Dinh dưỡng hợp lý nghĩa là thực hiện một chế độ ăn cân bằng nhằm cung cấp những dưỡng chất cần thiết để có được sức khỏe tốt và có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe cho con người và phòng chống các loại bệnh tật.
Một chế độ ăn uống cân bằng phải có những thành phần chất dinh dưỡng cần thiết là đảm bảo carbohydrate, các acid béo thiết yếu [được tìm thấy trong mỡ], các amino acid thiết yếu [được tìm thấy trong protein], các loại vitamin, khoáng chất và nước. Hàng ngày nên thực hiện chế độ ăn như sau để đảm bảo dinh dưỡng hợp lý.
Khám bệnh cho trẻ
Ăn theo nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể: Nhu cầu dinh dưỡng thay đổi theo tuổi, giới, sức khỏe và mức độ hoạt động thể lực. Một khẩu phần ăn đủ, cân đối sẽ cung cấp đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho phát triển cơ thể, duy trì sự sống, làm việc và vui chơi giải trí.
Ăn đa dạng nhiều loại thực phẩm và đảm bảo đủ 4 nhóm: chất bột, chất đạm, chất béo, vitamin và muối khoáng: Không một loại thực phẩm nào có thể cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cho nhu cầu của cơ thể. Chính vì vậy, cách ăn uống thông minh nhất là phối hợp ăn nhiều loại thực phẩm và thường xuyên thay đổi món ăn để cung cấp đủ các chất dinh dưỡng đáp ứng cho nhu cầu dinh dưỡng phức tạp của cơ thể.
Ăn phối hợp dầu thực vật và mỡ động vật hợp lý: Vừng, lạc là thực phẩm giàu chất béo và cũng giàu cả chất đạm. Chất béo của vừng, lạc có chứa nhiều axit béo không no oleic, linoleic và ít cholesterol. Vừng, lạc còn có nhiều vitamin nhóm B. Khi ăn phối hợp chất béo thực vật [dầu, vừng, lạc] với chất béo động vật [mỡ, bơ] tạo nên sự hỗ trợ, cân đối trong cấu trúc bữa ăn
Phối hợp thức ăn nguồn đạm động vật và thực vật, nên ăn tôm, cua, cá và đậu đỗ. Trong đạm động vật có nhiều axit amin cần thiết không thay thế được ở tỷ lệ cân đối nên có giá trị sinh học cao. Thức ăn giàu đạm động vật gồm có: thịt, trứng, cá, sữa, tôm, cua, ếch và các loại thuỷ sản. Các thức ăn thực vật giàu đạm như các loại đậu đỗ thường có ít hoặc không có cholesterol.
Ăn ít đường: Đường hấp thụ nhanh và thẳng vào máu nên có tác dụng trong trường hợp hạ đường huyết. Tuy nhiên, không nên ăn đường quá mức, đặc biệt đối với người nhiều tuổi vì rất có thể dẫn đến bệnh tiểu đường.
Tư vấn sức khỏe cho bệnh nhân
Không ăn mặn: Nên sử dụng muối lốt vì nó rất cần cho cơ thể, nhất là phòng bệnh bướu cổ. Chỉ cần sử dụng muối Iốt trong chế biến thức ăn hàng ngày là đủ đáp ứng nhu cầu Iốt cho cơ thể.
Cần ăn rau xanh, quả tươi hàng ngày: Trong rau, quả có nhiều vitamin, chất khoáng cần thiết cho cơ thể. Rau, quả gây thèm ăn, kích thích chức năng tiết dịch của các tuyến tiêu hóa [rau mùi, hành, tỏi...] chống táo bón và thải nhanh chất độc, cholesterol thừa ra khỏi ống tiêu hóa. .
Đảm bảo an toàn vệ sinh: Thực phẩm cần tươi sạch, không chứa các chất bảo quản cấm sử dụng và các hóa chất độc hại; không mang các mầm bệnh đường tiêu hóa như thương hàn, tả, lỵ, viêm gan, giun sán và gây ngộ độc thức ăn do vi khuẩn.
Uống đủ nước sạch hàng ngày: Nước là một trong những thành phần cơ bản của sự sống, chiếm khoảng 1/2 trọng lượng cơ thể người trưởng thành, ở trẻ em lượng nước chiếm 2/3 trọng lượng. Hàng ngày cơ thể cần được cung cấp khoảng 2.500ml, trong đó qua nước uống khoảng 1.000-1.500ml, số còn lại là nước được cung cấp từ thức ăn.
Nuôi con bằng sữa mẹ: Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất và phù hợp đối với trẻ sơ sinh. Nên cho trẻ bú mẹ ngay sau khi sinh [bú trong vòng 1 giờ đầu sau sinh để giúp người mẹ nhanh tiết sữa, sữa non có nhiều vitamin A và kháng thể giúp trẻ phòng chống bệnh tật], bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, ăn bổ sung hợp lý và tiếp tục cho bú đến 24 tháng.
Duy trì nếp sống năng động, lành mạnh: Tăng cường hoạt động thể lực, duy trì cân nặng ở mức hợp lý, không hút thuốc lá, hạn chế uống rượu, bia, nước có ga và ăn, uống đồ ngọt nhằm duy trì cân nặng ở mức hợp lý, hạn chế bị bệnh. Người ít hoạt động thể lực, sống tĩnh tại thường bị thừa cân, béo phì và dễ mắc các bệnh tim mạch. Cần tăng cường các hoạt động thể dục thể thao đều đặn, phù hợp với các lứa tuổi và tình trạng sức khỏe.
Thế nào là một khẩu phần ăn cân đối và hợp lý?
Một chế độ ăn uống cân bằng phải có những thành phần chất dinh dưỡng cần thiết là đảm bảo carbohydrate, các acid béo thiết yếu [được tìm thấy trong mỡ], các amino acid thiết yếu [được tìm thấy trong protein], các loại vitamin, khoáng chất và nước. Hàng ngày nên thực hiện chế độ ăn như sau để đảm bảo dinh dưỡng hợp lý.
Khẩu phần ăn gồm những gì?
Khẩu phần ăn, còn được gọi là chế độ ăn, là tổng số thức ăn và đồ uống mà một người tiêu thụ trong một khoảng thời gian nhất định. Khẩu phần ăn thường bao gồm các nhóm thực phẩm khác nhau, cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể như carbohydrate, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
Khẩu phần ăn nghĩa là gì?
Khẩu phần ăn của người và động vật là tiêu chuẩn ăn [nhu cầu về năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết] trong một ngày đã được cụ thể hoá bằng các các loại thức ăn xác định với khối lượng [hoặc tỷ lệ] nhất định.
Bữa ăn dinh dưỡng hợp lý là bữa ăn như thế nào?
Bữa ăn hợp lý là bữa ăn phải bảo đảm sự cân đối các chất dinh dưỡng trong khẩu phần thức ăn đưa vào cơ thể hàng ngày như ăn đủ chất bột, rau và hoa quả; ăn vừa phải thức ăn có nguồn gốc từ động vật; ăn có mức độ chất dầu mỡ; ăn ít chất đường và ăn hạn chế chất muối.