Khi con người ăn cơm quá trình tiêu hóa từ khoang miệng đến ruột non diễn ra như thế nào

Thời gian tiêu hóa thức ăn trong dạ dày có sự chênh lệch phụ thuộc vào yếu tố tuổi tác, giới tính, thể trạng của từng người. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc quá trình tiêu hóa thức ăn trong dạ dày như thế nào, trong bao lâu?

Dạ dày tiêu hóa thức ăn trong bao lâu?

Dạ dày là một bộ phận quan trọng trong cơ thể, thực hiện nhiệm vụ nghiền cơ học thức ăn, thấm dịch vị và phân hủy thức ăn nhờ enzym tiêu hóa trong dịch vị. Chức năng tiêu hóa của dạ dày tốt sẽ giúp cơ thể hấp thụ nhanh các dưỡng chất, tăng cường sức khỏe. Ngược lại, nếu chức năng này có vấn đề sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển vốn có, đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng và những cơn đau dạ dày.

Thời gian tiêu hóa có thể được hiểu là một quy trình làm việc đặc trưng của dạ dày. Chúng bắt đầu khi thức ăn mà bạn nạp vào phân hủy thành các hạt nhỏ, được chuyển thành các chất dinh dưỡng và đi qua hệ thống đường ruột của bạn vào máu. Việc xác định được thời gian tiêu hóa sẽ giúp bạn kiểm soát tốt chế độ ăn uống trong việc giảm cân hoặc duy trì cân nặng hợp lý.

Nhìn chung, quá trình tiêu hóa thức ăn ở người thường kéo dài trong khoảng 24 – 72 giờ. Tuy nhiên, thời gian tiêu hóa phụ thuộc vào thời gian, tuổi tác, giới tính. Ngoài ra, nếu bạn đang gặp các vấn đề về đường tiêu hóa thì cũng có thể ảnh hưởng đến thời gian tiêu hóa thức ăn trong dạ dày. 

Không chỉ vậy, thời gian tiêu hóa cũng phụ thuộc vào bản chất của thức ăn. Những loại thức ăn mềm, hoa quả tươi, rau xanh vì có nhiều chất xơ sẽ có thời gian tiêu hóa nhanh hơn, chỉ trong khoảng 1 ngày. Trong khi đó, các loại thực phẩm cứng và nhiều dinh dưỡng như thịt cá sẽ mất nhiều thời gian hơn để cơ thể phân giải. Loại thực phẩm nhanh được tiêu hóa nhất là các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn vặt có đường như kẹo. Cơ thể có thể tiêu hóa chúng trong vòng vài giờ nên khiến bạn đói trở lại nhanh hơn, dẫn đến tình trạng khó kiểm soát cân nặng.

Xem thêm: Quá trình tiêu hóa thức ăn ở ruột non diễn ra chi tiết như thế nào?

Quá trình tiêu hóa thức ăn ở dạ dày 

Ở người, quá trình tiêu hóa thức ăn ở dạ dày bắt đầu ở khoang miệng và kết thúc tại hậu môn, cụ thể như sau: 

• Răng nhai nhỏ thức ăn, tuyến nước bọt tiết nước bọt làm mềm thức ăn. Men bột lọc trong nước bọt sẽ đồng thời phân giải hydrocarbon. Đầu lưỡi nhiều dây thần kinh vị giác có nhiệm vụ khống chế thức ăn trong miệng, cắt chúng thành khối nhỏ để dễ nuốt.
• Từ miệng, thức ăn đi qua họng để xuống thực quản, rồi được chuyển thức ăn xuống dạ dày. Tại đây, thức ăn được nhào đều với axit clohidric và enzym do niêm mạc dạ dày tiết ra, giúp phân giải protein. Dạ dày đóng vai trò tiêu hóa cơ năng thông qua nhu động trộn thức ăn. Khi thức ăn được chuyển hóa sẽ  lập tức được đưa xuống tá tràng môn vị.
• Dịch vị tiêu hóa do tuyến tụy tiết ra chảy vào ruột non, dịch tiêu hóa này chứa nhiều enzym tiêu hóa mang đến tác dụng thúc đẩy phân giải hydrocarbon, mỡ và protein.
• Trong ruột non, thức ăn từ chất phân tử lớn phức tạp được phân giải, tiêu hóa thành chất phân tử nhỏ dễ hấp thu. Niêm mạc ruột non hút chất dinh dưỡng đưa vào máu và hệ bạch huyết. Sau giai đoạn này, bã thức ăn cuối cùng được đưa xuống đại tràng, niêm mạc đại tràng hút phần lớn thành phần nước trong bã, biến bã chưa tiêu hóa và thượng bì niêm mạc ống tiêu hóa bong tróc thành phân và được thải ra ngoài qua hậu môn. 

Quá trình tiêu hóa ở dạ dày 4 ngăn

Quá trình này diễn ra ở các động vật nhai lại như trâu, bò, được miêu tả cụ thể thông qua các giai đoạn chính như sau:

• Thức ăn sau khi được trâu bò ăn vào sẽ được chuyển vào dạ cỏ. Dạ cỏ là nơi chứa, làm mềm thức ăn, có các vi sinh vật cộng sinh tiết enzim xenlulaza giúp trâu bò tiêu hóa xenlulozo và các chất khác
• Thức ăn sau khi được lên men và làm mềm sẽ được chuyển qua dạ tổ ong [cùng với một lượng lớn vi sinh vật], sau khi trâu bò ngừng ăn, thì thức ăn sẽ được ợ lên miệng để nhai kĩ lại.
• Thức ăn [sau khi được nhai kĩ] sẽ được chuyển xuống dạ lá sách để hấp thụ bớt nước.
• Sau khi được hấp thụ bớt nước, thức ăn sẽ được chuyển qua dạ múi khế, dạ múi khế đóng vai trò như dạ dày thật sự, có chức năng tiết pepsin và HCl tiêu hóa protein ở cỏ và vi sinh vật.

Dạ dày có tiêu hóa được xương không?

Xương nếu không được nhai kỹ có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho dạ dày. Trên thực tế, dạ dày rất khó để tiêu hóa được xương, với những trường hợp mảnh xương nhỏ, dạ dày cần rất nhiều thời gian để có thể tiêu hóa. Đối với những mảnh xương to, khả năng tiêu hóa hầu như là không thể. Do đó, khi hóc xương, hoặc nghi có dị vật trong dạ dày, bạn cần đến gặp bác sĩ chuyên môn để được thăm khám và điều trị trong thời gian sớm nhất. 

Vai trò tiêu hóa ở dạ dày

Quá trình tiêu hóa của con người diễn ra theo chu trình từ Khoang miệng →Thực quản → Dạ dày → Tá tràng →Ruột non → Đại tràng [ruột già] → Trực tràng → Hậu môn.

Mỗi bộ phận đều có những chức năng và vai trò nhất định để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tiêu hóa. Trong đó, dạ dày thực hiện các chức năng chính sau:

• Sau khi thức ăn từ thực quản xuống dạ dày. Dạ dày có chức năng nghiền, nhào trộn thức ăn với dịch vị và kiểm soát việc đưa vị trấp xuống tá tràng.
•  Thức ăn được chứa đựng trong dạ dày và bắt đầu quá trình trộn lẫn với dịch vị dạ dày, bao gồm acid, enzyme pepsin, chất nhầy, tạo thành một chất bán lỏng, đồng nhất giống cháo bột gọi là vị trấp. Vị trấp được đưa từng đợt xuống tá tràng với tốc độ phù hợp với sự tiêu hóa và hấp thu ở ruột non.
•  Kết quả của quá trình tiêu hóa ở dạ dày là tạo ra vị trấp trong đó một phần protein được chuyển hóa thành proteose và pepton, một phần tinh bột chín thành maltose, maltotriose và oligosaccharide. Dầu mỡ, lipid hầu như chưa được phân giải.

Trên đây là những thông tin về quá trình tiêu hóa thức ăn trong dạ dày như thế nào, trong bao lâu hy vọng đã mang đến cho bạn những kiến thức hữu ích về dạ dày – bộ phận quan trọng trong cơ thể. 

Quá trình tiêu hóa thức ăn ở người đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng, chuyển hóa năng lượng cho mọi hoạt động của cơ thể. Quá trình này nhờ sự kết hợp hài hòa không chỉ ống tiêu hóa và tuyến tiêu hóa mà còn cả toàn bộ hoạt động cơ thể. Cùng đọc bài viết sau đây để tìm hiểu hệ tiêu hóa là gì, quá trình tiêu hóa hoạt động mỗi ngày như thế nào?

Hệ tiêu hóa là gì?

Hệ tiêu hóa là bộ máy biến đổi thức ăn thành những sản phẩm cuối cùng để có thể sử dụng được nhằm bổ sung, cung cấp năng lượng cho những sự tiêu hao mà hoạt động của cơ thể con người gây ra. Bộ máy tiêu hóa được chia làm hai phần:

• Ống tiêu hóa: Từ trên xuống dưới có: miệng, thực quản, dạ dày, ruột non và ruột già.
• Tuyến tiêu hóa: tuyến tụy, tuyến gan và các tuyến nước bọt.

Quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra như thế nào?

Thức ăn được đưa vào trong miệng được tiêu hóa, chuyển hóa tạo năng lượng qua hai cơ chế: cơ học và hóa học. Các cơ chế cơ học là chức năng riêng của từng bộ phận trong ống tiêu hóa hoạt động. Còn cơ chế hóa học là quá trình điều tiết các chất ở tuyến tiêu hóa nhằm hỗ trợ cùng với nhiệm vụ riêng của miệng, thực quản, dạ dày, ruột non và ruột già để phân giải thức ăn.

Quá trình tiêu hóa thức ăn ở miệng và thực quản

Miệng và thực quản là phần khởi đầu cho quá trình tiêu hóa. Thức ăn vào miệng được nhai, nhào trộn với nước bọt xong được nuốt xuống thực quản, sau nhờ sự co lại cơ trong họng đưa thức ăn đến dạ dày.

Nhai: Qua các cơ hàm, hàm trên cố định, hàm dưới nâng lên hạ xuống để thức ăn được kẹp, xé bởi răng cửa và răng nanh; răng hàm nghiền nát thức ăn hòa trộn với nước bọt trước khi đẩy xuống thực quản.

Các tuyến nước bọt tiết ra thanh dịch chứa men ptyalin [amylase], chất nhầy, protein và muối vôi khi có gì đó trong miệng. Những chất này có tác dụng làm thủy phân tinh bột cũng như làm thức ăn ướt, bôi trơn dễ xuống thực quản.

Nuốt: Hoạt động của cơ miệng và thực quản. Khi thức ăn được nghiền nát nhào trộn với nước bọt, lưỡi đẩy thức ăn vào trong vòm họng, lưỡi gà được kéo lên để ngăn thức ăn tràn vào khoang mũi; thanh quản bị kéo lên trên, sụn nắp thanh quản ngăn thức ăn tràn vào khí quản, sau đó thức ăn được đẩy xuống thực quản. Thực quản các cơ co lại, giãn ra tạo những sóng nhu động đẩy thức ăn xuống dạ dày tiếp tục quá trình tiêu hóa.

Quá trình tiêu hóa thức ăn ở dạ dày

Dạ dày là đoạn phình to nhất của ống tiêu hóa, có chức năng quan trọng lưu trữ chất dinh dưỡng và chuyển hóa các chất trong thức ăn để duy trì năng lượng cho toàn bộ cơ thể.

Dịch tiêu hóa của dạ dày là dịch vị, sản phẩm của tuyến dạ dày. Thức ăn chưa tới dạ dày nhưng chỉ nghĩ đến nó kích thích tế bào thần kinh tiết dịch vị.

Khi thức ăn từ thực quản đến tâm vị rồi xuống dạ dày, hormone gastrin của niêm mạc vùng hang vị dạ dày tiết ra liên tục trong suốt quá trình lưu trữ thức ăn. Nhờ có các co bóp nhu động khiến dịch vị ngấm vào sâu thức ăn, men tiêu hóa – pepsin thủy phân protein phức tạp. Rượu, thuốc được hấp thụ vào ở dạ dày còn một phần tinh bột, mỡ chưa được tiêu hóa.

Thức ăn được trộn với dịch vị gọi là vị trấp nhờ những co bóp nhu động mạnh lên đẩy xuống môn vị, đến tá tràng.

Quá trình tiêu hóa thức ăn ở ruột non

Ruột non là đoạn dài nhất của ống tiêu hóa, gồm: tá tràng, hỗng tràng và hồi tràng; thức ăn sẽ được nhào trộn với dịch tụy, dịch ruột và dịch mật để dễ tiêu hóa.

• Dịch tụy: Chất lỏng được kích thích bởi dây thần kinh X tiết ra các enzym tiêu hóa [protein, lipid, tinh bột] lẫn nước và muối để đưa vào tá tràng.
• Dịch ruột: Chất lỏng được kích thích bởi các phản xạ thần kinh ruột khi có thức ăn xuất hiện để tiêu hóa thức ăn [lipid, tinh bột].
• Dịch mật: Chất lỏng được sản xuất từ tế bào gan với thành phần chính là muối mật có tác dụng tiêu hóa thức ăn và hấp thụ mỡ.

Thức ăn vào ruột non làm căng tá tràng, sản phẩm tiêu hóa protein. Với nhiều hoạt động khác nhau cơ học của ruột non.

• Ruột non cử động lắc lư: Hai bên thành ruột để thức ăn được khuấy trộn, dịch tiêu hóa ngấm sâu vào.
• Ruột non co bóp phân đoạn: Thành ruột căng, gây ra các co bóp ở từng đoạn để thúc đẩy quá trình tiêu hóa nhào trộn thức ăn.
• Ruột non co bóp nhu động: Theo chiều từ dạ dày xuống ruột già, tăng lên để đẩy thức ăn.
• Ruột non co bóp phản nhu động: Theo chiều ngược lại từ ruột già lên dạ dày để kéo dài thời gian cho ruột non hấp thụ thức ăn và tiêu hóa.

>> Tìm hiểu: Những loại thuốc rối loạn tiêu hóa nên dùng

Quá trình tiêu hóa thức ăn ở ruột già

Ruột già [manh tràng, đại tràng, trực tràng] là đoạn cuối cùng của ống tiêu hóa kết thúc quá trình.

Khi thức ăn từ hồi tràng đưa sang manh tràng thì nắp đậy giữa hai bộ phận – van hồi manh tràng mở, thức ăn vào không được quay trở lại. Nhờ các sóng nhu động co bóp ở từng đoạn ruột già giúp đẩy thức ăn về phía trực tràng. Ruột già không tiết ra các men tiêu hóa mà chỉ hấp thụ nước và một ít chất khoáng trước khi đẩy phần còn lại của thức ăn-phân ra ngoài. Phân được tống khỏi cơ thể qua lỗ hậu môn nhờ vào hoạt động cơ học của ruột già.

Trên đây là thông tin về quá trình tiêu hóa thức ăn ở người cực kỳ hữu ích, nó giúp mọi người hiểu rõ hơn chức năng của từng bộ phận trong hệ tiêu hóa. Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh đồng nghĩa với các hoạt động, năng lượng làm việc cũng như chất lượng cuộc sống tăng lên.

>> Xem thêm : Bệnh viêm loét dạ dày.

SocialForestry.org.vn được biết đến là cổng điện tử cung cấp những thông tin, kiến thức liên quan tới sức khỏe hệ tiêu hóa nói chung và các bệnh về dạ dày nói riêng. Chúng tôi luôn tập chung để xây dựng và phát triển website với hệ thống nội dung đầy đủ và chính xác, nhằm cung cấp các lý thuyết và kinh nghiệm trong việc chăm sóc và điều trị sức khỏe cho các độc giả một cách tốt nhất.