Cập nhật: 09/08/2018 | 08:15
Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công là một sự kiện có ý nghĩa lịch sử to lớn trong công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Thế nhưng, đâu đó vẫn có những luận điệu trắng trợn phủ nhận giá trị của Cách mạng tháng Tám như là một sự “ăn may” [?].
Những người phủ nhận giá trị của Cách mạng Tháng Tám lập luận rằng: Từ sau cuộc đảo chính của Nhật [09/3/1945], Việt Nam không còn là thuộc địa của Pháp, mà là thuộc địa của Nhật. Bởi lẽ, khi phát xít Nhật tuyên bố đầu hàng vô điều kiện thì ở Việt Nam xuất hiện “khoảng trống quyền lực”, cho nên – theo họ, bấy giờ cách mạng chỉ cần nổ ra là giành thắng lợi. Từ cách nhìn ấu trĩ và giản đơn như vậy, họ cho rằng “Cách mạng Tháng Tám là một sự ăn may”. Quan điểm này thực chất là nhằm phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, sức mạnh của quần chúng, từ đó phủ nhận sự nghiệp cách mạng vĩ đại của nhân dân ta. Vậy đâu là sự thật?
Điều quyết định đến thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là do nhân tố chủ quan. Ngay từ năm 1939, Đảng ta đã trực tiếp chuẩn bị cả về đường lối, căn cứ địa và lực lượng cách mạng để tiến khởi nghĩa giành chính quyền khi thời cơ đến. Cùng với chủ trương tổng khởi nghĩa, Đảng ta xác định phải xây dựng căn cứ địa cách mạng vững chắc ở Bắc Sơn, Cao Bằng.. Đặc biệt, chúng ta đã xây dựng Việt Bắc thành căn cứ địa hoàn chỉnh; trong đó, Tuyên Quang được xác định là “Thủ đô kháng chiến”, nhằm “tạo thế” quan trọng để Tổng khởi nghĩa đi đến thắng lợi sau này.
Cách mạng muốn thành công phải có lực lượng, vì thế Đảng ta đã rất quan tâm đến xây dựng lực lượng vững mạnh. Đó là từ xây dựng lực lượng chính trị, xây dựng lực lượng bán vũ trang quần chúng, từ đó phát triển thành lực lượng vũ trang cách mạng vào các Hội Cứu quốc của Mặt trận Việt Minh theo sáng kiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh [5/1941]. Qua đó, Đảng ta đã tập hợp được đông đảo quần chúng đứng về phía Đồng minh trong cuộc đấu tranh chống phát xít. Đặc biệt, ngày 22/12/1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân ra đời làm lượng vũ trang nòng cốt với nhiệm vụ tuyên truyền vận động nhân dân nổi dậy và gây dưng cơ sở chính trị cho khởi nghĩa sắp đến.
Cùng với việc tạo thời cơ, Đảng ta đã đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật nắm và giành thời cơ. Nếu điều kiện chín muồi đã đến mà không nắm lấy thời cơ, chờ đợi địch đầu hàng, trao quyền độc lập thì đó chỉ là sự ảo tưởng và cơ hội ngàn vàng đó sẽ không bao giờ đến. Nên nhớ rằng, sau cuộc đảo chính [09/3/1945], ở Việt Nam, Nhật vẫn còn khoảng 100.000 quân, với đầy đủ vũ khí, trang bị… Trong thời điểm nhạy cảm đó, quân Nhật vẫn có thể nổ súng vào lực lượng khởi nghĩa với lý do tự vệ, để giữ gìn trật tự tại nơi đóng quân và chờ quân Đồng minh tới giải giáp…
Khi ngày 15/8/1945, Nhật Hoàng tuyên bố đầu hàng quân Đồng minh vô điều kiện. Ở Việt Nam, bọn tay sai của chúng cũng đã hoang mang đến cực độ. Lúc này, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn luôn theo dõi sát tình hình và khẳng định: “đây là một thời cơ quý và hiếm nếu bỏ qua thì không bao giờ có nữa”, và Người ra lời hiệu triệu: “Dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải giành cho được độc lập dân tộc”. Như vậy, chính Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức được tầm quan trọng của thời cơ, dự báo được thời cơ, đánh giá chính xác thời cơ và kiên quyết chớp thời cơ để nổi dậy Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.
Ngày 13/8/1945, khi Nhật sắp đầu hàng đồng minh, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh lập tức thành lập Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc. Vào 23 giờ cùng ngày, Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc ra “Quân lệnh số 1”, phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước. Ngày 14-15/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng thông qua kế hoạch lãnh đạo toàn dân Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Ngày 16-17/8/1945, Quốc dân Đại hội được triệu tập tại Tân Trào, thông qua 10 chính sách của Mặt trận Việt Minh, cử ra Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Từ ngày 18 đến ngày 28/8/1945, Đảng ta đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kịp thời phát động toàn dân Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong toàn quốc.
Về sự kiện Nhật chỉ đầu hàng ta phải nhận thức rõ là Nhật đầu hàng Đồng minh chứ không đầu hàng nhân dân Việt Nam. Do vậy, bằng khả năng cách mạng của cả dân tộc, chúng ta phải đập tan bộ máy chính quyền của đế quốc tay sai, thiết lập chính quyền cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nói, phải giành được chính quyền trước khi quân Đồng Minh vào Đông Dương và đứng ở vị thế người làm chủ nước nhà để đón tiếp quân Đồng minh vào giải giáp vũ khí của quân đội Nhật. Nếu như không có một cuộc cách mạng thành công, không thành lập được chính quyền nhân dân thì đất nước ta bấy giờ sẽ tiếp tục rơi vào tay một thế lực thực dân và một chính quyền thuộc địa khác.
Lịch sử cho thấy, cùng vào thời điểm năm 1945, không phải bất cứ nơi nào đang chịu ách chiếm đóng của Phát-xít đều có thể bùng nổ cách mạng và giành thắng lợi. Chỉ có quốc gia nào có sự chuẩn bị chu đáo, có sự lãnh đạo của Đảng tiên phong, chớp được thời cơ và huy động được sức mạnh của toàn dân tộc với tinh thần "đem sức ta mà tự giải phóng cho ta" thì mới có khả năng giành được chính quyền. Vì vậy, giá trị lịch sử và ý nghĩa thời đại của Cách mạng Tháng Tám là không thể phủ định được. Và mọi mưu toan chống phá, sự suy diễn chủ quan về cuộc cách mạng này đều không có giá trị.
Vũ Hà
Năm nay, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta kỷ niệm 76 năm ngày cách mạng Tháng Tám thành công [19/8/1945-19/8/2021], trong bối cảnh cả nước đang nỗ lực thi đua thực hiện "mục tiêu kép": Vừa quyết liệt phòng, chống có hiệu quả dịch COVID-19, vừa phát triển kinh tế-xã hội, phấn đấu đạt được các mục tiêu đã đề ra, nhằm đưa Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đi vào cuộc sống.
Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình - Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ảnh tư liệu
Cũng như những năm trước, cứ đến thời điểm này, các thế lực thù địch và các phần tử cơ hội chính trị lại đưa ra một số luận điệu chính trị phản động cố tình hiểu sai giá trị lịch sử của Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Chúng rêu rao "Cách mạng Tháng Tám là thứ quả ngọt trời cho", hoặc "Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là sự ăn may của lịch sử", chúng ra sức phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với Cách mạng Tháng Tám…
Đảng ta đã khẳng định: Cách mạng Tháng Tám năm 1945 giành thắng lợi trong điều kiện khách quan có những yếu tố thuận lợi [điều đó chúng ta không phủ nhận]. Cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai tạo cho dân tộc ta một cơ hội thuận lợi, kẻ thù của chúng ta lúc đó là thực dân Pháp và phát xít Nhật đã tự loại nhau. Từ sau ngày 9/3/1945, đối tượng chủ yếu của cách mạng Việt Nam là phát xít Nhật. Khi đội quân Quan Đông mạnh nhất của Nhật bị Hồng quân Liên Xô đánh bại ở Mãn Châu [Trung Quốc] dẫn đến Nhật đầu hàng Đồng minh, thì ở Việt Nam lúc đó quân Nhật hoảng loạn, quân Pháp chưa đủ sức quay lại, chính quyền tay sai cũng hoang mang, tạo điều kiện khách quan chín muồi cho cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám năm 1945 giành thắng lợi.
Tuy nhiên, dù điều kiện khách quan có thuận lợi đến đâu mà điều kiện chủ quan chưa chín muồi thì cách mạng cũng chưa thể thành công. Thực tế cho thấy cũng trong hoàn cảnh thắng lợi của Đồng minh và thất bại của phát xít Nhật, nhưng không phải nước nào cũng tiến hành được một cuộc khởi nghĩa để giành độc lập cho dân tộc. Tại thời điểm đó, chỉ ở Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, với tinh thần "đem sức ta mà tự giải phóng cho ta", toàn dân đã tiến hành thắng lợi cuộc cách mạng lật đổ sự thống trị của phát xít Nhật và bọn tay sai, giành độc lập, tự do cho dân tộc.
Thắng lợi của Cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là kết quả của một quá trình chuẩn bị đầy đủ lực lượng cách mạng của Đảng ta. Đồng thời, đó cũng là kết quả của việc chúng ta chủ động, tích cực theo dõi tình hình, dự đoán chính xác thời cơ và đề ra chủ trương đúng đắn, lãnh đạo toàn dân tộc đứng lên, chớp thời cơ để tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa giành thắng lợi. Trong 2 yếu tố chủ quan và khách quan thì yếu tố chủ quan là nguyên nhân chính, động lực chính quyết định đến sự thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Thực tế đã khẳng định dù thời cơ có thuận lợi đến mấy, nhưng nếu chúng ta không có đường lối đúng đắn, không có sự tập duyệt của 3 cao trào cách mạng, không có sự chuẩn bị đầy đủ các điều kiện thì Cách mạng Tháng Tám cũng không xảy ra. Chính vì vậy, đó không phải là sự ăn may và Đảng ta không hề "cướp công" như những gì các thế lực phản động bịa đặt, xuyên tạc.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 để lại cho chúng ta nhiều bài học quý báu: Đó là bài học gương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; xác định và kết hợp đúng đắn các nhiệm vụ chiến lược trong từng thời kỳ cách mạng; bài học về phát động sức mạnh toàn dân tộc; bài học thực hiện triệt để phương châm "thêm bạn bớt thù"; bài học về nghệ thuật khởi nghĩa, nghệ thuật tạo thời cơ và nắm bắt thời cơ; bài học về xây dựng một Đảng cách mạng có bản lĩnh chính trị vững vàng, gắn bó mật thiết với nhân dân.
Có thể nói, tháng năm đã trôi qua, nhưng những giá trị lịch sử to lớn, tầm vóc thời đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vẫn còn nguyên giá trị, tiếp tục tỏa sáng trong dòng chảy lịch sử dân tộc Việt Nam. Tinh thần Cách mạng Tháng Tám vẫn sống mãi trong bước đường phát triển của đất nước ta, nhất là trong giai đoạn thực hiện "mục tiêu kép" hiện nay. Mỗi một người dân Việt Nam, dù ở trong nước hay nước ngoài, dù ở cương vị nào, chúng ta hãy phát huy cao độ tinh thần Cách mạng Tháng Tám để xây dựng và phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Chúng ta cũng không bao giờ đồng tình với những ai cố tình hiểu sai giá trị lịch sử vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Biển Lặng