Trà Kombucha đang là một thức uống vô cùng được ưa chuộng bởi những lợi ích nó mang lại cho sức khỏe. Để có được nhưng chai trà Kombucha lên men thơm ngon, không thể không nhắc đến linh hồn của nó – Scoby. Vậy Scoby là gì? Ưu nhược điểm cần lưu ý của Scoby như thế nào? Cùng tham khảo hướng dẫn nuôi Scoby đảm bảo thành công 100% tại nhà trong bài viết dưới đây!
Scoby là gì?
Xem thêm các bài viết
Scoby là gì?
Scoby và trà kombucha cam
Scoby là một cái tên rất quen thuộc trong thời gian gần đây. Nhưng ít ai thật sự biết bản chất của Scoby là gì. Thật ra, Scoby là từ viết tắt thường được sử dụng của nuôi cấy cộng sinh vi khuẩn và nấm men. Chúng được hình thành sau khi hoàn thành quá trình lên men độc đáo của vi khuẩn axit lactic [LAB]; vi khuẩn axit axetic [AAB] và nấm men để tạo thành một số loại thực phẩm chua và đồ uống.
Về hình dáng của Scoby có nhiều dạng khác nhau. Nhưng xét về cơ bản, Scoby có hình tròn, cao su, khá dày, mờ đục và có mùi chua nhẹ như giấm ăn. Kích thước của Scoby thay đổi lớn dần theo độ tuổi của nó.
Scoby bị chết hỏng khi nó xuất hiện những váng và mùi lạ như nấm mốc thì cần loại bỏ, không thể tiếp tục sử dụng.
Cấu trúc của SCOBY là dạng đĩa, chủ yếu ở dạng chất xơ insoluble hay còn gọi là cellulose. SCOBY là vật chủ củ nhiều nấm men, vi khuẩn hỗ trợ quá trình lên men.
Một số câu hỏi thường gặp khi nuôi Scoby
Làm sao để biết Scoby đang lớn bình thường
Scoby khỏe mạnh
Trong suốt quá trình lên men, nếu Scoby phát triển bình thường, bạn sẽ nhận thấy có màng trắng hoặc bong bóng, các sợi dây màu nâu hình thành xung quanh nó [đó là râu của nó, chúng mọc rất nhanh].
Scoby sẽ tăng kích thước lớn dần dần trong suốt quá trình nuôi cấy, có mùi chua nhẹ bình thường.
Làm sao để biết Scoby đã bị hỏng không dùng được nữa?
Scoby đã bị hỏng
Nếu Scoby xuất hiện các đốm [đen, trắng, nâu, và đặc biệt là xanh lá cây], lông tơ và các mảng bột đều là nấm mốc trên bề mặt, đó là dấu hiệu Scoby của bạn bị nấm mốc.
Trong trường hợp này, bạn không được tiếp tục sử dụng nó mà phải bỏ đi để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.
Scoby dùng được mấy lần?
Sau khi đã lên men làm trà Kombucha, chúng ta có thể để Scoby sang lọ khác để tiếp tục nuôi và cất trong tủ lạnh cho đến khi bạn sẵn sàng sử dụng lại.
Hướng dẫn nuôi Scoby đảm bảo thành công 100% tại nhà
Sau khi đã có kiến thức căn bản về Scoby, biết Scoby là gì. Sau đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn nuôi Scoby đảm bảo thành công 100% tại nhà.
Bạn có thể tìm mua hoặc xin một con giống SCOBY chất lượng là có thể nuôi nó phát triển. Bạn chỉ cần tách một miếng mỏng, sau một thời gian nuôi, SCOBY sẽ phát triển dày hơn, to hơn. Cách nuôi SCOBY rất đơn giản, bạn chỉ cần thực hiện theo hướng dẫn sau:
Chuẩn bị nguyên liệu
- 2 túi trà xanh hoặc trà đen
- 1 lít nước lọc
- 100g đường trắng
- 1 bình thủy tinh miệng rộng, khoảng 3-5 lít
- 1 con giống SCOBY
Cách nuôi Scoby
- Bước 1: Đun sôi 1 lít nước rồi thả 2 túi trà cùng 100g đường vào. Khuấy đều để đường tan và ngâm túi trà trong nước khoảng 5 phút.
- Bước 2: Để nước trà nguội hẳn rồi đổ vào bình thủy tinh. Không nên dùng bình nhựa, vì sau khi ngâm Scoby sẽ sản sinh ra axit gây bào mòn.
- Bước 3: Rửa tay sạch và rửa con giống Scoby qua nước rồi thả vào bình thủy tinh. Bạn cần thực hiện cẩn thận thể không làm rách con giống.
- Bước 4: Phủ một miếng vải mỏng hoặc khăn mùng, khăn xô lên nắp bình rồi cột cố định để ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn, côn trùng.
- Bước 5: Đặt bình thủy tinh nuôi Scoby nơi thoáng mát, tránh ánh nắng cũng như nơi sinh nhiệt.
- Bước 6: Cứ 3 ngày 1 lần, bạn hãy kiểm tra nấm để biết được vị chua đủ hay chưa và bạn cần hạn chế quấy muỗng trong bình thủy tinh.
- Bước 7: Khi nấm đạt độ chua như mong muốn thì bạn có thể chắt lấy nước và để trong tủ lạnh dùng dần. Phần Scoby còn lại bạn có thể tiếp tục nuôi như các bước trên.
Ứng dụng của Scoby
Ngoài Kombucha, có nhiều loại thực phẩm và đồ uống khác đòi hỏi một “nền văn hóa cộng sinh” tương tự trong quá trình sản xuất của chúng như:
- Loại bia có mùi rừng
- Jun , một thức uống tương tự như kombucha
- Kefir
- Bánh mì bột chua, sử dụng nguyên liệu bắt đầu dựa trên nấm men hoang dã
- Tibicos
- Giấm, quá trình sản xuất đòi hỏi phải có mẹ là giấm
- Kim chi
- Nước tương
- Đậu nành
- Rượu gạo
- Lambic
Một số lưu ý khi nuôi con giống Scoby
Lưu ý khi nuôi Scoby
Để nuôi thành công con Scoby tạo nên thức trà Kombucha thì bạn cần phải tuân theo một số điều sau đây:
- Nếu lúc mua về mà Scoby quá mỏng thì hãy để thêm một ngày trước khi tiến hành nuôi.
- Pha trà đường theo sự phát triển của nấm men, lần đầu làm thì là một lít nước, lần hai thì dao động từ 1,5 – 2 lít nước.
- Thời gian lên men không quá 10 ngày.
- Không nhất thiết phải là trà xanh mà chúng ta có thể sử dụng bất kỳ loại trà nào từ trà đen, trà xanh cho đến các loại trà từ hoa quả khô, trà đào,…
Trên đây là một số thông tin về Scoby và cách nuôi Scoby an toàn đảm bảo. Chúc các bạn thành công nuôi được cho mình con giống Scoby khỏe mạnh. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết.
Kombucha là một loại trà lên men nhờ có con giống Scoby – một loại nấm men được nuôi trong nước trà [trà đen hoặc trà xanh] có đường, để tạo ra loại đồ uống sủi bọt có tính axit nhẹ. Vì thế, loại đồ uống này cũng thỉnh thoảng được gọi là trà Kombucha.
Kombucha là cái tên được người Nhật hay gọi, ngoài ra nó còn được gọi là nấm thủy sinh, nấm Trường sinh và Thủy Hoài Sâm [do người Trung Quốc gọi].
Scoby, viết tắt của cụm từ Symbiotic Colony of Bacteria and Yeast [là cộng sinh của vi khuẩn và nấm men], đây được xem là con giống để sử dụng trong quá trình lên men và sản xuất Kombucha. Hình dạng Scoby trông giống cao su, khá dày, hình tròn và màu đục với mùi nhẹ như giấm.
Nguồn gốc của Kombucha có từ Mãn Châu – vốn là nơi tiêu thụ loại thức uống truyền thống này. Ngoài ra, còn có ở một số nước khu vực Đông Âu.
Kombucha hoạt động như cả vi khuẩn và nấm men, chúng sẽ phá vỡ [lên men] carbohydrate như đường hoặc tinh bột, để chuyển hóa thành rượu, carbon dioxide và axit. Vì thế, sản phẩm của Kombucha thường có ga với hương thơm nhẹ, chút vị ngọt và chua như giấm.
Hương vị đặc trưng của đồ uống Kombucha phụ thuộc vào thời gian Kombucha lên men, loại trà được sử dụng và bổ sung thêm một số thành phần khác như nước ép trái cây, thảo mộc hoặc trái cây tươi.
2. Lợi ích của Kombucha
Kombucha là một loại trà lên men nhờ con giống Kombucha Scoby, đã được tiêu thụ trong hàng ngàn năm qua. Nó không những đem lại lợi ích cho sức khỏe [giống như trà] mà còn giàu men vi sinh có lợi, chất chống oxy hóa, có thể tiêu diệt vi khuẩn có hại và giúp chống lại một số bệnh.
Mẹo vặt Gia đình sẽ tổng hợp một số lợi ích của Kombucha mà được các nhà khoa học đã chứng minh rằng chúng rất tốt cho sức khỏe như:
Là nguồn cung cấp probiotic tiềm năng
Kombucha được xem là một loại trà đã được lên men, trở thành một nguồn lợi sinh học tốt, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Trong quá trình Kombucha lên men, chúng đã tạo thành một lớp màng giống như nấm trên bề mặt chất lỏng – đây là lý do Kombucha còn được gọi là “trà nấm”, tạo ra axit lactic [cũng được tìm thấy trong giấm] và một số hợp chất axit khác, xuất hiện nồng độ cồn, khí làm cho đồ uống Kombucha có ga.
Ngoài ra, một lượng lớn vi khuẩn cũng phát triển trong hỗn hợp. Tuy hiện nay vẫn chưa có bằng chứng nào về lợi ích của chế phẩm sinh học của Kombucha, nhưng nó có chứa một số loài vi khuẩn như axit lactic – có lợi ích về chức năng sinh học. Probiotic cung cấp các vi khuẩn khỏe mạnh, có lợi cho đường ruột, giúp tiêu hóa tốt, chống viêm và thậm chí giảm cân.
Vì thế, trong chế độ ăn uống hằng ngày, bạn có thể nghĩ đến việc bổ sung đồ uống Kombucha để cải thiện sức khỏe của bạn khi có thể.
Có nhiều lợi ích như trà xanh
Khi Kombucha được lên men trong trà xanh, thì đồ uống của chúng sẽ mang lại nhiều lợi ích như bạn uống trà xanh vậy, như:
- Giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu.
- Chứa nhiều hợp chất hoạt tính sinh học, như polyphenol – có chức năng như chất chống oxy hóa mạnh mẽ trong cơ thể.
Nhiều nghiên cứu cho thấy việc uống trà xanh thường xuyên có thể làm tăng số lượng calo bạn đốt cháy, giảm mỡ bụng, cải thiện mức cholesterol, giúp kiểm soát lượng đường trong máu, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt, vú và ruột kết.
Giàu chất chống oxy hoá
Kombucha giàu chất chống oxy hóa – vốn là những chất chống lại các gốc tự do, hay các phân tử phản ứng phá hoại, gây hỏng các tế bào trong cơ thể.
Nhiều nhà khoa học tin rằng chất chống oxy hóa từ thực phẩm và đồ uống, sẽ tốt cho sức khỏe hơn là khi bổ sung chất chống oxy hóa bằng hình thức khác. Vì thế, đồ uống làm từ Kombucha, đặc biệt là khi được nuôi trong trà xanh, sẽ lại càng có tác dụng chống oxy hóa nhiều hơn cho cơ thể bạn.
Một số nghiên cứu thử nghiệm khi cho chuột uống Kombucha thường xuyên, kết quả làm giảm độc tính ở gan do hóa chất độc hại gây ra, thậm chí trong một số trường hợp đạt hiệu quả ít nhất đến 70%.
Ức chế sự phát triển vi khuẩn có hại
Kombucha rất giàu polyphenol [vốn có nhiều trong trà] và axit axetic [có nhiều trong giấm] – cả hai chất này đều được chứng minh rằng đều có khả năng làm ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm men có hại.
Kombucha khi được nuôi trong trà đen hoặc trà xanh, dường như sẽ mang đặc tính kháng khuẩn mạnh, nhất là khả năng chống lại vi khuẩn gây nhiễm trùng và nấm men Candida.
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
Kombucha đã được chứng minh là có thể cải thiện mức độ cholesterol xấu LDL và cung cấp cholesterol tốt HDL trên cơ thể chuột [có nhiều điểm tương đồng trên cơ thể người]. Vì thế, Kombucha có thể cải thiện đáng kể về dấu hiệu của bệnh tim, chỉ trong 30 ngày.
Trên thực tế, những người uống trà xanh có tỉ lệ mắc bệnh tim thấp hơn khoảng 31% cùng với một lợi ích khác về mặt sức khỏe. Do đó, khi Kombucha được nuôi trong trà xanh, nó cũng có tác dụng giống như vậy!
Làm chậm quá trình tiêu hoá carbs cho bệnh tiểu đường loại 2
Việc sử dụng Kombucha đã từng được chứng minh là có thể cải thiện một số dấu hiệu của bệnh tiểu đường loại 2 trên cơ thể chuột, gồm cả lượng đường trong máu.
Như chúng ta đã biết, bệnh tiểu đường loại 2 ảnh hưởng đến hơn 300 triệu người trên toàn thế giới. Căn bệnh này liên quan đến lượng đường trong máu cao và kháng insulin. Vì thế, đã có một nghiên cứu trên chuột mắc bệnh tiểu đường cho thấy rằng: Kombucha có khả năng làm chậm quá trình tiêu hóa carbs, đồng thời làm giảm lượng đường trong máu cũng như cải thiện chức năng gan và thận.
Hơn thế nữa, khi Kombucha được nuôi trong trà xanh, nó cũng có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu – giống như trà xanh. Nói một cách khác, những người thường uống trà xanh [hay đồ uống Kombucha được lên men trong trà xanh] sẽ giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thấp hơn 18%.
Ngăn chặn tế bào ung thư phát triển
Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới, nó liên quan đến sự đột biến và tăng trưởng tế bào nằm ngoài tầm kiểm soát.
Trong nhiều cuộc nghiên cứu chứng minh rằng Kombucha có khả năng giúp ngăn chặn sự phát triển và lan rộng của các tế bào ung thư nhờ nồng độ polyphenol [vì Kombucha được nuôi trong trà] và chất chống oxy hóa cao.
3. Mua Kombucha ở đâu?
Bạn có thể tìm mua Kombucha khá dễ dàng trên một số diễn đàn hoặc fanpage nhóm về nấm men. Ngoài ra, bạn có thể mua tại một số địa chỉ mua uy tín khi tìm trên Google, hoặc một số trang thương mại điện tử với giá dao động từ 40 – 100 ngàn đồng/1 con giống Scoby.
4. Cách nuôi Scoby trong trà Kombucha
Để nuôi cong giống Scoby trong trà, bạn có thể tiến hành một số bước được Mẹo vặt Gia đình gợi ý sau:
Chuẩn bị nguyên liệu và dụng cụ
- Trà xanh, hoặc trà đen: 4g [tương đương 2 túi trà lọc].
- Đường trắng: 100g.
- Nước: 1 lít.
- Bình thủy tinh miệng rộng: dung tích 3 – 5 lít.
- Con giống Kombucha Scoby: 1 con.
Các bước nuôi Kombucha Scoby
- Bước 1: Đun sôi nước, thả trà vào ngâm khoảng 5 phút và cho đường vào khuấy đều. Sau đó, để trà đường thật nguội trước khi đổ vào bình thủy tinh.
- Bước 2: Rửa tay sạch, lau khô và đeo găng tay vào, rồi vớt con nấm Kombucha rửa sạch với nước để loại bỏ cặn trà bám trên nó.
- Bước 3: Tiến hành thả nhẹ nấm Kombucha vào bình trà đường, rồi dùng một miếng vải thưa phủ lên miệng bình và cột bằng sợi thun. Điều này sẽ giúp tránh côn trùng xâm nhập cũng như tạo điều kiện cho vi khuẩn của men nấm có không khí để trao đổi chất và dễ lên men hơn.
- Bước 4: Đặt bình nấm ở chỗ mát, tránh ánh nắng chiếu trực tiếp.
- Bước 5: Vài ngày sau, nấm sẽ sinh thêm con và chúng sẽ nổi lên mặt nước. Đồng thời cứ khoảng 3 ngày, thì bạn nên kiểm tra 1 lần về độ chua của trà nấm xem coi có hợp khẩu vị hay không?
- Bước 6: Thử trà có độ chua và độ ngọt phù hợp, hương thơm nhẹ và có chút ga, thì bạn nên dừng quá trình lên men để sử dụng bằng cách chắt lấy nước cho vào chai khác, rồi để vào tủ lạnh dùng dần.
Đồng thời, nấm Kombucha bạn có thể cho vào lọ khác, để tiếp tục nuôi.
Một số lưu ý khi nuôi Kombucha
- Khi vận chuyển Kombucha, bạn có thể sử dụng hộp nhựa và nước mồi [trà đường].
- Khi mua về, nếu Kombucha còn mỏng thì hãy để thêm 1 ngày trước khi tiến hành nuôi. Đồng thời pha trà đường theo độ phát triển của nấm men, như lần đầu thì khoảng 1 lít, lần 2 thì dao động từ 1.5 – 2.5 lít, cứ thế tăng dần.
- Chú ý thời gian lên men tối đa không quá 10 ngày.
- Nước mồi sau khi sinh nấm phải đổ đi, vì có thể bị thiu làm ảnh hưởng đến Kombucha.
- Có thể dùng bất kì loại trà nào để nuôi nấm, như trà xanh, trà đen, trà mạn [trà búp khô Thái Nguyên], trà vàng, các loại trà từ hoa quả khô [atiso, trà hoa cúc…], trà lipton [không vị, nhưng có thể bổ sung tinh chất và hương liệu] như trà bá tước [có bạc hà], trà đào,….
5. Những lưu ý khi sử dụng Kombucha
Dù Kombucha mang lại nhiều lợi ích đáng kể về mặt sức khỏe người dùng, nhưng chúng ta cần phải lưu ý khi sử dụng chúng, như:
- Tránh dùng Kombucha khi chúng lên men quá mức hay bị hỏng, vì dễ làm ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng.
- Tránh dùng cho những ai có hệ miễn dịch yếu, đang bị tổn thương, phụ nữa mang thai, cho con bú.
- Tránh dùng nhiều cho những ai có vấn đề về tiêu hóa, hoặc đang bị bệnh liên quan dạ dày.
- Mỗi ngày nên uống 1 lần [khoảng 240ml], vì đồ uống Kombucha có thể chứa nhiều calo và đường.
- Nên đựng đồ uống Kombucha trong chai thủy tinh.
Như vậy, Mẹo vặt Gia đình đã giúp bạn hiểu rõ hơn về Kombucha là gì? Lợi ích, cách nuôi Kombucha và một lưu ý khi sử dụng loại nấm men này rồi nhé!
*Tham khảo và tổng hợp thông tin từ: healthline.com, wikipedia, pubmec.gov