1.1. Tiểu sử tác giả Abraham Maslow sinh ngày 1-4-1908, mất năm 8-5-1970. Ông là một nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ. Ông là người đáng chú ý nhất với sự đề xuất về Tháp nhu cầu và ông được xem là cha đẻ của chủ nghĩa nhân văn trong Tâm lý học. Maslow sinh ra ở Brookly – New York, là con cả trong một gia đình người Do Thái có 7 anh em, nhập cư từ Nga. Bố mẹ ông không được ăn học đến nơi đến chốn nhưng họ quyết tâm đầu tư cho Maslow được học hành và khuyến khích ông nên học ngành Luật. Đầu tiên ông thực hiện lời hứa của bố mẹ mình bằng cách ghi tên vào trường City College of New York. Tuy nhiên, sau 3 học kỳ ông chuyển sang học tại Cornell, sau đó ông quay trở lại CCNY. Sau đó ông cưới một người bà con là Bertha Maslow, ông chuyển đến Wisconsin và theo học tại University of Wisconsin. Tại đây ông đã nhận được B.A [1930], M.A [2011], PHD [1934] về tâm lý học. Trong khi học tại Wisconsin ông đã học với Harry Maslow, người được biết đến với những thí nghiệm gây tranh cãi về hành vi và tập tính xã hội của khỉ. Một năm sau khi tốt nghiệp, Maslow trở lại NewYork và làm việc với E. L. Thorndike tại Đại học Columbia. Maslow bắt đầu sự nghiệp giảng dạy tại Brooklyn College. Trong suốt thời gian này ông đã gặp gỡ nhiều nhà tâm lý học hàng đầu Châu Âu như Alfred Adler và Erich Fromm. Năm 1951, Maslow trở thànhTtrưởng khoa Tâm lý học tại Brandeis University, nơi mà ông bắt đầu với công tác nghiên cứu học thuyết của mình. Ông đã gặp Kurt Goldstein, người đã giới thiệu ông ta về ý tưởng của sự tự nhận thức về nhu cầu. Ông về hưu tại California. Chết vì đau tim năm 1979, thọ 62, sau nhiều năm sức khoẻ kém.
1.2. Nội dung cơ bản của thuyết nhu cầu
– Maslow nhà khoa học xã hội nổi tiếng đã xây dựng học thuyết về nhu cầu của con người vào những năm 1950. Lý thuyết của ông nhằm giải thích những nhu cầu nhất định của con người cần được đáp ứng như thế nào để một cá nhân hướng đến cuộc sống lành mạnh và có ích cả về thể chất lẫn tinh thần.
Nhu cầu sinh lý: Đây là nhu cầu cơ bản để duy trì cuộc sống của con người như nhu cầu ăn uống, ngủ, nhà ở, sưởi ấm và thoả mãn về tình dục.
Là nhu cầu cơ bản nhất, nguyên thủy nhất, lâu dài nhất, rộng rãi nhất của con người. Nếu thiếu những nhu cầu cơ bản này con người sẽ không tồn tại được. Đặc biệt là với trẻ em vì chúng phụ thuộc rất nhiều vào người lớn để được cung cấp đầy đủ các nhu cầu cơ bản này. Ông quan niệm rằng, khi những nhu cầu này chưa được thoả mãn tới mức độ cần thiết để duy trì cuộc sống thì những nhu cầu khác của con người sẽ không thể tiến thêm nữa.Nhu cầu về an toàn hoặc an ninh:
An ninh và an toàn có nghĩa là một môi trường không nguy hiểm, có lợi cho sự phát triển liên tục và lành mạnh của con người. – Nội dung của nhu cầu an ninh: An toàn sinh mạng là nhu cầu cơ bản nhất, là tiền đề cho các nội dung khác như an toàn lao động, an toàn môi trường, an toàn nghề nghiệp, an toàn kinh tế, an toàn ở và đi lại, an toàn tâm lý, an toàn nhân sự,… Đây là những nhu cầu khá cơ bản và phổ biến của con người. Để sinh tồn con người tất yếu phải xây dựng trên cơ sở nhu cầu về sự an toàn. Nhu cầu an toàn nếu không được đảm bảo thì công việc của mọi người sẽ không tiến hành bình thường được và các nhu cầu khác sẽ không thực hiện được. Do đó chúng ta có thể hiểu vì sao những người phạm pháp và vi phạm các quy tắc bị mọi người căm ghét vì đã xâm phạm vào nhu cầu an toàn của người khác. Vd, nếu nhà tham vấn làm việc với trẻ em lang thang thì phải xác định được rằng đa số trẻ em lang thang đã bị “tắc” ở bậc nhu cầu này bởi những rủi ro mà các em đang phải đối diện ở cuộc sống ngoài đường phố [cướp giật, lạm dụng,…]. Bởi vì các em phải luôn cảnh giác với các rủi ro này nên không thể tập trung vào việc thỏa mãn các nhu cầu ở bậc cao hơn.Những nhu cầu về quan hệ và được thừa nhận [tình yêu và sự chấp nhận].
– Do con người là thành viên của xã hội nên họ cần nằm trong xã hội và được người khác thừa nhận. – Nhu cầu này bắt nguồn từ những tình cảm của con người đối với sự lo sợ bị cô độc, bị coi thường, bị buồn chán, mong muốn được hòa nhập, lòng tin, lòng trung thành giữa con người với nhau. – Nội dung của nhu cầu này phong phú, tế nhị, phức tạp hơn. Bao gồm các vấn đề tâm lý như: Được dư luận xã hội thừa nhận, sự gần gũi, thân cận, tán thưởng, ủng hộ, mong muốn được hòa nhập, lòng thương, tình yêu, tình bạn, tình thân ái là nội dung cao nhất của nhu cầu này. Lòng thương, tình bạn, tình yêu, tình thân ái là nội dung lý lưởng mà nhu cầu về quan hệ và được thừa nhận luôn theo đuổi. Nó thể hiện tầm quan trọng của tình cảm con người trong quá trình phát triển của nhân loại. Hãy thử tưởng tượng một ngày kia anh/chị thức dậy và phát hiện ra rằng anh/chị là người cuối cùng trên quả đất này. Trong nhà, cộng đồng và cả thế giới này không còn ai ngoài anh/chị. Điều gì sẽ xảy ra ? Anh/chị sẽ cảm thấy như thế nào ? Hầu hết mọi người nói rằng nếu không còn ai khác – bạn bè, gia đình, tình hữu nghị – cuộc sống sẽ không còn ý nghĩa và giá trị nữa. Anh/chị không thể phát triển được nếu thiếu mối quan hệ giao tiếp với người khác [giao tiếp được coi như là nhu cầu bẩm sinh của con người]. Qua đó chúng ta thấy được sức mạnh to lớn của nhu cầu được quan hệ và được thừa nhận trong sự phát triển của mỗi cá nhân. Nó cũng cho thấy con người cần được yêu thương và thừa nhận hơn là cần thức ăn, quần áo và chỗ ở cho sự tồn tại của mình.Nhu cầu được tôn trọng
– Nội dung của nhu cầu này gồm hai loại: Lòng tự trọng và được người khác tôn trọng. + Lòng tự trọng bao gồm nguyện vọng muồn giành được lòng tin, có năng lực, có bản lĩnh, có thành tích, độc lập, tự tin, tự do, tự trưởng thành, tự biểu hiện và tự hoàn thiện. + Nhu cầu được người khác tôn trọng gồm khả năng giành được uy tín, được thừa nhận, được tiếp nhận, có địa vị, có danh dự,… Tôn trọng là được người khác coi trọng, ngưỡng mộ. Khi được người khác tôn trọng cá nhân sẽ tìm mọi cách để làm tốt công việc được giao. Do đó nhu cầu được tôn trọng là điều không thể thiếu đối với mỗi con người.Nhu cầu phát huy bản ngã: Maslow xem đây là nhu cầu cao nhất trong cách phân cấp về nhu cầu của ông. Đó là sự mong muốn để đạt tới, làm cho tiềm năng của một cá nhân đạt tới mức độ tối đa và hoàn thành được mục tiêu nào đó.
– Nội dung nhu cầu bao gồm nhu cầu về nhận thức [học hỏi, hiểu biết, nghiên cứu,…] nhu cầu thẩm mỹ [cái đẹp, cái bi, cái hài,…], nhu cầu thực hiện mục đích của mình bằng khả năng của cá nhân.
Nhu cầu phát huy bản ngã: Maslow xem đây là nhu cầu cao nhất trong cách phân cấp về nhu cầu của ông. Đó là sự mong muốn để đạt tới, làm cho tiềm năng của một cá nhân đạt tới mức độ tối đa và hoàn thành được mục tiêu nào đó.
– Nội dung nhu cầu bao gồm nhu cầu về nhận thức [học hỏi, hiểu biết, nghiên cứu,…] nhu cầu thẩm mỹ [cái đẹp, cái bi, cái hài,…], nhu cầu thực hiện mục đích của mình bằng khả năng của cá nhân.
1.3. Vận dụng thuyết “nhu cầu” trong tham vấn – Sự hiểu biết về thứ bậc nhu cầu của Maslow giúp nhà tham vấn xác định được những nhu cầu nào trong hệ thống thứ bậc nhu cầu còn chưa được thỏa mãn tại thời điểm hiện tại, đặc biệt là các nhu cầu tâm lý của thân chủ, nhận ra khi nào thì những nhu cầu cụ thể của thân chủ chưa được thỏa mãn và cần đáp ứng. – Qua lý thuyết nhu cầu của Maslow, nhà tham vấn đã hiểu được con người có nhiều nhu cầu khác nhau bao gồm cả nhu cầu vật chất và nhu cầu tinh thần. Ai cũng cần được yêu thương, được thừa nhận, được tôn trọng, cảm giác an toàn, được phát huy bản ngã,… – Nhà tham vấn sử dụng thuyết nhu cầu để hiểu và giúp đỡ thân chủ thỏa mãn các nhu cầu của họ ở các cấp bậc khác nhau. Điều này có nghĩa là nhà tham vấn làm việc với thân chủ để giúp họ xác định các hành động có thể thực hiện được để thay đổi tình huống và tập trung vào các vấn đề tình cảm có thể đang cản trở thân chủ trong việc thỏa mãn nhu cầu của chính họ.
– Trong một số trường hợp, thân chủ không có khả năng thỏa mãn các nhu cầu cơ bản, việc kết nối họ với các nguồn lực là hoàn toàn hợp lý nhưng đây là công việc của nghề công tác xã hội. Còn nhà tham vấn tăng cường năng lực cho thân chủ bằng cách lắng nghe thân chủ, chú ý đến các nhu cầu tinh thần của thân chủ và giúp thân chủ hiểu được các tiềm năng của mình, sử dụng các tiềm năng đó để vượt lên nấc thang nhu cầu cao hơn.
Một trong những thuyết về Marketing được nhiều doanh nghiệp sử dụng hiện nay, chính là thuyết về tháp nhu cầu Maslow. Nếu doanh nghiệp đang trong hành trình chăm sóc khách hàng một cách chu đáo thì hãy bắt đầu bằng việc tìm hiểu học thuyết này.
Để có những hiểu biết về tháp nhu cầu Maslow cũng như ứng dụng nó vào thực tiễn, hãy đọc bài chia sẻ sau đây!
#1. Khái niệm tháp nhu cầu Maslow
Theo Abraham Maslow, nhu cầu của con người gồm hai nhóm là nhu cầu cơ bản và nhu cầu nâng cao. Vào năm 1943, ông đã viết một bài báo có tầm ảnh hưởng đưa ra năm nhu cầu cơ bản của con người và bản chất thứ bậc của chúng.
Hiện nay tháp nhu cầu của Maslow được trích dẫn và giảng dạy rộng rãi đến mức nhiều người coi mô hình này là tập hợp các nhu cầu không thể chính xác hơn.
Thuyết về tháp nhu cầu của Maslow nằm trong hệ thống các quan điểm về nhân cách của trường phái tâm lý học nhân văn và là thuyết đỉnh cao. Nó như là một khuynh hướng đối lập với tâm lý học hành vi và phân tâm học. Tâm lý học nhân văn khác với hai khuynh hướng trên là ở chỗ nó không tạo nên một bộ mặt lý luận thống nhất về nhân cách.
#2. Mô hình Maslow và một vài ví dụ
Hệ thống phân cấp tháp nhu cầu của Maslow là một lý thuyết động lực trong tâm lý học. Nó bao gồm một mô hình năm bậc về nhu cầu của con người, thường được mô tả như là các cấp bậc trong một kim tự tháp. Các nhu cầu trong thứ bậc càng thấp thì chúng càng cơ bản.
Từ cuối của thang bậc nhu cầu trở lên là:
- Nhu cầu sinh lý / cơ thể.
Hãy tưởng tượng một thế giới không có oxy trong 5 giây; chúng ta sẽ bắt đầu chết. Oxy là một yêu cầu thiết yếu cho sự tồn tại của mọi sinh vật. Ăn uống cũng cần thiết để duy trì năng lượng cơ thể. Thực tế, thức ăn và nước uống là hai yêu cầu cơ bản để chúng ta tồn tại. Không khí, thức ăn và nước thuộc “nhu cầu sinh lý”, những nhu cầu này phải được thỏa mãn trước khi chuyển sang các nhu cầu khác. Chính vì vậy, đây là nhu cầu đầu tiên trong tháp nhu cầu.
Sau khi đi làm, lương và môi trường làm việc an toàn là hai yêu cầu cơ bản của mỗi người lao động. Trong suốt sự nghiệp của mình, nhân viên luôn cố gắng để có được một môi trường làm việc an toàn và đảm bảo. Nó thuộc về “nhu cầu an toàn.”
Nhóm này bao gồm các nhu cầu yêu và được yêu, được chấp nhận và thuộc về một cộng đồng nào đó. Nhu cầu này thể hiện qua quá trình giao tiếp như tìm bạn bè, người yêu,…
Vai trò của nhóm nhu cầu này rất quan trọng. Theo Maslow, lý thuyết về tháp nhu cầu cũng đã nhấn mạnh rằng, mặc dù đây không phải là nhu cầu ở cấp bậc cao nhất. Tuy nhiên nếu nó không được thỏa mãn và đáp ứng, con người có thể mắc phải những bệnh trầm trọng về tinh thần, tâm lý.
Trong môi trường giáo dục, khi một học sinh được đánh giá cao, thì sẽ có xu hướng tăng kết quả học tập của mình so với học sinh kém năng động hơn. Kết quả học tập xuất sắc sẽ làm tăng sự công nhận của sinh viên trong nhà trường và xã hội. Điều này sẽ làm tăng sự tự tin, tôn trọng và quý mến của học sinh.
- Nhu cầu thể hiện bản thân
Mô hình năm giai đoạn này có thể được chia thành nhu cầu thiếu hụt và nhu cầu tăng trưởng. Bốn cấp độ đầu tiên thường được gọi là nhu cầu thiếu, và cấp độ cao nhất được gọi là nhu cầu tăng trưởng.
Nhu cầu cơ bản nhất của con người là sinh tồn về thể chất. Và đây sẽ là điều đầu tiên thúc đẩy các hành vi. Sau khi hoàn thành cấp độ đó, cấp độ tiếp theo sẽ là động lực thúc đẩy. Con người càng có xu hướng từ bỏ các nhu cầu cao hơn để chú ý đến việc đáp ứng đầy đủ các nhu cầu thấp hơn. Các nhu cầu thấp hơn trong mô hình phải được thỏa mãn trước khi các cá nhân có thể đáp ứng các nhu cầu cao hơn.
Ví dụ, khi bị ốm, con người ít quan tâm đến những gì người khác nghĩ về mình: tất cả những gì ta muốn là sức khỏe trở nên tốt hơn.
Có một lưu ý trong thực tế rằng, mô hình này chỉ mang tính tương đối và không cần phải thỏa mãn đầy đủ các nhu cầu sinh lý của mình trước khi tiếp tục tìm kiếm các nhu cầu cao hơn.
Ví dụ, trong cuộc khảo sát toàn cầu của Tay và Diener, họ đã phát hiện ra rằng mọi người có thể sống trong tình trạng nghèo đói nguy hiểm. Thế nhưng vẫn đạt được nhiều thỏa mãn khi được đáp ứng các nhu cầu xã hội như lòng quý trọng.
Sự đa dạng ứng dụng của tháp nhu cầu Maslow được thể hiện ở việc mọi doanh nghiệp, ngành nghề, lĩnh vực hay cả những bộ phận chuyên biệt đều có thể linh hoạt áp dụng. Để hiểu thêm, tham khảo Hướng dẫn ứng dụng tháp nhu cầu Maslow trong kinh doanh du lịch
#3. Ứng dụng tháp nhu cầu trong doanh nghiệp
Hướng dẫn ứng dụng tháp nhu cầu trong quản trị nhân sự
Để có thể tập trung làm việc, điều mà các nhân viên để ý hàng đầu luôn là lương thưởng và phúc lợi. Ngoài mức lương cơ bản, nhà quản lý nên đáp ứng nhu cầu cơ bản của nhân viên như: Thưởng sáng kiến, thưởng tăng doanh số, du lịch hàng năm,…
Sau một thời gian làm việc, xuất hiện nhu cầu an toàn trong mỗi cá nhân. Mọi người đều mong muốn công ty đảm bảo nhu cầu về an toàn và tính mạng cho mình làm ưu tiên hàng đầu. Nhà quản lý nên: xây dựng môi trường làm việc an toàn, sạch sẽ có đầy đủ tiện nghi cần thiết. Quy định tăng ca hợp lý, không để nhân viên làm quá sức.
Phải đáp ứng tiêu chuẩn an toàn lao động như: Đồng phục bảo hộ lao động, hệ thống chữa cháy khẩn cấp, trang thiết bị hỗ trợ khi thực hiện công việc nguy hiểm,… Đây chính là ứng dụng của tháp nhu cầu trong quá trình quản trị nhân sự.
Tìm hiểu thêm: Giới thiệu 7+ phần mềm quản lý nhân sự hàng đầu hiện nay
Nhân viên lúc này bắt đầu gắn bó với mọi người trong công ty, coi công ty như ngôi nhà thứ hai của mình. Đây là lúc nhu cầu tình cảm. Khi đó, ai cũng mong muốn được làm việc trong môi trường thoải mái, nhận được sự quan tâm từ cấp trên và đồng nghiệp, đặc biệt vào những lúc khó khăn cần sự giúp đỡ.
Một số gợi ý để đáp ứng nhu cầu này của nhân viên: Tạo điều kiện để nhân viên mở rộng giao lưu giữa các bộ phận. Lập nên một phòng ban hoặc nhóm nhân viên chuyên phụ trách hoạt động tập thể để thiết kế các chương trình giao lưu, trò chuyện và giải trí cho tập thể nhân viên. Khuyến khích mọi người tham gia các cuộc thi sáng kiến phục vụ sự phát triển doanh nghiệp và tổ chức.
Nghề Nhân sự: Ví dụ về tháp nhu cầu Maslow trong việc thúc đẩy chất lượng làm việc
Hướng dẫn ứng dụng của tháp nhu cầu Maslow trong Marketing
Tháp nhu cầu được các Maketers ứng dụng như thế nào để tìm ra cái nhìn sâu sắc của khách hàng trong marketing?
Trước tiên, phải nắm rõ được đối tượng khách hàng cần hướng đến là ai? Mô tả mục tiêu thật chi tiết để biết được họ đang nằm ở đâu trong 5 cấp độ của tháp, biết được sản phẩm, dịch vụ đang đáp ứng loại nhu cầu nào trong 5 loại nhu cầu.
Nếu bán các hệ thống an ninh gia đình, khách hàng phải nằm ở cấp độ thứ hai của kim tự tháp: Nhu cầu được an toàn. Hay nếu bán xe hạng sang, khách hàng đang nằm trong nhu cầu thứ 4.
Sau khi vẽ được chân dung khách hàng mục tiêu và ráp vào đúng loại nhu cầu, cần thiết kế thông điệp để giải quyết các vấn đề sau:
- Thông điệp có đánh vào việc giải quyết nhu cầu họ đang quan tâm không?
- Thông điệp nên xuất hiện ở những kênh nào?
- Làm thế nào để thuyết phục rằng sản phẩm thỏa mãn nhu cầu của họ?
Có một ví dụ điển hình đó là hãng máy bay VietJet đánh vào phân khúc bình dân, phục vụ nhu cầu đi lại tiện lợi thông thường, thông điệp và định vị đơn giản chỉ là hãng máy bay giá rẻ. Ngược lại, Vietnam Airlines với phân khúc cấp cao sẽ mang thông điệp an toàn của chuyến đi, dịch vụ chất lượng, không ngừng phát triển và hoàn thiện.
Một ví dụ khác: Khi kinh doanh mặt hàng là xe ô tô tầm trung, hướng tới đối tượng mục tiêu là các hộ gia đình. Nếu lựa chọn tốc độ hay sự sang trọng là ưu điểm của sản phẩm là hoàn toàn sai. Bởi nhu cầu của khách hàng mục tiêu đang thuộc cấp nhu cầu sinh lý và an toàn, nên vấn đề họ quan tâm khi mua xe chính là giá cả vừa phải, tiết kiệm xăng, tiện nghi và thoải mái.
Hoặc, cũng với chiếc xe này nhưng lại lựa chọn đối tượng khách hàng mục tiêu là những người thương gia thì liệu có bán được sản phẩm hay không? Khác với đối tượng mục tiêu ở trên, nhu cầu ở nhóm khách hàng này đã bắt đầu chuyển sang cấp nhu cầu cần được kính trọng và muốn thể hiện. Vậy nên, điều họ cần ở một chiếc xe chính là mức độ sang trọng, đẳng cấp và thương hiệu.
Doanh nghiệp tham khảo Phân tích khách hàng “chuẩn” bằng mô hình Maslow trong Marketing và ví dụ về những thành công nhờ áp dụng tháp nhu cầu trong Marketing của thương hiệu lớn
#4. Ý nghĩa của tháp nhu cầu Maslow
Tháp nhu cầu Maslow là một trong những lý thuyết quan trọng trong hoạt động quản trị. Lý thuyết được đưa ra gây sức ảnh hưởng vô cùng lớn vì tính ứng dụng của nó trên mọi lĩnh vực đặc biệt là trong chuyên ngành quản trị nhân sự và quản trị marketing. Bên cạnh áp dụng tháp nhu cầu Maslow trong kinh doanh, nhà quản lý có thể tìm hiểu thêm Ứng dụng nguyên tắc 80/20 trong kinh doanh và quản trị
Các nhu cầu cơ bản của con người ở đây bao gồm việc ăn, ngủ nghỉ, sinh lý đều là những việc không thể nào thiếu. Tiếp theo ở những bậc cao hơn là các nhu cầu về sự an toàn, và nhu cầu thể hiện bản thân.
Tháp nhu cầu và ứng dụng giúp dễ dàng hơn trong nghiên cứu nhu cầu của con người. Do đó mà nó được ứng dụng rộng rãi ở nhiều lĩnh vực và ngành nghề. Hi vọng với những thông tin ở trên đủ để bạn đọc có cái nhìn chi tiết về tháp nhu cầu.
FastWork.vn cung cấp hệ thống phần mềm quản trị bao gồm:
Tự hào là đơn vị đồng hành cùng quá trình chuyển đổi số của hơn 3500 doanh nghiệp ở mọi quy mô và lĩnh vực: Kiến trúc – Xây dựng – Bất động Sản- Agency – Giáo dục – Công nghệ thông tin – Phân phối, Bán lẻ – Chính phủ – Tài chính, Ngân hàng – Bệnh viện – Spa – Y tế – Khách sạn – Vận tải – Dịch vụ bảo trì, Bảo vệ – Sản xuất – Logistic …
Qúy doanh nghiệp quan tâm đến Giải pháp quản trị doanh nghiệp tổng thể, vui lòng liên hệ hotline 0983 08 97 15 để được hỗ trợ nhanh chóng nhất hoặc điển vào Form đăng ký dưới đây!
Đăng ký tư vấnsales&marketingtháp nhu cầu