Đối với các bạn học sinh đang tìm hiểu về sinh học thường sẽ đau đầu để phân biệt biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn. Nếu như bạn đang có chung câu hỏi như thế thì hãy theo dõi bài viết dưới đây.
Ở hai giai đoạn thay đổi về hình thái và cấu tạo có những điểm giống và khác nhau cơ bản. Để hiểu rõ hơn, chúng tôi sẽ đưa đến cho bạn cách phân biệt biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn.
- Biến thái không hoàn toàn và biến thái hoàn toàn cùng là 2 dạng biến đổi hình thái có ở côn trùng.
- Hai loại biến thái đều có chung những giai đoạn như trứng và trưởng thành.
- Hơn nữa, hai thuật ngữ đều có liên quan đến vòng đời của các loài côn trùng.
Hai dạng biến đổi này có những điểm khác nhau ở giai đoạn sinh trưởng.
| Biến thái hoàn toàn | Biến thái không hoàn toàn |
| – Ấu trùng có hình dạng và cấu tạo không giống con trưởng thành. | – Khi là ấu trùng đã có hình dạng, cấu tạo và đời sống giống với con trưởng thành. |
| – Ở giai đoạn ấu trùng trải qua nhiều lần lột xác. Có giai đoạn trung gian từ là nhộng. Sau đó mới biến đổi thành con trưởng thành hoàn chỉnh. | – Ấu trùng chỉ trải qua nhiều lần lột xác để biến đổi thành một con trưởng thành hoàn chỉnh. |
| – Vòng đời sẽ có 4 giai đoạn: trứng – ấu trùng – nhộng – trưởng thành. | – Vòng đời chỉ có 3 giai đoạn chính là: trứng – nhộng – trưởng thành. |
| – Dạng phát triển xuất hiện ở đa số các loài côn trùng như: bướm, ruồi, ong… Cũng có ở một số loài động vật lưỡng cư. | – Dạng phát triển thấy một số loài như châu chấu, cào cào, gián… |
Biến thái chính là sự thay đổi đột ngột không chỉ về hình thái mà còn cả cấu tạo cũng như sinh lý ở động vật khi được sinh hay nở ra từ trứng. Khi ấy sự phát triển ở động vật sẽ được chia thành 2 loại là phát triển thông qua biến thái và phát triển không thông qua biến thái.
Người ta chia vòng đời của biến thái hoàn toàn thành 4 giai đoạn khác nhau sau:
- Giai đoạn trứng: Trứng của một con cái sẽ giao phối để đạt đến giai đoạn ấu trùng. Như mọi người đã biết ấu trùng khác hoàn toàn với con đã trưởng thành về hình dạng, kích thước hay thói quen ăn uống. Sâu bướm cũng chính là ấu trùng của bướm và có sự khác nhau. Tuy nhiên tế bào mầm ở cả hai đều có sự giống nhau.
- Giai đoạn ấu trùng: Ở giai đoạn ấu trùng, thường thì sâu bướm sẽ rất phàm ăn. Đồng thời cũng luôn lưu trữ nhiều thức ăn để sẵn sàng chuyển sang giai đoạn vòng đời tiếp theo.
- Giai đoạn nhộng: Khi ấy, ấu trùng sẽ tạo một cái kén xung quanh để nó ở bên trong. Chúng sẽ không cần ăn cũng như di chuyển.
- Giai đoạn trưởng thành: Giai đoạn này ở nhộng con nhộng sẽ phát triển để sang giai đoạn trưởng thành. Sau khi đã hoàn thành sự phát triển có đủ sức để xé kén sẽ chuyển sang bước thành bướm trưởng thành. Thường giai đoạn trong kén sẽ trong khoảng từ 4 ngày cho đến nhiều tháng tùy thuộc vào loài.
Có nhiều loại động vật lưỡng cư như ếch có trải qua biến thái hoàn toàn. Tuy nhiên không có giai đoạn ở bên trong kén. Chẳng hạn như: ếch đẻ trứng tiếp đó thành nòng nòng có mang. Sau quá trình biến thành ếch con có phổi và đuôi, cuối cùng trở thành một con ếch hoàn chỉnh.
Biến thái không hoàn toàn hay chính là kiểu phát triển mà ấu trùng có hình dạng, cấu tạo giống như một động vật trưởng thành. Tuy nhiên chúng phải trải qua nhiều giai đoạn lột xác để từ ấu trùng thành con trưởng thành. Khác với biến thái hoàn chỉnh, loại biến thái không hoàn chỉnh chỉ có 3 giai đoạn bao gồm:
- Giai đoạn trứng: Thông thường một con cái trưởng thành sẽ giao phối với một con đực trưởng thành để đẻ trứng. Khi đó lớp vỏ trứng sẽ bao phủ trứng ở một điều kiện thích hợp đến khi trứng nở.
- Giai đoạn hạch: Những con non sẽ đại diện cho giai đoạn hạch trong vòng đời của nó. Thời điểm đó những con non đã có hình dạng giống như những con trưởng thành. Chúng cũng có thói quen ăn uống giống con trưởng thành nhưng kích thước của nó thì nhỏ hơn nhiều.
Đây là giai đoạn chúng phát triển bắt đầu lột xác vì cơ thể bắt đầu lớn hơn. Thông thường thì sau từ 4 -8 lần trải qua lột xác sẽ trở thành con trưởng thành và xuất hiện cánh.
- Giai đoạn trưởng thành: Trong giai đoạn này chúng đã hoàn thiện hơn rất nhiều không còn lột xác. Chúng sẽ đi lang thang để kiếm ăn và tìm kiếm đối tượng thích hợp để thực hiện giao phối. Chính vì thế, cánh ở giai đoạn này mang đến cho chúng rất nhiều lợi ích.
Một số loại côn trùng cho thấy sự biến thái không hoàn toàn với vòng đời chia làm 3 giai đoạn riêng riêng biệt như: gián, châu chấu, chuồn chuồn và bọ. Có một số loài bướm có thêm giai đoạn hạch thủy sinh nên được gọi là naiads. Chúng thường có mang ở bụng không giống với con trưởng thành.
||Bạn có biết: Tại sao ếch kiếm ăn vào ban đêm
Có một số câu hỏi được nhiều người tỏ ra quan tâm khi tìm hiểu về côn trùng. Ngay bây giờ sẽ được giải đáp một cách đầy đủ nhất.
Đến nay, các nhà khoa học đã phát hiện ra có 4 kiểu sinh trưởng biến thái bao gồm:
Đây chính là kiểu phát triển khiến con non có đặc điểm hình thái, cấu tạo hay cách sinh sống giống như những con trưởng thành. Và con non sẽ biến đổi và sinh trưởng thành con trưởng thành mà không hề trải qua giai đoạn lột xác nào.
Loại này chính là kiểu phát triển khiến cho ấu trùng có hình dạng, cấu tạo. Về cách thức sinh trưởng cũng có điểm khác với con trưởng thành. Ở giai đoạn ấu trùng, nó sẽ trải qua lột xác nhiều lần để biến đổi thành con hoàn chỉnh.
Thường đây sẽ là kiểu phát triển ở ấu trùng sâu bướm có hình dạng cũng như cấu tạo khác con trưởng thành. Trong giai đoạn sinh trưởng, phát triển sẽ trải qua nhiều lần lột xác. Có cả giai đoạn trung gian là nhộng để trở thành con trưởng thành hoàn toàn.
Ở kiểu sinh trưởng này, ấu trùng sẽ có cấu tạo, hình dạng và đời sống như một con trưởng thành. Tuy nhiên phải trải qua nhiều lần lột xác để lớn lên thành một con trưởng thành hoàn chỉnh.
Ong có phát triển qua biến thái và thuộc dạng biến thái hoàn toàn. Trong tổ, ong chúa sẽ đẻ trứng rồi dần dần trứng sẽ nở thành ấu trùng. Nhìn qua ấu trùng này sẽ có hình dạng giống như con giỏi có màu trắng đục không có bộ phận cụ thể. Giai đoạn này miệng của ong sẽ cấu tạo đơn giản có khả năng tóm thức ăn khi ong thợ đặt sát miệng tổ.
Sinh trưởng ở loài ong sẽ trải qua 6 lần lột xác trong đó: 5 lần lột xác khi là ấu trùng, lần cuối sẽ xuất hiện khi đã trưởng thành. Trong bốn lần đầu lột xác sẽ diễn ra mỗi ngày với ong thợ hay ong chúa. Chính điều này khiến cho ấu trùng lớn nhanh hơn. Qua mỗi lần lột xác làm rụng đi lớp vỏ ngoài chật so với kích thước. Nhờ vậy mà ong sẽ lớn nhanh hơn.
Ở ngày cuối của vòng đời phát triển ấu trùng thì những ấu trùng sẽ tạo kén ngay bên trong lỗ tổ. Muốn xoay kén thì ấu trùng sẽ bung kén đưa phần đầu hướng ra phía đầu nắp đậy.
Trong giai đoạn tiền nhộng thì ong sẽ mang vẻ ngoài của một con trưởng thành. Nhưng khác ở chỗ, ong sẽ vẫn còn một lớp vỏ bọc và phải qua giai đoạn này mới trưởng thành.
Như vậy, qua nội dung bài viết đã giúp mọi người phân biệt biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn. Ngoài ra cũng đã giải đáp những vấn đề mà mọi người quan tâm nhiều nhất. Hy vọng với thông tin đã chia sẻ sẽ giúp ích cho các bạn khi tìm hiểu về sinh vật.
||Kiến thức bổ ích khác: