Giá vốn hàng bán giúp doanh nghiệp có được một cái nhìn tổng quan về cách hoạt động, doanh thu và hiệu suất lợi nhuận cuối cùng của công ty. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu giá vốn hàng bán là gì, cách tính và tại sao giá vốn hàng bán lại quan trọng đối với doanh nghiệp của bạn.
1. Giá vốn hàng bán là gì?
Giá vốn hàng bán được hiểu đơn giản là giá vốn để sản xuất hàng hóa bán ra của một công ty
Giá vốn hàng bán là tổng số tiền mà một doanh nghiệp đã chi trả để sản xuất hoặc mua các sản phẩm, hàng hóa và sau đó bán cho khách hàng. Đây là số tiền mà doanh nghiệp đã phải tiêu để có được các sản phẩm đó, bao gồm cả chi phí nguyên vật liệu, công lao động, chi phí sản xuất, vận chuyển và các chi phí khác liên quan.
Việc tính toán đúng giá vốn hàng bán là rất quan trọng để đảm bảo tính chính xác về lợi nhuận và hiệu suất kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu giá vốn hàng bán không được tính toán đúng cách, có thể dẫn đến việc đánh giá sai về lợi nhuận, quản lý tồn kho không hiệu quả, hoặc các vấn đề tài chính khác. Tùy thuộc vào loại hình công ty hoạt động mà khái niệm giá vốn cũng sẽ khác nhau.
Công thức cơ bản để tính giá vốn hàng bán:
Giá vốn hàng bán = Tổng chi phí sản xuất / Số lượng sản phẩm đã bán
Tuy nhiên, trong thực tế, việc tính toán giá vốn hàng bán có thể phức tạp hơn do sự thay đổi trong các yếu tố như chi phí biến đổi theo thời gian, quy trình sản xuất phức tạp, và việc phân bổ các chi phí cố định vào từng sản phẩm.
2. Giá vốn hàng bán bao gồm những gì?
Giá vốn hàng bán bao gồm những gì? Tùy thuộc vào doanh nghiệp, giá vốn hàng bán có thể bao gồm tất cả các chi phí để tạo ra một sản phẩm như chi phí sản xuất hàng hóa, chi phí mua nguyên vật liệu, chi phí quản lý nhân sự, chi phí vận chuyển,...
Giá vốn hàng bán được tìm thấy trên báo cáo thu nhập cho một kỳ kế toán nhất định, chẳng hạn như một năm, quý hoặc tháng.
\>> Tham khảo thêm: Giá cost là gì? Cách tính cost món ăn, đồ uống khi kinh doanh cho nhà hàng
3. Giá vốn hàng bán sinh ra để làm gì?
Giá vốn hàng bán là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kế toán và quản lý doanh nghiệp
Giá vốn hàng bán [COGS - Cost of Goods Sold] là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kế toán và quản lý doanh nghiệp. Nó sinh ra để thực hiện các mục đích quan trọng sau:
- Tính toán lợi nhuận: Giá vốn hàng bán là một phần quan trọng trong việc tính toán lợi nhuận của doanh nghiệp. Lợi nhuận được tính bằng cách trừ giá vốn hàng bán từ doanh thu bán hàng. Điều này giúp xác định được mức độ lãi hoặc lỗ mà doanh nghiệp đạt được sau khi đã chi trả tất cả các chi phí liên quan đến việc sản xuất hoặc mua các sản phẩm.
- Quản lý tồn kho: Giá vốn hàng bán cũng giúp doanh nghiệp quản lý tồn kho một cách hiệu quả. Biết được giá vốn của hàng tồn kho, doanh nghiệp có thể ước tính giá trị tồn kho hiện tại và xác định xem liệu có cần điều chỉnh giá trị tồn kho trong báo cáo tài chính hay không.
- Định giá sản phẩm: Giá vốn hàng bán cũng hỗ trợ trong việc định giá sản phẩm, cung cấp thông tin về mức độ chi phí mà doanh nghiệp phải chịu để sản xuất hoặc mua sản phẩm. Dựa vào giá vốn, doanh nghiệp có thể quyết định giá bán một cách hợp lý để đảm bảo mức lợi nhuận mong muốn.
- Đánh giá hiệu suất kinh doanh: Sự thay đổi trong giá vốn hàng bán có thể giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu suất kinh doanh theo thời gian. Nếu giá vốn tăng, đây có thể là dấu hiệu về sự gia tăng của các chi phí sản xuất hoặc mua hàng, và điều này có thể cần phải được quản lý và điều chỉnh.
4. Tầm quan trọng của giá vốn hàng bán trong kinh doanh
Giá vốn hàng bán là một số liệu quan trọng giúp bạn có được cái nhìn tổng quan về số liệu báo cáo tài chính vì nó được trừ vào doanh thu để xác định lợi nhuận gộp của công ty. Lợi nhuận gộp là một thước đo khả năng sinh lời để đánh giá mức độ hiệu quả của công ty trong quá trình quản lý lao động, sản xuất và kinh doanh.
Tính toán giá vốn hàng bán giúp doanh nghiệp nhận được một số lợi ích như sau:
- Là cơ sở để định giá sản phẩm
- Quản lý chi tiêu của công ty một cách chi tiết và chính xác
- Là cơ sở để tính lợi nhuận gộp
5. Cách tính giá vốn hàng bán chi tiết trong doanh nghiệp
Có ba phương pháp tính giá vốn hàng bán mà một công ty có thể sử dụng khi ghi lại mức tồn kho đã bán trong kỳ: Nhập trước - Xuất trước [FIFO], Nhập sau - Xuất trước [LIFO] và Phương pháp tính chi phí trung bình.
COGS = Hàng tồn kho đầu kỳ + P - Hàng tồn kho cuối kỳ [P = Mua hàng trong kỳ]
5.1 Công thức tính FIFO [First in First out]
Phương pháp nhập trước xuất trước: Hàng hóa được mua hoặc sản xuất sớm nhất được bán trước. Vì giá có xu hướng tăng lên theo thời gian, nên một công ty sử dụng phương pháp tính FIFO sẽ bán các sản phẩm rẻ nhất của mình trước tiên. Vì khi giá tăng, kết quả theo phương pháp FIFO, giá vốn hàng bán sẽ thấp hơn. Điều này trong điều kiện lạm phát, làm tăng thu nhập ròng và kết quả là mức đóng thuế thu nhập doanh nghiệp cao hơn.
Ví dụ: Tình hình nhập xuất trong tháng 2/2022 của công ty A
- Đầu tháng 2/2022 tồn kho 5 cái áo giá 200.000/cái
- 1/2/2022 nhập thêm 20 cái áo giá 220.000/cái
- Ngày 15/2/2022:
- Nhập thêm 10 cái áo giá 230.000/cái
- Xuất 20 cái áo
- Ngày 27/2/2022 xuất 10 cái áo
\=> Áp dụng công thức tính FIFO:
- Ngày 15/2/2022 xuất kho 5 x 200.000 + 15 x 220.000 = 4.300.000
- Ngày 27/2/2022 xuất kho 5 x 220.000 + 5 x 230.000 = 2.250.000
Cách tính giá vốn hàng bán theo công thức FIFO
5.2 Công thức tính LIFO [Last in First out]
Phương pháp nhập sau xuất trước: Hàng hóa mới nhất thêm vào kho sẽ được bán trước. Trong thời kỳ giá cả tăng cao, hàng hóa có chi phí cao hơn được bán trước, dẫn đến giá vốn hàng bán cao hơn. Theo thời gian, thu nhập ròng có xu hướng giảm dần.
Cách tính LIFO ngày nay rất ít khi được sử dụng, chỉ còn 2 nước là Mỹ và Nhật chấp nhận cách tính này. Một nhược điểm rõ ràng trong cách tính giá vốn hàng bán LIFO là định giá hàng tồn kho không đáng tin cậy, trong trường hợp hàng tồn kho là sản phẩm cũ và có giá trị lỗi thời với giá hiện hành.
Ví dụ: Tình hình nhập xuất như ví dụ trên, áp dụng công thức tính LIFO, ta được:
- Ngày 15/2/2022 xuất kho 10 x 230.000 + 10 x 220.000 = 4.500.000
- Ngày 27/2/2022 xuất kho 10 x 220.000 = 2.200.000
Cách tính giá vốn hàng bán theo công thức LIFO
5.3 Phương pháp chi phí trung bình
Giá trung bình của tất cả hàng hóa trong kho, bất kể ngày mua, được tính theo giá trị trung bình của từng loại tồn kho được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Giá trị trung bình có thể được tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập lô hàng về, phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp.
- Đơn giá thực tế bình quân gia quyền sản phẩm tồn và nhập trong kỳ = [Giá thực tế sản phẩm tồn đầu kỳ + Giá thực tế sản phẩm nhập trong kỳ] : [Số lượng sản phẩm tồn đầu kỳ + Số lượng sản phẩm nhập trong kỳ]
- Đơn giá thực tế sản phẩm xuất dùng trong kỳ = Số lượng sản phẩm xuất dùng trong kỳ x Đơn giá thực tế bình quân gia quyền.
Cách tính giá vốn hàng bán theo phương pháp chi phí trung bình
5.4. Công thức tính Bình quân gia quyền
Công thức tính giá vốn hàng bán bằng công thức Bình quân gia quyền thường được ứng dụng rộng rãi trong kinh doanh. Giá vốn hàng bán sẽ được tính như sau:
MAC = [A + B]/ C
Với:
- MAC: Giá vốn của sản phẩm tính theo bình quân tức thời
- A: Giá trị kho hiện tại trước nhập = Giá MAC trước nhập * Tồn kho trước nhập
- B: Giá trị kho nhập mới = Giá nhập kho đã phân bổ chi phí * Tồn nhập mới
- C: Tổng tồn = Tồn trước nhập + tồn sau nhập
Cách tính giá vốn hàng bán theo công thức tính bình quân gia quyền
6. Nguyên nhân tính giá vốn hàng bán bị sai và cách khắc phục
Số lượng tồn kho sai có thể dẫn đến sai hạch toán giá vốn. Thông thường, có 2 nguyên nhân chính khiến hạch toán giá vốn hàng bán bị sai lệch, dẫn đến thống kê giá trị hàng tồn kho và lãi lỗ không chính xác:
6.1 Thực hiện sai quy trình bán hàng âm
Khi sản phẩm được nhập về từ nhà cung cấp, bạn cần phải kiểm tra và tiến hành nhập số liệu hàng hóa thực tế vào hệ thống quản lý. Nếu như hàng hóa chưa được kiểm kê và ghi lại mà đã bày bán ngay thì việc tính giá vốn hàng bán có thể không được chính xác.
6.2 Sai quy trình trả hàng nhà cung cấp
Quy trình trả hàng nhà cung cấp khi sản phẩm bị lỗi hoặc không đạt chất lượng gồm hai bước chính. Đầu tiên, thông báo vấn đề với nhà cung cấp và trả lại toàn bộ hoặc một phần hàng hóa đã mua. Tiếp theo, hạch toán lại giá vốn hàng bán để tránh sai lệch giá. Điều này đảm bảo tính công bằng trong xử lý chi phí và phân bổ chúng.
Thông qua việc xác định giá trị và số lượng hàng trả lại, ta sử dụng phương pháp FIFO hoặc LIFO để tính toán giá vốn thích hợp. Quy trình này giúp báo cáo tài chính phản ánh đúng giá trị hàng hóa và duy trì sự cân đối trong quản lý tài chính.
6.3 Cách khắc phục giá vốn hàng bán tính sai
Giá vốn hàng bán là yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, để khắc phục giá vốn hàng bán bị tính sai, bạn có thể tham khảo những cách dưới đây:
- Thường xuyên kiểm tra số liệu ghi chép với chứng từ hóa đơn gốc.
- Thực hiện đúng quy trình: nhập hàng về rồi mới tiến hành bán ra. Không xuất bán khi hàng chưa được kiểm kê và nhập liệu.
- Hạn chế sửa/xóa chứng từ đã kê.
- Theo dõi giá vốn hàng bán thường xuyên để kiểm soát tình trạng kho và kịp thời xử lý vấn đề sai giá vốn hàng bán.
7. Kết luận
Theo dõi giá vốn hàng bán giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định kinh doanh thông minh, từ đó cải thiện tài chính tổng thể. Bài viết trên đây đã hướng dẫn cách tính giá vốn hàng bán đơn giản. Hi vọng sẽ đem lại cho bạn nhiều kiến thức thiết thực và giúp bạn áp dụng thành công trong kinh doanh.
Giá vốn hàng bán là gì ví dụ?
Giá vốn của hàng hóa được sản xuất hoặc mua vào được điều chỉnh theo các thay đổi của hàng tồn kho. Ví dụ: nếu 500 đơn vị sản phẩm được sản xuất hoặc mua nhưng hàng tồn kho tăng thêm 50 đơn vị thì chi phí của 450 đơn vị là giá vốn hàng bán. Nếu hàng tồn kho giảm 50 đơn vị, giá vốn của 550 đơn vị là giá vốn hàng bán.
Tại sao phải ghi nhận giá vốn hàng bán?
Giá vốn hàng bán là một trong những số liệu quan trọng trong bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đây được xem là cơ sở để tính lợi nhuận gộp giúp phản ánh hiệu quả sử dụng dòng tiền cũng như nghiệp vụ quản lý lao động, sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.
Giá vốn hàng bán lấy ở đâu?
Giá vốn hàng bán [Tiếng anh là Cost of Goods Sold], là tổng số tiền mà công ty phải trả cho các chi phí liên quan trực tiếp đến việc bán sản phẩm của mình. Giá vốn hàng bán được tính bằng cách lấy lợi nhuận gộp trừ doanh thu bán hàng.
Giá vốn hàng bán là gì cơ số của giá vốn hàng bán?
Giá vốn hàng bán phản ánh chi phí phát sinh trực tiếp khi sản xuất hàng hóa. Đây là cơ sở để tính tổng chi phí và tính ra các khoản lợi nhuận, thuế thu nhập doanh nghiệp cần phải nộp của doanh nghiệp.