Có nên dùng điện thoại khi sấm sét

Mùa mưa đã bắt đầu đến và kèm theo đó là những đợt sấm sét khiến cho nhiều người cảm thấy lo ngại về việc sử dụng các thiết bị điện tử vào mùa mưa. Đặc biệt là đối với smartphone, nhiều người lo ngại rằng mình có thể sẽ bị sét đánh trúng khi sử dụng điện thoại vào lúc trời mưa to. 

Trên thế giới và ngay cả Việt Nam cũng đã có trường hợp bị sét đánh trúng khi dùng điện thoại dưới trời mưa. Cách đây ít năm, trang 24h.com đã đăng tải thông tin một em nhỏ ở Huế đã bị sét đánh khi đang chơi game trong nhà lúc trời mưa bão.

Hay một cô gái 22 tuổi đang nghe điện thoại khi tham gia lễ hội âm nhạc Country Thunder tại Wisconsin cũng đã bị sét đánh trúng và tử vong.

– Ảnh:Internet

Vậy, sử dụng điện thoại dưới trời mưa có thể bị sét đánh trúng hay không?

Trên thực tế đã có nhiều nghiên cứu về vấn đề này và các chuyên gia nghiên cứu đưa ra kết quả rằng việc sét đánh trúng khi đang sử dụng điện thoại chỉ là trường hợp ngẫu nhiên và không có nhiều trường hợp xảy ra. 

Cụ thể, trong một bài đăng trên trang Chicago Tribune mình đọc được cách đây khoảng 1 năm, ông John Jensenius, chuyên gia về sấm sét ở Cục dự báo thời tiết quốc gia, thuộc Cơ quan Quản lý Khí quẩn và Đại dương Hoa Kỳ nói rằng, không có mối nguy hiểm nào về sấm sét liên quan đến điện thoại.

Một số chuyên gia khác cũng có nhận xét rằng, sóng điện thoại không thể hút sấm và sóng điện từ phát ra từ điện thoại rất yếu không thể biến nó thành cột hút sóng được.

Nhưng, việc sử dụng điện thoại ngoài chỗ trống như ở ruộng đồng, hoặc bãi đất trông rất nguy hiểm. Mặc dù không có khả năng hút sóng như điện thoại được cấu thành từ rất nhiều kim loại, mà kim loại thì lại có đặc tính hút sấm sét.

Do đó, nếu như anh em ở nơi trống chỉ có chiếc điện thoại là vật có thể hút sấm duy nhất thì có thể anh em rất dễ bị sét đánh trúng khi trời mưa bão.

Dù gì thì anh em vẫn nên cẩn thận trong việc sử dụng điện thoại khi trời mưa, đặc biệt không nên vừa sạc vừa dùng, vì lỡ như sét đánh trúng đường dây điện thì sẽ dẫn đến nguy cơ cháy nổ thiết bị đang sạc.

TS Nguyễn Xuân Anh, Viện Vật lý Địa cầu, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam cho biết, sét có thể gây thương tích bằng những cách thức sau: Sét đánh thẳng vào vị trí nạn nhân từ trên đám mây xuống. Khi nạn nhân đứng cạnh vật bị sét đánh, sét có thể phóng qua khoảng cách không khí giữa người và vật - trường hợp này gọi là sét đánh tạt ngang. 

Sét đánh khi nạn nhân tiếp xúc với vật bị sét đánh hoặc khi người tiếp xúc với mặt đất ở một vài điểm khi có sét lan truyền trên mặt đất. Sét lan truyền qua đường dây cáp tới các vật như điện thoại, tivi, ổ cắm…

Nhiều người cho rằng sử dụng điện thoại di động khi trời có dông sét sẽ khiến điện thoại hút sét, có thể bị sét đánh. TS Nguyễn Xuân Anh cho biết đây là quan điểm sai lầm. Sóng điện từ phát ra từ điện thoại di động rất yếu, nó không đủ để trở thành cột hút sét giống như một số diễn đàn mạng bàn luận lo lắng. Cường độ sóng phải lớn như các trạm phát sóng phát thanh truyền hình, các đường truyền radio, tivi… thì giông sét mới đủ cường độ để bắt vào và trở thành đường truyền sét gây nguy hiểm cho người sử dụng.

Sử dụng điện thoại khi trời có dông sét phải cẩn trọng.

Tuy nhiên "vô can", song nếu vừa sạc pin vừa sử dụng điện thoại di động, nếu sét đánh trúng vào đường dây điện, sét sẽ lập tức lan truyền đến người dùng điện thoại. Trường hợp này, nạn nhân có thể tử vong vì luồng điện do sét đánh vào đường dây điện là rất lớn.

Cũng theo TS Nguyễn Xuân Anh thì đáng lưu ý nhất vẫn là điện thoại cố định. Đây chính là thiết bị tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhất mà rất nhiều người không để ý. Theo nguyên lý, khi một người nào đó bị sét đánh, điện sẽ truyền vào người. Dòng điện càng mạnh thì sẽ càng nguy hiểm. Nếu nạn nhân đang tiếp xúc với các chất dẫn điện như chất lỏng hay kim loại khi bị sét đánh thì dòng điện được dẫn vào người càng nhanh. Vì sét luôn chọn con đường dễ đi nhất tới mặt đất, nên ai đó đang đứng và sử dụng điện thoại dường như đã tạo ra một đường dẫn ít điện trở nhất.

Việc sử dụng điện thoại bàn (có dây từ xa nối đến) cũng nguy hiểm bởi dòng sét có thể xâm nhập qua đường dây. Người ngồi xem tivi hoặc đang dùng điện thoại trong nhà, nếu nhà không lắp cột thu sét vẫn có thể bị sét đánh từ đám mây dông xuống tivi, điện thoại. Vì thế, khi có giông sét, nên tắt các thiết bị phát thanh, truyền hình, điện thoại để đảm bảo an toàn.

Vật liệu tránh sét tốt nhất là nhựa

Theo TS Nguyễn Xuân Anh, khi trời có dông sét, nếu đang ở trong nhà thì cần đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện. Tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước. Không nên dùng điện thoại bàn có dây. Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có dông tránh sét đánh làm hỏng.

Nếu đang đi trên đường, cần phải để ý đến các dấu hiệu của dông như mây đen, khí lạnh, gió. Không trú mưa bằng cách đứng thành nhóm nhiều người gần nhau rất dễ thu hút sét. Tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, xe máy, hàng rào sắt, chạy ra khỏi những nơi chứa nước như bãi biển, ao, hồ, mương.

Vật liệu che chắn dông sét tốt nhất là nhựa. Khi đang đi đường gặp dông sét thì nên dùng áo mưa, mũ bảo hiểm để che chắn quanh người. Trú tại nơi mà vật liệu xung quanh ít dẫn điện, tuyệt đối không đi chân đất hay nằm xuống đất.

TS Nguyễn Xuân Anh cho biết, khi trời sắp xảy ra dông thì biện pháp tránh sét tốt nhất là nên về nhà. Chỗ an toàn để tránh sét là toà nhà, hay công sở có lắp đặt hệ thống chống sét. Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có giông gần xảy ra.

Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây này và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Vô tuyến nối với dây anten để ngoài trời cũng rất cần rút ra khi có dông.

Theo thống kê của Viện Vật lý Địa cầu thì sét đánh thẳng là nguy hiểm nhất, cứ 10 người bị sét đánh thẳng thì 8 người chết. Khi sét đánh xuống cây, thì 1 tia sét có thể giết chết ngay vài người xung quanh. Độ nguy hiểm phụ thuộc vào bản chất của vật bị sét đánh và vị trí tương đối với nạn nhân. Trong một số trường hợp năng lượng tia sét không tiêu tán ngay tại chỗ mà truyền theo mặt đất và khi nạn nhân đứng trên đường truyền đó có thể bị liệt.

• Ban hành tài liệu hướng dẫn sau khi liên tiếp chết người do sét đánh

• Giông lốc, sét đánh ở Lào Cai làm nhiều người bị thương

Ngày 15/9, UBND huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng vừa có báo cáo về sự việc thiếu niên 15 tuổi bị sét đánh tử vong trong lúc vừa chơi game vừa sạc điện thoại.

Cụ thể, khoảng 23h45 ngày 13/9, người dân xã Thế Dục, huyện Nguyên Bình phát hiện cháu H.V.T (SN 2007) hét lên rồi cứng đơ người. Thời điểm này trời đang mưa to và có dông sét.

Khi người nhà hốt hoảng chạy đến thì thấy điện thoại di động của T (lúc đó màn hình vẫn đang bật) rơi ở dưới đất, cạnh bàn uống nước ngay vị trí nạn nhân thường ngồi để chơi game và còn đang cắm sạc. Lúc này gia đình vội vàng kêu cứu nhưng khi mọi người đến nhà thì cháu T đã tử vong.

Khi đi làm rẫy tại khu vực suối của làng Đê-sơ, xã Ia Me, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai, bốn người trú mưa tại chòi nhưng không may 2 người trong số đó bị sét đánh tử vong.

Tại sao không dùng điện thoại khi có sấm sét?

Tại sao sét đánh điện thoại?

Không nên làm gì khi có sấm sét?

Mưa giông nên làm gì?