Thuốc trị viêm xoang mũi dị ứng

/vi/thong-tin-duoc/su-dung-thuoc-toan/cac-thuoc-tri-viem-mui-di-ung/

Viêm mũi dị ứng là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt trong thời điểm giao mùa. Bệnh sẽ gây ra các triệu chứng như hắt xì, nghẹt và chảy nước mũi,... ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống cũng như công việc của người bệnh. Các nhóm thuốc điều trị viêm mũi dị ứng hiện chủ yếu là làm giảm triệu chứng nhưng không thể điều trị dứt điểm bệnh.

Các triệu chứng viêm mũi dị ứng ở mỗi người có thể khác nhau, nhưng phổ biến là:

• Hắt xì: Đây là biểu hiện điển hình của viêm mũi dị ứng. Khi mắc bệnh, người bệnh sẽ thường xuyên bị hắt xì một cách đột ngột. Những người bị viêm mũi dị ứng khi trời lạnh hoặc thời tiết thay đổi đột ngột thường sẽ hắt hơi nhiều hơn. Bên cạnh đó có thể kèm theo triệu chứng đau đầu do co thắt cơ khi hắt hơi.
• Ngứa mũi: Triệu chứng này thường gặp trong viêm mũi dị ứng và khiến bệnh nhân rất khó chịu. Không chỉ ngứa mũi, người bệnh đôi khi cũng sẽ có cảm giác ngứa lan ra vùng họng, mắt, ống tai ngoài hoặc ngứa ngoài da vùng cổ.
• Sổ mũi: Triệu chứng ban đầu thường gặp ở người bị viêm mũi dị ứng là chảy nước mũi ở cả 2, nước mũi lúc này thường không mùi và trong suốt. Tuy nhiên, trong trường hợp bội nhiễm, dịch mũi sẽ trở nên đục và có thể màu ngả vàng hay xanh. Hiện tượng sổ mũi thường xảy ra sau khi hắt hơi.
• Nghẹt mũi: Bệnh nhân có thể bị ngạt 1 hoặc cả 2 bên mũi. Tình trạng này là do niêm mạc mũi bị phù nề và nước mũi chảy quá nhiều. Nó khiến người bệnh khó chịu và phải thở bằng miệng.
• Mệt mỏi: Ngoài những triệu chứng kể trên người bệnh sẽ có cảm giác uể oải, mệt mỏi, nhức đầu, làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và công việc.

Thuốc trị viêm mũi dị ứng giúp làm giảm triệu chứng

2.1. Nhóm thuốc kháng Histamin

Thuốc kháng histamin là nhóm thuốc phổ biến trong điều trị viêm mũi dị ứng. Histamin là một trong những chất trung gian hóa học có vai trò quan trọng trong phản ứng dị ứng. Khi bị viêm mũi dị ứng, các tác nhân gây dị ứng sẽ kích thích giải phóng histamin, gây ra những triệu chứng như hắt xì, chảy nước mũi, ngứa mắt, ngứa mũi,...Do đó, các thuốc kháng histamin rất hiệu quả trong điều trị viêm mũi dị ứng. Các thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 như diphenhydramin, chlorpheniramin, promethazin có tác dụng chống dị ứng tương đối tốt nhưng cũng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như buồn ngủ, khô mắt, táo bón, khô miệng, nhìn mờ,.... Để khắc phục các nhược điểm trên, các thuốc kháng H1 thế hệ 2 như cetirizin, loratadin, fexofenadin, astemizol... đã ra đời và được sử dụng ngày càng rộng rãi.

2.2 Thuốc vệ sinh mũi

Hiện nay trên thị trường có nhiều loại nước muối sinh lý NaCl 0.9% có tác dụng vệ sinh mũi họng, làm dịu niêm mạc mũi, hỗ trợ dẫn dịch tiết hô hấp và cải thiện tình trạng khô mũi. Các chai xịt này hầu như không gây ra tác dụng phụ khi sử dụng. Vì vậy, có thể sử dụng thuốc cho cả trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh, phụ nữ đang có thai hoặc cho con bú,... Đặc biệt đối với các bé, cách rửa mũi bằng nước muối sinh lý sẽ khác so với người lớn. Do đó, cha mẹ cần tuân theo hướng dẫn trên sản phẩm hoặc chỉ dẫn của y bác sĩ để thao tác cho đúng, tránh gây đau hay tổn thương niêm mạc mũi của bé.

2.3 Thuốc hỗ trợ thông mũi

Các thuốc thuộc nhóm này có tác dụng làm co mạch, nên rất hiệu quả trong việc thông mũi, giúp bệnh nhân giảm nghẹt mũi nhanh chóng. Thuốc có thể được dùng dưới dạng xịt mũi, nhỏ mũi hoặc dạng uống, bao gồm các hoạt chất như pseudoephedrin hoặc phenylpropanolamine. Các thuốc này có tác dụng phụ là run tay chân, hồi hộp, đánh trống ngực và bí tiểu. Phenylpropanolamine có thể gây tai biến mạch máu não, mặc dù rất hiếm gặp. Các thuốc này cho tác dụng khá nhanh nên rất dễ bị lạm dụng.

Lưu ý, chỉ nên sử dụng thuốc trong vòng 7 ngày vì dùng kéo dài có thể bị lờn thuốc. Nếu dùng thuốc kéo dài thì tình trạng nghẹt mũi có thể quay trở lại và thậm chí là nặng hơn, bệnh nhân theo thói quen sẽ sử dụng thuốc xịt thông mũi nhiều hơn. Điều này sẽ tạo nên vòng xoắn bệnh lý. Hậu quả là dẫn đến viêm mũi mạn tính do thuốc và rất khó điều trị. Do đó không nên lạm dụng thuốc và cần tuân theo chỉ định của y bác sĩ.

2.4 Thuốc corticoid dạng xịt

Thuốc xịt mũi trị viêm mũi dị ứng chứa corticoid rất hiệu quả trong điều trị bệnh. Thuốc có tác dụng giảm các triệu chứng như ngứa, chảy nước mũi, đặc biệt là nghẹt mũi dẫn đến mất mùi. Tuy nhiên, không giống các loại thuốc thông mũi gây co mạch có hiệu quả nhanh sau khi sử dụng. Các thuốc này có hiệu quả sau khoảng 3 ngày sử dụng. Do vậy, bệnh nhân cần kiên trì sử dụng thuốc, không nên bỏ thuốc giữa chừng.

Thuốc dạng xịt hầu như chỉ có tác dụng tại chỗ, ít bị hấp thu vào tuần hoàn nên tương đối an toàn. Tuy nhiên, bạn không được lạm dụng thuốc corticoid mà cần dùng theo chỉ định của bác sĩ hoặc tư vấn của dược sĩ tại nhà thuốc.

2.5 Thuốc corticoid dạng uống

Thuốc corticoid đường uống khá hiệu quả trong điều trị viêm mũi dị ứng. Tuy nhiên thuốc ít được sử dụng do có nhiều tác dụng phụ không mong muốn, đặc biệt nếu dùng liều cao kéo dài như viêm loét dạ dày, loãng xương, suy tuyến thượng thận, tăng đường huyết,... Trong những trường hợp viêm mũi nặng, bác sĩ có thể cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ để kê thuốc phù hợp cho bệnh nhân và lưu ý là chỉ uống trong thời gian ngắn, không quá 7 ngày.

Đối với corticoid dạng uống, bệnh nhân lưu ý cần tuân thủ chặt chẽ theo hướng dẫn của bác sĩ và dược sĩ, không được lạm dụng thuốc để tránh những hậu quả khôn lường.

2.6. Thuốc kháng sinh

Kháng sinh chỉ được sử dụng khi bệnh nhân viêm mũi dị ứng có tình trạng bội nhiễm vi khuẩn. Bác sĩ có thể sẽ chỉ định các kháng sinh thuộc nhóm Penicillin, Cephalosporin hay các nhóm khác tùy vào tình trạng của bệnh nhân. Khi sử dụng kháng sinh, bệnh nhân cần tuyệt đối tuân thủ đúng liệu trình để tránh tình trạng vi khuẩn đề kháng kháng sinh.

Ngoài ra, trường hợp viêm mũi dị ứng nặng, đặc biệt là có lệch vách ngăn mũi nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định phương pháp phẫu thuật để điều trị.

Cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa để ngăn viêm mũi dị ứng tái phát

3. Cách phòng ngừa viêm mũi dị ứng là gì?

Các loại thuốc chữa viêm mũi dị ứng kể trên có tác dụng làm giảm triệu chứng của bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống nhưng không thể điều trị dứt điểm. Bệnh nhân cần lưu ý áp dụng một số biện pháp sau để phòng ngừa viêm mũi dị ứng tái phát:

• Tránh tiếp xúc với các nguyên nhân gây dị ứng như khói bụi, phấn hoa, nước hoa, lông mèo, lông chó, khói thuốc lá,...;
• Nên dọn dẹp sạch sẽ nhà cửa, tạo môi trường thông thoáng, vệ sinh;
• Tuyệt đối không lạm dụng thuốc, sử dụng đúng liều lượng và thời gian theo sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa;
• Có thể sử dụng máy tạo độ ẩm, máy lọc không khí,... để lọc bỏ bụi bẩn, hạn chế dị ứng nặng thêm. Ngoài ra cũng có thể xông mũi với các dược liệu như gừng, sả để cải thiện một số triệu chứng của bệnh;
• Trong khi sử dụng thuốc, nếu có những dấu hiệu của tác dụng phụ, cần thông báo ngay với bác sĩ điều trị để tìm giải pháp thích hợp;
• Lưu ý giữ ấm người khi thời tiết lạnh;
• Nếu tình trạng viêm mũi dị ứng tái phát thường xuyên và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, bạn nên đến gặp các bác sĩ để được thử phản ứng tìm dị nguyên.

Viêm mũi dị ứng là một bệnh lý thường gặp. Bệnh tuy không nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng nhiều đến chất lượng công việc và cuộc sống của bệnh nhân. Ngoài việc sử dụng các thuốc điều trị viêm mũi dị ứng đúng chỉ định, bệnh nhân nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa để ngăn viêm mũi dị ứng tái phát.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám bệnh lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 1/8 - 30/9/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

XEM THÊM:

/vi/thong-tin-duoc/su-dung-thuoc-toan/cac-loai-thuoc-chua-viem-xoang-mui-thuong-dung/

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi:

Dược sĩ Hoàng Trà Linh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Dược sĩ Nguyễn Thị Linh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Thuốc chữa viêm xoang mũi được sử dụng chủ yếu để làm giảm các triệu chứng của viêm mũi và viêm xoang. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, người bệnh nên sử dụng thuốc chữa viêm xoang mũi theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Đối với những trường hợp bị viêm xoang cấp do dị ứng, nhiễm lạnh, hoặc nhiễm virus, vi khuẩn,...người bệnh có thể tự chăm sóc và sử dụng thuốc chữa viêm xoang mũi theo chỉ định của bác sĩ để làm giảm các triệu chứng và giúp bệnh mau chóng phục hồi.

1.1 Thuốc chữa viêm xoang mũi dạng xịt, nhỏ

Thuốc chữa viêm xoang mũi dạng xịt và nhỏ có tác dụng rửa mũi, làm sạch mũi, giảm nghẹt mũi gồm các loại sau:

• Nước muối sinh lý: Sử dụng nước muối sinh lý để xịt và rửa mũi giúp loại bỏ các chất nhầy dư thừa, làm sạch xoang mũi, giảm triệu chứng nghẹt mũi.
• Thuốc xịt mũi có chứa corticoid: Sử dụng thuốc xịt mũi có chứa corticoid có tác dụng dự phòng và làm giảm tình trạng viêm mũi. Thuốc làm giảm các triệu chứng như ngứa mũi, hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, phù niêm mạc mũi. Các thuốc corticoid thường dùng là: beclomethasone dipropionate, budesonide, fluticasone propionate, triamcinolone acetonide.
• Các loại khác: Một số thuốc chữa viêm xoang mũi dạng xịt có chứa các chất như chlorzoxazone, naphazoline, phenylephrine hoặc pseudoephedrine... có tác dụng co mạch tại chỗ, giảm viêm, thông mũi. Thuốc khởi phát tác dụng nhanh khoảng 1 - 3 phút sau khi xịt. Tuy nhiên, việc dùng kéo dài các loại thuốc này có thể gây nặng nề hơn tình trạng viêm nên không tự ý dùng dài ngày mà không có chỉ định của Bác sĩ.

Rửa mũi trước khi sử dụng thuốc chữa viêm xoang mũi dạng xịt

1.2 Thuốc chữa viêm xoang mũi dạng uống

• Thuốc thông mũi: Thuốc chữa viêm xoang mũi dạng uống [dạng viên nang hoặc siro] chứa các hoạt chất có tác dụng tương tự ephedrine hoặc phenylephrine... gây co mạch, tăng đào thoát dịch đọng trong khoang mũi nhanh hơn, làm cho mũi trở nên thông thoáng và dễ thở hơn. Tuy nhiên, các thuốc này có thể gây ra một vài tác dụng phụ không mong muốn như: tăng huyết áp, kích thích hệ thần kinh trung ương...
• Thuốc giảm đau: Trong một vài đợt viêm xoang cấp tính, người bệnh có thể được chỉ định sử dụng thêm thuốc giảm đau và hạ sốt nếu có kèm theo các triệu chứng như đau nhức vùng mặt, trán. Các loại thuốc giảm đau thường dùng là acetaminophen, aspirin, ibuprofen, paracetamol, ... Tuy nhiên, cần lưu ý với trường hợp bệnh nhân bị hen suyễn nhạy cảm với aspirin, ibuprofen. Do đó, việc sử dụng thuốc cần được bác sĩ tư vấn.

Với các trường hợp bị viêm xoang cấp nặng, mãn tính do nhiễm trùng, nhiễm khuẩn gây ra thì có thể được bác sĩ chỉ định các loại thuốc sau:

• Thuốc chữa viêm xoang mũi có chứa corticoid [dạng xịt và uống]:

Các thuốc dạng xịt chứa corticoid có tác dụng tại chỗ, giảm được các tác dụng không mong muốn so với đường uống. Tuy nhiên, tùy vào tình trạng viêm xoang mà Bác sĩ sẽ có chỉ định đường dùng corticoid phù hợp. Việc dùng corticoid dài ngày có thể gây ra nhiều tác dụng không mong muốn, vì vậy cần thiết phải thăm khám và tuân thủ chỉ định của Bác sĩ.

Kháng sinh được chỉ định đối với những trường hợp viêm xoang nặng và do vi khuẩn gây ra. Tùy vào các yếu tố như triệu chứng của bệnh, phản ứng dị ứng của người bệnh, tiền sử sử dụng kháng sinh... bác sĩ sẽ chỉ định loại kháng sinh và thời gian dùng kháng sinh phù hợp.

Bên cạnh đó, để xác định loại kháng sinh cần dùng, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm loại vi khuẩn có trong chất nhầy ở mũi. Lưu ý, việc sử dụng kháng sinh cần phải có chỉ định của bác sĩ, người bệnh cần tránh tự ý mua và uống thuốc để tránh tình trạng đề kháng kháng sinh.

Bao gồm các dạng như viên nén, siro, dạng xịt, có tác dụng làm giảm các triệu chứng dị ứng đi kèm với viêm xoang như ngứa mắt, ngứa mũi, hắt hơi, nghẹt mũi, sổ mũi.

Thuốc chữa viêm xoang mũi dạng uống có thể được bào chế theo dạng viên nén hoặc siro

Việc sử dụng các loại thuốc chữa viêm xoang mũi, bao gồm cả thuốc dạng xịt và dạng uống, có thể gây ra một số tác dụng phụ như sau:

Đối với thuốc thông mũi:

• Tăng huyết áp, tăng nhịp tim
• Mất ngủ
• Thần kinh căng thẳng, nhức đầu
• Lo lắng, bồn chồn, hay run giật
• Khô miệng, mắt nhìn mờ
• Bí tiểu
• Ho, buồn nôn, chảy máu cam

Đối với thuốc Corticoid [đường uống nguy cơ cao hơn đường xịt tại chỗ]

• Tăng cân
• Tăng huyết áp
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng
• Tăng đường huyết
• Loãng xương
• Suy tuyến thượng thận

Do đó, việc sử dụng thuốc chữa viêm xoang mũi cần có chỉ định và ý kiến của bác sĩ. Người bệnh tránh tự ý mua thuốc để hạn chế những biến chứng nguy hiểm xảy ra.

Tác dụng phụ của thuốc gây tăng huyết áp

Người bệnh khi sử dụng thuốc chữa viêm xoang mũi cần tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ. Bên cạnh đó, để việc điều trị được hiệu quả, cần kết hợp các hoạt động sau:

• Dành thời gian nghỉ ngơi
• Uống nhiều nước, bao gồm cả nước trái cây
• Hạn chế sử dụng các đồ uống có chất kích thích như rượu, bia, cà-phê...
• Nâng cao đầu khi ngủ để đỡ nghẹt mũi, xoang được lưu thông
• Có thể xông mũi bằng hơi nước nóng ẩm
• Tránh tiếp xúc với khí bụi.
• Giữ vệ sinh sạch sẽ, nhất là vùng tai mũi họng.

Nếu thấy xuất hiện các triệu chứng nhiễm trùng trong quá trình điều trị như sốt cao liên tục, đau nhức vùng trán, mắt, mặt, đau nhức đầu, khó thở, mắt nhìn mờ... người bệnh cần lập tức đến các cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.

Viêm xoang mũi có thể được điều trị hiệu quả bằng các loại thuốc. Tuy nhiên, người bệnh khi sử dụng thuốc chữa viêm xoang mũi cần phải có chỉ định và chỉ dẫn của bác sĩ, tránh tự ý mua và uống thuốc.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám bệnh lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 1/8 - 30/9/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Phương pháp điều trị và phòng ngừa viêm xoang

Mối liên hệ giữa viêm xoang và polyp mũi xoang

XEM THÊM: