Soạn sinh học 9 bài 58: Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên
Soạn sinh học 9 bài 55: Hạn chế ô nhiễm môi trường [tiếp theo]
Soạn sinh học 9 bài 54: Ô nhiễm môi trường
Soạn sinh học 9 bài 53: Tác động của con người đối với môi trường
Soạn sinh học 9 bài 50: Hệ sinh thái
Soạn sinh học 9 bài 49: Quần xã sinh vật
Soạn sinh học 9 bài 48: Quần thể người
Soạn sinh học 9 bài 47: Quần thể sinh vật
Soạn sinh học 9 bài 44: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật
Soạn sinh học 9 bài 41: Môi trường và các nhân tố sinh thái
Soạn sinh học 9 bài 40: Ôn tập phần Di truyền và biến dị
Soạn sinh học 9 bài 35: Ưu thế lai
Soạn sinh học 9 bài 34: Thoái hóa do tự thụ phấn và do giao phối gần
Soạn sinh học 9 bài 32: Công nghệ gen
Soạn sinh học 9 bài 31: Công nghệ tế bào
Soạn sinh học 9 bài 30: Di truyền học với con người
Soạn sinh học 9 bài 29: Bệnh và tật di truyền ở người
Soạn sinh học 9 bài 28: Phương pháp nghiên cứu di truyền người
Soạn sinh học 9 bài 25: Thường biến
Soạn sinh học 9 bài 24: Đột biến số lượng NST [tiếp theo]
Soạn sinh học 9 bài 23: Đột biến số lượng NST
Soạn sinh học 9 bài 22: Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể
Soạn sinh học 9 bài 21: Đột biến gen
Soạn sinh học 9 bài 19: Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
Soạn sinh học 9 bài 18: Protein
Soạn sinh học 9 bài 17: Mối quan hệ giữa gen và ARN
Soạn sinh học 9 bài 16: ADN và bản chất của gen
Di truyền là sự truyền những tính trạng từ cha mẹ, tổ tiên cho con cái của họ. Biến thái là hiện tượng con cái sinh ra khác cha mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết.
Chính xác thì di truyền là gì? Di truyền học là gì? Nội dung và ý nghĩa của di truyền học là gì? Tên phương pháp nghiên cứu của Mendel là gì? Chúng ta sẽ có đáp án qua nội dung sgk Sinh học lớp 9 bài 1: Mendel và sự di truyền.
I. Di truyền học
• Kế thừa là gì? Di truyền là sự truyền những tính trạng từ cha mẹ, tổ tiên cho con cái của họ.
• Biến dị là gì? Đột biến là hiện tượng trẻ em sinh ra cùng cha khác mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết.
* Ví dụ: Một gia đình có bố tóc xoăn, mắt nâu, mẹ tóc thẳng, mắt đen. Sinh 3 người con: con trai thứ nhất tóc xoăn, mắt đen, con trai thứ hai tóc thẳng, mắt đen, con trai thứ ba tóc xoăn, mắt nâu → Cả 3 người con đều thừa hưởng những đặc điểm có ở bố.
• Mối quan hệ giữa di truyền và biến dị:
Di truyền và biến dị là hai hiện tượng song song gắn liền với quá trình sinh sản.
• Đối tượng Di truyền:
– Nghiên cứu bản chất và tính thường xuyên của hiện tượng di truyền và biến dị.
• Nội dung của Di truyền học:
– Cơ sở vật chất và cơ chế của hiện tượng di truyền.
– Các quy luật di truyền.
– Nguyên nhân và quy luật biến thiên.
• Ý nghĩa của di truyền học:
– Là cơ sở lý luận của khoa học và chọn tạo giống, có vai trò to lớn trong y học, quan trọng trong công nghệ sinh học hiện đại.
II. Menden – Người đặt nền móng cho di truyền học
• Phương pháp nghiên cứu của Mendel là:
– Phương pháp phân tích các thế hệ lai
• Chủ đề:
– Đậu Hà Lan vì chúng có những đặc tính ưu việt: tự thụ phấn nghiêm ngặt, hoa lưỡng tính, thời vụ sinh trưởng, phát triển ngắn, nhiều tính trạng tương phản và trội, số con lai nhiều.
• Nội dung:
+ lai giữa các cặp bố mẹ khác nhau về một hoặc nhiều cặp tính trạng thuần chủng tương phản [xanh – vàng; trơn – nhăn, …]
+ Theo dõi sự di truyền của từng cặp tính trạng đối với đời con của từng cặp bố mẹ.
+ Sử dụng toán học thống kê để phân tích dữ liệu thu được. → Tạo ra các quy luật thừa kế.
Các cặp đặc điểm đối lập khác nhau:
– Từ kết quả nghiên cứu hạt đậu, ông đã suy ra các quy luật di truyền vào năm 1865 và từ đó đặt nền móng cho di truyền học.
III. Một số thuật ngữ và ký hiệu di truyền học cơ bản
1. Một số thuật ngữ về di truyền học
• Tính năng: là các đặc điểm hình thái, cấu tạo và sinh lý của sinh vật. Ví dụ: cây đậu có các đặc điểm: thân cao, quả xanh, hạt vàng, chịu hạn tốt.
• Cặp đặc điểm tương phản: là hai biểu hiện đối lập của cùng một đặc tính. Ví dụ, hạt trơn và nhăn, cao và ngắn.
• Yếu tố di truyền quyết định các đặc tính của sinh vật. Ví dụ, yếu tố di truyền quyết định màu hoa và màu đậu.
• Giống thuần chủng [còn gọi là dòng thuần chủng]: là giống có đặc điểm di truyền đồng nhất, thế hệ sau giống thế hệ trước. Trên thực tế, khi nói thuần chủng ở đây, chúng ta chỉ đề cập đến sự thuần chủng của một hoặc ít đặc điểm đã được nghiên cứu.
2. Một số biểu tượng về di truyền học
• P [cha mẹ]: bắt đầu cặp cha mẹ.
• x là phép lai.
• G [gamete]: giao tử; ♂ là giao tử đực [hay cơ thể đực]; ♀ là giao tử cái [hay sinh vật cái].
• F [filia]: thế hệ con cái. fNgày thứ nhất: Thế hệ đầu tiên; f2: là thế hệ thứ 2 sinh ra từ FNgày thứ nhất bằng cách tự thụ phấn hoặc giao phối.
hy vọng qua bài viết Mendel và Di truyền học Nội dung sgk Sinh học lớp 9 Bài 1 trên hayhochoi.vn giúp các em học sinh dễ dàng trả lời các câu hỏi như:
Di truyền học là gì? Di truyền học là gì? Nội dung và ý nghĩa của di truyền học là gì? Tên phương pháp nghiên cứu của Mendel là gì? Mọi góp ý và thắc mắc các bạn vui lòng để lại bình luận bên dưới bài viết để Hay Learn có thể ghi nhận và hỗ trợ các bạn. Chúc các bạn học tốt.
Câu hỏi: Trình bày đối tượng nội dung và ý nghĩa thực tiễn của di truyền học?
Trả lời:
Đối tượng di truyền học: nghiên cứu cơ sở vật chất, cơ chế, tính quy luật của hiện tượng di truyền và biến dị
Nội dung:
- Các quy luật và định luật di truyền: quy luật phân li, định luật phân li độc lập, di truyền liên kết, hoán vị gen...v...v
- Quy luật của các loại biến dị [đột biến NST, đột biến gen...] và nguyên nhân gây ra các đột biến [tác nhân hóa học, vật lí.....v...v]
- Cơ sở vật chất và cơ chế của hiện tượng di truyền
Ý nghĩa thực tiễn: đóng vai trò quan trọng cho khoa học chọn giống, y học đặc biệt là trong công nghệ sinh học hiện đại [ví dụ: ngày nay ta có thể tạo ra giống đậu có hàm lượng vitamin A cao chống bệnh khô mắt, những giống lúa cho năng suất cao đặc biệt ta có thể biết tỉ lệ khuyết tật của thai nhi cũng như khả năng của đứa trẻ trong tương lai]
Cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về di truyền học nhé!
1. Di truyền học là gì?
"Di truyền học"là"một bộ môn sinh học", nghiên cứu vềtính di truyềnvà biến dị ở các sinh vật. Kể từ thời tiền sử, thực tế về việc các sinh vật sống thừa hưởng những đặc tính từ bố mẹ đã được ứng dụng để tăng sản lượng cây trồng và vật nuôi, thông qua quá trình sinh sản chọn lọc hay chọn lọc nhân tạo.
Ví dụ: một gia đình có bố tóc xoăn, mắt nâu, mẹ tóc thẳng, mắt đen. Sinh được 3 người con:
+ Người con cả tóc xoăn, mắt đen.
+ Người con thứ 2 tóc thẳng, mắt đen.
+ Người con thứ 3 tóc xoăn, mắt nâu.
- Cả 3 người con đều được di truyền các tính trạng có sẵn ở bố mẹ.
2. Vai trò củaDi truyền học là gì?
Dùdi truyềnđóng một vai trò to lớn trong sự hình thành và hoạt động của sinh vật, thì sự kết hợp giữa yếu tốdi truyềnvà những gì sinh vật trải qua mới xác định được kết quả sau cùng.
Một ví dụ, trong khi gen có thể quy định nên chiều cao của một người, thì dinh dưỡng và sức khỏe của người đó trong thời niên thiếu cũng có ảnh hưởng không nhỏ.
Khoa học di truyềnđược khởi đầu với công trình ứng dụng và lý thuyết của Mendel từ giữa thế kỷ 19, tuy nhiên trước đó vẫn tồn tại những quan điểm khác nhau vềdi truyền.
Từ thế kỷ V trước Công nguyên, Hippocrates và Aristotle đã lần lượt đưa ra những lý thuyết của riêng mình, mà đã có ảnh hưởng không nhỏ đến các học thuyết khác sau đó.
Nếu Hippocrates cho rằng các vật liệu sinh sản ["humor"] được thu thập từ tất cả các phần của cơ thể và truyền cho thế hệ con, thì Aristotle lại phản bác lại ý kiến này, nêu ra rằng sự sinh sản bắt nguồn từ chất dinh dưỡng, trên con đường đi tới các bộ phận cơ thể thì bị chệch tới phần sinh sản, và bản chất các chất này vốn đã quy định cho cấu tạo các phần cơ thể khác nhau.
Hình 3: Vai trò củaDi truyền học là gì?
Ở thời kỳ Mendel sống, một thuyết phổ biến là quan niệm vềdi truyền hòa hợp[blending]: cho rằng các cá thể thừa kế từ bố mẹ một hỗn hợp pha trộn các tính trạng, ví dụ như lai cây hoa đỏ với hoa trắng sẽ cho ra hoa hồng.Nghiên cứu của Mendel đã bác bỏ điều này, chỉ ra tính trạng là sự kết hợp các gen độc lập với nhau hơn là một hỗn hợp liên tục.
Một thuyết khác cũng nhận sự ủng hộ thời đó là sựdi truyềncác tính trạng tập nhiễm: tin rằng sinh vật thừa kế những tính trạng đã được biến đổi do quá trình luyện tập và nhiễm ở bố mẹ. Học thuyết này, chủ yếu gắn với Jean-Baptiste Lamarck, hiện nay không đượcdi truyền học hiện đạithừa nhận; khi sự tập nhiễm của cá thể thực tế không ảnh hưởng đến các gen mà chúng truyền cho con cái.
Bên cạnh đó, Charles Darwin đề ra thuyết pangen [thuyết mầm, pangenesis], có sự tương đồng với quan niệm của Hippocrates, cho rằng có các gemmule [mầm], tập trung từ các tế bào trong cơ thể về cơ quan sinh dục để thụ tinh, và con cái sinh ra chịu ảnh hưởng từ cảdi truyềnlẫn tính trạng tập nhiễm.
Thí nghiệm của Francis Galton kiểm chứng thuyết pangen của Darwon, cho thấy rằng các gemmule ít nhất không xuất hiện trong máu thỏ. Đến tận cuối thế kỷ 19, ngay cả sau khi tác phẩm của Mendel đã công bố, hiểu biết của giới khoa học về tínhdi truyềnvẫn còn ít ỏi và chưa thực sự đúng đắn.
3. Một số thuật ngữ và kí hiệu di truyền học
- Một số thuật ngữ:
+ Tính trạng
+ cặp tính tràng tương phản
+ Nhân tố di truyền
+ Giống [dòng] thuần chủng
- Một số kí hiệu:
+ P: bố mẹ
+ G: giao tử
+ F: thế hệ con