Tại sao vô lăng bên phải
|
Phong tục này được phê chuẩn vào năm 1300 trước công nguyên khi giáo hoàng Boniface VIII phát minh ra mô hình kiểm soát giao thông hiện đại bằng việc bắt buộc tất cả những người hành hương đến La Mã đều phải đi bên trái đường.
Show Hệ thống quy tắc giao thông này vẫn được duy trì cho đến cuối thế kỷ 18 khi những người đánh xe ngựa tại Mỹ và Pháp bắt đầu sử dụng những chiếc xe được kéo bởi nhiều cặp ngựa để vận chuyển nông sản. Những chiếc xe này không có ghế cho người cầm cương. Thay vào đó, người điều khiển ngồi trên lưng của con ngựa cuối cùng bên trái để tay phải có thể tự do quất roi (hình trên). Do ngồi bên trái, một cách tự nhiên bạn sẽ muốn người đi theo chiều ngược lại cũng đi về phía trái của mình để bạn có thể nhìn xuống và đảm bảo rằng dưới các bánh xe của họ không có điều gì khả nghi. Vì lý do này, bạn buộc phải đi bên phải đường. Bộ luật bắt buộc người tham gia giao thông đi bên phải đầu tiên tại Mỹ được ban hành ở bang Pennsylvania vào năm 1792 và trong nhiều năm sau, rất nhiều bang khác cũng như các quận của Canada cũng áp dụng luật này. Tại Pháp, phong tục đi bên phải cũng được hình thành theo cách tương tự. Tuy nhiên, có một yếu tố thúc đẩy khác là kể từ khi cuộc cách mạng Pháp nổ ra, tầm ảnh hưởng của giáo hoàng đã bị suy yếu và người dân bắt đầu không tuân theo các yêu cầu của giáo hoàng. Sau đó, Napoleon đã ban hành luật đi bên phải trên tất cả các quốc gia có quân đội của ông chiếm đóng như Hà Lan, Thụy Sĩ, Đức, Ý, Ba Lan, Tây Ban Nha. Phong tục này vẫn được duy trì ngay cả khi đế chế Napoleon sụp đổ.
Tại Anh, đối với những tay lái xe ngựa, họ ngồi trên một băng ghế phía sau thay vì trên lưng ngựa và thông thường là bên phải để khi quất roi, dây roi sẽ không vướng vào phía sau. Đến nay, người Anh vẫn lái xe bên trái và những chiếc xe hơi hiện đại cũng được thiết kế chỗ ngồi cho tài xế bên phải. Bộ luật bắt buộc lái xe bên trái đầu tiên được ban hành tại Anh năm 1756. Mặc dù đi ngược với xu hướng chung của thế giới nhưng lái xe bên trái không chỉ là một điều bắt buộc mà còn là truyền thống của xứ sở sương mù. Các thuộc địa cũ của Anh như Ấn Độ, Indonesia vẫn giữ truyền thống này kể thế kỷ 19."
Sự chuyển đổi từ lái xe bên phải sang bên trái tại một số nước:
Tại châu Phi, Mozambique - cựu thuộc địa của Bồ Đào Nha vẫn giữ phong tục lái xe bên trái đến nay mặc dù Bồ Đào Nha đã chuyển sang lái xe bên phải vào những năm 1920. Một trong những lý do khiến quốc gia này giữ nguyên luật lái xe bên trái kể từ thời thực dân là tất cả các nước giáp biên giới đều là cựu thuộc địa Anh và bị ảnh hưởng bởi kiểu lái xe của người Anh. Namibia - một cựu thuộc địa của Đức từ năm 1884 đến chiến tranh thế giới thứ I vẫn có phong tục lái xe bên phải. Tuy nhiên, sau khi bị Nam Phi chiếm đóng năm 1918, nước này chuyển sang lái xe bên trái. Khi giành độc lập vào năm 1990, Namibia vẫn giữ kiểu lái xe bên trái tương tự 2 người hàng xóm là Nam Phi và Botswana. Một quốc gia khác tại châu Đại Dương là Samoa cũng vừa thay đổi luật giao thông sang lái xe bên trái vào tháng 9 năm 2006. Chính phủ nước này ban hành luật mới để thích ứng với các quốc gia thuộc Nam Thái Bình Dương khác đồng thời khuyến khích hơn 170.000 người Samoa sinh sống tại Úc và New Zealand đem xe về quê hương. Tương tự, Rwanda - cựu lục địa của Bỉ trước đây áp dụng luật lái xe bên phải đã phải chuyển sang trái để thích ứng với các quốc gia khác thuộc cộng đồng đông Phi (EAC). Tham khảo: Wikipedia; Straight Dope
Nhiều quốc gia trên thế giới đang sử dụng tay lái bên phải (Right-hand Drive - RHD) để lái ô tô bên trái theo quy định. Ngoài Anh ra thì có một số nước từng là thuộc địa hoặc vùng tự trị khối liên hiệp Anh như Úc, Nhật, Singapore, Hồng Kông, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Malaysia… Một số trường hợp dù lái xe bên trái nhưng vẫn bố trí vô-lăng bên trái (LHD) như đảo British Virgin, đảo Cayman, đảo US Virgin, quần đảo Turks - Caicos và Bahamas. Nguồn gốc của việc này xuất phát từ năm 1988, khi các nhà khảo cổ học phát hiện ra lối mòn dẫn đến mỏ đá của người La Mã nằm ở Swindon (Anh). Họ thấy những vết bánh xe nằm phía bên trái mỏ đá thường sâu hơn vết nằm bên phải. Vì vậy, họ cho rằng từ xa xưa người La Mã có thói quen đi ở bên trái đường, đặc biệt là ở khu vực này. Do khi vận chuyển đá đi ra, xe ngựa sẽ có trọng lượng nặng khiến vết bánh xe hằn sâu xuống đường, còn khi đi vào thì xe trống không nên vết bánh xe nông hơn. Việc người dân đi bên trái đã có từ thời Hy Lạp, Ai Cập và La Mã cổ đại. Họ thường hành quân phía bên trái. Khi đánh nhau, họ sẽ tấn công và rút kiếm ở bên phải, đồng thời cố thủ ở vị trí an toàn. Bên cạnh đó, các nhà sử học cũng cho rằng do hầu hết mọi người đều thuận tay phải nên người xưa thương cưỡi ngựa chạy bên trái con đường. Lúc này, họ có thể cầm cương tay trái và để tay phải chào hỏi mọi người hoặc rút kiếm để bảo vệ mình trong trường hợp khẩn cấp. Theo thời gian, thói quen này trở thành truyền thống và cấu thành luật. Điển hình như thời La Mã, nhiều nơi có mật độ giao thông đông đúc đã thực hiện tốt quy định này. Ở các thành phố La Mã, xe ngựa và xe ngựa kéo bị cấm lưu thông trong 1 ngày, vài nơi khác thì cấm ban đêm nhằm giữ trật tự khu phố. Người hành hương muốn quay lại nơi ở của mình phải đi bên trái đường. Luật này lâu dần được áp dụng phổ biến và đến nay vẫn còn nhiều nước áp dụng. Được biết, bộ luật quy định người tham gia giao thông đi bên phải có hiệu lực từ năm 1792 tại bang Pennsylvania (Mỹ), sau đó lan truyền sang nhiều quốc gia khác. Ở Anh, những người lái xe ngựa thường ngồi trên băng ghế sau chứ không ngồi trực tiếp trên lưng ngựa. Theo đó, họ ngồi phía bên phải để khi quất, dây roi ko vướng ra đằng sau. Bộ luật này được ban hành lần đầu tại Anh vào năm 1756 và cho đến nay, Anh vẫn áp dụng chúng trên những mẫu ô tô hiện đại. Ở Pháp, quy định hiện hành được thực hiện tương tự như Anh. Song, khi cuộc cách mạng Pháp diễn ra, giáo hoàng đã không còn uy lực như lúc đầu và người dân bắt đầu chống đối mệnh lệnh của giáo hoàng. Mãi đến sau này, Napoleon mới ban hành luật đi bên phải tại những nước có đội quân của ông chiếm đóng như Thụy Sĩ, Đức, Ý, Ba Lan, Hà Lan, Tây Ban Nha. Khi chế độ Napoleon sụp đổ, truyền thống này vẫn tiếp tục duy trì cho đến ngày nay. Hiện tại, có đến 76 nước trên thế giới đang lưu thông ở phần đường bên trái. Trong đó, châu Âu chiếm 7 quốc gia gồm Vương quốc Anh, Ireland, Đảo Man, Guernsey, Jersey, Malta và Cộng hòa Séc. Những nước từng là thuộc địa và thuộc khối liên hiệp Anh là Úc, Barbados, Hồng Kông, Singapore, New Zealand, Bangladesh, Ấn Độ, Pakistan, Sri Lanka, Malaysia, Nam Phi, Trinidad & Tobago… Một vài quốc gia khác thuộc châu Á như Nhật Bản, Thái Lan, Indonesia, Bhutan, Nepal, Đông Timor cũng đang lưu thông bên trái. Cuối cùng là các quốc gia thuộc Nam Mỹ và Thái Bình Dương. Theo TBDNA
Tùy vào quốc gia, vị trí lái trên ô tô có thể nằm bên trái hoặc bên phải. Tuy nhiên, hiếm khi bạn thấy vô lăng đặt giữa. Dưới đây là các nguyên nhân của kiểu thiết kế này: Ra vào xe không thuận tiệnNếu bố trí vô lăng đặt chính giữa xe, tức là lúc này ghế lái cũng phải được đặt giữa. Điều này sẽ khiến cho người lái phải vượt qua nhiều trở ngại để ra ngoài xe. Việc đi vào và đi ra dường như dễ dàng hơn nếu vô lăng được được lệch một bên vì người lái xe có thể tiếp cận một trong hai cửa ngay lập tức. Không bố trí được nhiều không gianTừ cách bố trí hai chỗ hoặc ba chỗ thông thường, việc đặt vô lăng ở trung tâm của buồng lái sẽ phải hy sinh sức chứa chỗ ngồi phía trước. Nếu đặt lệch sang một bên có thể thiết lập thêm một chỗ ngồi nữa, cũng như bố trí các phím bấm chức năng và giải trí, khá thực tế đối với các dòng xe tiêu chuẩn.
Đối với các dòng xe đua công thức có kiểu bố trí vô lăng ở giữa bởi nó không chú trọng đến sự thoải mái cũng như sử dụng các tính năng mà ưu tiên đến khả năng vận hành. Tầm quan sát bị hạn chếNếu vô lăng ở giữa, người lái có thể cảm nhận thấy ô tô di chuyển ngược chiều với tốc độ nhanh hơn, điều này làm cho tài xế cảm thấy thấy lo lắng. Ngoài ra cũng khó có thể quan sát xe phía trước, đặc biệt trong các tình huống muốn vượt xe. Vì vậy, ở các quốc gia lái xe bên phải, vô lăng được đặt bên trái. Ngược lại, tại các quốc gia lái xe bên trái, vô lăng lại nằm bên phải. Khi vị trí vô lăng ở giữa, hành khách khác cũng không thể quan sát được hết các tình huống giao thông ở phía trước. Tuy lúc này người lái có thể quan sát phía trước dễ dàng nhưng góc điểm mù của xe lại lớn hơn.
Bên cạnh đó, gương chiếu hậu bên trong nếu đặt theo kiểu truyền thống cũng sẽ bị hạn chế tầm quan sát do người lái ngồi ở giữa xe. Để giải quyết việc này thì gương chiếu hậu phải đặt lệch, do đó gương chiếu hậu cũng sẽ bị phản chiếu góc lệch. Bất tiện trong giao thôngNếu vô lăng nằm ở giữa xe, trong các trường hợp đi qua trạm thu phí, quán bán đồ ăn nhanh bên đường hay muốn ra ký tín hiệu cho các phương tiện khác, người lái cũng khó có thể thực hiện. Đó là lý do tại sao việc bố trí vị trí lái bên trái hay bên phải tối ưu hơn. Tin liên quan |
