Nước muối sinh lý có nhiều tác dụng trong việc bảo vệ đường hô hấp nhưng cần biết cách sử dụng nước muối sinh lý để có hiệu quả, tránh các tác hại khôn lường.
Tác dụng của nước muối sinh lý
Nước muối [natri clorid] được pha chế với tỷ lệ 0,9%, tức 1 lít nước với 9g muối tinh khiết, được gọi là nước muối sinh lý và dùng được cho mọi lứa tuổi.
Trong y học, nước muối sinh lý được coi như một loại thuốc có khả năng hấp thu tốt qua đường tiêu hóa và đặc biệt có thể hấp thu rất nhanh bằng đường tiêm truyền tĩnh mạch…
Ngoài việc dùng để cung cấp và bổ sung nước cũng như chất điện giải cho cơ thể [dùng theo đường tiêm truyền theo chỉ định của bác sĩ] thì nước muối sinh lý còn có tác dụng:
- Dùng để rửa mắt;
- Dùng để rửa mũi;
- Dùng súc họng;
Nước muối sinh lý cần sử dụng đúng cách, đúng loại
Cách sử dụng nước muối sinh lý
Dưới đây là ba cách sử dụng nước muối sinh lý thường thấy và lưu ý.
Dùng làm thuốc nhỏ/rửa mắt
Nên rửa mắt bằng nước muối sinh lý 0,9% dạng nhỏ mắt hàng ngày. Rửa mắt làm trôi đi mầm bệnh, đẩy rỉ ra ngoài, làm ẩm và an dịu cho bề mặt nhãn cầu.
Lưu ý, cần dùng loại nước muối do các công ty dược sản xuất dùng riêng cho mắt, bên ngoài nhãn của lọ thuốc có hình con mắt, thường đóng lọ 10ml. Không được tự pha nước muối để nhỏ mắt.
Nước muối sinh lý dùng để nhỏ mắt
Dùng làm thuốc nhỏ/rửa mũi
Dùng nước muối sinh lý nhỏ trực tiếp hoặc dưới dạng khí dung có tác dụng làm sạch mũi – họng.
Nước muối sinh lý dùng để rửa mũi được pha chế dạng 100ml, 500ml, nhưng cũng có người sử dụng nước muối sinh lý truyền tĩnh mạch hoặc dùng nước nhỏ mắt để rửa mũi. Cần lưu ý, thuốc dùng để nhỏ mắt có thể dùng để nhỏ mũi nhưng thuốc dùng để nhỏ mũi thì không dùng nhỏ mắt.
Mũi là cửa ngõ đầu tiên của cơ quan hô hấp, tiếp xúc với rất nhiều bụi bặm, các hóa chất độc hại và các yếu tố gây bệnh. Khi bị viêm nhiễm, dùng nước muối sinh lý để làm sạch lớp mủ trước khi sử dụng thuốc để thuốc tác dụng trực tiếp vào lớp biểu mô của niêm mạc mũi và phát huy vai trò chữa bệnh.
Nhưng khi mũi hoàn toàn trong trạng thái bình thường, thì không nên sử dụng nước muối thường xuyên để rửa mũi.
Vì việc sử dụng thường xuyên nước muối sinh lý để làm sạch mũi sẽ vô tình làm mất đi lớp thảm nhầy bảo vệ mũi vốn có, mất đi chức năng bảo vệ mũi của lớp thảm này và gây tổn thương niêm mạc mũi.
Chính vì thế mũi lại hay bị viêm hơn. Có thể sử dụng nước muối sinh lý một lần mỗi tuần, đặc biệt là khi làm việc hoặc đi lại ở những vùng nhiều bụi bặm.
Nước muối sinh lý dùng để súc họng
Dùng để súc miệng – họng
Để thuận tiện có thể dùng muối ăn [NaCl]: 1 thìa cà phê [5g] pha trong 1 cốc nước ấm vừa giúp bảo vệ lớp tế bào niêm mạc họng vừa có tác dụng sát khuẩn. Một số người quan niệm nước muối nồng độ càng cao thì sát khuẩn càng tốt. Điều này là hoàn toàn sai lầm.
Nếu dùng nước muối quá đặc [mặn] để súc miệng – họng rất dễ gây tổn thương các tế bào ở miệng – họng. Nồng độ nước muối phù hợp là 0,9% [tương đương nước canh]. Nên dùng nước muối để vệ sinh răng miệng sau đánh răng buổi tối, buổi sáng.
Cách súc họng bằng nước muối sinh lý: Ngậm 1 ngụm nước muối, ngửa cổ, há miệng kêu khà…khà…khà… sau đó ngậm miệng nghỉ một lát, lại ngửa cổ há miệng kêu, làm như vậy vài ba lần rồi nhổ đi. Mỗi lần làm 3 lượt.
Không nên ngậm vào rồi nhổ ra ngay, nên cố gắng ngậm lâu tối đa, súc vài lần, mỗi lần vài ba ngụm không chỉ để sạch các nhày, mủ [nếu có] trong họng mà đảm bảo tác dụng sát khuẩn. Mỗi ngày nên thực hiện súc họng 1 – 3 lần./.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
- Nước muối sinh lý là dung dịch natri clorid 0,9% [NaCl 0,9%]. Gọi là nước muối sinh lý vì trong dung dịch nước muối này có chứa muối ăn NaCl ở nồng độ 0,9% [tức là 1 lít dung dịch nước tinh khiết chứa 9g muối ăn] tương đương với nồng độ của dịch cơ thể con người gồm máu, nước mắt… trong tình trạng hoạt động sinh lý bình thường.
Dung dịch NaCl 0,9% còn gọi là dung dịch nước muối đẳng trương khi dùng làm thuốc cho người, nó là thuốc dùng trong hay thuốc dùng ngoài.Lưu ý dù là thuốc dùng ngoài, nước muối sinh lý được bào chế tại các công ty dược phẩm bảo đảm điều kiện sản xuất thuốc, trong đó có vô trùng.Nếu sản xuất trong nước và lưu hành trên thị trường, nó phải được Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế cấp số đăng ký [số này được in trên nhãn, bao bì].
Công dụng của nước muối sinh lý dùng làm thuốc dùng ngoài là gì?
Nước muối sinh lý tức dung dịch NaCl 0,9% dùng làm thuốc dùng trong chính là thuốc tiêm truyền tĩnh mạch đưa vào cơ thể, gọi tắt là dịch truyền [bà con mình gọi là vô nước biển].
Còn nước muối sinh lý tức dung dịch NaCl 0,9% được bào chế làm thuốc dùng ngoài có các loại: thuốc nhỏ mắt, thuốc nhỏ mũi. Nước muối sinh lý dùng để nhỏ mũi có thể dùng nhỏ tai. Dùng ngoài, nước muối sinh lý còn dùng rửa vết thương và dùng súc miệng.
Vì sao nên dùng nước muối sinh lý dùng ngoài rửa vết thương và súc miệng?
Một công dụng đặc biệt của nước muối sinh lý dùng ngoài chính là dùng nó để rửa vết thương và dùng súc miệng.Khi bị viêm họng hoặc rửa vết thương, bác sĩ khuyên dùng nước muối sinh lý súc hay rửa.
Cần lưu ý, dung dịch nước muối dùng để xúc miệng khi bị viêm họng hoặc rửa vết thương ngoài da hoàn toàn không vì mục đích sát khuẩn, thậm chí dùng dung dịch với nồng độ muối cao gọi là nước muối ưu trương mà cơ thể chịu được [chỉ có dung dịch đẳng trương mới không làm đau xót khi rửa vết thương còn dung dịch muối nồng độ cao sẽ gây đau xót vết thương] vẫn không làm các mầm bệnh như vi khuẩn bị tiêu diệt.
Muối NaCl trong dung dịch súc miệng với nồng độ thích hợp gọi là đẳng trương có tác dụng bảo vệ lớp tế bào lành ở niêm mạc họng, giúp loại bỏ các vi khuẩn có hại ở hầu họng và ngăn ngừa viêm nhiễm.
Còn rửa vết thương cũng là nhằm làm sạch vết thương, loại bỏ chất bẩn hay vi khuẩn chứ nước muối không thôi không thể sát khuần. Nếu muốn sát khuẩn, bác sĩ sẽ cho dùng dung dịch sát khuẩn kèm theo, hoặc có khi không cho dùng kèm theo, vì chỉ xúc hay rửa bằng nước muối sinh lý không thôi cũng đủ để tổn thương sau khi rửa sạch có thể tự khỏi nhờ sức đề kháng của cơ thể.
Hiện nay, có một số người dùng muối sinh lý tức dung dịch NaCl 0,9% được bào chế làm thuốc nhỏ mắt, thuốc nhỏ mũi để rửa vết thương hay súc miệng. Dùng như thế, tức dùng thuốc nhỏ mũi, nhỏ tai để rửa vết thương hay súc miệng là không có lợi về mặt kinh tế vì thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi đắt tiền.
Ở nhà thuốc hiện có bán nước muối sinh lý dùng làm thuốc dùng ngoài có thể tích 500ml chỉ dùng rửa vết thương hay súc miệng rất tiện.
Lưu ý khi nước muối sinh lý dùng rửa vết thương hay súc miệng?
- Người dùng thuốc không nên tự ý pha nước muối để dùng rửa vết thương hay súc miệng. Bởi vì tự pha có thể dùng nước không sạch và pha không đúng nồng độ tức pha 9 gram muối sạch trong 1 lít nước sạch.
Tuy nhiên trong trường hợp bất đắc dĩ, không thể ra nhà thuốc mua thuốc, mà lại cần xúc miệng do viêm họng hoặc rửa vết thương ngoài da có thể dùng dung dịch nước muối sinh lý tự pha [lưu ý dùng nước sạch và pha đúng nồng độ tức pha 9 gram muối sạch trong 1 lít nước sạch].
Một số người quan niệm nước muối nồng độ càng cao, sát khuẩn càng tốt nên pha dung dịch muối thật mặn để rửa vết thương hay súc miệng, làm như thế thường xuyên là không tốt. Nồng độ nước muối NaCl 0,9% gọi là nước muối sinh lý hay dung dịch muối đẳng trương được cho là thích hợp nhất để rửa vết thương hay súc miệng.
Là thuốc dùng ngoài, nước muối sinh lý được bào chế tại các công ty dược phẩm bảo đảm điều kiện sản xuất thuốc, trong đó có vô trùng, đẳng trương và không màu trong suốt.Nếu sản xuất trong nước và lưu hành trên thị trường, sản phẩm phải được Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế cấp số đăng ký [số này được in trên nhãn, bao bì].Khi mua nước muối sinh lý dùng, ta phải xem bao bì, nhãn có số đăng ký hay không.Nếu không có số đăng ký, không mua dùng.
- Nên lưu ý, có thể dùng thuốc nhỏ mũi, nhỏ tai NaCl 0,9% để rửa vết thương [nhưng dùng như thế lãng phí vì thuốc nhỏ mũi, nhỏ tai đắt tiền], ngược lại, không nên dùng dung dịch NaCl 0,9% rửa vết thương hay súc miệng để nhỏ mũi hay nhỏ tai vì dung dịch rửa vết thương hay súc miệng có thể chứa những chất không thích hợp cho việc nhỏ mũi, nhỏ tai.
Càng không nên dùng nước muối sinh lý loại rửa vết thương hay súc miệng làm thuốc nhỏ mắt, vì nước muối sinh lý loại rửa vết thương hay súc miệng không đạt điều kiện làm thuốc nhỏ mắt.
Ta chỉ nhỏ mắt bằng chính thuốc nhỏ mắt là loại thuốc được bào chế trong điểu kiện đặc biệt, tuyệt đối vô trùng và đẳng trương giống như thuốc tiêm. Cần lưu ý, nếu là thuốc nhỏ mắt NaCl 0,9%, trên bao bì thuốc có vẽ hình “con mắt”.
Xin được nhấn mạnh, tuyệt đối không tự pha chế muối ăn với nước ở nhà để làm thuốc nhỏ mắt hoặc dùng nước muối sinh lý không phải thuốc nhỏ mắt [bao bì thuốc không có vẽ hình “con mắt”] để nhỏ vào mắt.