Trong cơ thể con người có rất nhiều loại hormone khác nhau. Mỗi loại sẽ có chức năng riêng và chịu trách nhiệm điều tiết hoạt động sinh lý của một cơ quan nào đó. Việc thiếu hụt hay dư thừa dù chỉ với một lượng nhỏ cũng sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Chính vì vậy chúng ta cần chú ý đi kiểm tra sức khỏe và xét nghiệm thường xuyên để nắm rõ tình trạng của cơ thể.
1. Hormone là gì?
Hormone [hay còn gọi là nội tiết tố] là một chất được tiết ra bởi một hoặc nhiều cơ quan, đặc biệt là các tuyến nội tiết như tuyến yên, tuyến thượng thận, tuyến tụy, tuyến giáp, buồng trứng, tinh hoàn, vùng hạ đồi,... Chúng được sản xuất trực tiếp vào máu hoặc qua các ống dẫn và được vận chuyển đến các cơ quan để điều hòa hoạt động.
Khi cơ thể bị mất cân bằng nội tiết tố, các hoạt động sinh lý bình thường sẽ bị rối loạn, giảm chức năng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cơ quan và bộ phận khác.
Hình 1: Hormone có vai trò lớn trong các hoạt động của cơ thể.
2. Hormone có vai trò như thế nào đối với cơ thể?
Hormone liên quan đến hầu hết các hoạt động chuyển hóa, trao đổi chất, tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Chúng gửi các tín hiệu đến cơ quan thông qua đường máu, các cơ quan bộ phận sau khi tiếp nhận sẽ có phản ứng đáp lại. Qua đó đảm bảo hoạt động nhịp nhàng và ổn định các quá trình sinh lý của cơ thể.
Một số vai trò chính của nội tiết tố được biết đến như:
- Tham gia thúc đẩy quá trình sinh trưởng và phát triển của các tế bào, mô cơ quan.
- Đóng vai trò quan trọng trong hoạt động trao đổi chất, chuyển hóa thức ăn thành năng lượng.
- Tham gia điều hòa sự cân bằng nội mô của cơ thể, giữa các dịch nội bào và ngoại bào.
- Điều hòa các hoạt động bình thường của cơ quan sinh dục và chức năng sinh sản.
- Giúp cho cơ thể thích nghi được với những điều kiện của môi trường như duy trì nhiệt độ,...
- Ngoài ra chúng còn ảnh hưởng đến tâm trạng và quyết định những thay đổi sinh lý cơ thể trong tuổi dậy thì.
Hình 2: Mụn là một dấu hiệu của tuổi dậy thì
3. Một số xét nghiệm hormone sinh dục phổ biến hiện nay
Như phía trên đã đề cập, bất kỳ sự thiếu hụt hay dư thừa các hormon nào đều sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động của cơ thể. Tình trạng rối loạn nội tiết tố xảy ra khá phổ biến và có nhiều nguyên nhân gây ra. Để chẩn đoán bác sĩ sẽ dựa vào lâm sàng và đặc biệt là các xét nghiệm hormone nội tiết tố. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đến bạn đọc một số xét nghiệm hormone sinh dục quan trọng.
Xét nghiệm FSH
FSH có vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống sinh sản của con người. Ở nữ giới, nó có tác dụng kích thích trứng phát triển và rụng. Khi nồng độ nội tiết tố này quá cao, khả năng dự trữ buồng trứng giảm, tỷ lệ thụ thai thấp và có nguy cơ mắc buồng trứng đa nang.
Ở nam giới, FSH là cơ sở giúp bác sĩ phân biệt các tình trạng cường hạ đồi và suy sinh dục. Nồng độ FSH cao khả năng tinh hoàn có vấn đề và không thể sản xuất ra tinh trùng. Nồng độ thấp là dấu hiệu cảnh báo nam giới bị suy hạ đồi tuyến yên.
Xét nghiệm LH
Nội tiết tố này cùng với FSH có vai trò quan trọng trong việc kích thích trứng rụng và sự chuyển dạ của nang trứng ở nữ. Xét nghiệm thường được tiến hành vào ngày 2 - 3 của chu kỳ kinh. Nồng độ LH bất thường sẽ gây rối loạn kinh nguyệt, ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng và tăng nguy cơ buồng trứng đa nang.
Ở nam, LH có vai trò tương tự như FSH, giúp chẩn đoán tình trạng rối loạn sinh dục, vô sinh, suy giảm vùng hạ đồi,...
Xét nghiệm Prolactin
Hình 3: Prolactin kích thích tuyến vú tiết ra sữa
Ở nữ, chất này có tác dụng kích thích tuyến vú tiết ra sữa, ức chế sản sinh ra nang FSH và GnRH. Khi nồng độ Prolactin tăng cao sẽ dẫn đến các rối loạn sinh sản và có ý nghĩa trong bệnh ung thư vú, u tuyến yên.
Ở nam, đây cũng là một xét nghiệm quan trọng giúp chẩn đoán các tình trạng rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, tinh trùng yếu, suy giảm chức năng tình dục,...
Xét nghiệm AMH
AMH là nội tiết tố nữ có vai trò quyết định khả năng dự trữ và cung cấp của buồng trứng. Chỉ số này giúp đánh giá khả năng sinh sản của buồng trứng, sự đáp ứng với các biện pháp kích trứng thụ tinh. Ngoài ra nó còn được ứng dụng để chẩn đoán buồng trứng đa nang và theo dõi ung thư buồng trứng.
Xét nghiệm Testosterone
Đây là một nội tiết tố rất quan trọng giúp tăng khoái cảm và kích thích ham muốn tình dục ở nam giới. Nếu chỉ số này thấp, người nam sẽ gặp các vấn đề về khả năng sinh sản như giảm ham muốn, giảm năng lượng trong quan hệ tình dục, không có khả năng cương cứng và thậm chí có thể vô sinh.
Hình 4: Testosterone thấp gây giảm ham muốn tình dục
Ở nữ, nội tiết tố này cũng gây những ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, giảm ham muốn tình dục, rối loạn kinh nguyệt và xuất hiện các đặc điểm nam tính bất thường.
Xét nghiệm Estradiol [ E2] hoặc Estrogen
Nội tiết tố này có vai trò kích thích buồng trứng sản xuất ra nang trứng, từ đó giúp kích hoạt chu kỳ sinh sản ở phụ nữ. Còn ở nam giới, đây là nội tiết tố được sản xuất từ tinh hoàn và là chỉ số để đánh giá những vấn đề bất thường trong tuổi dậy thì ở các bé trai và bé gái.
Xét nghiệm Progesterone
Ở những phụ nữ mang thai hoặc bị rối loạn kinh nguyệt, thông thường bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện xét nghiệm Progesterone. Mục đích để kiểm tra những bất thường về khả năng rụng trứng hoặc nguyên nhân mang thai. Ngoài ra, chỉ số này còn có giá trị trong việc chẩn đoán những thai phụ nghi ngờ chửa ngoài tử cung, thai nhi không phát triển bình thường hoặc nguy cơ sảy thai.
Ngoài những nội tiết tố kể trên, thực tế còn rất nhiều các hormone khác của cơ thể như insulin, amylin, glucagon, oxytocin, androgen, GnRH, T3, T4,... tất cả chúng đều có những vai trò quan trọng và trực tiếp điều hòa hoạt động của các cơ quan riêng biệt.
Hiện nay tại bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đã và đang triển khai rất nhiều xét nghiệm các hormone của cơ thể. Nếu có nhu cầu hoặc thấy những dấu hiệu bất thường, bạn đọc hoàn toàn có thể đến thăm khám và thực hiện các xét nghiệm.
Tại đây, chúng tôi có một hệ thống các máy móc, trang thiết bị xét nghiệm hiện đại được nhập khẩu từ các nước có nền y học tiên tiến nhất hiện nay như Mỹ, Đức, Thụy Sỹ,... Tất cả các xét nghiệm sẽ được thực hiện theo một quy trình nghiêm ngặt, trên hệ thống máy hiện đại và tự động, giúp đảm bảo tốt nhất về chất lượng kết quả.
Ngoài ra, các bác sĩ và chuyên gia của MEDLATEC sẽ luôn bên bạn để tư vấn, hỗ trợ và điều trị bệnh. Đảm bảo mang đến sự hài lòng nhất cho khách hàng khi sử dụng bất kỳ một dịch vụ y tế nào.
Tổng đài 1900 56 56 56 của MEDLATEC luôn sẵn sàng phục vụ quý khách mọi lúc mọi nơi.
Các chuyên gia cho biết, việc làm các xét nghiệm nội tiết chuẩn bị mang thai đối với cả nam giới và nữ giới là cần thiết. Hiệu quả của việc mang thai, nhất là đối với những người chuẩn bị mang thai nhờ vào các biện pháp hỗ trợ, có thể được đánh giá chính xác hơn thông qua các xét nghiệm này.
1. Tìm hiểm về xét nghiệm nội tiết chuẩn bị mang thai
1.1. Đối với nữ giới
Thông thường, các xét nghiệm nội tiết chuẩn bị mang thai cần được thực hiện đối với nữ giới bao gồm:
Xét nghiệm Testosterone
Không chỉ là hormone nam giới, Testosterone cũng có thể tìm thấy trong cơ thể phụ nữ với một nồng độ nhất định. Cũng giống như ở nam giới, Testosterone giúp phụ nữ tăng ham muốn và khoái cảm tình dục.
Testosterone là hormone có vai trò giúp tăng ham muốn và khoái cảm tình dục
Nếu nồng độ Testosterone đo được ở người phụ nữ nằm trong khoảng từ 15 - 70 mg/dL thì được coi là bình thường.
Nồng độ Testosterone cao bất thường ở phụ nữ có thể là dấu hiệu tiêu cực: cụ thể là nguy cơ cao mắc hội chứng đa nang buồng trứng và một số dạng u hiếm gặp khác.
Xét nghiệm Progesterone
Trong các xét nghiệm nội tiết chuẩn bị mang thai thì xét nghiệm Progesterone giữ vai trò quan trọng bởi để bảo vệ tốt thai nhi thì cần duy trì nồng độ Progesterone ở mức cao. Progesterone không chỉ có khả năng ức chế quá trình trứng chín và rụng mà còn thúc đẩy tuyến vú và niêm mạc tử cung phát triển.
Nồng độ Progesterone là phù hợp nếu ở khoảng 5 - 20 ng/mL với những phụ nữ đang trong chu kỳ kinh nguyệt. Thường phụ nữ có thai sẽ có nồng độ Progesterone cao hơn mức này, nếu không có thể gây tình trạng mệt mỏi, trầm cảm, đau ngực, mọc mụn trứng cá, khô âm đạo, ham muốn suy giảm,... Đặc biệt, khả năng sinh sản của người phụ nữ có thể bị ảnh hưởng nếu không có sự cân bằng giữa progesterone và estrogen khiến kinh nguyệt rối loạn, ngăn cản quá trình rụng trứng.
Phụ nữ mang thai thường có nồng độ Progesterone cao hơn mức bình thường
Xét nghiệm Estrogen
Đối với bất kỳ người phụ nữ nào mà nói, một trong những hormone quan trọng không thể thiếu chính là Estrogen.
Nồng độ Estradiol trong cơ thể sẽ được đo lường thông qua xét nghiệm nội tiết tố Estrogen. Nếu hàm lượng đo được trong khoảng từ 20 - 60 pg/Ml hoặc 70 - 220 pmol/L thì là hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nếu chỉ số này vượt quá ngưỡng bình thường có thể dẫn đến một số triệu chứng như rối loạn kinh nguyệt, rối loạn cảm xúc, nhức đầu, rụng tóc hay dẫn đến nguy cơ cao mắc ung thư vú.
Xét nghiệm LH
LH với vai trò làm chín noãn và giải phóng trước, là loại hormone được tiết ra bởi thùy trước tuyến yên. Nồng độ hormone LH thông thường nằm trong khoảng 0,8 - 26 IU/L.
Nồng độ LH đo được quá cao có thể gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, đồng thời làm ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng ở người phụ nữ.
Xét nghiệm FSH
Khả năng dự trữ buồng trứng đối với quá trình thụ thai ở người phụ nữ có thể xem là một trong những yếu tố đóng vai trò quyết định. Để đánh giá được điều này, người ta sẽ thông qua chỉ số FSH đo được trong cơ thể người phụ nữ đó.
Ngưỡng bình thường của hàm lượng FSH là từ 1,4 - 9,6 IU/L. Người phụ nữ sẽ có nguy cơ suy buồng trứng hoặc buồng trứng đa nang nếu có nồng độ FSH cao hơn ngưỡng quy định.
Xét nghiệm AMH
Trong công tác chẩn đoán và điều trị hiếm muộn hiện nay, xét nghiệm được xem như có giá trị nhất phải kể đến xét nghiệm AMH - giúp đánh giá khả năng dự trữ nang noãn của buồng trứng, từ đó tiên lượng khả năng sinh sản có tốt hay không.
Xét nghiệm AMH được xem là phương pháp có giá trị nhất trong công tác chẩn đoán và điều trị hiếm muộn
Xét nghiệm AMH không cần chờ đến kỳ kinh nguyệt mà có thể tiến hành vào bất cứ thời điểm nào do nồng độ này trong cơ thể tương đối ổn định.
Nồng độ AMH an toàn là từ 2 - 6,8 ng/ml.
Xét nghiệm Prolactin
Đối với phụ nữ đang cho con bú thì việc nồng độ Prolactin tăng cao là điều hoàn toàn bình thường bởi đây là hormone quan trọng giúp kích thích khả năng tiết sữa ở tuyến vú. Tuy nhiên, nếu nồng độ Prolactin đo được quá cao ở phụ nữ bình thường thì có thể dẫn đến vô sinh.
Giới hạn an toàn đối với hàm lượng Prolactin là 127 - 637 μU/mL.
1.2. Đối với nam giới
Xét nghiệm nội tiết chuẩn bị mang thai không chỉ dành cho nữ giới mà còn cho cả nam giới. Để việc thụ thai đạt hiệu quả tốt thì việc kiểm tra sức khỏe sinh sản đối với cả 2 giới là cần thiết.
Kiểm tra sức khỏe sinh sản đối với cả 2 giới là cần thiết cho quá trình thụ thai hiệu quả
Xét nghiệm Testosterone: vẫn là với chức năng giúp kích thích ham muốn và tăng khoái cảm tình dục. Xét nghiệm Testosterone giúp bác sĩ đánh giá được xem người nam đó có bị suy giảm ham muốn hay không bởi điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản.
Xét nghiệm FSH: được chỉ định nhằm xác định và tìm ra nguyên nhân tình trạng không có tinh trùng ở nam giới, từ đó có phương án hỗ trợ phù hợp. Ngoài ra, còn làm các xét nghiệm khác như : LH, Prolactin, estradiol cũng cần thiết với nam giới.
2. Một số xét nghiệm nên thực hiện khi chuẩn bị mang thai
Bên cạnh xét nghiệm nội tiết chuẩn bị mang thai, để giúp việc mang thai diễn ra suôn sẻ và hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm một số xét nghiệm như: chức năng tuyến giáp, đường máu, chức năng gan thận, tổng phân tích máu, các bệnh truyền nhiễm: VGb, HIV,... các bệnh nhiễm trùng khi mang thai như: Rubella, CMV, toxoplasma.
Với những cặp vợ chồng đang có ý định mang thai, nhất là những người hiếm muộn, thì nên đến thăm khám tại các cơ sở uy tín để được tư vấn và chỉ định làm các xét nghiệm nội tiết chuẩn bị mang thai cần thiết. Tùy từng trường hợp mà bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên làm một số hay tất cả các xét nghiệm nội tiết.
Tùy từng trường hợp mà bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên làm một số hay tất cả các xét nghiệm nội tiết
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một trong những địa chỉ khám sức khỏe và đánh giá khả năng sinh sản uy tín, chính xác nhất tại Hà Nội hiện nay. Với sự hỗ trợ của đội ngũ y bác sĩ đầu ngành lĩnh vực sản phụ khoa, chắc chắn sẽ mang lại cho khách hàng những chẩn đoán và tư vấn tốt nhất.
Để được giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến các xét nghiệm nội tiết chuẩn bị mang thai, quý khách vui lòng liên hệ MEDLATEC theo hotline 1900 56 56 56.