Trong các cuộc đấu tranh của phong trào Cần Vương cuối thế kỷ 19, cuộc khởi nghĩa Hương Khê được coi là lớn nhất, mạnh nhất, sống động nhất và cũng là lâu đời nhất. Do Phan Đình Phùng lãnh đạo cùng với một số văn nhân, học giả khác, cuộc Khởi nghĩa Hương Khê nhanh chóng thu hút sự tham gia của nhân dân. Hãy cùng Tiphay.edu.vn tìm hiểu và phân tích nguyên nhân bùng phát, diễn biến và kết quả của cuộc ẩu đả này trong bài viết dưới đây nhé!
Tìm hiểu về Khởi nghĩa Hương Khê
- Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa: Đình nguyên Tiến sĩ Phan Đình Phùng và phó sứ Cao Thắng
- Căn cứ của cuộc khởi nghĩa: Ngàn Trươi thuộc huyện Hương Khê – Hà Tĩnh
- Địa bàn hoạt động: bao gồm 4 tỉnh: Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình
- Phương thức tác chiến: Chọn lối đánh du kích với ưu điểm là dựa vào địa hình hiểm trở và mạng lưới công sự kiên cố. Một số phương pháp tác chiến như chặn đường tiếp tế, tiền đồn, dụ địch …
- Phan Đình Phùng chia 4 phủ, hành thành 15 huyện, lập tiền tuyến vững chắc, đại bản doanh ở núi Vụ Quang.
Sự phát triển của Khởi nghĩa Hương Khê
Khởi nghĩa Hương Khê có thể được chia thành hai giai đoạn chính trong quá trình thực hiện, cụ thể như sau
Giai đoạn I [1885-1888]: Nghĩa quân tập trung chuẩn bị và xây dựng lực lượng
- Đầu năm 1887, Phó tướng Cao Thắng nắm quyền chỉ huy, Phan Đình Phùng ra bắc tập hợp lực lượng khi thấy nghĩa quân còn yếu.
- Trong thời kỳ này, nghĩa quân Hương Khê chủ yếu tập trung vào việc chiêu mộ binh lính, huấn luyện và trang bị vũ khí cho nghĩa quân, củng cố căn cứ trên núi.
- Phiến quân đã chế tạo súng trường dựa trên mẫu của Pháp
Giai đoạn II [1889-1896]: Giai đoạn chiến đấu ác liệt và mệt mỏi của nghĩa quân.
- Lãnh tụ Phan Đình Phùng từ Bắc Kỳ trở về tháng 9-1889.
- Cuộc khởi nghĩa Hương Khê lúc đó có khoảng một nghìn binh sĩ. Nhờ Cao Thành chỉ huy, bây giờ có 500 binh khí tốt.
- Nhận thấy cuộc khởi nghĩa đã được chuẩn bị chu đáo, Phan Đình Phùng quyết định mở rộng lãnh thổ ra 4 tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, Quảng Bình, Hà Tĩnh => cản trở quá trình thôn tính, đàn áp dân chúng của thực dân Pháp.
- Trước hành động đó, quân Pháp đã lập nhiều tiền đồn riêng biệt để phong tỏa khu vực này và cản trở hoạt động của nghĩa quân Hương Khê. Riêng ở Hương Khê có 20 đồn, mỗi chốt có 30 lính canh.
- Quân Pháp bị đẩy lùi và phục kích trên một vùng rộng lớn từ Nghi Lộc, Thanh Chương đến Diễn Châu, Yên Thành. Khởi nghĩa Hương Khê thời kỳ này đã tổ chức 28 trận đánh lớn nhỏ.
- Từ năm 1889, nghĩa quân Hương Khê liên tục mở những trận phục kích đẩy lùi nhiều trận toàn diện, đồng thời chủ động tấn công lập nhiều chiến công, như trận đánh đồn Trường Lưu tháng 5 năm 1890, trận phục kích thành phố Hồ Chí Minh tháng 5 năm 1890. Hà. Giáo xứ Tĩnh tháng 8/1892.
- Sau nhiều thất bại, đầu năm 1892, thực dân Pháp mở nhiều cuộc càn quét, đặc biệt là các cuộc càn quét vào vùng Hói Trưng và Ngàn Sâu là căn cứ của Tướng Cao Thắng.
- Nghĩa quân tấn công đồn Trung Lễ ngày 7-3-1892. Nguyễn Hữu Thuần tấn công huyện Thanh Hà, bắt sống Tri huyện, còn Cao Thắng cho lính cải trang xanh bắt sống Đinh Nho Quang.
- Nguyễn Hữu Thành đã lãnh đạo nghĩa quân Hương Khê tập kích vào nhà lao, giải thoát cho hơn 70 tù nhân bị giam cầm vào ngày 23/8/1892.
- Tháng 11 năm 1893, Cao Thắng cùng 1.000 quân tấn công Nghệ An, nhưng Cao Thắng bị thương và hy sinh, gây thương vong lớn cho nghĩa quân. Pháo binh tận dụng cơ hội này để siết chặt vòng vây, nghĩa quân cố gắng chống trả, nhưng sức mạnh của chúng dần suy yếu.
- Ngày 17 tháng 10 năm 1894, nghĩa quân thắng trận núi Vụ Quang.
- Ngày 28 tháng 12 năm 1895, Phan Đình Phùng bị thương nặng và chết.
- Một số thủ lĩnh cuối cùng đã bị giết trong trận chiến, những người khác không thể chịu đựng lâu trong rừng rậm độc hại, hoặc bị bắt và bị giết. Đến đây, cuộc khởi nghĩa Hương Khê tan vỡ.
Nguyên nhân thất bại của cuộc Khởi nghĩa Hương Khê
Vì sao Khởi nghĩa Hương Khê thất bại là câu hỏi khiến nhiều người lo lắng, sau đây là một số nguyên nhân chính:
- Các cuộc khởi nghĩa Hương Khê tuy quy tập được nhiều liệt sĩ trên 4 địa bàn lớn nhưng chưa đoàn kết, tập hợp được lực lượng trên phạm vi rộng khắp cả nước.
- Hạn chế vì khẩu hiệu chiến tranh, sự khác biệt về vũ khí và đạn dược
- Cán cân quyền lực giữa ta và địch quá chênh lệch
Ý nghĩa của cuộc Khởi nghĩa Hương Khê
- Cuộc khởi nghĩa Hương Khê đã để lại nhiều bài học và kinh nghiệm sâu sắc
- Nó có tầm quan trọng to lớn đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Khởi nghĩa Hương Khê được coi là tiêu biểu nhất của phong trào Cần Vương
- Địa bàn hoạt động và chiến đấu của nghĩa quân rộng lớn, bao gồm 4 tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình.
- Tồn tại lâu nhất trong phong trào Cần Vương: 10 năm. Khi cuộc khởi nghĩa tan vỡ cũng là lúc phong trào Cần Vương sụp đổ.
- Khởi nghĩa Hương Khê với đông đảo quần chúng và đồng bào dân tộc thiểu số tham gia
- Đội quân nổi dậy hoạt động với tổ chức và kỷ luật nghiêm ngặt, bao gồm 15 đơn vị quân đội do các tướng lĩnh tài ba chỉ huy.
- Trong quá trình hoạt động, Khởi nghĩa Hương Khê đã lập nhiều chiến công, gây thương vong nặng nề cho thực dân Pháp.
- Nhận được sự ủng hộ của mọi người, huy động tiềm năng to lớn của mọi người
- Về mặt quân sự, họ sử dụng cùng một loại trang phục, xây dựng công sự và vũ khí mạnh mẽ
- Phương thức tác chiến thích hợp là chiến tranh du kích và chiến dịch, biết tận dụng tối đa lợi thế về địa lý, địa hình của địa bàn. Khởi nghĩa Hương Khê được vận dụng linh hoạt, sáng tạo khi giao tranh trực diện với quân Pháp.
Bình luận về Khởi nghĩa Hương Khê
- Cuộc khởi nghĩa Hương Khê đã 10 năm tồn tại và khẳng định tinh thần yêu nước của nhân dân ta, ý chí chiến đấu dũng cảm của các liệt sĩ.
- Cuộc khởi nghĩa có tầm quan trọng và giành được nhiều thắng lợi
- Đánh bại Khởi nghĩa Hương Khê là bài học kinh nghiệm chiến đấu quý báu
Khởi nghĩa Hương Khê được coi là đỉnh cao trong các cuộc kháng chiến của phong trào Cần Vương. Cuộc khởi nghĩa này tuy đã đi vào lịch sử nhưng vẫn là bài học về lòng yêu nước và tinh thần chiến đấu cho mỗi người Việt Nam.
Bài viết trên đã nêu một số hiểu biết cơ bản, diễn biến và nguyên nhân thất bại của nghĩa quân Hương Khê. Tôi hy vọng bạn đã tìm được những thông tin hữu ích cho việc nghiên cứu và học tập của bản thân. Mọi ý kiến đóng góp hoặc thắc mắc liên quan đến Khởi nghĩa Hương Khê, hãy để lại bình luận bên dưới để chúng ta cùng trao đổi thêm nhé!