1. Nước Pháp trướccách mạng
*Tình hình chính trị - xã hội
-Chính trị: duy trì chế độ quân chủ chuyên chế, mọi quyền hành đều nằm trong tay vua.
-Xã hội: gồm 3 đẳng cấp là Tăng lữ, Quý tộc và Đẳng cấp thứ ba.
+ Quý tộc nắm giữa những chức vụ tối cao. Tăng lữ và Quý tộc được hưởng mọi đặc quyền, đặc lợi.
+ Đẳng cấp thứ bagồm tư sản, nông dân, bình dân thành thị. Trong đó, nông dân nghèo là giai cấp khổ nhất. Tư sản đứng đầu Đẳng cấp thứ ba, có thế lực kinh tế, song không có quyền lực chính trị.
* Tình hình kinh tế
-Nông nghiệp lạc hậu, kém phát triển, nạn mất mùa, đói kém thường xảy ra.
-Công thương nghiệp đã phát triển: máy móc được sử dụng trong sản xuất, trung tâm dệt, luyện kim ra đời, các hải cảng lớn tập nập tàu buôn...nhưng lại bị chế độ phong kiến kìm hãm.
2.Cách mạng tư sản Pháp 1789
a. Sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế
* Biểu hiện:
- Nhà nước nợ nhiều, không có khả năng trả nổi. Phải thu nhiều thứ thuế, công thương nghiệp đình đốn, công nhân và thợ thủ công thất nghiệp.
- Các cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ ra khắp mọi nơi.
* Diễn biến
- 05/05/1789, hội nghị ba đẳng cấp được tổ chức. Đẳng cấp thứ ba phản đối chủ trương tăng thuế của nhà vua.
- 17/06/1789, đại biểu đẳng cấp thứ ba tự họp thành Hội đồng dân tộc và tuyên bố là Quốc hội lập hiến có quyền soạn thảo Hiến pháp, thông qua các đạo luật về tài chính. Vua và quân đội đã lựa chọn quân đội để uy hiếp.
- Quần chúng nhân dân đã dùng vũ trang chống lại nhà vua, binh lính cũng nghiêng về phía nhân dân.
- 14/07/1789, nhân dân tấn công chiếm pháo đài – nhà tù Ba-xtin.
⇒ Mở đầu cho thắng lợi kháng chiến là thắng lợi của cách mạng Pháp.
b.Chế độ quân chủ lập hiến [ từ ngày 14/07/1789 – 10/08/1792]
- Phái Lập hiến nắm quyền đã:
+ Hạn chế quyền của nhà vua.
+ Tháng 8/1789, thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền.
+ Tháng 9/1791, thông qua Hiến pháp, xác lập chế độ quân chủ lập hiến.
- Tháng 4/1792, liên minh Áo – Phổ cùng bọn phản động trong nước Pháp chống lại cách mạng. Tháng 8/1792, 80 vạn quân Phổ tràn vào nước Pháp.
- 10/8/1792, nhân dân lật đổ sự thống trị của phái Lập hiến, xóa bỏ chế độ phong kiến.
c.Bước đầu của nền Cộng hòa [ 21/9/1792 – 2/6/2793]
Sau khi lật đổ phái Lập hiến, chính quyền chuyển sang tay phải Ghi-rông-đanh.
- Ngày 21/9/1792, thành lập nền cộng hòa. 21/1/1793 xử tử vua Lu-I XVI
- 20/9/1792, quân Pháp giành thắng lợi ở Van-ni sau đó chuyển sang phản công đuổi quân địch ra khỏi đất nước.
- Mùa xuân năm 1793, liên minh phong kiến châu Âu và quân Anh lại tấn công nước Pháp, phản động trong nước nổi dậy.
Nạn đầu cơ tích trữ hoành hành, lạm phát tăng cao, đời sống của nhân dân vô cùng khó khăn. Trong khi đó, phái Gi-rông-đanh không lo chống ngoại xâm, nội phản và ổn định cuộc sống nhân dân mà chỉ lo củng cố quyền lực.
⇒2/6/1793, nhân dân Pa-ri, dưới sự lãnh đạo của Rô-be-xpi-e khởi nghĩa lật đổ phái Ghi-rông-đanh.
d.Chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-cô-banh [ 2/6/1793 – 27/7/1794]
- Phái Gia-cô-banh đứng đầu là Rô-be-xpi-e cầm quyền đã thi hành một số các biện pháp:
+ Trả lại đất công bị quý tộc phong kiến chiếm đoạt cho nông dân.
+ Chia nhỏ đất đai để bán cho nông dân.
+ Trưng thu lúa mì, quy định mức giá, mức lương.
- Kết quả: Nền kinh tế phát triển, xã hội dầnổn định. Chiến thắng được thù trong giặc ngoài.
- 27/7/1794, tư sản phản cách mạng đảo chính bắt và xử tử Rô-be-xpi-e.
Một số cuộc cách mạng tư sản tiêu biểuSửa đổi
- Cách mạng tư sản Hà Lan
- Cách mạng tư sản Anh
- Cách mạng tư sản Pháp
- Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ
- Cách mạng Tân Hợi
- Cách mạng Thiên hoàng Minh Trị
Chú thích & tham khảoSửa đổi
- ^ PGS.TS. Phạm, Hùng Việt [2005]. Từ điển bách khoa Việt Nam. Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
Mục lục
Bài chi tiết: Nguyên nhân của cuộc Cách mạng Pháp
Tình hình kinh tếSửa đổi
Cuối thế kỷ XVIII, Pháp vẫn là một nước nông nghiệp. Công cụ và phương thức canh tác thô sơ, lạc hậu, ruộng đất bỏ hoang nhiều, năng suất thu hoạch rất thấp. Dân cư chủ yếu sống bằng nghề nông. Nông dân nhận ruộng đất của lãnh chúa để cày cấy và phải phục vụ, nộp địa tô cao cho các lãnh chúa. Đời sống nông dân ngày càng khốn quẫn bởi sự bóc lột đến cùng cực của lãnh chúa phong kiến và Giáo hội. Nạn đói thường xuyên xảy ra.
Công thương nghiệp phát triển, máy móc được sử dụng ngày càng nhiều, đặc biệt trong công nghiệp dệt, khai khoáng, luyện kim với những xí nghiệp tập trung hàng nghìn công nhân. Ngoại thương cũng có những bước tiến mới, các công ty thương mại Pháp buôn bán với nhiều nước ở châu Âu và phương Đông. Công thương nghiệp Pháp thời kì này đã phát triển, tập trung ở các vùng ven Địa Trung Hải và Đại Tây Dương. Nhưng chế độ phong kiến chuyên chế đã cản trở sự phát triển của công, thương nghiệp: thuế má nặng, không có đơn vị tiền tệ đo lường thống nhất, sức mua của dân nghèo rất hạn chế.
Tình hình chính trị xã hộiSửa đổi
1 ecu bạc của Pháp, mặt trước là chân dung vua Louis XVI, đúc năm 1784
Đến cuối thế kỉ XVIII, nước Pháp vẫn duy trì chế độ quân chủ chuyên chế [đứng đầu là vua Louis XVI]. Xã hội chia thành ba đẳng cấp: Tăng lữ, Quý tộc và Đẳng cấp thứ ba. Hai đẳng cấp đầu tuy chỉ chiếm số ít trong dân cư, nhưng được hưởng mọi đặc quyền, đặc lợi, không phải nộp thuế, có nhiều bổng lộc và giữ những chức vụ cao trong chính quyền, quân đội và Giáo hội. Do vậy, họ muốn duy trì quyền lực của phong kiến và không muốn thay đổi chế độ chính trị. Đẳng cấp thứ ba gồm nhiều giai cấp và tầng lớp: tư sản, nông dân, bình dân thành thị. Họ phải chịu mọi thứ thuế và nghĩa vụ, song không có quyền lợi chính trị và bị lệ thuộc vào những đẳng cấp có đặc quyền. Như vậy, đến cuối thế kỉ XVIII, do mâu thuẫn về quyền lợi kinh tế và địa vị chính trị giữa Đẳng cấp thứ ba với đẳng cấp Tăng lữ và Quý tộc, nước Pháp lâm vào cuộc khủng hoảng xã hội sâu sắc, báo hiệu một cuộc cách mạng đang đến gần.
Sau cuộc Chiến tranh Bảy năm [1756–1763], nền quân chủ Pháp suy thoái nghiêm trọng, trong khi những liệt cường phía Đông là Nga, Phổ và Áo lại phát triển lớn mạnh, trong khi Anh đã vươn lên trở thành đối thủ khó ưa của Pháp.[4][5] Nhiều yếu tố dẫn tới cuộc cách mạng; về một số mặt chế độ cũ không còn chống đỡ nổi tính cứng nhắc của chính nó đối diện với một thế giới đang thay đổi; một số mặt khác, nó rơi vào những tham vọng của một tầng lớp trưởng giả đang nổi lên, cộng với sự lo lắng của những người nông dân, người làm công ăn lương, và các cá nhân ở mọi tầng lớp đang chịu ảnh hưởng từ những tư tưởng của thời đại Khai sáng. Khi cách mạng diễn ra và khi quyền lực được trao từ tay triều đình cho các thể chế luật pháp, những xung đột quyền lợi của các nhóm liên minh ban đầu đó đã trở thành nguồn gốc của xung đột và đổ máu.
Chắc chắn, các nguyên nhân của cách mạng phải bao gồm tất cả những điều sau:
- Sự oán giận đối với chế độ quân chủ chuyên chế đương thời.
- Sự oán giận đối với hệ thống lãnh chúa từ phía những người nông dân, làm công ăn lương, và ở một mặt rộng hơn cả của tầng lớp trưởng giả.
- Sự nổi lên của các tư tưởng của thời đại ánh sáng.
- Nợ quốc gia không thể kiểm soát nổi, có nguyên nhân từ việc tăng thêm gánh nặng của một hệ thống thuế rất lớn.
- Sự thiếu thốn thức ăn vào những tháng ngay trước khi cách mạng nổ ra.[6]
- Sự oán giận đối với tầng lớp quý tộc đặc quyền và sự thống trị đối với cuộc sống công cộng từ phía những tầng lớp chuyên nghiệp đầy tham vọng.
- Ảnh hưởng của Cách mạng Hoa Kỳ.
Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền.
Hoạt động tiền cách mạng đã bắt đầu khi vua Louis XVI của Pháp [trị vì từ 1774–1792] đối mặt với một cuộc khủng hoảng tài chính hoàng gia. Nhà vua Pháp, về mặt tài chính cũng là quốc gia Pháp, có những món nợ rất lớn. Trong thời vua Louis XV [trị vì từ 1715–1774] và Louis XVI nhiều bộ trưởng, gồm cả Nam tước Turgot [Bộ trưởng Tài chính 1774–1776] và Jacques Necker [Bộ trưởng Tài chính 1777–1781], đều không thành công trong việc đưa ra cải cách nhằm biến hệ thống thuế của Pháp trở nên đồng đều hơn. Các biện pháp đó luôn bị phản đối từ phía "hội đồng nhà vua" [tòa án], dân "quý tộc", vốn tự coi mình là những người bảo vệ quốc gia chống lại chế độ chuyên quyền, cũng như khỏi các bè phái của triều đình và cả các bộ trưởng mất chức. Charles Alexandre de Calonne, người đã trở thành Bộ trưởng Tài chính năm 1783, theo đuổi một chiến lược chi tiêu minh bạch, coi đó là phương tiện để thuyết phục những ông chủ nợ tiềm tàng về sự đáng tin cậy và ổn định của nền tài chính Pháp.
Tuy nhiên, Calonne, từ lâu đã theo dõi tình hình tài chính của Pháp, đã quyết định rằng nó vẫn có thể cứu vãn được và đưa ra một loại thuế đất đai thống nhất coi đó là phương tiện để đưa tài chính Pháp vào khuôn khổ về dài hạn. Trước mắt, ông hy vọng rằng một sự biểu thị ủng hộ từ phía Hội đồng quý tộc được chọn lọc kỹ lưỡng sẽ lấy lại được lòng tin vào tài chính Pháp, cho phép vay mượn thêm cho tới khi thuế đất đai mang lại hiệu quả và bắt đầu trả nợ.
Mặc dù Calonne đã thuyết phục nhà vua về sự cần thiết của những cải cách của ông, Hội đồng quý tộc đã từ chối tán thành các biện pháp của ông, đòi hỏi rằng chỉ một chỉ một cơ cấu đại diện thực sự; tốt nhất là États Généraux [Hội nghị các Đẳng cấp] của vương quốc, mới có thể thông qua luật thuế mới. Nhà vua, thấy rằng chính Calonne là một trở ngại đã cách chức ông và thay bằng Étienne Charles de Loménie de Brienne, vị Tổng giám mục Toulouse, người sau này là lãnh đạo phe đối lập trong Quốc hội. Brienne lúc ấy đã có được vị trí mở rộng để tiến hành cải cách, trao cho dân chúng nhiều quyền dân sự [gồm cả tự do tôn giáo với phái Tin lành], và hứa hẹn triệu tập hội nghị đại diện các đẳng cấp trong năm năm, nhưng trong lúc ấy ông cũng cố gắng thúc đẩy các kế hoạch của Calonne. Khi các biện pháp này được đưa ra trước "Hội đồng Nhà vua" tại Paris [một phần cũng phải nhờ đến sự không lịch thiệp của nhà vua], Brienne phản đối, gắn sức giải tán toàn bộ Hội đồng và thu thêm các loại thuế mà không cần quan tâm tới họ. Điều này đã dẫn tới một sự phản ứng rộng lớn từ nhiều nơi trong đất Pháp, gồm cả "Ngày của những viên ngói" nổi tiếng ở Grenoble. Thậm chí quan trọng hơn, sự hỗn loạn khắp đất nước đã làm các nhà cho vay ngắn hạn, mà ngân khố Pháp phải phụ thuộc vào và từng ngày một phải thuyết phục họ ngừng rút các khoản nợ, đưa lại một tình trạng gần như phá sản buộc Louis và Brienne phải đầu hàng.
Ngày 8 tháng 8 năm 1788, nhà vua đồng ý triệu tập hội nghị bất thường États Généraux vào tháng 5 năm 1789 – lần đầu tiên kể từ 1614. Brienne từ chức vào ngày 25 tháng 8 năm 1788, Necker một lần nữa lại gánh vác trọng trách tài chính quốc gia. Ông đã sử dụng vị trí của mình để đề xuất các cải cách mới, nhưng chỉ để chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ của các đại diện quốc gia.
Giáo án Lịch Sử lớp 10: CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP CUỐI THẾ KỈ XVIII pps
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [151.04 KB, 10 trang ]
CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP CUỐI THẾ KỈ XVIII
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần:
1.Kiến thức
Hiểu rằng, cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII là một cuộc
cách mạng tư sản điển hình nhất thời kì lịch sử thế giới cận đại. Nó
đã lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho CNTB phát triển ở Pháp,
góp phần vào thắng lợi của chủ nghĩa tư bản trên phạm vi thế giới.
2. Tư tưởng, tình cảm
Quần chúng nhân dân, động lực chủ yếu thúc đẩy sự nghiệp
cách mạng Pháp đạt đến đỉnh cao là nền chuyên chính Gia-cô-banh,
họ xứng đáng là người sáng tạo ra lịch sử
3.
Kĩ năng
Rèn luyện kĩ năng sử dụng đồ dùng trực quan, kĩ năng phân tích,
khái quát , tổng hợp, đánh giá sự kiện
II. THIẾT BỊ ĐỒ DÙNG VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC
Bản đồ phong trào nhân dân Pháp, tranh “ Tình cảnh nông dân
Pháp”, “ Tấn công phá ngục Ba-xti” [ Giáo viên có thể lựa chọn tài
liệu trực quan trong Encarta ]
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY – HỌC
1.Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Vì sao nói cuộc chiến tranh giành độc lập của 13
thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ là cuộc cách mạng tư sản?
Câu hỏi 2: Phân tíc ý nghĩa của cuộc chiến tranh giành độc lập
ở Bắc Mĩ?
Sau khi học sinh trả lời, Giáo viên nhấn mạnh ảnh hưởng của cách
mạng Mĩ đối với châu Mĩ và châu Âu, đặc biệt là đối với nước Pháp
đang trong tình trạng “đêm trước của cách mạng”.
2. Dẫn dắt vào bài mới
Cuối thế kỉ XVIII, giữa Pa-ri hoa lệ của nước Pháp - “kinh đô châu
Âu”, đã bùng nổ một cuộc cách mạng “ lay trời lở đất”. Thành quả
của cuộc cách mạng đó được Lênin nhấn mạnh rằng : “Nó xứng đáng
là cuộc đại cách mạng vì đã làm biết bao việc cho giai cấp của nó tức
là giai cấp tư sản, để đến trọn thế kỉ XIX, thế kỉ đem lại ánh sánh văn
hoá, văn minh cho nhân loại đều diễn ra dưới ảnh hưởng của cuộc
cách mạng vĩ đại này”. Vì sao cuộc cách mạng tư sản ở trung tâm
châu Âu lại trở nên điển hình hơn bất cứ cuộc cách mạng tư sản nào
của thời kì cận đại? , chúng ta sẽ nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề này
trong bài học hôm nay.[ Giáo viên ghi tiêu đề bài học]
3.Tổ chức các hạot động day và học trên lớp
Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản
HS cần nắm vững
Hoạt động 1: Cá nhân
GV tổ chức để HS trả lời câu hỏi: Căn
cứ vào đâu để nói rằng, cuối thế kỉ
XVIII, Pháp vẫn là nước nông nghiệp
lạc hậu? HS có thể dựa vào sách giáo
khoa để trả lời câu hỏi này. Đặc biệt,
GV hướng dẫn HS phân tích đời sống
của nông dân Pháp dưới ách áp bức bóc
lột của phong kiến, Giáo hội [Địa tô từ
1/3 đến 1/2 hoa lợi, nhiều loại thuế,
nghĩa vụ phong kiến, nhà thờ phi lí
khác]. Miêu tả bức tranh Tình cảnh
nông dân Pháp trước mạng [ SGK]
-
GV miêu tả công xưởng luyện thép ở
Pháp [ Nguồn: Encarta]
I.Nước Pháp trước cách
mạng
1.
Tình hình kinh tế xã
hội
A/ Kinh tế
- Cuối thế kỉ XVIII, Pháp
vẫn là nước nông nghiệp
+ Công cụ, kĩ thuật canh
tác lạc hậu, năng suất
thấp.
+ Lãnh chúa, Giáo hội
bóc lột nông dân nặng nề
-
Công thương nghiệp
phát triển
+ Máy móc sử dụng ngày
càng nhiều [dệt, khai mỏ,
luyện kim]
+ Công nhân đông, sống
tập trung
+ Buôn bán mở rộng với
nhiều nước
b/ Chính trị
Hoạt động 2:Nhóm
GV cho học sinh theo dõi sơ đồ cơ cấu
xã hội nước Pháp , hướng dẫn HS thảo
luận , vai trò, quyền lợi kinh tế, địa vị
chính trị của các đẳng cấp, từ đó rút ra
kết luận:
Mâu thuẫn về quyền lợi kinh tế, địa vị
chính trị dẫn đến cuộc khủng hoảng xã
hội sâu sắc.
Giải quyết mâu thuẫn này như thế nào?
Nước Pháp đang ở đêm trước của một
cuộc cách mạng
Hoạt động 1: Nhóm
GV hướng dần HS thảo luận vấn đề:
-
Những tư tưởng tiến bộ ở nước Pháp
trước cách mạng được dựa trên cơ sở
nào?
Sau đó GV giới thiệu trào lưu “Triết
học ánh sáng” thông qua những quan
điểm tiêu biều của Mông – te – xki- ơ,
Vôn – te, Rút – xô. HS cần nhận thức rõ
những tư tưởng đó không dừng ở việc
phê phán chế độ phong kiến thối nát,
giáo lí nhà thờ hủ lậu, mà quan trọng
hơn là đặt cơ sở nền móng lí thuyết về
việc xây dựng một chế độ xã hội mới.
Nó thực sự là tư tưởng dọn đường cho
cách mạng, là ngọn đuốc sáng cho nước
pháp Pháp khi vẫn còn trong đêm tối.
-
Xã hội chia thành 3
đẳng cấp
+ Tăng lữ Nắm đặc
quyền
+ Quý tộc kinh tế,
chính trị,
giáo hội.
+ Đẳng cấp thứ ba: Gồm
TS, Nông dân, bình dân.
Họ làm ra của cải, phải
đóng mọi thứ thuế, không
được hưởng quyền lợi
chính trị.
Mâu thuẫn xã hội gay
gắt
2.Cuộc đấu tranh trên lĩnh
vực tư tưởng
-
Những tư tưởng tiến bộ
phê phán những quan
điểm lỗi thời, giáo lí
lạc hậu , mở đường cho
xã hội phát triển
-
Triết học ánh sáng dọn
đường cho cách mạng
bùng nổ, định hướng
cho một xã hội mới
tương lai.
Hoạt động 1: GV/ HS
Giáo viên hướng dãn HS thảo luận vấn
đề:
-
Nhà vua triệu tập hội nghị 3 đẳng cấp
để làm gì ?
-
Nhà vua có đạt được mục đích của
mình không? Vì sao vậy?
Giáo viên tường thuật trận tấn công phá
ngục Ba-xti [ Có thể sử dụng đoạn trích
trong bài thơ 14-7 của Tố Hữu]
- GV sử dụng bản đồ phong trào nhân
dân Pháp [sgk], Bức trnh biếm hoạ Nông
dân chặt vòi bạch tuộc [ Chính sách tô,
thuế của Phong kiến, Giáo hội ăn bám],
Nông dân đốt các lãnh địa phong kiến
v.v
- GV hướng dần HS tìm hiểu những tư
tưởng tiến bộ của Bản tuyên ngôn nhân
quyền và dân quyền [ Có thể liên hệ với
Tuyên ngôn độc lập của Mĩ, Tuyên
ngôn độc lập của Việt Nam].
- HS nhận xét mặt tích cực và hạn chế
của những chính sách mà Quốc hội lập
hiến ban hành.
II Tiến trình của cách
mạng
1.
Cách mạng bùng nổ.
Nền quân chủ lập hiến
- 5-5-1789 Hội nghị ba
đẳng cấp do nhà vua triệu
tập bị đẳng cấp thứ ba
phản đối.
- 14-7-1789, quần chúng
phá ngục Ba-xti, mở đầu
cho cách mạng Pháp.
- Quần chúng nhân dân
nổi dậy khắp nơi[ cả
thành thị và nông thôn],
chính quyền của tư sản tài
chính được thiết lập[
Quốc hội lập hiến]
+ Thông qua Tuyên
ngôn nhân quyền và
dân quyền.
+ Ban hành chính sách
khuyến khích công
thương nghiệp phát
triển.
+ 9-1791 thông qua
hiến pháp, xác lập nền
chuyên chính tư sản [
quân chủ lập hiến]
- Vua Pháp tìm cách
-
Trước hành động phản quốc của nhà
vua, cách mạng Pháp cần phải làm
gì?
Những biện pháp mà Quốc hội lập hiến
và nhân dân pháp tiến hành có bảo vệ
được nước Pháp ?
Giai đoạn sau của cách mạng nước
Pháp sẽ giúp ta trả lời câu hỏi này.
Hoạt động 1: GV/HS
- GV tái hiện kiến thức cũ đặt ra tình
huống mới: Với việc xử tử vua Sác-lơ I,
thiết lập nền cộng hoà, cách mạng Anh
đạt tới đỉnh cao. Cách mạng Pháp lúc
này đã làm một việc tương tự, cách mạng
Pháp đã đạt tới đỉnh cao chưa?
- Hướng dẫn HS thảo luận, GV cần
chốt lại vấn đề: Những quyết định trên
của Quốc hội [do áp lực của quần
chúng], chưa đáp ứng được những yêu
cầu cấp bách mà cách mạng Pháp đòi
hỏi.
+ Chống thù tronggiặc ngoài
+ Chống nạn đầu cơ tích trữ, phục vụ
mặt trận, cải thiện đời sống nhân dân.
chống phá cách mạng,
khôi phục lại chế độ
phong kiến. [ xúi giục
phản động trong nước,
liên kết với phong kiến
bên ngoài]
- 4-1792 Chiến tranh giữa
Pháp với liên minh phong
kiến áo – Phổ bùng nổ
- 11-7-1792 Quốc hội
tuyên bố Tổ quốc lâm
nguy, quần chúng đã nhất
loạt tự vũ trang bảo vệ đất
nước.
2.
Tư sản công thương
cầm quyền. Nền cộng
hoà được thành lập
- 10-8-1792 quần chúng
Pa-ri nổi dậy, lập chính
quyền công xã cách
mạng,[ phái Gi-rông -
đanh]; bắt vua và hoàng
hậu.
- 21-9 Quốc hội tuyên
bốlập nền Cộng hoà thứ
nhất, xử tử nhà vua
- Đầu năm 1793, nước
Pháp đứng trước khó
khăn mới
+ Trong nước: Bọn phản
động nổi dậy; Đời sống
nhân dân khó khăn.
+ Bên ngoài: Liên minh
phong kiến châu Âu đe
doạ cách mạng.
Quần chúng tiếp tục tạo ra áp lực,
chuyển giao chính quyền về tay phái
Gia –cô-banh, đáp ứng yêu cầu của
cách mạng
- GV sử dụng ảnh chân dung giới thiệu
Rô-be-xpi-e, nhấn mạnh những phẩm
chất nổi bật như ý chí sắt đá, tinh thần
đấu tranh không khoan nhượng trước kẻ
thù vì lợi ích của nhân dân, một con
người kiên định “ không thể đảo ngược
được”.
- GV hướng dẫn HS nhận thức về các
chính sách cụ thể của chính quyền Gia –
cô-banh lúc này đã thực sự phát huy tác
dụng. Cần có sự so sánh để thấy đây là
những chính sách tiến bộ hơn hẳn thời
kì Ghi-rông-đanh nắm quyền, chẳng
hạn:
+ Việc chia ruộng thành lô lớn, bán giá
cao thời Ghi –rông -đanh khiến nông
dân không thể có đất đai canh tác, giờ
đây[ thời Gia –cô-banh] sắc lệnh chia
đều đất công, ruộng được chia thành lô
nhỏ, trả dần trong 10năm.
+ Trước đây đạo luật cấm công nhân
bãi công, hội họp, nay hiến pháp mới[
6-1793] ban bố quyền dân chủ rộng rãi,
mọi sự bất bình đẳng giai cấp bị xoá bỏ.
+ Việc ban hành luật giá tối đa đã khắc
phục tình trạng nạn đầu cơ tích trữ, huy
động lương thực thực phẩm cho mặt
- 31-5-1793 quần chúng
Pa-ri nổi dậy, lật đổ phái
Ghi-rông-đanh, giành
chính quyền về tay phái
Gia-cô-banh [2-6].
3.Nền chuyên chính Gia-
cô-banh - đỉnh cao của
cách mạng.
- Trước những khó khăn ,
thử thách nghiêm trọng
Chính quyền Gia –cô-
banh đã đưa ra những
biện pháp kịp thời, hiệu
quả.
+ Giải quyết ruộng đất
cho nông dân, tiền lương
cho công nhân.
+ Thông qua hiến pháp
mới , mở rộng tự do dân
chủ.
+ Ban hành lệnh “ Tổng
động viên”
+ Xoá nạn đầu cơ tích
trữ
trận và cải thiện từng bước đời sống
nhân dân.
- Tại sao giữa lúc cách mạng đang lên,
phái Gia-cô- banh lại suy yếu ? GV
hướng dẫn HS phân tích những đòi hỏi
từ nhiều phía [ tư sản, công nhân, nông
dân] đối với chính quyền Gia-cô-banh
lúc này dẫu chính đáng cũng không thể
có điều kiện thực hiện. Đất nước vừa
kết thúc một cuộc chiến gian khổ, kéo
dài với những khó khăn chồng chất, hậu
quả chưa được khắc phục. Sự bất lực,
lúng túng với những những quyết sách
sai lầm của phái Gia-cô- banh [ đàn áp
các lực lực lượng chống đối ], dẫn đến
việc họ không còn chỗ dựa. Ngay cả
một bộ phận quần chúng cách mạng
trung thành với với Gia –cô- banh, đòi
hỏi Rô-be-xpi-e phải hành động cương
quyết trước hành động của kẻ thù thì
ông lại lừng chừng không quyết đoán.
Lực lượng tư sản cơ hội- kẻ mới giàu
lên trong chiến tranh đã làm cuộc đảo
chính bắt Rô-be-xpi-e và những cộng sự
của ông lên đoạn đầu đài . Lòng nhiệt
tình cách mạng của quần chúng Pa-ri
lúc này đã nguội lạnh, để lực lượng
phản động đẩy cách mạng vào giai đoạn
thoái trào. Về sự thất bại của Gia-cô-
banh, V.I.Lênin chỉ rõ: “ đưa ra những
dự định đại quy mô mà lại không có
- Phái Gia- cô-banh đã
hoàn thành nhiệm vụ
chống thù trong, giặc
ngoài, đưa cách mạng đến
đỉnh cao.
- Trong lúc cách mạng
đang lên, mâu thuẫn nội
bộ đã làm cho phái Gia-
cô-banh suy yếu. Cuộc
đảo chính ngày 27-7-
1794 đã đưa chính quyền
vào tay bọn phản động,
cách mạng Pháp thoái
trào.
chỗ dựa cần thiết để thực hiện, không
biết ngay cả phải dựa vào giai cấp nào
để áp dụng biện pháp này hay biện pháp
khác”
-
Giáo viên cần hướng dẫn để học sinh
nhận thức được rằng, các cuộc đảo
chính liên tiếp kể từ sau thất bại của
nền chuyên chính Gia –cô-banh, là
quá trình đi xuống, thể hiện sự tụt lùi
của cách mạng Pháp [ Từ Cộng hoà
tư sản qua các bước trunggian trở về
quân chủ phong kiến]. Có thể biểu
diễn sự thoái trào của cách mạng
Pháp qua sơ đồ sau:
Gia-cô-banh [ Cộng hoà: 6 - 1793]
Đốc chính[ 27-7-1794]
Độc tài[ Đế chế1:
11-1799]
Quân ch
ủ
. [11
– 1815]
3.
Thời kì thoái trào
- Sau đảo chính, Uỷ ban
Đốc chính ra đời đã thủ
tiêu mọi thành quả của
cách mạng.
+ Hiến pháp mới được
ban hành bảo vệ lợi ích
TS mới.
+ Xoá bỏ luật giá tối đa
+ Thủ tiêu các quyền tự
do dân chủ
+ Khủng bố những người
cách mạng
- Cuộc đảo chính [ 11-
1799] lật đổ chế độ Đốc
chính, đưa Na-pô-lê-ông
lên nắm quyền, xây dựng
chế độ độc tài.
- Sau nhiều năm chiến
tranh, Đế chế I của Na-
pô-lê-ông bị suy yếu, thất
bại[1815]. Chế độ quân
chủ ở Pháp được phục hồi
- GV hướng dẫn HS so sánh những
III. ý nghĩa lịch sử của
Cách mạng Pháp cuối thế
kỉ XVIII
- Là cuộc cách mạng dân
những thành quả mà cách mạng Pháp đạt
được, đặc biệt nhấn mạnh những thành
quả đó đều do sức mạnh của quần chúng
cách mạng tạo tên. Chính vì lẽ đó cách
mạng tư sản Pháp là cuộc cách mạng
điển hình nhất, tiêu biểu nhất, nó hơn
hẳn bất cứ một cuộc cách mạng tư sản
nào nổ ra trước hoặc sau nó. Với ý nghĩa
to lớn đó nó xứng đáng được coi là cuộc
“ đại cách mạng”.
chủ tư sản điển hình.
+ Lật đổ chế độ phong
kiến cùng với những tàn
dư của nó.
+ Giải quyết được vấn đề
dân chủ [ ruộng đất cho
nông dân, quyền lợi của
công nhân]
+ Hình thành thị trường
dân tộc thống nhất mở
đường cho lực lượng
TBCN ở Pháp phát triển.
+ Giai cấp tư sản lãnh đạo
, nhưng quần chúng quyết
định tiến trình phát triển
của cách mạng.
- Mở ra thời đại thắng lợi
và củng cố quyền thống
trị của giai cấp tư sản trên
phạm vi thế giới.
4. Sơ kết bài học
GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau :
-
Vì sao cách tư sản Pháp là cuộc cách mạng tiêu biểu, điển hình?
-
Nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của cuộc cách mạng tư sản đó?
Tổng kết nội dung trên, giáo viên tiếp tục giúp học sinh củng cố khái
niệm cách mạng tư sản. [ Có thể so sánh với cuộc chiến tranh giành
độc lâp ở Bắc Mĩ, cách mạng tư sản Hà lan, cách mạng tư sản Anh
để nhận thức thêm sự đa dạng về hình thức của cách mạng tư sản
trong buổi đầu thời cận đai].
5. Dặn dò, bài tập về nhà
-Học bài cũ, đọc trước bài mới.
-Trả lời câu hỏi bài bập SGK
Video liên quan