Có nên so sánh anh em năm 2024

Rất nhiều phụ huynh chia sẻ, trong gia đình có 2-3 người con nhưng tính cách của chúng đều không giống nhau. Họ thường đưa ra một thắc mắc tại sao cùng hoàn cảnh sống, môi trường, cùng cách nuôi dưỡng nhưng lại có sự khác biệt đến mức như vậy.

Anh Hoàng (30 tuổi, sống tại Hà Nội) thậm chí còn cảm thấy bất ngờ vì sự khác biệt của 2 con trai và đôi khi ông bố trẻ tự hỏi "Cùng là anh em sao lại khác nhau tới như thế".

"Con trai đầu của mình là một cậu bé cực kỳ ngoan ngoãn. Con nghe lời, chăm chỉ học bài, mê sách vở, suy tính cẩn thận, cực kỳ kiên nhẫn. Con thích sự an toàn, những nơi nhẹ nhàng, ít ồn ào, luôn nghĩ trước khi nói nên rất ít khi phạm lỗi. Cũng chính vì tính cách ấy mà mọi việc luôn được lên kế hoạch một cách nề nếp, quy củ. Nếu nói về nhược điểm thì có lẽ là không thích người lạ, khó hòa nhập, thích ở một mình.

Thế nhưng con trai thứ 2 lại đối lập hoàn toàn, trong khi bé anh làm mình yên tâm bao nhiêu thì đứa em lại khiến vợ chồng mình đau đầu bấy nhiêu. Con thích sự ồn ào, cảm giác mạo hiểm, nghĩ gì nói đấy nên hay làm mất lòng người khác. Con phạm lỗi liên tục dù đã được bố mẹ nhắc nhở, mọi việc con làm đều là do thích chứ không phải lên kế hoạch từ trước.

Đôi khi nhìn sự khác biệt của con mà vợ chồng mình thấy khó hiểu. Từ bé cho tới lớn, mình đối xử với các con như nhau, luôn công bằng lẫn bình đẳng. Thế nhưng cảm thấy phương pháp giáo dục chỉ phù hợp với đứa này mà không thích hợp với đứa kia", anh Hoàng chia sẻ.

Khi sự so sánh là điều không cần thiết

Rất nhiều cha mẹ rơi vào hoàn cảnh như trên lập tức đưa ra sự so sánh. Họ sẽ nhận ra rằng phương pháp giáo dục của mình có lẽ chưa đúng ở điểm nào đó. Trên thực tế, mỗi đứa trẻ sinh ra có một cá tính riêng biệt, khi đưa ra cách dạy con, bố mẹ nên dành thời gian quan sát và tìm hiểu kĩ tính cách của con mình. Dù cùng trong một nhà, cha mẹ hoàn toàn có thể áp dụng phương pháp khác nhau để nuôi dạy con.

Không thể phủ nhận cha mẹ nào cũng mong con mình xuất chúng, giỏi giang. Thế nhưng đôi khi, việc so sánh những câu như "tại sao anh con ngoan mà con hư như vậy" sẽ khiến các bé trở nên mặc cảm, tự ti, bộc lộ sự giận dữ. Nhiều cha mẹ lầm tưởng so sánh vậy khiến trẻ cố gắng hơn nhưng đôi khi lại là sự phản tác dụng.

Phụ huynh luôn cần nhắc nhở bản thân, mỗi đứa trẻ là một cá thể, chúng có một suy nghĩ, sở thích khác nhau. Các con đều có những thế mạnh, tài năng khác biệt và điều cha mẹ cần làm là nâng đỡ, tôn trọng nó.

Robert Plomin - giáo sư về di truyền học hành vi từng chia sẻ: "Trong các gia đình, môi trường hoạt động khác với cách chúng ta nghĩ vì nó khiến những đứa trẻ trong cùng một gia đình khác biệt với nhau. Đó là chưa kể những khác biệt tự nhiên nảy sinh từ những mối quan hệ ngoài gia đình như: Gặp được một người giáo viên tốt có thể thay đổi hoàn toàn cuộc đời của một ai đó. Ngoài ra, cách cha mẹ đối xử với con cái cũng có thể ảnh hưởng đến tính cách của chúng.

Dù cha mẹ rất quan trọng đối với việc hình thành tính cách của con, nhưng do di truyền, trẻ em vẫn có khuynh hướng với những nét tính cách và khả năng nhất định. Việc của cha mẹ là khuyến khích con cái trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình mới là điều quan trọng hơn cả.

Tôi nghĩ rằng những khác biệt mang phong cách riêng và đó là lý do chính khiến những đứa trẻ dù là anh em ruột cũng sẽ rất khác nhau. Sự khác nhau này nên được tôn trọng và được định hướng kỹ càng từ cha mẹ".

Có thể thấy rằng việc của cha mẹ là nên tôn trọng sự khác biệt của trẻ, để con được là chính mình. Phụ huynh nên cố gắng từ bỏ áp lực cho bản thân trước rồi mới suy nghĩ thật kĩ càng về phương pháp nuôi dạy áp dụng với từng đứa con. Quan trọng nhất là khi cha mẹ biết nâng đỡ, đứng sau và cổ vũ con phát triển tài năng tốt nhất của mình.

Con nhà người ta có thể là bất cứ ai, từ con nhà bác hàng xóm đến anh chị em nhà cô, dì, chú, bác, cậu, mợ, xa hơn là "con nhà người ta" trên... tivi. Thật khó để nêu rõ ai là “con nhà người ta” dù bạn luôn nghe đến nó, vật lộn với nó, nhớ nhung nó như một đối thủ vô hình cho đến tận bây giờ. Vì nó xuất hiện bắt đầu từ thuở bạn sinh ra, đi học hết ba cấp rồi đến khi bạn lấy vợ/chồng, có con rồi cũng vẫn bị bám theo.

(Ảnh: nytimes)

Đặc điểm "nhận dạng"

"Con nhà người ta" có đủ các đặc điểm hoặc thông thường là có những đặc điểm mà khi bố mẹ nhìn vào bạn thấy vô cùng thiếu hay nói cách khác bạn đang ở chỉ số âm cho những đặc điểm ấy. Khi còn đi học, con nhà người ta là người học giỏi nhất thế giới, không ai có thể sánh kịp. Lúc đi làm, con nhà người ta là người vô cùng hoàn hảo, giỏi việc nước, đảm việc nhà, cha mẹ nói gì cũng nghe, bảo gì cũng làm.

Làm gì khi bị so sánh với "con nhà người ta"?

Câu chuyện muôn thuở về một nhân vật chẳng hề có thật mà mẹ chúng ta thường hay lôi ra để so sánh, để làm thước đo cho những nỗ lực, những cố gắng mà chúng ta thực hiện.

(Ảnh: freepik)

Không ai biết "con nhà người ta" thực sự là ai. Nhưng ít nhất chúng ta cũng đều một lần cảm thấy hậm hực tổn thương khi bản thân bị đem ra so sánh với người khác. Nếu cha mẹ bạn chưa từng nói về "con nhà người ta", bạn quả thực là một người may mắn.

Nhưng nếu bạn cảm thấy tổn thương, cảm thấy không muốn nghe thêm nữa về nhân vật này, đây là một trong những biện pháp có thể thay đổi tình thế.

Khoe thành tích, điểm mạnh mà bản thân từng đạt được

Không phải ai cũng hoàn hảo, cũng như không ai cũng có thể giỏi về mọi mặt, có người giỏi về những việc làm đòi hỏi sự khéo tay, có người giỏi trong việc học và có người những người lại giỏi về những môn thể chất.

(Ảnh: behance)

Nếu như bị ba mẹ đem đi so sánh với người ta, hãy đem những thành tích hoặc thứ mà bản thân có thể làm tốt nhất ra cho ba mẹ xem. Họ không biết rằng chính con cái mình cũng có những tài năng rất riêng, những tư chất rất riêng mà nhiều phụ huynh khác cũng ao ước con họ có được điều đó.

Thay đổi hướng suy nghĩ

Đúng là ai cũng khó chịu và nản lòng khi bị đem ra so sánh với anh chị em hoặc bạn bè. Mặc dù vậy, có thể bạn không nhận ra, nhưng khi so sánh bạn với người khác, người lớn thường có ý tốt, chỉ là mong muốn con cái mình có thể hoàn thiện hơn.

(Ảnh: theheadsofstate)

Do đó, lần sau nếu bị so sánh, thay vì bực dọc ngay lập tức, hãy tự hỏi: “Lời phê bình đó có đúng không?”. Nếu có phần nào đúng, hãy tìm cách khắc phục thiếu sót, suy nghĩ khách quan hơn trong mọi chuyện, đừng chỉ mãi nghĩ đến việc người lớn chỉ thích đem đi so sánh với người khác mà hãy nhìn lại bản thân mình.

Chứng minh rằng mình cũng có thể trở thành “con nhà người ta”

Đừng bao giờ để những so sánh như vậy làm bạn mất tinh thần. Hãy xoay chuyển tình thế và sẵn sàng chứng minh bạn cũng có nhiều khả năng mà người khác mơ ước ở con họ. Hãy đầu tư thời gian và sức lực cho đam mê của bạn và cống hiến hết mình. Một khi bạn gặt hái được kết quả, bạn sẽ có một tuyên bố mạnh mẽ để phản biện lại ba mẹ khi bị so sánh.

(Ảnh: naomiwilkinson)

Đừng quên cuộc sống bạn là của riêng bạn

Hãy thiết lập mức độ kỳ vọng của riêng bạn. Thông thường, cha mẹ thường so sánh như vậy do áp lực của xã hội. Xã hội luôn sẵn sàng ép buộc bạn, những tiêu chuẩn và kỳ vọng của họ. Nhưng với tư cách là một cá nhân, sự lựa chọn và kỳ vọng của bạn mới là điều quan trọng.

Nỗ lực phấn đấu là tốt, nhưng đừng quên hãy làm vì chính bản thân mình chứ đừng cố gắng trở thành bản sao của người khác chỉ để làm hài lòng ba mẹ, áp lực xã hội. Cuộc đời là của chúng ta và chúng ta có quyền quyết định nó sẽ như thế nào.