Hỏi
Chào bác sĩ. Bác sĩ làm ơn cho em hỏi, con em đang bị viêm phổi, dùng kháng sinh, sau khi dùng kháng sinh bao lâu thì tiêm phòng được ạ. Bé mới sinh được 20 ngày tuổi chưa tiêm phòng lao. Mong bác sĩ tư vấn giúp tôi, cảm ơn bác sĩ.
Vũ Thị Ngần [1983]
Trả lời
Hiện tại không có khuyến cáo ngưng kháng sinh bao lâu thì có thể tiêm vắc-xin trở lại, thường các bác sĩ sẽ khuyên nên đi tiêm vắc-xin càng sớm càng tốt sau khi khỏe lại, tôi thường khuyên bố mẹ bệnh nhân chọn mốc 1 tuần đến 10 ngày sau khi ngưng kháng sinh, bé khỏe hẳn [theo đánh giá của bố mẹ] là có thể đi tiêm vắc-xin.
Cảm ơn bạn đã đặt câu hỏi tới website Vinmec.com. Trân trọng.
ThS.BS Nguyễn Hoàng Thế Nhân - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang
Tiêm phòng định kỳ là một biện pháp phòng bệnh chủ động rất hiệu quả đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch sẽ tạo cho trẻ một sức đề kháng tốt, chống lại một số bệnh truyền nhiễm giúp trẻ phát triển khỏe mạnh về cả thể chất và trí tuệ. Tuy nhiên thể trạng của trẻ trước mỗi lần tiêm phòng không phải lúc nào cũng như nhau, vậy nếu bé đang uống kháng sinh có tiêm phòng được không?
Thực tế, trẻ nhỏ trong độ tuổi cần tiêm chủng lại rất dễ mắc các bệnh gây ra triệu chứng ho sốt, tiêu chảy dẫn tới việc sử dụng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ. Nhìn chung thì việc sử dụng kháng sinh không ảnh hưởng đến đáp ứng miễn dịch của trẻ đối với các loại vắc-xin [trừ vắc-xin thương hàn uống] nên có thể sử dụng đồng thời thuốc kháng sinh và vắc-xin. Tuy nhiên điều này còn tùy thuộc vào tổng trạng của trẻ qua thăm khám sàng lọc của bác sĩ để đưa ra quyết định hoãn tiêm chờ trẻ hồi phục hay tiếp tục sử dụng.
Tuy rằng việc tiêm chủng là cần thiết ở mỗi trẻ nhưng trong một số trường hợp trẻ không nên tiêm chủng bởi có thể gây ra một số phản ứng vắc-xin không đáng có.
Một số chống chỉ định tuyệt đối việc tiêm chủng đối với trẻ em như sau:
- Tiền sử sốc hoặc phản ứng nặng sau tiêm chủng vắc-xin lần đầu [cùng loại vắc-xin] hoặc sốt cao trên 39°C kèm co giật, triệu chứng của thần kinh [dấu hiệu não, màng não], khó thở, tím tái.
- Trẻ bị suy giảm miễn dịch gặp trong suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc nhiễm HIV sẽ chống chỉ định tiêm chủng các vắc-xin sống giảm độc lực.
- Các chống chỉ định theo yêu cầu của nhà sản xuất vắc-xin.
Trẻ sốt cao cần thông báo với bác sĩ trước khi tiêm chủng cho trẻ
Ngoài ra, các trường hợp phải hoãn tiêm chủng ở trẻ em như sau:
- Tình trạng trẻ suy các chức năng như hô hấp, tuần hoàn, suy tim, suy thận, hôn mê
- Trẻ mắc bệnh nhiễm trùng hoặc ác bệnh cấp tính
- Trẻ sốt trên 37,5°C hoặc hạ thân nhiệt dưới 35,5°C
- Trẻ vừa sử dụng các sản phẩm globulin miễn dịch trong 3 tháng [trừ kháng huyết thanh viêm gan B]
- Trẻ mới kết thúc điều trị corticoid liều cao, hóa trị hoặc xạ trị trong 14 ngày
- Trẻ nặng dưới 2000g
- Trẻ có tiền sử phản ứng với các lần tiêm trước của cùng loại vắc-xin
- Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh hoặc các bệnh bẩm sinh khác ở các cơ quan như phổi, ống tiêu hóa, tiết niệu, máu hoặc ung thư chưa ổn định.
Để đảm bảo sức khỏe của trẻ, trước khi tiêm chủng, phụ huynh cần theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ để thông báo cho bác sĩ trong quá trình khám sàng lọc trước tiêm. Các vấn đề như chưa đủ cân nặng, nếu có biểu hiện bệnh lý hoặc có triệu chứng sốt thì phải trì hoãn lịch tiêm cho đến khi trẻ đạt trạng thái tốt hơn. Các điều kiện của trẻ được xác định trong lần khám sàng lọc gồm có:
- Cân nặng: trẻ đã đủ 2,5 kg chưa [trẻ sơ sinh]
- Tình trạng bú, ăn ngủ và chơi
- Có triệu chứng sốt hay đang mắc bệnh gì không?
- Có đang sử dụng thuốc hoặc phương pháp điều trị nào không?
Trẻ đang uống thuốc điều trị bệnh lý có thể được trì hoãn lịch tiêm
- Có tiền sử dị ứng với thức ăn hoặc thuốc không?
- Có tiền sử phản ứng nặng với vắc-xin trong các lần tiêm trước không?
Khám sàng lọc trước tiêm chủng là việc làm rất quan trọng có tác dụng làm hạn chế tối đa các biến chứng sau khi tiêm cũng như các phản ứng khó lường trước được do thể trạng xấu của trẻ.
Để đảm bảo sức khỏe cũng như hạn chế được tối đa các phản ứng sau tiêm, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã thực hiện khám sàng lọc trước khi tiêm chủng ở tất cả trẻ em, người lớn. Quy trình khám và thực hiện tiêm chủng, theo dõi sau tiêm tại Vinmec được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa nhi để giúp trẻ đảm bảo được sức khỏe tốt nhất khi tiêm chủng và được theo dõi nhiệt độ, phản ứng sau tiêm, đánh giá sức khỏe trước khi ra về. Nguồn vắc-xin tại đây đều có xuất xứ rõ ràng, các vắc-xin như sởi-quai bị-rubella, vắc-xin 6 trong 1 cùng nhiều loại vắc-xin khác có chất lượng cao phù hợp với độ tuổi tiêm chủng, được đảm bảo an toàn từ khâu nhập khẩu, bảo quản đến khi sử dụng.
Phòng theo dõi sau tiêm chủng được bố trí đầy đủ các phương tiện cấp cứu cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm nhằm xử trí những trường hợp sốc phản vệ kịp thời đúng phác đồ, tránh biến chứng nguy hiểm. Phòng tiêm chủng thoáng mát tạo cảm giác dễ chịu cho trẻ, hình thành tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
Ngoài ra, khi đến tiêm chủng tại Vinmec, Quý khách hàng cũng được nhận được lịch hẹn tiêm chủng đồng bộ với hệ thống tiêm chủng quốc gia.
Trước khi tiêm chủng trẻ sẽ được khám sàng lọc với bác sĩ chuyên khoa
Để nâng cao chất lượng dịch vụ, hiện nay Vinmec còn tiếp tục cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.
Để đăng ký tiêm phòng cho trẻ, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp đến Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đặt hẹn TẠI ĐÂY.
Trẻ có thể tiêm mũi viêm gan A đầu tiên vào lúc nào?
XEM THÊM:
Có nên sử dụng đồng thời vắc xin và thuốc kháng sinh không?
Trả lời: Ngoài một số ngoại lệ thì không có chống chỉ định tiêm vắc xin khi đang dùng thuốc kháng sinh chống vi khuẩn. Tiêm kháng sinh không ảnh hưởng đến đáp ứng miễn dịch đối với vắc xin sống đã làm yếu đi trừ vắc xin thương hàn uống và không có ảnh hưởng đến vắc xin bất hoạt, vắc xin tái tổ hợp, vắc xin polysaccharide, và vắc xin giải độc tố. Thuốc kháng vi rút trong điều trị dự phòng bệnh cúm không ảnh hưởng đến vắc xin cúm bất hoạt. Tuy nhiên không nên tiêm vắc xin cúm sống giảm độc lực trong vòng 48 giờ sử dụng thuốc kháng vi rút. Thuốc kháng vi rút herpes có thể làm giảm hiệu quả của vắc xin zoster và vắc xin thủy đậu sống. Phải dừng sử dụng thuốc này ít nhất 24 giờ trước khi tiêm vắc xin sống zoster hoặc thủy đậu. Không có bằng chứng về ảnh hưởng của các thuốc kháng vi rút đến vắc xin rota và vắc xin sở-quai bi-rubella.
Giữa tình hình đại dịch Covid-19 đang hoành hành, rất nhiều nội dung liên quan được đăng tải nhằm cập nhật thông tin cho mọi người nắm bắt. Tuy nhiên, vẫn có nhiều câu hỏi về vấn đề tiêm vắc xin, chẳng hạn như “sau tiêm phòng Covid có được uống kháng sinh không”. Vì vậy, bài viết này sẽ đề cập đến những thông tin nhằm giúp giải đáp thắc mắc trên.
1. Tại sao vắc xin Covid-19 lại có thể phòng được bệnh do virus SARS-CoV-2 gây ra?
Đầu tiên chúng ta nói đến hệ miễn dịch của cơ thể trước, khi một người bị nhiễm bệnh, virus SARS-CoV-2 sẽ đi vào bên trong của cơ thể, sinh sôi và ảnh hưởng đến các cơ quan. Nhờ vào hệ thống miễn dịch, cơ thể sử dụng một vài công cụ để chống lại tác nhân lây nhiễm này:
-
Đại thực bào: có nhiệm vụ bắt nuốt [vi khuẩn, virus,…], tiêu hóa các mầm bệnh và để lại một phần của tác nhân gây bệnh được gọi là kháng nguyên. Sau đó đại thực bào sẽ trình diện kháng nguyên này cho các tế bào lympho T hoặc B.
-
Tế bào tua gai: lúc đầu các tế bào tua gai chỉ có nhiệm vụ thực bào nhưng sau đó chúng cũng có thể tham gia vào chức năng trình diện kháng nguyên.
-
Tế bào lympho B: ban đầu chúng ngủ yên trong các mô bạch huyết, sau khi được đại thực bào hay tế bào tua gai giới thiệu kháng nguyên. Các Tế bào lympho B được hoạt hóa và bắt đầu quá trình phân chia và sản xuất kháng thể để tấn công và giết chết tác nhân gây bệnh.
-
Tế bào lympho T: không giống như Tế bào B, các tế bào trình diện kháng nguyên cho tế bào T qua MHC [phức hợp hòa hợp mô chính] thì tế bào lympho T mới hoạt hóa và giết chết mầm bệnh.
Sau quá trình chiến đấu thì cả tế bào lympho T và B sẽ chết, để lại một vài tế bào và chúng được gọi là “tế bào nhớ”. Nếu có yếu tố gây bệnh tương tự xâm nhập vào cơ thể, ngay lập tức các tế bào này sẽ nhận diện ra yếu tố gây bệnh và bắt đầu quá trình nhân lên tế bào và tiêu diệt mầm bệnh nhanh hơn lúc ban đầu. Và vẫn còn nhiều yếu tố khác tham gia vào quá trình này. Vì thế, đây chỉ là ví dụ minh họa để mọi người hiểu vắc xin Covid-19 khi tiêm vào thì hệ miễn dịch của cơ thể có cách thức hoạt động cơ bản tương tự như trên.
Hệ thống miễn dịch cố gắng chống lại tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể
2. Vắc xin Covid-19 được sản xuất như thế nào?
Hiện vắc xin Covid-19 được nghiên cứu sản xuất dựa trên 3 nền tảng sau:
Vắc xin bất hoạt [giảm độc lực]:
Công nghệ này dùng những con virus đã bất hoạt hoặc giảm độc lực bằng hóa chất để sản xuất vắc xin. Khi tiêm loại vắc xin này vào cơ thể, lượng kháng nguyên không có khả năng nhân lên, nên nó chỉ có thể tạo ra kháng thể dịch thể chứ không thể sinh ra kháng thể nội tế bào. Đây là cách sản xuất ra vắc xin truyền thống và không mang lại hiệu quả cao.
Về mặt huấn luyện, nó dùng chính virus đó nên hình thái sẽ chính xác hơn, cơ thể cũng sẽ có quá trình tập luyện bất hoạt chính xác hơn so với vắc xin vecto hoặc vắc xin protein tái tổ hợp.
Vắc xin mRNA [ARN thông tin]:
Dùng nhân của virus ARN để sản xuất ra vắc xin. Sau khi đi vào trong tế bào, một ribosome sẽ đọc mã mARN và dịch mã tạo thành “protein gai” của virus SARS-CoV-2. Các protein gai này sau khi được sinh ra sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch và ra các kháng thể chống lại virus SARS-CoV-2.
Vắc xin véc tơ hoặc tái tổ hợp:
Sử dụng protein gai của virus SARS-CoV-2 gắn lên thân của virus cúm Adeno. Virus Adeno có hoạt lực yếu hơn SARS-CoV-2 nên không gây nguy hiểm. Nhưng khi được gắn gai của virus SARS-CoV-2 thì hình thái bên ngoài lại giống với virus gây ra Covid-19 nên chúng được sử dụng để cơ thể làm quen và tạo ra kháng thể.
Tuy nhiên, công nghệ này có nhược điểm là không thể gắn đầy đủ hay chính xác số protein gai lên virus Adeno, mà chỉ có thể gắn ở một số gai nhất định và cũng chỉ giống virus SARS-CoV-2 ở một mức độ nào đó. Vì thế sẽ làm giảm hiệu quả bảo vệ trong việc tập luyện giúp cơ thể nhận diện và vô hiệu hóa virus.
Hình dạng của virus Adeno khi chưa gắn gai của SARS-CoV-2
3. Sau tiêm phòng Covid có được uống kháng sinh không?
Hiện nay, Bộ Y Tế đã đưa ra những khuyến cáo và chỉ dẫn cụ thể những điều nên làm và không nên làm trước và sau khi tiêm vắc xin Covid-19 để mọi người biết và thực hiện theo. Tránh các trường hợp đáng tiếc xảy ra. Tuy nhiên, vấn đề sau tiêm phòng Covid có được uống kháng sinh không vẫn là câu hỏi được nhiều người đề cập đến.
Trong chỉ định của tiêm vắc xin Covid-19 chưa có đề cập tới những ảnh hưởng liên quan làm giảm khả năng sinh miễn dịch của cơ thể, hay gây bất cứ những rủi ro nào sau khi tiêm. Vì vậy, mọi người có thể dùng kháng sinh để điều trị bệnh lý nào đó hoặc vẫn tiếp tục dùng kháng sinh nếu đang trong quá trình điều trị, nhưng phải tuân theo những chỉ định và hướng dẫn được kê trong đơn của bác sĩ.
Khi đi tiêm vắc xin điều bắt buộc là phải khai báo tình hình sức khỏe hiện tại, toàn bộ tiền sử bệnh, loại thuốc đã và đang dùng để nhân viên y tế hoặc cán bộ y tế biết và đưa ra những tư vấn phù hợp. Nếu đang mắc những bệnh mạn tính hoặc cấp tính mà đang diễn biến nặng thì hãy hoãn việc tiêm vắc xin Covid-19. Tập trung điều trị bệnh lý hiện tại đang mắc phải cho đến khi nào tình hình sức khỏe ổn định thì có thể đăng ký tiêm vắc xin Covid-19.
Thực hiện tốt quy định 5K phòng chống dịch do Nhà nước đề ra
Qua những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ có thể đã giải đáp được một phần cho câu hỏi: “sau tiêm phòng Covid có được uống kháng sinh không”. Sau khi tiêm bạn hoàn toàn có thể uống thuốc kháng sinh nhưng phải có sự hướng dẫn của bác sĩ, nhân viên y tế, không được tự ý sử dụng thuốc để tránh các hậu quả không mong muốn có thể xảy ra. Dù đã hoàn thành hết cả 2 mũi tiêm nhưng vẫn phải tuân thủ đầy đủ các quy định phòng chống dịch mà Nhà nước đề ra.