Thủy đậu và đậu mùa khác nhau như thế nào năm 2024

Theo bác sĩ Vũ Thị Phương Thảo, bệnh đậu mùa khỉ và bệnh thủy đậu có thể có chung một số triệu chứng về bệnh truyền nhiễm nhưng có sự khác biệt rõ ràng về tổn thương, sự lây truyền.

Bệnh đậu mùa khỉ (monkeypox) không phải là bệnh mới, bệnh được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1958 trên các đàn khỉ được nuôi để nghiên cứu, do đó có tên là bệnh đậu mùa khỉ.

Bác sĩ Vũ Thị Phương Thảo, Bệnh viện Da liễu TP.HCM cho biết, cả thủy đậu và đậu mùa khỉ đều là bệnh truyền nhiễm, cấp tính do virus, đều lây qua tiếp xúc giọt bắn hô hấp kích thước to, tiếp xúc dịch tiết sang thương và lây gián tiếp qua tiếp xúc đồ vật của người nhiễm bệnh.

Thủy đậu và đậu mùa khỉ đều có các giai đoạn ủ bệnh, khởi phát, toàn phát và hồi phục. Cả hai đều có các diễn tiến tổn thương da giống nhau từ dát đến sẩn, mụn nước, mụn mủ, đóng mài, bong mài.

Bóng nước điển hình rải rác các vị trí khác nhau trên cơ thể người mắc đậu mùa khỉ đầu tiên ở TP.HCM. Ảnh: BVCC

Bên cạnh sự giống nhau, theo bác sĩ Vũ Thị Phương Thảo, đậu mùa khỉ và thủy đậu còn có một số điểm khác nhau cần lưu ý, đó là:

- Ở đậu mùa khỉ, phát ban mụn nước, mụn mủ cùng thời điểm, diễn tiến chậm, xu hướng ly tâm, gặp nhiều trên mặt, lòng bàn tay, lòng bàn chân, cơ quan sinh dục, hậu môn, có thể gặp ở niêm mạc mắt, miệng, để lại sẹo. Tổn thương đậu mùa khỉ thường lớn hơn thủy đậu. Đặc biệt, bệnh nhân có sốt và nổi hạch toàn thân.

- Còn ở thủy đậu, cũng là phát ban nhưng các tổn thương xuất hiện thời gian khác nhau, diễn tiến nhanh, xuất hiện đầu tiên trên mặt và thân, nhanh chóng lan ra khắp cơ thể, thường ít để lại sẹo. Tổn thương nhỏ hơn đậu mùa khỉ. Bệnh nhân có sốt, mệt mỏi.

Ngày 03/10/2022, Bộ Y tế nhận được báo cáo của Sở Y tế TP.HCM về kết quả xét nghiệm giải trình tự gen khẳng định một bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ chủng Monkeypox virus thuộc clade IIb. Đây là bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ được ghi nhận đầu tiên tại Việt Nam.

Theo đó, bệnh nhân nữ 35 tuổi, thường trú tại TP.HCM khởi phát bệnh ngày 18/9/2022 khi đang du lịch tại Dubai (từ tháng 7/2022 đến 22/9/2022 về Việt Nam) với triệu chứng sốt kèm mệt mỏi, ớn lạnh, đau cơ, đau đầu và ho, xuất hiện các nốt đỏ, ngứa trên cánh tay, thân mình và mặt.

Ngay sau khi về Việt Nam, ngày 23/9/2022, bệnh nhân đã đến khám tại Bệnh viện Từ Dũ và nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm, được chuyển sang Bệnh viện Da liễu TP.HCM. Tại đây, bác sĩ khám, nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa khỉ, bệnh nhân được cách ly, lấy mẫu xét nghiệm chẩn đoán (xét nghiệm Real time PCR tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới và Viện Pasteur TP.HCM).

Ngày 25/9/2022, bệnh nhân có kết quả ban đầu dương tính với bệnh đậu mùa khỉ và được chuyển sang Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM để tiếp tục cách ly, điều trị và lấy mẫu giải trình tự gen tại Đơn vị nghiên cứu lâm sàng của Trường đại học OXFORD hợp tác với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM. Kết quả định danh dựa vào trình tự gen thu nhận được đã xác định bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ chủng Monkeypox virus.

Theo các chuyên gia dịch tễ hàng đầu tại Việt Nam, bệnh đậu mùa khỉ không dễ lây lan trong cộng đồng nếu không tiếp xúc trực tiếp da của người lành với da có bóng nước hoặc niêm mạc có bóng nước của người bệnh. Đa số các trường hợp bệnh khỏi sau 10 -14 ngày với cơ địa có miễn dịch bình thường và hết lây lan sau 21 ngày.

Để an toàn cho bản thân và cộng đồng, người dân cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ được ngành Y tế khuyến cáo.

Tóm lại, bệnh Thủy đậu và bệnh Đậu mùa dù ở người lớn hay trẻ em đều có thể gây ra biến chứng xấu, do đó, khi phát hiện nhiễm bệnh nên đến các bệnh viện uy tín để khám và điều trị. Đặc biệt, không nên ở nhà tự chữa vì có thể khiến bệnh nhân đặc biệt là trẻ em bị nhiễm trùng và bệnh nặng hơn.

Nhiều người cho biết rằng các triệu chứng của bệnh thủy đậu và đậu mùa khỉ giống nhau. Để có thể phân biệt được 2 bệnh này, các bạn theo dõi bài viết sau.

Bệnh thủy đậu và bệnh đậu mùa khỉ

Bệnh đậu mùa khỉ là một bệnh do virus đậu mùa khỉ, thuộc giống Orthopoxvirus trong họ Poxviridae gây ra. Bệnh thủy đậu do virus varicella-zoster gây ra, đây cũng là nguyên nhân gây ra bệnh zona.

Cả hai loại virus này đều có khả năng lây lan khi tiếp xúc gần, qua đường hô hấp hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với các tổn thương da.

Bệnh thủy đậu phổ biến và dễ lây lan, còn bệnh đậu mùa khỉ hiếm khi xảy ra và không dễ lây lan.

Sốt có thể là một triệu chứng phổ biến

Bệnh thủy đậu và bệnh đậu mùa khỉ khi được điều trị đúng cách thì bệnh sẽ khỏi theo thời gian.

Một số triệu chứng phổ biến bao gồm: sốt, nhức đầu, đau cơ, đau lưng, ớn lạnh và kiệt sức. Vì sốt là một triệu chứng phổ biến, thời gian khởi phát có thể khác nhau ở bệnh thủy đậu và bệnh đậu mùa khỉ.

Trong khi sốt với bệnh đậu mùa khỉ có thể xuất hiện 1-5 ngày trước khi xuất hiện phát ban, sốt liên quan đến thủy đậu có thể xuất hiện 1-2 ngày trước khi phát ban.

Sự khác biệt về thời kỳ ủ bệnh

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), thời gian ủ bệnh của bệnh đậu khỉ có thể kéo dài từ 7 đến 14 ngày, trong khi các triệu chứng của bệnh thủy đậu có thể mất đến 16 ngày mới xuất hiện.

Sự khác biệt trong các triệu chứng

Mặc dù một số triệu chứng ban đầu của bệnh đậu mùa khỉ trùng với bệnh thủy đậu, thế nhưng có một đặc điểm nổi bật không xảy ra ở bệnh thủy đậu đó là tình trạng sưng hạch bạch huyết.

Tuyến bạch huyết đóng vai trò thiết yếu trong việc chống lại nhiễm trùng. Thế nhưng khi có hiện tượng sưng bạch huyết thì chứng tỏ nó đã bị nhiễm khuẩn hoặc virus.

Phát ban liên quan đến đậu mùa khỉ và thủy đậu khác nhau như thế nào?

Phát ban là một triệu chứng phổ biến ở cả bệnh đậu mùa khỉ và bệnh thủy đậu. Trong khi phát ban liên quan đến đậu mùa khỉ thường xảy ra trong vòng 1 đến 3 ngày sau khi sốt, thì phát ban thủy đậu bắt đầu xuất hiện từ 1 đến 2 ngày sau khi sốt.

Thường phát ban đậu mùa khỉ bắt đầu trên mặt và lan sang các bộ phận khác của cơ thể, bao gồm cả lòng bàn tay và lòng bàn chân. Đầu tiên nó phát triển thành các nốt sần và mụn mủ chứa đầy dịch, sau đó có dạng vảy và rụng.

Phát ban thủy đậu là phát ban ngứa, giống như mụn nước, xuất hiện lần đầu trên cổ, lưng và mặt. Sau đó, lan rộng ra toàn bộ cơ thể, ngoại trừ lòng bàn tay và lòng bàn chân.

Cách ngăn chặn sự lây lan

Bệnh đậu mùa khỉ và bệnh thủy đậu có thể lây lan qua tiếp xúc gần gũi, hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với vết thương trên da hoặc qua các giọt bắn đường hô hấp.

Do đó bạn phải tránh tiếp xúc gần với người bị nhiễm virus. Ngoài ra, bất kỳ quần áo hoặc giường ngủ của người bị nhiễm bệnh phải phải được giặt sạch sẽ và để riêng.

Trong trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ, CDC khuyến cáo nên rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước hoặc sử dụng chất khử trùng tay có cồn.

Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh thủy đậu là tiêm vaccine thủy đậu. Hai liều vacine này rất quan trọng đối với tất cả mọi người, những người chưa bao giờ mắc bệnh thủy đậu hoặc chưa bao giờ được chủng ngừa./.

Bệnh thủy đậu khi là gì?

Bệnh thủy đậu khỉ được phát hiện do Varicella Zoster vi-rút gây ra. Đây là một loại vi-rút thuộc họ herpes. Trong khi đó bệnh đậu mùa khỉ do vi-rút đậu mùa. Tuy nhiên bệnh đậu mùa khỉ không có điểm giống với bệnh lý đậu mùa xuất hiện trên khỉ.

Bệnh đậu mùa tên gọi khác là gì?

Đậu mùa có tên gọi tiếng Latinh là variola hay variola vera, trong đó từ varius có nguồn gốc nghĩa là "có nốt", hoặc varus, nghĩa là "mụn nhọt". Trong tiếng Anh, danh từ "smallpox" được sử dụng đầu tiên vào thế kỷ 15 để phân biệt với biến dạng "great pox" (bệnh giang mai).

Bệnh đau là gì?

Bệnh đậu mùa là bệnh nhiễm vi rút toàn thân với đặc điểm phát ban ở da. Bệnh bắt đầu đột ngột với sốt cao 400C, khó chịu, đau đầu, mệt lử, đau lưng dữ dội, có lúc đau bụng và nôn. Sau 2 - 4 ngày, nhiệt độ giảm và xuất hiện ban.

Chúng đau là gì?

Động từ Chích ngưu đậu vào da để phòng ngừa bệnh đậu mùa.