PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tàiXét từ phương diện khoa học quản lý nhà nước quản lý hộ tịch có vị trí trung tâm của hoạt động quản lý dân cư. Đây là một lĩnh vực quan trọng của nền hành chính mà mọi quốc gia đương đại, không phân biệt chế độ chính trị, trình độ phát triển, đều phải quan tâm. Sự vững mạnh của một quốc gia liên quan mật thiết với hiệu quả của hoạt động quản lý dân cư nói chung và quản lý hộ tịch nói riêng. Có thể khẳng định rằng, các vấn đề pháp lý về quản lý hộ tịch có tầm quan trọng tương tự như các vấn đề pháp lý về quốc tịch, về biên giới quốc gia, về tổ chức bộ máy nhà nước… Vì vậy, quản lý hộ tịch phải được điều chỉnh bằng một đạo luật do Quốc hội ban hành. Trên thế giới, nhiều nước như Pháp, Đức, Nhật Bản…đều điều chỉnh vấn đề quản lý hộ tịch bằng văn bản pháp luật do cơ quan lập pháp ban hành.Ở nước ta hiện nay, quản lý hộ tịch được thực hiện theo Nghị định 158/2005/NĐ-CP của Chính phủ về Đăng ký và quản lý hộ tịch. Trong thời gian qua, các cấp chính quyền đã có nhiều cố gắng, tổ chức thực hiện tốt công tác quản lý hộ tịch.Vì vậy, quản lý hộ tịch đã dần đi vào nề nếp, đạt được những kết quả nhất định: số trẻ em được đăng ký khai sinh đạt tỷ lệ cao, đăng ký kết hôn đúng quy định….Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được quản lý hộ tịch còn có nhiều hạn chế như: thủ tục quản lý hộ tịch chưa khoa học, chưa phù hợp thực tế, trình độ, năng lực của đội ngũ công chức làm công tác quản lý hộ tịch [nhất là ở cấp xã chưa đáp ứng được yêu cầu]; việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật về hộ tịch chưa được quan tâm đúng mức…. Những hạn chế này đã làm giảm đi hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hộ tịch.5 Là một huyện của thành phố Hà Nội, trong những năm qua, huyện Đan Phượng đã có nhiều cố gắng, nỗ lực trong quản lý nhà nước về hộ tịch trên địa bàn huyện.Với sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp uỷ, các cấp chính quyền [ huyện, xã] quản lý về hộ tịch ở Đan Phượng từng bước được thực hiện nghiêm túc đầy đủ, chính xác.Song cũng như nhiều địa phương khác, công tác quản lý về hộ tịch ở Đan Phượng cũng còn nhiều hạn chế như đã nêu ở trên.Vì vậy, nghiên cứu về quản lý hộ tịch nói chung cũng như ở thực tế của huyện Đan Phượng nói riêng nhằm làm rõ hơn nữa cơ sở lý luận, thực tiễn của quản lý hộ tịch, chỉ ra những nguyên nhân của các hạn chế, trên cơ sở đó, đưa ra những khuyến nghị góp phần nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hộ tịch trên địa bàn huyện Đan Phượng là một điều cấp thiết hiện nay. Đây là lý do thứ nhất để đề tài “ Quản lý nhà nước về hộ tịch ở cấp xã, huyện Đan Phượng, Thành phố Hà Nội” được lựa chọn để nghiên cứu.2. Tình hình nghiên cứu của đề tàiĐã có nhiều công trình nghiên cứu, các luận án, luận văn, bài báo tạp chí đề cập đến hộ tịch và các chính sách thực hiện hộ tịch, trong thời gian qua:-Bài “Cơ quan nhà nước cần tôn trọng quyền yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp của công dân”, tác giả Vũ Đình Tuấn Phương, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, tháng 6 năm 2005;- Bài “Kỳ vọng về một nề nếp mới trong công tác hộ tịch”, tác giả Phạm Trọng Cường, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, tháng 6 năm 2006;-Bài “Nâng cao năng lực đội ngũ công chức tư pháp – hộ tịch trong giai đoạn hiện nay”, Tác giả Trần Văn Quảng, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật tháng 9 năm 2006; 6Số chuyên đề về “Công chứng, hộ tịch và quốc tịch”, phần 2 hộ tịch và quốc tịch, Bộ Tư pháp, Hà Nội, 2007;-Bài “Tư pháp Hà Nội không vì khó khăn mà từ chối đăng ký khai sinh”, tác giả Đàm Thị Kim Hạnh, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, tháng 3 năm 2008;- Giáo trình “Quản lý hành chính-tư pháp” của Học viện hành chính, nhà xuất bản khoa học kỹ thuật năm 2008 [dành cho đào tạo trung cấp hành chính]-Chuyên đề “Quản lý hành chính -tư pháp” trong chương trình bồi dưỡng kiến thức quản lý quản lý nhà nước ngạch chuyên viên chính của Học viện Hành chính…Các công trình khoa học nói trên đã đề cập từng khía cạnh của quản lý về hộ tịch. Tuy nhiên, do đến nay, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu trực tiếp về quản lý hộ tịch ở cấp xã trên địa bàn huyện Đan Phượng. Đây là lý do thứ hai để đề tài này được lựa chọn nghiên cứu.3. Đối tượng, phạm vi,mục đích nghiên cứuĐối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề lý luận thực tiễn của quản lý nhà nước về hộ tịch.Phạm vi nghiên cứu của đề tài về mặt không gian được giới hạn ở các xã trên địa bàn huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội; về mặt thời gian được giới hạn từ năm 2005 đến nay.Mục đích nghiên cứu của đề tài là làm rõ hơn nữa cơ sở lý luận, thực tiễn của quản lý nhà nước về hộ tịch nói chung và ở cấp xã, huyện Đan Phượng nói riêng. Từ đó đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về hộ tịch ở cấp xã, huyện Đan Phượng trong thời gian qua, nêu ra những kết quả đạt được và hạn chế cũng như nguyên nhân của chúng. 7Trên cơ sở đó, đưa ra những đề xuất góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước về hộ tịch trên địa bàn cấp xã, huyện Đan Phượng trong thời gian tới. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về hộ tịch theo hai giai đoạn từ năm 2005 đến nay .Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về hộ tịch ở nước ta hiện nay .4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứuCơ sở lý luận của việc nghiên cứu đề tài là những luận điểm trong học thuyết Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về quản lý hành chính nhà nước; các quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về quản lý hộ tịch.Đồng thời, tác giả có tham khảo và kế thừa có chọn lọc một số công trình nghiên cứu của các nhà khoa học.Các phương pháp được tác giả sử dụng trong luận văn gồm : phương pháp phân tích, tổng hợp, diễn dịch, quy nạp, phương pháp lịch sử, phương pháp hệ thống, phương pháp so sánh...Trong chương 1, để làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch, luận văn sử dụng phương pháp hệ thống, so sánh, phân tích nhằm làm rõ thêm quan niệm, nội dung của quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch. Bằng việc sử dụng phương pháp thống kê, so sánh, phân tích..., chương 2 của luận văn đã đánh giá những ưu điểm, hạn chế của thực trạng quản lý nhà nước về hộ tịch ở các xã trên địa bàn huyện Đan Phượng trong những năm qua. Ở chương 3, phương pháp phân tích tổng hợp được sử dụng để đưa ra giải pháp tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch trên địa bàn huyện Đan Phượng hiện nay. 85. Đóng góp của đề tàiĐề tài hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về hộ tịch và quản lý nhà nước đối với hộ tịch; đánh giá thực trạng về quản lý hộ tịch ở cấp xã, huyện Đan Phượng trong thời gian qua, từ đó nêu lên những giải pháp để góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước về hộ tịch ở Đan Phượng.Các kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm cơ sở để các cấp chính quyền ở Đan Phượng nghiên cứu, vận dụng vào thực tế quản lý hộ tịch. Luận văn cũng có thể là tài liệu nghiên cứu về quản lý hộ tịch cho các học viên, sinh viên của học viện hành chính. 6. Kết cấu của luận vănLuận văn gồm 3 chương:Chương 1: Những vấn đề lý luận của quản lý nhà nước về hộ tịchChương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về hộ tịch ở cấp xã, huyện Đan Phượng, thành phố Hà NộiChương 3: Những giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về hộ tịch ở cấp xã, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay9CHƯƠNG 1NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH1.1. HỘ TỊCH1.1.1. Quan niệm về hộ tịchHộ tịch là những sự kiện cơ bản xác định tình trạng nhân thân của một người từ khi sinh ra đến khi chết. Đó là các sự kiện: - Sinh; kết hôn; tử; nuôi con nuôi, giám hộ; nhận cha, mẹ, con; thay đổi họ tên, chữ đệm, ngày, tháng, năm sinh; xác định lại dân tộc; đăng ký khai sinh, khai tử quá hạn; đăng ký lại các việc sinh, tử, kết hôn, nhận nuôi con nuôi.- Ly hôn; xác định cha, mẹ, con; thay đổi quốc tịch; huỷ hôn nhân trái pháp luật; xác định lại giới tính, xác định lại dân tộc hoặc những sự kiện khác do pháp luật quy định.Với mỗi vấn đề hộ tịch thì có giấy tờ về vấn đề đó, gọi là giấy tờ về hộ tịch. Giấy tờ về hộ tịch là giấy tờ có giá trị chứng minh thực tế thân trạng của mỗi công dân. Giấy tờ về hộ tịch do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp. Đó là cơ sở pháp lý chứng minh các quyền và nghĩa vụ của công dân phát sinh từ sự kiện hộ tịch. Do tính chất quan trọng như vậy của các giấy tờ về hộ tịch cho nên pháp luật có quy định chặt chẽ, cụ thể các nguyên tắc, thủ tục, trình tự đăng ký và cấp các loại giấy tờ về hộ tịch. Giấy tờ hộ tịch do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho cá nhân theo quy định của pháp luật về hộ tịch là căn cứ pháp lý xác nhận sự kiện hộ tịch của cá nhân đó.10 Giấy tờ hộ tịch do cơ quan đại điện Ngoại giao, cơ quan Lãnh sự của Việt Nam ở nước ngoài cấp có giá trị như giấy tờ hộ tịch được cấp ở trong nước.Giấy khai sinh là giấy tờ hộ tịch gốc của mỗi cá nhân và Giấy khai sinh là giấy tờ hộ tịch gốc của mỗi một cá nhân. Do vậy, tất cả các loại giấy tờ về hộ tịch đều phải thống nhất với Giấy khai sinh của cá nhân người đó. Chính vì vậy, đăng ký hộ tịch là hành vi bắt buộc không chỉ đối với công dân mà còn đối với cả các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. 1.1.2. Đặc điểm của hộ tịchTừ quan niệm trên về hộ tịch, có thể thấy, hộ tịch có những đặc điểm chủ yếu sau:Thứ nhất, hộ tịch là một giá trị nhân thân, gắn chặt với cá nhân con người, bởi vì, mỗi người chỉ có một thời điểm sinh, một thời điểm chết. Các dấu hiệu về cha đẻ, mẹ đẻ, dân tộc, giới tính là những dấu hiệu giúp người ta phân biệt từng cá nhân con người. Do đó, đây là các giá trị nhân thân gắn với một con người cụ thể từ khi sinh ra đến khi chếtThứ hai, hộ tịch là những giá trị, về nguyên tắc không chuyển đổi cho người khác. Đặc điểm này là hệ quả của của đặc điểm thứ nhất. Do đó, việc thực hiện các sự kiện hộ tịch phải do trực tiếp cá nhân người đó thực hiện, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác [như: khai sinh có thể do bố, mẹ đi đăng ký khai sinh; khai tử do người thân của người chết đăng ký khai tử]. Thứ ba, hộ tịch là những sự kiện nhân thân không lượng hoá được thành tiền. Chính vì vậy, hộ tịch không phải là một loại hàng hóa có thể trao đổi trên thị trường. 1.2. QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH1.2.1. Khái quát chung về quản lý hành chính nhà nước11Quản lý là hoạt động mang tính đặc thù của con người, là sự tác động có mục đích của các chủ thể quản lý đối với các đối tượng quản lý. Quản lý xuất hiện ở bất kỳ nơi nào, lúc nào nếu ở nơi đó có hoạt động chung của con người. Mục đích và nhiệm vụ của quản lý là điều khiển, chỉ đạo hoạt động chung của con người, phối hợp hoạt động riêng lẻ của từng cá nhân thành một hoạt động chung thống nhất của cả tập thể và hướng hoạt động chung đó theo những phương hướng thống nhất, nhằm đạt được mục tiêu đã định trước. C.Mác đã coi "Quản lý là một chức năng đặc biệt nảy sinh từ bản chất xã hội của quá trình lao động" . Nhấn mạnh nội dung trên, ông viết: " Tất cả mọi lao động trong xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn , thì ít nhiều cũng đều cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung... Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng."Quản lý được thực hiện bằng tổ chức và quyền uy. Có tổ chức thì mới phân định rõ ràng chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ của những người tham gia hoạt động chung. Có quyền uy thì mới đảm bảo sự phục tùng của cá nhân đối với tổ chức, quyền uy là phương tiện quan trọng để chủ thể quản lý điều khiển, chỉ đạo cũng như bắt buộc các đối tượng quản lý thực hiện các yêu cầu, mệnh lệnh của mình. Khẳng định vấn đề này, Lê Nin đã viết: "Muốn quản lý tốt mà chỉ biết thuyết phục không thôi thì chưa đủ, mà cần phải biết tổ chức về mặt thực tiễn nữa".Khi Nhà nước xuất hiện thì phần lớn [và là phần quan trọng] các công việc của xã hội do nhà nước quản lý. Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động của các cơ quan nhà nước trong lĩnh vực hành pháp nhằm thực hiện các chức năng đối nội và đối ngoại của Nhà nước. Nói cách khác, quản lý hành chính nhà nước là hoạt động chấp hành Hiến pháp, luật và tổ chức đời sống xã 12hội theo Hiến pháp, luật của các chủ thể có thẩm quyền [mà phần lớn là do cơ quan hành chính nhà nước thực hiện]. 1.2.2. Quan niệm quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch, đăng ký hộ tịch 1.2.2.1. Quan niệm quản lý hành chính nhà nước về hộ tịchLà một nội dung trong quản lý hành chính nhà nước về hành chính- tư pháp, quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch tập trung chủ yếu vào các hoạt động: ban hành hoặc trình cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật về hộ tịch; xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, kế hoạch, định hướng về hoạt động hộ tịch; phổ biến, giáo dục pháp luật về hộ tịch; quản lý hệ thống tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hoạt động hộ tịch; đào tạo, bồi dưỡng, hướng dẫn nghiệp vụ về đăng ký hộ tịch; kiểm tra, thanh tra, khen thưởng, xử lý vi phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động đăng ký hộ tịch; bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất, phương tiện cho một số hoạt động hộ tịch; tổng kết hoạt động hộ tịch; báo cáo cơ quan nhà nước cấp trên về hoạt động đăng ký hộ tịch.Quản lý nhà nước đối với hộ tịch ở nước ta có những đặc điểm sau đây:Thứ nhất, quản lý hành chính nhà nước đối với hộ tịch là hoạt động mang quyền lực nhà nướcQuyền lực nhà nước trong quản lý hành chính nhà nước đối với hộ tịch trước hết thể hiện ở việc các chủ thể có thẩm quyền thể hiện ý chí nhà nước thông qua phương tiện nhất định, trong đó phương tiện cơ bản và đặc biệt quan trọng được sử dụng là văn bản quản lý hộ tịch. Bằng việc ban hành văn bản, chủ thể quản lý hộ tịch thể hiện ý chí của mình dưới dạng các hoạt động áp dụng pháp luật; dưới dạng các mệnh lệnh cá biệt nhằm áp dụng pháp luật vào thực tiễn, trực tiếp thực hiện quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia quan hệ quản lý; dưới những dạng mệnh lệnh chỉ đạo 13trong hoạt động, nhằm tổ chức thực hiện pháp luật trong thực tiễn; dưới dạng những thông tin hướng dẫn người dân để thực hiện việc đăng ký hộ tịch thông qua hệ thống của bộ máy quản lý hộ tịch của Nhà nước.Bên cạnh đó, quyền lực nhà nước còn thể hiện trong việc các chủ thể có thẩm quyền tiến hành những hoạt động cần thiết để bảo đảm thực hiện ý chí nhà nước, như các biện pháp về tổ chức, tuyên truyền giáo dục, thuyết phục, hòa giải … Chính những biện pháp này là sự thể hiện tập trung và rõ nét của sức mạnh nhà nước, một bộ phận tạo nên quyền lực nhà nước , nhờ đó ý chí của chủ thể quản lý hộ tịch được bảo đảm thực hiện. Thứ hai, quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch là hoạt động được tiến hành bởi những chủ thể có quyền năng hành pháp là các công chức trong bộ máy nhà nướcChủ thể chủ yếu thực hiện quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch là các cơ quan quản lý hành chính nhà nước [Chính phủ, Bộ, Ủy ban nhân dân, cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân, đội ngũ công chức làm công tác tư pháp- hộ tịch]. Thứ ba, quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch là hoạt động có tính thống nhất, được tổ chức chặt chẽĐể bảo đảm tính pháp chế trong hoạt động hộ tịch, bộ máy các cơ quan hộ tịch được tổ chức thành một khối thống nhất từ Trung ương tới địa phương, nhờ đó các hoạt động của bộ máy được chỉ đạo, điều hành thống nhất, bảo đảm lợi ích chung của cả nước, bảo đảm sự liên kết, phối hợp nhịp nhàng giữa các địa phương tạo ra sức mạnh tổng hợp của cả nước, tránh được sự cục bộ phân hóa giữa các địa phương hay vùng miền khác nhau. Tuy nhiên, do mỗi địa phương đều có những nét đặc thù riêng về điều kiện kinh tế - xã hội, nên để có thể phát huy tối đa những yếu tố của từng địa phương, tạo sự năng động sáng tạo trong quản lý điều hành, bộ máy quản lý 14hộ tịch còn được tổ chức theo hướng phân cấp, trao quyền tự quyết, tạo sự chủ động sáng tạo cho chính quyền địa phương.Thứ tư, hoạt động quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch có tính chấp hành và điều hànhTính chấp hành và điều hành của hoạt động quản lý nhà nước về hộ tịch thể hiện trong việc những hoạt động này được tiến hành trên cơ sở pháp luật và nhằm mục đích thực hiện pháp luật, cho dù đó là hoạt động chủ động sáng tạo của chủ thể quản lý thì cũng không được vượt quá khuôn khổ pháp luật, điều hành cấp dưới, trực tiếp áp dụng pháp luật hoặc tổ chức những hoạt động thực tiễn…, trên cơ sở quy định pháp luật nhằm hiện thực hóa pháp luật.Tính điều hành của hoạt động quản lý nhà nước về hộ tịch thể hiện trong việc chủ thể có thẩm quyền tổ chức thực hiện pháp luật trong đời sống xã hội. Trong quá trình đó, các chủ thể này, không chỉ tự mình thực hiện pháp luật mà quan trọng hơn cả chúng đảm nhận chức năng chi đạo nhằm vận hành hoạt động của các cơ quan, đơn vị trực thuộc theo một quy trình thống nhất; tổ chức để mọi đối tượng có liên quan thực hiện pháp luật nhằm hiện thực hóa các quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ quản lý.Thứ năm, quản lý hành chính nhà nước đối với hộ tịch là hoạt động mang tính liên tụcQuản lý nhà nước đối với hộ tịch luôn cần có tính liên tục, kịp thời và linh hoạt để đáp ứng sự vận động không ngừng của đời sống xã hội. Chính điểm đặc thù này được coi là một cơ sở quan trọng trong việc xác lập quy định về tổ chức và hoạt động, quy chế công chức của bộ máy quản lý hộ tịch; tạo ra bộ máy quản lý hộ tịch gọn nhẹ, có sự linh hoạt trong tổ chức, có đội ngũ công chức quản lý hộ tịch năng động sáng tạo, quyết đoán và chịu sự ràng buộc trách nhiệm đối với hoạt động của mình.15Như vậy, có thể hiểu quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch là một hình thức hoạt động của nhà nước, do các chủ thể có thẩm quyền [trước hết và chủ yếu bởi các cơ quan hành chính nhà nước, người có thẩm quyền] thực hiện trên cơ sở và để thi hành pháp luật trong lĩnh vực hộ tịch, góp phần vào bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, phục vụ cho công cuộc phát triển kinh tế- xã hội.1.2.2.2. Quan niệm về đăng ký hộ tịchĐăng ký hộ tịch là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận các sự kiện: Một là, sinh; kết hôn; tử; nuôi con nuôi; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; thay đổi, cải chính, bổ sung, điều chỉnh hộ tịch; xác định lại giới tính; xác định lại dân tộc. Trong đó, thay đổi đổi hộ tịch là việc thay đổi họ, tên, chữ đệm đã được đăng ký đúng trong trong Sổ đăng ký khai sinh và bản chính Giấy khai sinh nhưng cá nhân có yêu cầu thay đổi khi có lý do chính đáng theo yêu cầu của cá nhân đó khi có lý do chính đáng theo quy định của Bộ luật Dân sự.Cải chính hộ tịch là việc cơ quan đăng ký hộ tịch cải chính [sửa chữa] những nội dung đã được đăng ký trong Sổ đăng ký khai sinh và bản chính Giấy khai sinh, nhưng có sai sót khi đăng ký hộ tịch. Điều chỉnh hộ tịch là việc cơ quan đăng ký hộ tịch căn cứ vào bản chính Giấy khai sinh để điều chỉnh các nội dung đã được đăng ký trong sổ hộ tịch và các giấy tờ hộ tịch khác [không phải là Sổ đăng ký khai sinh và Giấy khai sinh] cho phù hợp với các nội dung tương ứng trong bản chính Giấy khai sinh.Bổ sung hộ tịch là việc ghi bổ sung những nội dung chưa được đăng ký trong Sổ Khai sinh và Giấy khai sinh.16Xác định lại giới tính là việc cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền công nhận việc xác định lại giới tính của một người trong trường hợp giới tính của người đó bị khuyết tật bẩm sinh hoặc chưa định hình chính xác mà cần có sự can thiệp của y học nhằm xác định rõ về giới tính theo quy định của Bộ Luật Dân sự Xác định lại dân tộc là việc cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền xác định lại dân tộc của người con theo dân tộc của người cha hoặc dân tộc của người mẹ theo quy định tại Điều 28 Bộ luật Dân sự. Hai là, căn cứ vào quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, ghi vào sổ hộ tịch các việc: xác định cha, mẹ, con; thay đổi quốc tịch; ly hôn; hủy việc kết hôn trái pháp luật; chấm dứt nuôi con nuôi.Như vậy, đăng ký hộ tịch gồm hai nhóm hành vi: Nhóm hành vi xác nhận các sự kiện hộ tịch và nhóm hành vi căn cứ vào quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền để ghi vào sổ hộ tịch những thay đổi về hộ tịchNghị định 158/2005/NĐ-CP quy định thẩm quyền đăng ký hộ tịch theo nơi cư trú, thì thẩm quyền đăng ký hộ tịch được xác định như sau: - Đối với công dân Việt Nam ở trong nước, thì việc đăng ký hộ tịch được thực hiện tại nơi người đó đăng ký hộ khẩu thường trú; nếu không có nơi đăng ký hộ khẩu thường trú, thì việc đăng ký hộ tịch được thực hiện tại nơi người đó đăng ký tạm trú có thời hạn theo quy định của pháp luật và đăng ký hộ khẩu. - Đối với người nước ngoài cư trú tại Việt Nam, thì việc đăng ký hộ tịch được thực hiện tại nơi người đó đăng ký thường trú; nếu không có nơi đăng ký thường trú, thì việc đăng ký hộ tịch được thực hiện tại nơi người đó đăng ký tạm trú.Việc đăng ký kết hôn; nhận cha, mẹ, con; nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 68/2002/NĐ-CP ngày 10 17tháng 7 năm 2002 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Hôn nhân và gia đình về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài.Như vậy, đăng ký hộ tịch là một hoạt động nằm trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước về hộ tịch.1.2.3. Vai trò của quản lý hành chính nhà nước, đăng ký hộ tịch Hộ tịch là những sự kiện cơ bản xác định tình trạng nhân thân của một người từ khi sinh ra đến khi chết, nên, đăng ký, quản lý hộ tịch là một vấn đề quan trọng đối với mỗi cá nhân trong xã hội. Đăng ký hộ tịch thể hiện việc nhà nước công nhận một cá nhân con người tồn tại với tất cả đầy đủ tính pháp lý của nó.Quản lý hộ tịch là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của chính quyền các cấp, nhằm theo dõi thực trạng và sự biến động về hộ tịch, trên cơ sở đó bảo hộ các quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân và gia đình khi tham gia vào các quan hệ xã hội như quyền được kết hôn khi công dân đủ tuối theo quy định, quyền được giám hộ, quyền được thừa kế....đồng thời góp phần xây dựng các chính sách về kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng và dân số, kế hoạch hóa gia đình.Cũng trên cơ sở theo dõi biến động về hộ tịch mà các cơ quan quản lý nhà nước xây dựng chính sách phù hợp dựa trên dân số theo độ tuổi, giới tính nguồn nhân lực từ đó có phân tích đánh giá cụ thể làm cơ sở để hoạch định các chính sách về phát triển kinh tế, văn hoá-xã hội, thể dục thể thao, xây dựng cơ sở y tế, trường học, bố trí giáo viên....chăm sóc sức khoẻ trong nhân dân, đảm bảo cân bằng giới tính phục vụ an ninh quốc phòng, chăm sóc sức khoẻ trong nhân dân ....1.2.4. Nguyên tắc đăng ký, quản lý hộ tịch- Mọi sự kiện hộ tịch phải được đăng ký đầy đủ, kịp thời, chính xác;18- Mỗi sự kiện hộ tịch chỉ được đăng ký tại một nơi theo đúng thẩm quyền;- Cơ quan quản lý hộ tịch cấp trên phải thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, chỉ đạo đối với cơ quan quản lý hộ tịch cấp dưới; trường hợp phát hiện thấy sai phạm phải chấn chỉnh, xử lý kịp thời;- Cơ quan đăng ký hộ tịch phải niêm yết công khai, chính xác các quy định về giấy tờ mà người yêu cầu đăng ký hộ tịch phải xuất trình hoặc nộp khi đăng ký hộ tịch, thời hạn giải quyết và lệ phí đăng ký hộ tịch.Những nguyên tắc trên đảm bảo cho việc đăng ký, quản lý hộ tịch được chính xác, kịp thời, đầy đủ, góp phần bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Bởi vì, thực tế cho thấy, các giấy tờ về hộ tịch nếu trong quá trình thực hiện có sai sót mà không được phát hiện kịp thời sẽ gây khó khăn cho công tác quản lý cũng như khắc phục, sửa chữa sai sót, và đặc biệt sẽ gây ra không ít những phiền hà cho công dân trong việc thống nhất giấy tờ quan trọng khác sau này: hồ sơ đi học, xin việc làm, xuất cảnh, thậm chí, còn liên quan đến việc xác định độ tuổi để đánh giá năng lực hành vi, năng lực chịu trách nhiệm pháp lý của từng cá nhân con người ...1.2.5. Chủ thể thực hiện quản lý, đăng ký hộ tịch Chủ thể thực hiện quản lý hộ tịch ở nước ta hiện nay gồm:- Chính phủ;- Bộ, cơ quang ngang Bộ [Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao].- Ủy ban nhân dân [cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã]Chủ thể thực hiện đăng ký hộ tịch gồm:- Ủy ban nhân dân [cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã] và cơ quan chuyên môn giúp việc cho Ủy ban nhân dân về vấn đề này [Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp];- Công chức trực tiếp làm công tác hộ tịch.19Ở cấp xã, chủ thể thực hiện việc đăng ký hộ tịch có:- Công chức Tư pháp- hộ tịch là công chức cấp xã giúp Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn trong đăng ký và quản lý hộ tịch. Đối với những xã, phường, thị trấn có đông dân cư, số lượng công việc hộ tịch nhiều, thì phải có công chức chuyên trách làm công tác hộ tịch, không kiêm nhiệm các công tác tư pháp khác.Công chức tư pháp- hộ tịch phải có đủ các tiêu chuẩn của cán bộ công chức cấp xã theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức và phải có thêm các tiêu chuẩn sau đây:+ Có bằng tốt nghiệp trung cấp luật trở lên;+ Được bồi dưỡng nghiệp vụ về công tác hộ tịch;+ Chữ viết rõ ràng.Việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý, khen thưởng, kỷ luật đối với công chức tư pháp-hộ tịch được thực hiện theo quy định chung của pháp luật đối với công chức xã. - Chủ tịch UBND cấp xã [hoặc Phó chủ tịch được phân công] cấp xã thực hiện việc ký các giấy tờ hộ tịch mà công chức hộ tịch đã tổ chức thực hiện.1.2.6. Nội dung quản lý của nhà nước đối với hộ tịch.Nội dung quản lý nhà nước về hộ tịch tập trung chủ yếu vào các hoạt động: - Ban hành hoặc trình cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật về hộ tịch; - Xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, kế hoạch, định hướng về hoạt động hộ tịch; - Phổ biến, giáo dục pháp luật về hộ tịch; - Thực hiện đăng ký hộ tịch;20- Quản lý hệ thống tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hoạt động hộ tịch; - Đào tạo, bồi dưỡng, hướng dẫn nghiệp vụ về hộ tịch; - Kiểm tra, thanh tra, khen thưởng, xử lý vi phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động hộ tịch; - Bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất, phương tiện cho một số hoạt động hộ tịch; - Hợp tác quốc tế về hộ tịch; - Thống kê nhà nước về hộ tịch;- Tổng kết hoạt động hộ tịch; báo cáo cơ quan nhà nước cấp trên về hoạt động hộ tịch.1.2.7. Nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan quản lý hành chính nhà nước trong quản lý về hộ tịch1.2.7.1. Trách nhiệm của Chính phủ, Bộ Tư pháp và Bộ Ngoại giao- Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về hộ tịch.- Bộ Tư pháp giúp Chính phủ về quản lý hộ tịch trong phạm vi cả nước. Bộ tư pháp có nhiệm vụ, quyền hạn: + Soạn thảo, trình cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền văn bản quy phạm pháp luật về đăng ký và quản lý hộ tịch; + Hướng dẫn, chỉ đạo chung việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về đăng ký và quản lý hộ tịch;+ Ban hành, hướng dẫn việc sử dụng thống nhất các loại sổ hộ tịch, biểu mẫu hộ tịch; + Kiểm tra, thanh tra việc đăng ký và quản lý hộ tịch;+ Tổng hợp tình hình và số liệu thống kê hộ tịch báo cáo Chính phủ theo định kỳ hàng năm; + Giải quyết khiếu nại, tố cáo về hộ tịch theo thẩm quyền; 21+ Nghiên cứu việc áp dụng công nghệ tin học trong đăng ký, quản lý hộ tịch; + Hợp tác quốc tế về hộ tịch.- Bộ Ngoại giao trong quản lý nhà nước về hộ tịch có nhiệm vụ, quyền hạn: +Phối hợp với Bộ Tư pháp thực hiện quản lý nhà nước về hộ tịch đối với công dân Việt Nam ở nước ngoài; + Phối hợp với Bộ Tư pháp trong việc hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm tra, thanh tra việc thực hiện đăng ký và quản lý hộ tịch của các Cơ quan Ngoại giao, Lãnh sự Việt Nam; + Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch cho viên chức Lãnh sự của các Cơ quan Ngoại giao, Lãnh sự Việt Nam; + Lưu trữ sổ hộ tịch do các Cơ quan Ngoại giao, Lãnh sự Việt Nam chuyển về; + Cấp bản sao giấy tờ hộ tịch từ sổ hộ tịch; + Tổng hợp tình hình và số liệu thống kê hộ tịch của Cơ quan Ngoại giao, Lãnh sự Việt Nam gửi cho Bộ Tư pháp theo định kỳ 6 tháng và hàng năm; + Giải quyết khiếu nại, tố cáo về hộ tịch theo thẩm quyền.1.2.7.2. Trách nhiệm của Uỷ ban nhân dân các cấp* Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về hộ tịch trong địa phương mình, có nhiệm vụ, quyền hạn: - Hướng dẫn, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện công tác đăng ký và quản lý hộ tịch đối với Ủy ban nhân dân cấp huyện và Ủy ban nhân dân cấp xã; - Xây dựng hệ thống tổ chức đăng ký và quản lý hộ tịch, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác hộ tịch; - Tổ chức tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về hộ tịch;22- Kiểm tra, thanh tra việc đăng ký và quản lý hộ tịch trong phạm vi địa phương; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý các vi phạm về hộ tịch theo thẩm quyền; - Quản lý, sử dụng các loại sổ hộ tịch, biểu mẫu hộ tịch theo quy định của Bộ Tư pháp; - Lưu trữ sổ hộ tịch, giấy tờ hộ tịch; - Cấp bản sao giấy tờ hộ tịch từ sổ hộ tịch;- Tổng hợp tình hình và số liệu thống kê hộ tịch, báo cáo Bộ Tư pháp theo định kỳ 6 tháng và hàng năm;- Hàng năm bố trí kinh phí cho việc mua và in các sổ hộ tịch, biểu mẫu hộ tịch, đáp ứng yêu cầu đăng ký hộ tịch ở địa phương; trang bị cơ sở vật chất để phục vụ cho hoạt động đăng ký và quản lý hộ tịch; - Quyết định việc thu hồi và hủy bỏ những giấy tờ hộ tịch do Giám đốc Sở Tư pháp và Ủy ban nhân dân cấp huyện cấp trái với quy định của Nghị định 158/2005/NĐ- CP. Sở Tư pháp giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn trong quản lý nhà nước về hộ tịch quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm g, khoản 1 điều 77 Nghị định 158/2005/NĐ-CP , thực hiện đăng ký các việc hộ tịch thuộc thẩm quyền của Sở Tư pháp. Trong trường hợp do buông lỏng quản lý mà dẫn đến những sai phạm, tiêu cực của cán bộ, công chức thuộc Sở Tư pháp trong đăng ký và quản lý hộ tịch, thì Giám đốc Sở Tư pháp phải chịu trách nhiệm.+ Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm về tình hình đăng ký và quản lý hộ tịch của địa phương. Trong trường hợp do buông lỏng quản lý mà dẫn đến những sai phạm, tiêu cực của cán bộ, công chức trong đăng ký và quản lý hộ tịch ở tại địa phương mình, thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phải chịu trách nhiệm.23* Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện quản lý nhà nước về hộ tịch trong địa phương mình, có nhiệm vụ, quyền hạn:- Chỉ đạo, kiểm tra việc tổ chức, thực hiện công tác đăng ký và quản lý hộ tịch đối với Ủy ban nhân dân cấp xã;- Thực hiện giải quyết việc thay đổi, cải chính hộ tịch cho người từ đủ 14 tuổi trở lên và xác định lại dân tộc, xác định lại giới tính, bổ sung hộ tịch, điều chỉnh hộ tịch cho mọi trường hợp, không phân biệt độ tuổi;- Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch cho cán bộ Tư pháp hộ tịch;- Tổ chức tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về hộ tịch; - Quản lý, sử dụng các loại sổ hộ tịch, biểu mẫu hộ tịch theo quy định của Bộ Tư pháp; - Lưu trữ sổ hộ tịch, giấy tờ hộ tịch;- Cấp bản sao giấy tờ hộ tịch từ sổ hộ tịch;- Tổng hợp tình hình và số liệu thống kê hộ tịch, báo cáo Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo định kỳ 6 tháng và hàng năm;- Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý các vi phạm về hộ tịch theo thẩm quyền; - Quyết định việc thu hồi, hủy bỏ những giấy tờ hộ tịch do Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trái với quy định tại Nghị định 158/2005/NĐ-CP [trừ việc đăng ký kết hôn vi phạm về điều kiện kết hôn theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình]+ Phòng Tư pháp giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn trong quản lý nhà nước về hộ tịch theo quy định tại Nghị định số 158/2005/NĐ-CP.+ Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện chịu trách nhiệm về tình hình đăng ký và quản lý hộ tịch của địa phương. Trong trường hợp do buông lỏng 24quản lý mà dẫn đến những sai phạm, tiêu cực của cán bộ, công chức trong đăng ký và quản lý hộ tịch ở địa phương mình, thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện phải chịu trách nhiệm.* Nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp xã trong quản lý nhà nước về hộ tịch: - Thực hiện đăng ký các việc hộ tịch thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp xã theo quy định của Nghị định 158/2005/NĐ-CP;- Tuyên truyền, phổ biến, vận động nhân dân chấp hành các quy định của pháp luật về hộ tịch; -Quản lý, sử dụng các loại sổ hộ tịch, biểu mẫu hộ tịch theo quy định của Bộ Tư pháp; - Lưu trữ sổ hộ tịch, giấy tờ hộ tịch; cấp bản sao giấy tờ hộ tịch từ sổ hộ tịch; - Tổng hợp tình hình và số liệu thống kê hộ tịch báo cáo Ủy ban nhân dân cấp huyện theo định kỳ 6 tháng và hàng năm;- Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý các vi phạm về hộ tịch theo thẩm quyền. + Cán bộ Tư pháp hộ tịch có trách nhiệm giúp Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể theo quy định tại khoản 1 Điều 79 Nghị định số 158/2005/NĐ-CP.+ Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã chịu trách nhiệm về tình hình đăng ký và quản lý hộ tịch của địa phương. Trong trường hợp do buông lỏng quản lý mà dẫn đến những sai phạm, tiêu cực của cán bộ, công chức trong công tác đăng ký và quản lý hộ tịch ở địa phương mình, thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã phải chịu trách nhiệm.*Nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan Ngoại giao, Lãnh sự Việt Nam trong quản lý nhà nước về hộ tịch:25