Sinh sản
A- Sinh sản ở thực vật
I- bài tập có lời giải:
Bài 1: Nêu ưu điểm và nhược
điểm của sinh sản vô tính.
Lời giải
*Sinh sản vô tính có ưu điểm:
+ Cá thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn có thể tạo ra con cháu. Vì vậy, có lợi trong
trường hợp mật độ quần thể thấp.
+ Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định, ít biến động,
nhờ vậy quần thể phát triển nhanh.
+ Tạo ra các cá thể mới giống nhau và giống cá thể mẹ về các đặc điểm di
truyền.
+ Tạo ra số lượng lớn con cháu giống nhau trong một thời gian ngắn.
+ Cho phép tăng hiệu suất sinh sản vì không phải tiêu tốn năng lượng cho việc
tạo giao tử và thụ tinh.
*Sinh sản vô tính có nhược điểm:
Tạo ra thế hệ con cháu giống nhau về mặt di truyền vì vậy khi điều kiện sống
thay đổi, có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết.
Bài 2: Khi ghép cành tại sao
phải cắt bỏ hết lá ở cành ghép và phải buộc chặt cành ghép [hoặc mắt ghép] vào
gốc ghép? Nêu những ưu điểm của cành chiết và cành giâm so với cây trồng mọc từ
hạt.
Lời giải
- Phải cắt bỏ hết lá ở càng ghép vì để giảm mất nước qua con đường thoát hơi
nước nhằm tập trung nước nuôi các tế bào cành ghép, nhất là các tế bào mô phân
sinh, được đảm bảo.
- Phải buộc chặt cành ghép [hoặc mắt ghéph] vào gốc ghép nhằm để mô dẫn [mạch
gỗ và mạch libem] nhanh chóng nối liền nhau bảo đảm thông suốt cho dòng nước và
các chất dinh dưỡng từ gốc ghép đến được tế bào của cành ghép hoặc mắt ghép
được dễ dàng.
ưu điểm của cành chiết và cành giâm so với cây trồng mọc từ hạt:
- Giữ nguyên được tính trạng con người mong muốn.
- Thời gian cho thu hoạch sản phẩm ngắn vì cây từ cành giâm và cành chiết sớm
ra hoa, kết quả: chỉ 2-5 năm tuỳ loài cây, tuỳ tuổi sinh lý của cành.
Bài 3: Nêu vai trò của sinh sản
vô tính đối với chu trình sống của thực vật và vai trò của hình thức sinh sản sinh
dưỡng đối với ngành nông nghiệp.
Lời giải
Sinh sản vô tính giúp cây duy trì nòi giống, sống qua được mùa bất lợi ở dạng
thân củ, thân rễ, căn hành và phát triển nhanh khi gặp điều kiện thuận lợi.
Vai trò của hình thức sinh sản sinh dưỡng đối với ngành nông nghiệp: có
thể duy trì các tính trạng tốt cho con người, nhân nhanh giống cây cần thiết
trong thời gian ngắn, tạo được các giống cây trồng sạch bệnh, như giống khoai
tây sạch bệnh, phục chế các giống cây trồng quý đang bị thoái hoá nhờ nuôi cấy
mô và tế bào thực vật, giá thành thấp, hiệu quả kinh tế cao.
Bài 4: Sinh sản hữu tính là gì?
ở thực vật có hoa sinh sản hữu tính diễn ra như thế nào?
Lời giải
Sinh sản hữu tính là sự hợp nhất của các giao tử đực S [n] và cái [n] thành hợp
tử [2n] khởi đầu của cá thể mới.
Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa được thực hiện trong hoa:
+ Sự hình thành giao tử ở thực vật: giao tử được hình thành từ thể giao tử, thể
giao tử lại được sinh ra từ bào tử đơn bội qua giảm phân.
+ Thụ tinh kép là hiện tượng cả 2 nhân tham gia thụ tinh, một hoà nhập với
trứng, nhân thứ hai hợp nhất với nhân lưỡng bội [2n] tạo nên tế bào nhân tam
bội [3n]. Thụ tinh kép chỉ có ở thực vật Hạt kín [thực vật có hoa].
Bài 5: Nêu những đặc trưng của
sinh sản hữu tính?
Lời giải
Sinh sản hữu tính có những đặc trưng sau:
- Trong sinh sản hữu tính luôn có quá trình hình thành và hợp nhất của các tế
bào sinh dục [các giao tử], luôn có sự trao đổi, tái tổ hợp của hai bộ gen.
- Sinh sản hữu tính luôn gắn liền với giảm phân để tạo giao tử.
Sinh sản hữu tính ưu việt hơn so với sinh sản vô tính:
+ Tăng khả năng thích nghi của hậu thế đối với môi trường sống luôn biến đổi.
+ Tạo sự đa dạng di truyền cung cấp nguồn vật liệu phong phú cho chọn lọc tự
nhiên và tiến hoá.
Bài 6: Tại sao nói sinh sản hữu
tính làm tăng khả năng thích nghi và giúp cho quần thể tồn tại được trong môi
trường biến động?
Lời giải
Cơ sở của sinh sản hữu tính là sự phân bào giảm nhiễm mà điểm mấu chốt là sự
hình thành giao tử đực [tinh trùng] và giao tử cái [noãn] và sự kết hợp giữa
chúng.
Sinh sản hữu tính làm tăng tính biến dị di truyền ở thế hệ con. Thông qua giảm
phân và sự thụ tinh ngẫu nhiên, rất nhiều tổ hợp gen khác nhau sẽ được hình
thành từ một số ít bộ gen ban đầu. Mức biến dị di truyền của một quần thể càng
lớn thì khả năng thì khả năng thích nghi với môi trường biến động ngày càng
cao. Trên nguyên tắc khi môi trường thay đổi hoàn toàn và đột ngột, những cá
thể con có mang tổ hợp di truyền biến dị rất khác lạ sẽ có nhiều may, thích
nghi hơn những cá thể con có kiểu gen đồng nhất và giống hệt bố mẹ.
Bài 7: Trình bày quá trình hình
thành quả và hạt?
Lời giải
- Hình thành hạt
Noãn đã thụ tinh [chứa hợp tử và tế bào tam bội] phát triển thành hạt. Hợp tử
phát triển thành phôi. Tế bào tam bội phân chia tạo thành một khối đa bào giàu
chất dinh dưỡng được gọi là nội nhũ. Nội nhũ [phôi nhũ] là mô nuôi dưỡng phôi
phát triển.
Có hai loại hạt: hạt nội nhũ [hạt cây Một lá mầm] và hạt không nội nhũ [hạt cây
Hai lá mầm].
- Hình thành quả
+ Quả là do bầu nhuỵ phát triển thành. Bầu nhuỵ dày lên, chuyên hoá như một cái
túi chứa hạt, bảo vệ hạt và giúp phát tán hạt.
+ Quả không có thụ tinh noãn [quả giả] gọi là quả đơn tính. Quả không có hạt
chưa hẳn là quả đơn tính vì hạt có thể bị thoái hoá.
Bài 8: Nêu những nét đặc trưng giống và
khác nhau trong quá trình hình thành hạt phấn [thể giao tử đựct] và túi phôi
[thể giao tử cáit]
Lời giải
* Giống nhau:
Từ một tế bào mẹ lưỡng bội [2n] qua giảm phân hình thành nên 4 giao tử đơn bội
[n]. Bào tử đơn bội tiếp tục nguyên phân hình thành nên thể giao tử: Thể giao
tử đực [hạt phấn] và thể giao tử cái [túi phôi].
* Khác nhau:
Tất cá 4 tiểu bào tử [bào tử đực n] đều thực hiện 2 lần nguyên phân để tạo nên
hạt phấn [thể giao tử]. Trong lúc đó, từ 4 đại bào tử đơn bội [bào tử cái] 3
tiêu biến, chỉ có một đại bào tử xếp trên cùng sống sót và tiến hành 3 lần
nguyên phân để tạo nên tíu phôi thể giao tử cái].
Bài 9: Thụ tinh kép là gì? ý
nghĩa của nó đối với sự phát triển của cây?
Lời giải
+ Thụ tinh kép là hiện tượng cả 2 nhân tham gia thụ tinh, một hoà nhập với
trứng, nhân thứ hai hợp nhất với nhân lưỡng bội [2n] tạo nên tế bào nhân tam
bội [3n]. Thụ tinh kép chỉ có ở thực vật Hạt kín [thực vật có hoa].
+ Vai trò của thụ tinh kép là sự đảm bảo chắc chắn dự trữ chất dinh dưỡng đúng
trong noãn đã thụ tinh để nuôi phôi phát triển cho đến khi hình thành cây non
tự dưỡng đảm bảo cho hậu thế khả năng thích nghi với điều kiện biến đổi của môi
trường sống để duy trì nòi giống.
II- Bài tập tự giải
Bài 1: Nêu những lợi ích của các
phương pháp nhân giống vô tính.
Bài 2: Tại sao ở cây ăn
quả lâu năm người ta thường chiết cành?
Bài 3 :Sinh sản là
gì? Thế nào là sinh sản vô tính? Vì sao cá thể con trong sinh sản vô tính
giống hệt cơ thể mẹ?
Bài 4:Nêu các hình thức
sinh sản vô tính ở thực vật.