[HNMO]-Thay vì 7 bậc thuế như hiện nay với mức cao nhất là 35%, thuế thu nhập cá nhân sẽ được rút lại còn 6 bậc và mức cao nhất là 30%.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, 4 nội dung quan trọng được sửa đổi tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân [TNCN] lần này là nâng mức khởi điểm chịu thuế, loại bỏ bậc thuế cao nhất 35%, quy định về các khoản phụ cấp không tính vào thu nhập chịu thuế và thay đổi cách quyết toán.
Về biểu thuế luỹ tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập tính thuế từ tiền lương, tiền công và từ kinh doanh, loại bỏ bậc thuế suất cao nhất là 35%, còn lại giữ nguyên các bậc thu nhập tính thuế và thuế suất như hiện hành. Theo đó, biểu thuế luỹ tiến từng phần còn 6 bậc, thuế suất cao nhất là 30%.
Cụ thể: Bậc 1.đến 5 triệu chịu mức thuế suất 5%; bậc 2. trên 5 triệu-10 triệu: 10%; bậc 3. trên 10 triệu-18 triệu: 15%;bậc 4. trên 18 triệu-32 triệu: 20%; bậc 5. trên 32 triệu -52 triệu: 25%; bậc 6. trên 52 triệu: 30%. Trong khi đó ở biểu thuế đang áp dụng hiện nay, từ bậc 1 đến bậc 5 như phương án sữa đổi nhưng bậc 6 là trên 52 triệu -80 triệu chịu mức thuế 30%; bậc 7. trên 80 triệu chịu mức thuế 35%.
Như vậy, với phương án sửa đổi thì các cá nhân có thu nhập tính thuế ở bậc cao [trên 80 triệu đồng/tháng] sẽ được giảm mức điều tiết so với hiện hành. Nếu đồng thời sửa đổi biểu thuế theo phương án này và điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh [từ 4 triệu lên 6 triệu đồng/tháng với cá nhân nộp thuế và 1,6 triệu lên 2,4 triệu đồng/tháng với mỗi người phụ thuộc] thì mức điều tiết thuế ở tất cả các bậc đều giảm so với hiện hành, trong đó người nộp thuế ở bậc thu nhập cao [trên 80 triệu đồng] được giảm nhiều hơn.
Ảnh minh họa
Theo Bộ Tài chính, sở dĩ việc bổ sung, sửa đổi Luật này bỏ mức thuế suất cao nhất là 35% và đưa mức phần thu nhập tính thuế mức cao nhất là trên 52 triệu đồng là bởi thực tế cho thấy thấy số người nộp thuế ở bậc cao chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng số thuế đóng góp lớn.
Qua thực tế cho thấy, có rất ít người nộp thuế ở bậc cao nhưng đóng góp số thuế rất lớn [0,18% số người nộp thuế ở bậc 7 đóng góp số thuế là 17,3%; trong khi 73,32% số người nộp thuế ở bậc 1 nhưng số thuế chỉ chiếm 10,06% tổng số thuế]. Thực tế là một cá nhân có 1 người phụ thuộc với mức thu nhập 80 triệu đồng/tháng thì số thuế nộp 18,15 triệu đồng, tương ứng tỷ lệ 21,2% thu nhập; với mức thu nhập 150 triệu đồng/tháng số thuế nộp là 40,69 triệu đồng [27,13% thu nhập]; nếu có thu nhập 200 triệu đồng/tháng thì số thuế nộp là 58,19 triệu đồng [29,1% thu nhập].
Mức thuế suất cao nhất 35% hiện nay là cao nên những người nộp thuế ở bậc 7 cho rằng không khuyến khích người có trình độ kỹ thuật cao, năng lực điều hành giỏi ra sức lao động. “Mức thuế cao sẽ làm giảm tính cạnh tranh nội bộ quốc gia và quốc tế trong thu hút các nhà quản lý, nhà khoa học, nhân lực, lao động có tay nghề cao vào Việt Nam làm việc”-Bộ Tài chính giải thích.
Bên cạnh đó, bậc thuế suất cao nhất không quá cao so với mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp để không gây tác động tới tương quan điều tiết giữa các loại thu nhập hoặc ảnh hướng tới việc lựa chọn mô hình kinh doanh, giảm thiểu tác động tiêu cực đến nỗ lực lao động, ý chí kinh doanh của các tổ chức, cá nhân. Theo chiến lược cải cách thuế 2011-2020, mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành 25%, dự kiến sẽ điều chỉnh xuống khoảng 22- 23% vào năm 2015, sau đó giảm xuống còn khoảng 20% vào năm 2020.
“Để bảo đảm tính tương quan hợp lý giữa thuế Thu nhập doanh nghiệp và thuế TNCN, đồng thời có tính đến xu thế cải cách thuế ở các nước trong khu vực trong thời gian gần đây, cần thiết phải sửa đổi mức thuế cao 35%.”-Bộ tiếp tục lý giải thêm.
Bộ này cho biết, nếu thực hiện điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh cho cá nhân người nộp thuế lên 6 triệu đồng và cho mỗi người phụ thuộc là 2,4 triệu đồng/tháng; đồng thời sửa đổi biểu thuế như nêu trên thì dự kiến sẽ giảm thu khoảng 9.250 tỷ đồng.
Mức độ thuế suất thuế thu nhập cá nhân với đỉnh 35% được cho là quá cao, ngang bằng với những nước phát triển hơn Việt Nam. Mức thuế suất cao nhất hiện tại còn cao hơn mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%.
Điều chỉnh theo diễn biến thực tế
Theo phân tích của ThS Nguyễn Đăng Khoa - Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh, Trường Đại học An Giang, vài năm gần đây, một số quốc gia trên thế giới đã có sự điều chỉnh về mức khởi điểm chịu thuế hoặc mức giảm trừ cho cá nhân người nộp thuế TNCN.
Các nguyên nhân điều chỉnh đều được các cơ quan thuế thực hiện dựa trên tốc độ tăng lạm phát trong năm 2020, 2021 cũng như tình hình dịch bệnh COVID-19 ảnh hưởng đến thu nhập của người dân chứ không phải do tiền lương tăng.
Tại Australia, cư dân nếu có thu nhập chịu thuế từ 18.200 AUD trở xuống trong năm thì không phải nộp thuế. Người nộp thuế khi nộp tờ khai thuế sẽ được khấu trừ một số khoản chi phí ra khỏi thu nhập chịu thuế của mình. Các khoản được khấu trừ hầu hết là các chi phí liên quan đến công việc và hoạt động đầu tư kinh doanh như chi phí đi lại, công tác, thiết bị dụng cụ phục vụ công việc, học phí nâng cao chuyên môn… nếu các khoản này không được chủ doanh nghiệp chi trả.
Trong năm tài chính 2021-2022, Chính phủ Australia đã điều chỉnh tăng mức giảm trừ thuế cho người có thu nhập thấp và trung bình bằng hình thức bù chi phí sinh hoạt.
Còn tại Thái Lan, người nộp thuế sẽ được giảm trừ cho bản thân mình là 60.000 bath/năm [tương đương 40 triệu đồng]. Người nộp thuế còn được giảm trừ cho vợ, chồng 60.000 bath, cho con [tối đa 3 người] hay cha mẹ trên 60 tuổi 30.000 bath/mỗi người. Ngoài ra tiền lãi vay mua nhà trả góp, tiền bảo hiểm nhân thọ, học phí cho con, làm từ thiện... cũng được trừ vào thu nhập chịu thuế.
Năm 2022, các khoản giảm trừ vào thu nhập chịu thuế tại Thái Lan đều được điều chỉnh tăng.
Trong khi đó, TS Lê Quang Cường - Trưởng Bộ môn Thuế [Khoa Tài chính công, Đại học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh] cho biết, thuế TNCN hiện có những vấn đề cần phải xem lại đó là giãn cách thu nhập giữa từng bậc thuế, khoảng cách hiện tại khá gần nhau, cần nới lỏng ra. Ngoài ra, theo TS Lê Quang Cường, mức thuế suất đối với thuế TNCN cũng cần cân nhắc lại.
“Mức độ thuế suất, đỉnh của chúng ta là 35%, ngang bằng với những nước phát triển hơn mình. Nên chăng là rút cái đỉnh đó thấp hơn. Mức thuế suất cao nhất hiện tại còn cao hơn mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%” - TS Lê Quang Cường nói.
Ông Cường cũng đưa ra mô hình giảm trừ gia cảnh ở một số nước phát triển, hay còn gọi là mức giảm trừ thuế ở một số nước. Một số nước phát triển như Mỹ đưa ra mức giảm trừ 15.000 USD nhưng cho 2 cách thức. Cách 1 có thể chọn ngay mức giảm trừ này. Nhưng cách 2 có thể chọn trừ theo chi phí [nhà cửa, đóng học cho con cái,...] rồi trừ theo chi phí đó, và cái hay là lấy hoá đơn thì người bán sẽ không thể trốn thuế.
Gợi ý đối với Việt Nam
Từ việc nghiên cứu thực tiễn một số nước, ThS Nguyễn Đăng Khoa cho rằng, tại Việt Nam, cần xem xét giảm bớt số bậc thuế và nới lỏng khoảng cách thu nhập giữa các bậc thuế. Dựa trên nghiên cứu biểu thuế của các nước, Việt Nam nên xem xét điều chỉnh còn 4 bậc thuế với các mức 5, 10, 20 và 30%.
Việc giảm bớt số bậc thuế sẽ giúp cho việc kê khai, thu nộp và quản lý thuế được dễ dàng hơn. Đồng thời, với việc điều chỉnh số bậc thuế thì việc giãn khoảng cách thu nhập giữa các bậc sẽ đảm bảo tính công bằng trong điều tiết thu nhập của luật. Theo đó, đề xuất mức thu nhập từ 60 triệu đồng/tháng trở lên mới phải nộp thuế theo bậc cao nhất 30%.
Các chuyên gia Viện Chiến lược và chính sách tài chính - Bộ Tài chính phân tích, việc quy định biểu thuế lũy tiến từng phần hiện hành chưa thực sự hợp lý, dẫn đến nhiều vướng mắc.
Theo đó, biểu thuế này nhiều hơn so với các nước trên thế giới, đồng thời mức độ giãn cách giữa các bậc thấp còn quá hẹp dễ dẫn đến nhảy bậc thuế, làm tăng số thuế phải nộp.
Ngoài ra, mức thuế suất cao nhất 35% hiện nay là khá cao, làm giảm tính cạnh tranh nội bộ quốc gia và quốc tế trong thu hút các nhà quản lý, nhà khoa học, nhân lực, lao động có tay nghề cao làm việc...
Trước đó, theo thông tin từ Tổng cục Thuế [Bộ Tài chính], trong dự toán thu năm nay, cơ quan thuế dự kiến thu 118.075 tỉ đồng tiền thuế TNCN, tăng 4,1% so với năm 2021. Dù vậy, chỉ trong 7 tháng, theo Tổng cục Thuế số thu đã đạt 90,1%, tương đương 106.527 tỉ đồng.
Thuế TNCN là 1 trong 3 sắc thuế có kết quả thu tăng mạnh, gần cán đích cả năm bên cạnh thu từ nhà, đất [95,1%]; thu cấp quyền khai thác khoáng sản [93,4%].
Thuế thu nhập cá nhân ở đâu cao nhất?
[Cùng vị trí] BỉThuế suất 50% ở Bỉ cao hơn 5 điểm phần trăm so với mức trung bình của Tây Âu, khu vực có mức thuế thu nhập cá nhân cao nhất thế giới. Mức thuế suất cao nhất ở Bỉ đánh vào thu nhập từ 46.900 USD trở lên.
Mức lương bao nhiêu phải đóng thuế thu nhập cá nhân 2023?
Theo quy định, đối với cá nhân không có người phụ thuộc thì phải nộp thuế thu nhập khi có tổng thu nhập từ tiền lương, tiền công trên 11 triệu đồng/tháng trong năm 2023.
Thu thuế thu nhập cá nhân bao nhiêu phần trăm?
3.1. Cách tính thuế TNCN đối với cá nhân cư trú.
Mức thuế thu nhập cá nhân thấp nhất và cao nhất ở Việt Nam là bao nhiêu?
2.2 Cách tính thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân cư trú.