So sánh tiếng vang và âm phản xạ

Có thể có em đã từng đứng trong một hang động lớn [động Hướng Tích ở Hà Tây – Hà Nội bây giờ, hang Đầu Gỗ ở Hạ Long, động Phong Nha ở Quảng Bình,…] nếu nói to thì sau đó các em sẽ nghe được tiếng nói của mình vọng lại, đó là Tiếng vang. Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ.

Trong bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu về âm phản xạ là gì? Tiếng vang là gì? Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém có bền mặt như thế nào?

I. Phản xạ âm – Tiếng vang

Bạn đang xem: Phản xạ âm là gì, Tiếng vang là gì? Vật phản xạ âm tốt, kém có bề mặt như thế nào? – Vật lý 7 bài 14

– Âm dội lại khi gặp mặt chắn là âm phản xạ

– Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giây.

> Chú ý: nếu âm hản xạ cách âm trực tiếp nhỏ hơn 1/15 giây thì ta cũng phân biệt được hai âm này, nhưng không nghe được tiếng vang.

II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém

– Vật phản xạ âm tốt là những vật có bề mặt nhẵn.

* Ví dụ: Các vật phản xạ âm tốt như là: Mặt gương, mặt đá hoa [lát nhà, lát tường], tấm kim loại, tường gạch,…

– Vật phản xạ âm kém là những vật có bề mặt gồ ghề.

* Ví dụ: Các vật phản xạ âm kém như là: Miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su xốp,…

III. Bài tập vận dụng phản xạ âm, tiếng vang

* Câu C2 trang 40 SGK Vật Lý 7: Tại sao trong phòng kín ta thường nghe thấy âm to hơn so với khi ta nghe chính âm đó ở ngoài trời?

* Lời giải:

– Trong phòng nhỏ [hẹp] và kín, âm phát ra và âm phản xạ truyền tới tai cùng lúc [trong thời gian ngắn hơn 1/15 giây] nên âm nghe rõ hơn.

* Câu C3 trang 40 SGK Vật Lý 7: Khi nói to trong phòng rất lớn thì nghe được tiếng vang. Nhưng nói to như vậy trong phòng nhỏ thì lại không nghe thấy tiếng vang.

a] Trong phòng nào có âm phản xạ?

b] Hãy tính khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang. Biết vận tốc âm trong không khí là 340 m/s.

* Lời giải:

a] Trong cả hai phòng đều có âm phản xạ. Khi em nói trong phòng nhỏ, mặc dù vẫn có âm phản xạ từ tường phòng đến tai nhưng em không nghe được tiếng vang vì âm phản xạ từ tường phòng và âm nói ra đến tai em gần như cùng một lúc hoặc khoảng chênh lệch thời gian giữa âm phản xạ và âm trực tiếp nhỏ hơn 1/15 giây.

b] Vì âm phát ra từ nguồn âm đi quãng đường S [chính là khoảng cách từ người đến tường] đến tường, rồi sau đó bị tường phản xạ và truyền âm phản xạ về tai người, âm phản xạ đi thêm quảng đường S về tai người. Như vậy âm đã đi một đường 2S rồi mới về tai người.

– Để tạo tiếng vang thì âm phản xạ phải đến tai chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây.

– Quãng đường mà âm đi được trong 1/15 giây là:

 S = v.t = 340.[1/15] = 22,67[m].

– Quãng đường âm đi được trong khoảng thời gian 1/15s trên chính là quãng đường âm truyền đi và gặp tường phản xạ lại.

Nên khoảng cách d ngắn nhất giữa người nói và bức tường để nghe rõ được tiếng vang là:

 d = S/2 = 22,67/2 = 11,34[m]

→ Kết luận: Khoảng cách ngắn nhất giữa người và bức tường đẻ có thể nghe rõ được tiếng vang là 11,34[m].

* Câu C4 trang 41 SGK Vật Lý 7: Trong những vật sau đây, vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém? Miếng xốp, mặt gương, áo len, mặt đá hoa, ghế đệm mút, tấm kim loại, cao su xốp, tường gạch.

* Lời giải:

– Vật phản xạ âm tốt: mặt gương, đá hoa cương, tấm kim loại, tường gạch.

– Vật phản xạ âm kém: Miếng xốp, áo len, cao su xốp, đệm mút.

* Câu C5 trang 41 SGK Vật Lý 7: Trong nhiều phòng hòa nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang.

Hãy giải thích tại sao?

* Lời giải:

– Tường sần sùi và treo rèm nhung là những vật phản xạ âm kém → làm giảm hoặc mất đi tiếng vang giúp âm thanh trong các phòng chuyên dùng đó được trong, rõ và to hơn.

* Câu C6 trang 41 SGK Vật Lý 7: Khi muốn nghe rõ hơn, người ta thường đặt bàn tay khum lại, sát vào vành tai, đồng thời hướng tai về phía nguồn âm. Hãy giải thích tại sao?

* Lời giải:

– Mỗi khi khó nghe, người ta thường làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai giúp tai nghe được âm to hơn.

* Câu C7 trang 42 SGK Vật Lý 7: Người ta thường sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển.

Giả sử tàu phát ra siêu âm và thu được âm phản xạ của nó từ biển sau 1s [hình dưới]. Tính gần đúng độ sâu của đáy biển, biết vận tốc truyền siêu âm trong nước là 1500m/s?

* Lời giải:

– Vận tốc 1500 m/s có nghĩa là trong một giây siêu âm truyền đi được 1500 m.

– Ta có quãng đường siêu âm đi và về trong nước trong 1 giây là S = 1500 m.

 Âm truyền từ tàu đến đáy biển trong 1/2 = 0,5s.

→ Vậy độ sâu của biển là: h = 1500 m/s. 0,5s = 750 m

* Câu C8 trang 42 SGK Vật Lý 7: Hiện tượng phản xạ âm được sử dụng trong những trường hợp nào dưới đây?

a] Trồng cây xung quanh bệnh viện.

b] Xác định độ sâu của biển.

c] Làm đồ chơi “điện thoại dây”.

d] Làm tường phủ dạ, nhung.

* Lời giải:

– Đáp án đúng: b] Người ta thường sử dụng sự phản xạ của sóng siêu âm để xác định độ sâu của biển.

– Trường hợp a] d] là dùng để khử sự phản xạ âm hoặc thay đổi hướng âm truyền, còn trường hợp c] không liên quan đến phản xạ âm.

Như vậy với bài về phản xạ âm, tiếng vang các em cần nhớ được một số ý chính như sau:

+ Âm gặp mặt chắn đều bị phản xạ nhiều hay ít. Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giây.

+ Các vật mềm và có bề mặt gồ ghề phản xạ âm kém. Các vật cứng và có bề mặt nhẵn phản xạ âm tốt [hấp thụ âm kém].

Đăng bởi: THPT Sóc Trăng

Chuyên mục: Giáo Dục

Hân hạnh chào đón Quý thầy cô về dự hội giảngGiáo vien dạy: Dương Thanh TrúcChào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20-11KIỂM TRA BÀI CŨCâu 1: Em hãy kể các môi trường mà âm thanh có thể truyền qua được và các môi trường mà âm thanh không thể truyền qua được?Câu 2: Trong các môi trường khác nhau thì vận tốc truyền âm như thế nào với nhau?Đáp ánCâu 1: Các môi trường mà âm thanh truyền qua được như: Chất khí, chất rắn và chất lỏng. Còn môi trường chân không thì âm thanh không truyền qua đượcCâu 2: Trong các môi trường khác nhau thì vận tốc truyền âm khác nhau. Khi nghe thấy tiếng sấm, sau đó ta thường nghe thấy tiếng ì ầm, đó là tiếng sấm rền, thế sấm rền là gì? Hi hi! Có thế mà cũng không biết, dễ ợt à. Mình không trả lời đâu . Mình để các bạn trong lớp trả lời hộ mình.

- Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản

xạ- Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giâyÂm truyền trực tiếpÂm phản xạTiếng vang là gì?Âm phản xạ là gì?Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vang - Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ- Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giây So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa âm phản xạ và ếng vang?Giống nhau: Đều là âm phản xạKhác nhau: Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực ếp ít nhất là 1/15 giâyBài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vang - Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ- Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giâyC1: Em đã từng nghe được tiếng vang ở đâu? Vì sao em nghe được tiếng vang đó?C1 -Tiếng vang ở vùng có núi. -Tiếng vang trong phòng rộng. -Tiếng vang từ giếng nước sâu. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực ếp và âm truyền đến núi, tường, mặt nước giếng rồi dội lại đến tai ta. Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangC2: Tại sao ở trong phòng kính ta thường nghe thấy âm to hơn khi ta nghe chính âm đó ở ngoài trời? * Ta nghe âm ở trong phòng kính to hơn là vì ở trong phòng kính ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường nên to hơn còn khi ở ngoài trời ta chỉ nghe âm phát ra mà thôi.C3: Khi nói to trong phòng rất lớn thì nghe được tiếng vang. Nhưng nói to như vậy trong phòng nhỏ thì lại không nghe được tiếng vang.a] Trong phòng nào có âm phản xạ?b] Hãy tính khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang. Biết vận tốc âm trong không khí là 340m/sBài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangC2: Ta nghe âm ở trong phòng kính to hơn là vì ở trong phòng kính ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường nên to hơn còn khi ở ngoài trời ta chỉ nghe âm phát ra mà thôi.C3: Khi nói to trong phòng rất lớn thì nghe được tiếng vang. Nhưng nói to như vậy trong phòng nhỏ thì lại không nghe được tiếng vang.a] Trong phòng nào có âm phản xạ?b] Hãy tính khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang. Biết vận tốc âm trong không khí là 340m/sa. Trong cả 2 phòng đều có âm phản xạ. b. Để nghe $ếng vang thì thời gian âm truyền đi từ chổ người nói đến bức tường là: t=[1/15 ]:2=1/30 s v=340 m/sVậy s=v.t=340 x 1/30=11,34 msBài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vanga. Trong cả 2 phòng đều có âm phản xạ. Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangb. Để nghe tiếng vang thì thời gian âm truyền đi từ chổ người nói đến bức tường là: t=[1/15 ]:2=1/30 s v=340 m/sVậy s=v.t=340 x 1/30=11,34 m* Từ các câu trả lời trên các em hãy chọn từ thích hợp điền vào chổ trống hoàn thành kết luận?Kết luận: Có $ếng vang khi ta nghe thấy ………………… cách ……………………một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây. âm phát raâm phản xạa. Trong cả 2 phòng đều có âm phản xạ. Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangKết luận: - Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ - Có tiếng vang khi ta nghe thấy âm phản xạ cách âm phát ra một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây. II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kémBài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangKết luận: - Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ - Có tiếng vang khi ta nghe thấy âm phản xạ cách âm phát ra một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây. II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kémBài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangKết luận: - Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ - Có tiếng vang khi ta nghe thấy âm phản xạ cách âm phát ra một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây. II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém* Các vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt [hấp thụ âm kém].* Các vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém.C4: Trong các vật sau đây, vật nào phản xạ âm tốt và vật nào phản xạ âm kém. Miếng xốp, mặt gương, áo len, mặt đá hoa, ghế đệm mút, tấm kim loại, cao su xốp, tường gạch.Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangII. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém* Các vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt [hấp thụ âm kém].* Các vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém.C4:Vật phản xạ âm tốt Vật phản xạ âm kém Mặt gương Mặt đá hoaTấm kim loạiTường gạchMiếng xốpGhế đệm mútCao su xốpÁo lenBài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangII. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kémIII. Vận dụng:C5: Trong nhiều phòng hoà nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang. Hãy giải thích tại sao?Tấm hút âm.Chống phản xạ và khuyếch tán tần số trung và cao Để giá sách trong phòng nhạc cũng là một cách hạn chế âm nhiễu. Làm tường sần sùiTreo rèm nhungKhông phải tự nhiên trong phòng nghe có các tấm mút, thảm trải sàn. Ảnh:22nd Các tấm tán âm lồi lõm đặt trong phòng nghe/phòng thu. Ảnh: Auralex. Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangII. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kémIII. Vận dụng:C5: Trong nhiều phòng hoà nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang. Hãy giải thích tại sao?Trả lời: Trong các phòng trên người ta làm tường sần sùi và treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang, âm nghe tốt hơn.Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangII. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kémIII. Vận dụng:C5 : Trong các phòng trên người ta làm tường sần sùi và treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang, âm nghe tốt hơn.C6 :Khi muốn nghe rõ hơn người ta thường đặt bàn tay khum lại sát vào vành tai, đồng thời hướng tai về phía nguồn âm. Hãy giải thích tại sao?C6 : Mỗi khi khó nghe người ta thường làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơnC7 : Siêu âm có thể phát thành chùm tia hẹp và ít bị nước hấp thụ nên truyền đi xa trong nước, vì thế người ta thường sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển.Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangII. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kémIII. Vận dụng:C7 : Siêu âm có thể phát thành chùm tia hẹp và ít bị nước hấp thụ nên truyền đi xa trong nước, vì thế người ta thường sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển.C7: Siêu âm có thể phát thành chùm tia hẹp và ít bị nước hấp thụ nên truyền đi xa trong nước, vì thế người ta thường sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển. Giả sử tàu phát ra siêu âm và thu được âm phản xạ của nó từ đáy biển sau 1 giây, biết vận tốc truyền âm trong nước là 150m/sTrả lời: Thời gian âm truyền từ đáy tàu đến đáy biển là: t = ½ sĐộ sâu của đáy biển là:S = v.t = 1500. ½ = 750 [m]Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangII. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kémIII. Vận dụng:Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vangII. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kémIII. Vận dụng:C8: Hiện tượng phản xạ âm được sử dụng trong những trường hợp nào sau đây?A. Trồng cây xung quanh bệnh việnB. Xác định độ sâu của biểnC. Làm đồ chơi [điện thoại dây]D. Làm tường phủ dạ, nhung.A.B.D.Bài 14. PHẢN XẠ ÂM – TIẾNG VANGI. Âm phản xạ - tiếng vang - Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ - Có tiếng vang khi ta nghe thấy âm phản xạ cách âm phát ra một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây. II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém- Các vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt [hấp thụ âm kém].- Các vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém.Em có biết: * Dơi phát ra siêu âm, khi gặp con mồi thì âm phản xạ lại. Dơi sẽ tính toán thời gian từ lúc phát ra âm đến lúc nhận âm để xác định vị trí con mồi. Đặc biệt con dơi còn có thể sử dụng phản xạ của siêu âm để tránh ch ớng ngại vật khi bay. Vì vậy có ng ời còn nói rằng: Dơi nhìn đ ợc trong bóng tối* Ngoài ra dơi còn biết đ ợc nếu tai trái nhận âm phản xạ tr ớc tai phải thì con mồi đang chuyển động sang trái. Nhờ vậy dơi còn nhận ra h ớng di chuyển của con mồi. Một số động vật khác nh : Cá heo, cá voi, chó biển cũng có cơ quan định vị bằng siêu âm