Bé dùng thuốc xịt chữa hen nên dừng khi nào năm 2024
Hen phế quản (suyễn) chính là bệnh hô hấp mạn tính thường gặp nhất ở trẻ em. Tỷ lệ trẻ em mắc bệnh hen cũng ... Hen phế quản (suyễn) chính là bệnh hô hấp mạn tính thường gặp nhất ở trẻ em. Tỷ lệ trẻ em mắc bệnh hen cũng cao gấp đôi người lớn (ước tính là 10% so với 5%1). Thế nhưng, trên thực tế, việc chẩn đoán hen ở trẻ em lắm khi bị chậm trễ, nhất là ở trẻ dưới 2 tuổi. Điều này tất yếu đã hạn chế hiệu quả điều trị: trẻ thường xuyên bị lên cơn, không thể vui chơi, gắng sức như bao trẻ khác, phải đi cấp cứu, nhập viện, thậm chí có thể tử vong. Hen là gì? Đây là bệnh lý viêm mạn tính của đường thở. Tình trạng viêm này làm cho đường thở trở nên rất nhạy cảm với các kích thích khác nhau. Khi có các kích thích này, đường thở, chủ yếu là phế quản (cuống phổi), sẽ bị phù nề, co thắt, tăng tiết chất nhầy nên bị tắc nghẽn. Bệnh nhân sẽ bị ho, thở khò khè, nặng ngực, khó thở mà thường gọi là lên cơn hen. Các yếu tố kích thích khiến trẻ có thể bị lên cơn hen là: nhiễm trùng đường hô hấp (thường gặp nhất), thay đổi thời tiết, gắng sức, xúc cảm mạnh, chất có mùi nồng, khói bụi (hàng đầu là khói thuốc lá), thú có lông (chó, mèo), mạt bụi nhà, nấm mốc, thức ăn,… Làm thế nào để biết được trẻ mắc bệnh hen? Ở trẻ lớn, chẩn đoán thường dễ dàng, nhất là khi trẻ đang lên cơn: trẻ ho, có cảm giác nặng ngực, thở khò khè, khó thở (thở nhanh, thở co kéo lồng ngực, co kéo cơ vùng cổ, cánh mũi phập phồng…). Tuy nhiên, việc chẩn đoán cũng có khi gặp khó khăn nhất là khi bệnh nhân đến khám lúc không có cơn hen. Cần nghi ngờ trẻ mắc bệnh hen khi:
Cũng cần cảnh giác với hen khi trẻ có các bệnh dị ứng khác (chàm, viêm mũi dị ứng), hay cha mẹ, anh chị em ruột của trẻ mắc bệnh hen. Các triệu chứng cơn hen Làm thế nào để chẩn đoán khi trẻ không lên cơn hen hay khi trẻ có biểu hiện không điển hình? Đo hô hấp ký là một biện pháp hữu hiệu không chỉ giúp chẩn đoán hen mà còn giúp đánh giá khách quan, chính xác mức độ nặng của bệnh hen. Đặc biệt, hô hấp ký rất có ích trong trường hợp nghi ngờ hen, nhất là khi bệnh nhân không trong cơn hen hay khi có biểu hiện không rõ ràng. Thật vậy, hô hấp ký giúp phát hiện được tình trạng tắc nghẽn đường thở và xác định chính xác mức độ nặng của nó, cũng như thực hiện được “tét” giãn phế quản (giúp xác định bệnh hen). Tuy nhiên, đo hô hấp ký đòi hỏi bệnh nhân phải biết hợp tác nên thường khó thực hiện được cho trẻ dưới 6 tuổi. Đo Hô hấp ký Đo Dao động xung ký (IOS) Hiện nay, một số cơ sở y tế đã trang bị máy đo Dao động xung ký (IOS) – một phương pháp hiện đại giúp đo được chức năng hô hấp ở trẻ từ 3 tuổi trở lên. Các biện pháp chung để chăm sóc trẻ mắc bệnh hen: Cha mẹ trẻ mắc bệnh hen cần biết 2 việc chính yếu sau:
Cần làm gì khi trẻ lên cơn hen? Cơn hen cấp tính ở trẻ có các mức độ khác nhau: nhẹ – trung bình – nặng – nguy kịch1. Mỗi lần trẻ lên cơn hen là mỗi lần trẻ có thể đối diện với nguy cơ tử vong. Vì vậy việc biết cách phát hiện dấu hiệu trẻ lên cơn (đặc biệt là những dấu hiệu cần đưa trẻ đi cấp cứu) và biết cách giúp trẻ cắt cơn hen ngay tại nhà sẽ giúp trẻ tránh được nguy cơ này. Các dấu hiệu cho biết một cơn hen đang đến là: ho, khò khè, nặng ngực, khó thở. Trong trường hợp này nếu đã được thầy thuốc hướng dẫn, cần cho trẻ dùng ngay thuốc cắt cơn dạng tác dụng nhanh (dưới dạng hít hay phun khí dung). Cần lưu ý là không nên dùng thuốc uống để cắt cơn hen do thuốc có tác dụng yếu, chậm và có thể có nhiều tác dụng phụ hơn. Dù cho trẻ tốt lên cũng cần cho trẻ nghỉ ngơi trong 1 giờ. Tốt nhất cần được bác sĩ tư vấn và cấp Bảng kế hoạch tự xử trí cơn hen. Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện cấp cứu ngay?
Phòng ngừa hen ở trẻ em như thế nào? Tuy hen là một bệnh không thể trị dứt được nhưng có thể kiểm soát tốt được. Phòng ngừa hen sẽ giúp cho trẻ giảm hoặc không còn lên cơn, trẻ có thể sinh hoạt – học tập – vui chơi bình thường, phát triển bình thường cả về thể chất lẫn tinh thần, chức năng phổi bình thường. Để phòng ngừa hen cần:
côn trùng.
khô ngoài nắng.
Cần cho trẻ dùng thuốc phòng ngừa để kiểm soát hen lâu dài khi:
Trong trường hợp này, phải đưa trẻ đi khám chuyên khoa để được bác sĩ hướng dẫn dùng thuốc phòng ngừa đúng cách. – Thuốc phòng ngừa ưu tiên là thuốc kháng viêm dùng dưới dạng hít (corticoid hít). Nhóm thuốc này dùng an toàn cho trẻ Thời gian dùng thuốc phải đủ dài (thường nhiều tháng, có khi hàng năm) để có thể đủ khả năng cải thiện được tình trạng viêm đường thở1. – Thuốc phòng ngừa hen dạng uống (như Montelukast) là thuốc thay thế, có thể được các bác sĩ xem xét chỉ định tùy theo bệnh nhân cụ thể. Cần phải tuân thủ đúng hướng dẫn của thầy thuốc, tái khám đúng hẹn và không bao giờ được tự ý ngưng thuốc ngay cả khi trẻ có vẻ đã tốt hơn. Trẻ em có thể dùng thuốc dạng xông hít? Thuốc dùng dưới dạng khí dung được chọn lựa trong điều trị hen vì có hiệu quả cao, ít tác dụng phụ2. Việc chọn lựa phương pháp khí dung tùy thuộc theo tuổi của trẻ. Bác sĩ sẽ giúp bạn chọn lựa phương pháp phù hợp nhất.
Trẻ mắc bệnh hen có cần phải kiêng ăn? Dị ứng thức ăn được xem là một yếu tố nguy cơ cần được lưu ý đầy đủ ở bệnh nhân hen. Nhưng vấn đề đặt ra là mọi trẻ mắc bệnh hen có cần phải kiêng ăn? Câu trả lời là KHÔNG vì lý do sau:
Vì vậy, kiêng ăn không phải giải pháp được các nhà chuyên môn khuyến khích trừ khi có bằng chứng dị ứng thức ăn rõ ràng. Trẻ mắc bệnh hen có thể gắng sức và tập luyện thể dục – thể thao? Tuy gắng sức là yếu tố có thể làm cơn hen khởi phát nhưng không vì thế mà bệnh nhân hen không được gắng sức, không được tập luyện, thi đấu thể dục – thể thao. Ngược lại, việc tập luyện thể lực lâu dài sẽ góp phần giúp kiểm soát bệnh hen tốt hơn và giảm được tỷ lệ nhập viện vì hen4. Cần cho trẻ đến khám và tư vấn ở các phòng khám chuyên khoa để biết cách phòng ngừa cơn hen do gắng sức này. Các biện pháp này không quá khó khăn, phức tạp mà lại rất hiệu quả giúp trẻ mắc bệnh hen có thể sinh hoạt, vui chơi như bao trẻ bình thường khác. Có thể phòng ngừa phát sinh bệnh hen từ ban đầu? Hiện nay, các biện pháp phòng ngừa phát sinh bệnh hen, ngay từ khi trẻ chưa sinh ra hay chỉ mới sinh, đã được chứng minh có bằng chứng khoa học là1: |