Nhận thức là gì? Thực tiễn là gì? Đây vốn là những nội dung liên quan đến triết học nên rất trừu tượng và khó hiểu đối với nhiều người. Nổi bật như khái niệm nhận thức và thực tiễn, hai khái niệm này tưởng chừng đối lập nhưng lại có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Bài viết sau đây thapgiainhietliangchi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nhận thức và thực tiễn qua những ví dụ minh họa cụ thể.
Nhận thức là gì?
Hiện nay, khái niệm nhận thức là gì có rất nhiều bài viết đề cập đến và giải thích theo những cách hiểu khác nhau. Để dễ hiểu hơn cả chúng ta có thể hiểu khái niệm về nhận thức cụ thể như sau:
Nhận thức là một quá trình phản ánh được tính tích cực, sáng tạo và tự giác thế giới khách quan dựa vào bộ óc của con người dựa trên các cơ sở thực tiễn. Qua đó nhằm mục đích sáng tạo ra những tri thức đa dạng về thế giới khách quan.
Trên thực tế có các hình thức cơ bản của nhận thức bao gồm như sau:
- Nhận thức lý luận: Được định nghĩa là một dạng trình độ nhận thức qua gián tiếp, trừu tượng với tính hệ thống trong việc khái quát các quy luật và bản chất của các sự vật, hiện tượng.
- Nhận thức kinh nghiệm: Đây là trình độ nhận thức được hình thành nhờ vào việc quan sát trực tiếp các sự vật, sự việc, hiện tượng trong xã hội, tự nhiên hoặc thông qua các thí nghiệm phân tích khoa học cụ thể.
- Nhận thức thông thường: Chính là loại nhận thức này sẽ được hình thành một cách hoàn toàn là tự phát và trực tiếp thông qua các hoạt động nhất định thường ngày của con người.
- Nhận thức khoa học: Là một dạng nhận thức được hình thành một cách gián tiếp và tự giác từ chính sự phản ánh đặc điểm bản chất. Và những quan hệ tất yếu của các đối tượng nghiên cứu.
Ví dụ về nhận thức:
– Khi một thanh sắt được nung nóng bằng lửa sẽ dần chuyển sang màu vàng rực. Thông qua quan sát con người ta kết luận rằng thanh sắt sẽ bị chuyển màu khi ta nung nóng.
– Trái đất vừa tự quay xung quanh mặt trời và cũng vừa chuyển động tịnh tiến xung quanh mặt trời.
– Con cá là một loài động vật sinh sống hoàn toàn dưới nước, thở bằng mang và dùng các vây để đẩy tới, di chuyển.
Thực tiễn là gì?
Thực tiễn là gì ? Thực tiễn chính là toàn bộ các hoạt động vật chất có mục đích, có tính lịch sử xã hội của con người nhằm mục đích có thể cải biến tự nhiên và xã hội.
Một số đặc điểm cụ thể của thực tiễn như sau:
- Thực tiễn ở đây chính là những hoạt động vật chất. Tất cả những hoạt động bên ngoài hoạt động tinh thần của con người thì chính là hoạt động thực tiễn.
- Thực tiễn là hoạt động luôn luôn có mục đích. Khác hoàn toàn với các hoạt động bản năng của loài vật.
- Thực tiễn có tính lịch sử và xã hội rõ rệt: Là những hoạt động của con người trong xã hội và những giai đoạn lịch sử nhất định nào đó.
Ví dụ về thực tiễn:
Hoạt động bầu cử Đại biểu Quốc hội được diễn ra theo định kỳ.
- Các nhà khoa học nghiên cứu và phân tích các thí nghiệm để tìm ra vật liệu mới, các loại máy móc mới hay thiết bị phục vụ cho nhu cầu con người.
Mối liên hệ chặt chẽ giữa thực tiễn và nhận thức
Giữa thực tiễn và nhận thức luôn có một mối quan hệ chặt chẽ, không ngừng phát triển và tác động qua lại với nhau. Cụ thể như sau:
- Thực tiễn là cơ sở và nền tảng cho nhận thức: Tóm lại thì mọi nhận thức đều nảy sinh trên cơ sở giải quyết nhu cầu các vấn đề trong thực tiễn. Đồng thời qua thực tiễn cung cấp những căn cứ, hiện thực cụ thể để nhận thức giải quyết được vấn đề đó.
- Thực tiễn là động lực cho sự phát triển của nhận thức: Sự phát triển nhận thức theo tốc độ nào đó cũng đều do sự thúc đẩy nhu cầu phát triển ở mức độ cấp bách của thực tiễn.
- Thực tiễn chính là mục đích của nhận thức: Mọi nhận thức cho dù là gián tiếp hay trực tiếp đều hướng đến mục đích sáng tạo tri thức để giải quyết được các vấn đề trong thực tiễn.
Bên cạnh đó, thực tiễn cũng chính là tiêu chuẩn của chân lý. Bất kỳ một quá trình nhận thức nào đó đến cuối cùng cũng đều dẫn đến mục đích sáng tạo tri thức và đảm bảo tính chính xác.
Bài viết trên là những khái niệm về nhận thức và thực tiễn, giữa chúng có mối quan hệ chặt chẽ và luôn luôn tồn tại. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết mà bạn đang tìm kiếm. Nếu còn bất kỳ câu hỏi nào về vấn đề nhận thức và thực tiễn hãy để lại bình luận cho chúng tôi để có được câu trả lời sớm nhất nhé!
[Last Updated On: 21/07/2021]
Phân tích nội dung, ý nghĩa mối quan hệ biện chứng giữa nhận thức kinh nghiệm và nhận thức lý luận?
Kinh nghiệm và lý luận là hai trình độ khác nhau của nhận thức, đồng thời lại có sự thống nhất, tác động qua lại và chuyển hóa cho nhau. Nhận thức kinh nghiệm và nhận thức lý luận không đồng nhất với nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính, tuy chúng có mối liên hệ với nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính; bởi vì trong kinh nghiệm có yếu tố lý tính. Do đó có thể coi kinh nghiệm và lý luận là các bậc thang của của nhận thức lý tính, nhưng khác nhau về tính chất, trình độ phản ánh hiện thực.
Nhận thức kinh nghiệm
Nhận thức kinh nghiệm là quá trình nhận thức bởi sự thu nhận từ quan sát và thí nghiệm, nó tạo thành tri thức kinh nghiệm. Cho nên, tri thức kinh nghiệm nảy sinh một cách trực tiếp từ thực tiễn. Có hai loại tri thức kinh nghiệm: Tri thức kinh nghiệm thông thường [tiền khoa học] thu được từ những quan sát hàng ngày và tri thức kinh nghiệm khoa học thu nhận được từ những thí nghiệm khoa học.
Tri thức kinh nghiệm giới hạn ở lĩnh vực các sự kiện, miêu tả, phân loại các dữ kiện thu nhận được từ quan sát và thí nghiệm,nó vừa là sự phản ánh trực tiếp, nhưng cũng có tính trừu tượng và khái quát nhất định. Tri thức kinh nghiệm có vai trò không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của con người, nhưng nó còn hạn chế, song cần phải tổng kết, khái quát những tri thức kinh nghiệm nhất định để có thể phát triển thanh tri thức lý luận.
Nhận thức lý luận
Nhận thức lý luận là sự phát triển tất yếu của quá trình nhận thức, nó là trình độ cao hơn về chất so với nhận thức kinh nghiệm. Cho nên, nó là tri thức lý luận là tri thức khái quát từ tri thức kinh nghiệm, nhưng nó không hình thành một cách tự phát từ kinh nghiệm và không phải mọi lý luận đều trực tiếp xuất phát từ kinh nghiệm. Do tính độc lập tương đối mà lý luận có thể mang tính vượt trước những dữ kiện kinh nghiệm. Khác với kinh nghiệm, lý luận mang tính trừu tượng và khái quát cao nên nó mang lại sự hiểu biết sâu sắc về bản chất, về quy luật của các sự vật, hiện tượng, v.v… Đặc biệt một khi lý luận xâm nhập vào thực tiễn hoat động của quần chúng thì nó trở thành sức mạnh vật chất.
Nghiên cứu mối quan hệ biện chứng giữa nhận thức kinh nghiệm và nhận thức lý luận, một mặt thấy dược biện chứng của quá trình nhận thức; mặt khác cũng thấy được sự khác nhau giữa tri thức kinh nghiệm và tri thức lý luận. Vì vậy, phải coi trọng lý luận, nhưng không tuyệt dối hóa lý luận coi thường kinh nghiệm thực tiễn. Điều đó cũng có nghĩa là phải quán triệt nguyên tắc về sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn. Phê phán và khắc phục bệnh kinh nghiệm và giáo điều trong hoạt động nhận thức và thực tiễn của con người. Nhất là trong đường lối chính sách của một nhà nước đối với sự phát triển kinh tế – văn hóa xã hội nói chung.