Vì sao có trái đất

Trái Đất có hình dạng hơi bẹp và phình ra ở xích đạo. Ảnh: NASA/DSCOVR EPIC

Nội dung chính Show

• Những đặc điểm về trái đất trong hệ mặt trời
• Trái đất quay quanh chính mình
• Video liên quan

Nếu có một chiếc thước dây khổng lồ đo từ tâm Trái Đất, điểm cao nhất hành tinh sẽ không phải đỉnh núi Everest mà là núi lửa Chimborazo ở Ecuador, quốc gia nằm ở xích đạo. Chimborazo giành chiến thắng trong trường hợp này vì Trái Đất hơi bẹp ở các cực, giống như cách một người ấn hai bàn tay vào phía trên và phía dưới của quả bóng. Điều này khiến xích đạo phình ra. Do đó, thay vì có dạng hình cầu hoàn hảo, Trái Đất lại là hình cầu dẹt.

"Thực tế, hầu hết hành tinh và mặt trăng không phải hình cầu thật sự. Chúng thường bị méo theo một kiểu nào đó", James Tuttle Keane, nhà khoa học hành tinh tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực thuộc NASA, nói. Ông cho biết, nguyên nhân ở đây là lực ly tâm, hay lực hướng ra ngoài xuất hiện ở một vật thể đang quay.

Hành tinh đang quay sẽ chịu tác dụng của lực ly tâm. Nếu một người tự xoay khi ngồi trên ghế hoặc khi đứng bằng chân, người đó cũng sẽ cảm thấy bị kéo ra khỏi điểm trung tâm và tay hoặc chân vung ra ngoài. "Khi ngồi trên đu quay, sẽ có thêm một chút lực tác động lên bạn trên chiếc đu quay đó, khiến bạn cảm thấy bị kéo sang bên", Keane nói.

Các hành tinh và mặt trăng tự quay nên lực ly tâm khiến chúng phình ra ở xích đạo. Ảnh hưởng này có thể rất nhỏ. Trong hệ Mặt Trời, sao Mộc và sao Thổ là hai ví dụ tương đối dễ thấy. Nếu quan sát ảnh chụp toàn cảnh của các hành tinh khí khổng lồ này, người xem sẽ thấy chúng hơi bẹp và phần giữa phồng ra. Hình dạng bẹp của chúng dễ thấy hơn vì đây là những hành tinh quay nhanh nhất trong hệ Mặt Trời, Keane cho biết. Vật thể quay càng nhanh, lực ly tâm tác dụng lên nó càng lớn.

Hành tinh lùn Haumea có hình dạng gần giống quả trứng. Ảnh: Instituto de Astrofísica de Andalucía/NASA

Một ví dụ về tác động cực lớn của lực ly tâm là hành tinh lùn Haumea. Hành tinh lùn này nằm trong Vành đai Kuiper, một vùng không gian gồm những vật thể băng giá nằm ngoài quỹ đạo sao Hải Vương. Haumea lớn tương đương sao Diêm Vương nhưng quay rất nhanh, hoàn thành một vòng chỉ trong 4 tiếng. Nó quay nhanh đến mức biến thành hình dạng gần như quả trứng.

Thu Thảo (Theo Live Science)

Trong khối kiến thức giáo dục phổ thông vì kiến thức về trái đất còn khá là hạn chế, nhưng đa số mọi người đều có thể nhận thức được Trái đất là hành tinh duy nhất trong hệ mặt trời có tồn tại sự sống.

Do vậy, qua nội dung bài viết dưới đây hãy cùng chúng tôi đi tìm hiểu về Trái đất và tìm lời giải đáp cho câu hỏi Vì sao trái đất là hành tinh duy nhất có sự sống?

Những đặc điểm về trái đất trong hệ mặt trời

Hệ mặt trời chính là một hệ hành tinh có mặt trời nằm ở vị trí trung tâm và có các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của mặt trời, tất cả những thiên thể này đều được hình thành từ sự suy sụp của một đám mây phân tử khổng lồ cách đây khoảng 4,6 tỷ năm.

Hệ mặt trời gồm có 9 hành tinh quay quanh nó, và trái đất được xác định là hành tinh thứ ba tính từ mặt trời, cùng với mặt trăng tạo ra hệ thống hành tinh kép đặc biệt.

Trái đất được xác định là hành tinh lớn nhất trong số các hành tinh bên trong của hệ mặt trời với đường kính ở xích đạo vào khoảng 12756 km. Bề mặt trái đất có một đặc tính mà không một hành tinh nào có đó chính là hai trạng thái của vật chất cùng tồn tại bên nhau cả ở thể rắn và thể lỏng.

Theo ước tính thì vào khoảng tháng giêng, đây là khoảng thời gian trong năm mà trái đất gần mặt trời hơn so với tháng 7 là 5 triệu km. Trên thực tế thì chúng ta không thể nào cảm nhận được sự khác biệt này trong một vòng quay của trái đất hay trong một năm do sự khác biệt này không quá ảnh hưởng đến các mùa trên trái đất, chỉ có điều vào mùa đông chúng ta sẽ ở gần với mặt trời hơn so với mùa hè một chút.

Trái đất quay quanh chính mình

Theo nghiên cứu thì Trái đất chuyển động quanh mặt trời, đồng thời nó cũng tự chuyển động quanh trục của nó. Trong thời gian quay một vòng quanh mặt trời, trái đất quay 365 và 1/4 vòng quanh trục. Chuyển động quay quanh mặt trời sẽ tạo ra hiện tượng bốn mùa trong năm, chuyển động quay quanh trục tạo nên hiện tượng ngày và đêm trên trái đất.

Trục quay của trái đất không thẳng góc với mặt phẳng quỹ đạo, vì vậy trên trái đất xuất hiện mùa đông và mùa hè.

Chuyển động quay của trái đất không quá nhanh để lực ly tâm của nó có thể bắn chúng ta ra ngoài không gian. Lực ly tâm tác dụng lên mọi vật cùng quay theo trái đất, nhưng vô cùng nhỏ. Lực ly tâm lớn nhất ở xích đạo nó kéo mọi vật thể lên phía trên và làm chúng nhẹ đi chút ít. Vì thế, mọi vật thể ở xích đạo cân nhẹ hơn năm phần ngàn so với ở hai cực.

Hậu quả của quá trình chuyển động quay này làm cho trái đất không còn đúng là quả cầu tròn đều nữa mà lực ly tâm làm cho nó phình ra ở xích đạo một chút. Sự sai khác này thực ra không đáng kể, bán kính trái đất ở xích đạo là 6.378.140 km, lớn hơn khoảng cách từ 2 cực đến tâm trái đất là gần 22km.

Sự sống và các đại dương có khả năng tạo ra sự sống chỉ hiện hữu duy nhất trên trái đất. Trên các hành tinh khác gần chúng ta nhất như sao Kim thì quá nóng còn sao Hỏa quá lạnh. Nước trên sao Kim nay đã bốc thành hơi nước, còn nước trên sao Hoả đã đóng thành băng bên dưới bề mặt của nó. Chỉ có hành tinh của chúng ta là phù hợp cho nước ở thể lỏng với nhiệt độ từ 0 đến 100 độ C.

Như đã tìm hiểu thì Trái đất nằm ở ví trí thứ ba, tính từ mặt trời, đây được xác định là vị trí phù hợp nhất, bởi:

– Trái đất xoay quanh mặt trời ở khoảng cách được xem là “hợp lý” nhất nền nhiệt độ trên trái đất không bao giờ quá nóng như Sao Thủy hoặc quá lạnh như Sao Hải Dương.

Vùng sinh sống chứa nước tồn tại ở trạng thái chất lỏng, đây được xác định là yếu tố cơ bản nhất để hình thành lên sự sống. Ngay cả trên sao Kim hay sao Hỏa là hai hành tinh cần kề trái đất nhưng vẫn không đảm bảo được sự sống tồn tại, chưa có ai phát hiện ra sự tồn tại của các đại dương ngoài trừ trái đất. Do đó có thể khẳng định vị trí của Trái đất là vị trí “hợp lý” nhất cho sự sống của loài người.

– Trái đất là hành tinh có vòng quay ổn định nhất trong hệ mặt trời

Vòng quay của Trái đất đưa Mặt trời lên cao chiếu ánh sáng xuống hành tinh vào mỗi buổi sáng và hạ Mặt trời xuống để màn đêm thế chỗ vào ban đêm, do vậy mà trên trái đất có sự phân biệt rõ ngày và đêm.

Nếu vòng quay này ngừng hoạt động, một nửa thế giới sẽ chìm trong biển lửa còn nửa còn lại chìm trong băng giá và kết quả là mọi sinh vật sẽ bị diệt vong. Như chúng ta đã biết Mặt trăng luôn hấp thụ một lượng năng lượng quay nhất định từ Trái đất, khiến Trái đất bị chậm mất khoảng 1,5 mms trong mỗi thế kỷ.
Vì vậy, lượng nhiệt mà Trái đất nhận được luôn được giữ ở mức độ ổn định từ Bắc xuống Nam và Từ Tây Sang Đông.

– Trên trái đất có tài nguyên nước, nguồn khoáng chất quan trọng nhất cho việc hình thành sự sống. Trái đất có lượng nước phong phú và dồi dào, 3/4 trái đất là đại dương và các hồ lớn.

– Trái đất là nơi có trọng lượng ổn định nhất

Cho tới hiện nay giới khoa học vẫn chưa thật sự hiểu rõ phương thức hoạt động của trọng lực. Song một điều rõ ràng nhận thấy là trọng lực giúp chúng ta định hình chính mình. Lực hút tạo ra sức mạnh của con người, góp phần định dạng và hình thành mọi vật thể sống.
Thông qua các số liệu nghiên cứu đã cho thấy các hành tinh khác không có nguồn trọng lực phù hợp để tồn tại sự sống.
– Trất Đất là hành tinh duy nhất trong hệ mặt trời có khí hậu đa dạng nhất được phân bố xác định theo từng vành đai khí hậu rõ ràng. Nam Cực – nơi nhiệt độ hạ xuống tới -89, 2 độ C và cả những khu vực nóng nhất hành tinh như vùng El Azizia là nơi nhiệt độ từng lên tới 57, 8 độ C.

Tuy nhiên, mức độ đa dạng sinh vật lại thuộc về khu vực nhiệt đới, nơi nhiệt độ được điều tiết phù hợp với các cá thể sống.

Với nội dung bài viết phía trên, chúng tôi đã giải thích cho Quý khách về Vì sao trái đất là hành tinh duy nhất có sự sống? Nếu còn gì thắc mắc về vấn đề này thì Qúy khách hãy liên hệ đến chúng tôi để được hỗ trợ trực tiếp.