Công dụng hóa học của việc xen canh năm 2024

Đất thoái hóa thường vì bởi canh tác độc canh, khi canh tác độc canh, một số cây nhất định sẽ hấp thụ nhiều những thành phần dinh dưỡng nhất định, nên đất bị cạn kiệt những thành phần dinh dưỡng nhất định đó. Một nguyên nhân lớn khác làm cho đất đai bị thoái hóa là gieo trồng quá ít cây họ đậu, cây họ đậu vốn có chức năng tái tạo và phục hồi sức khỏe đất. Đất thiếu hụt dinh dưỡng dần trở nên yếu đi… Và đây là điều kiện để các loài sâu bệnh hại phát triển. Ví dụ, số lượng sâu đục thân và nhện đỏ phát triển rất nhanh ở ruộng ngô, cà chua (hoặc bông) khi những loại cây này được trồng độc canh liên tục.

Đất thoái hóa

Đa dạng thực vật mang ý nghĩa gì?

Tính đa dạng là bản chất của hệ sinh thái, vườn cây mất đi tính đa dạng đồng nghĩa với việc vườn cây đó không tạo ra được hệ sinh thái nên mặc nhiên sức đề kháng tổng thể của vườn cây sẽ rất yếu ớt. Điều này dẫn đến việc lạm dụng thuốc trừ sâu. Việc lạm dụng thuốc trừ sâu trên vườn cây tựa như một người có sức đề kháng yếu nên luôn phải dựa dẫm vào thuốc men, nên cách tăng sức đề kháng đó là bổ sung vitamin. Đối với vườn cây, nếu muốn tăng khả năng kháng bệnh thì phải bổ sung nhiều loại cây trồng hay nói cách khác là đa dạng hóa cây trồng.

Phá vỡ sự đa dạng thực vật là phá vỡ kết cấu của hệ sinh thái, điều này dẫn đến sự mất cân bằng và kéo theo hàng loạt triệu chứng bất ổn của những sinh vật sinh sống trong đó.

Khi ta làm đa dạng cây trồng, mỗi cây của cùng một loài được trồng tách biệt nhau để nếu sâu bọ ăn cây này thì khó có thể lan sang cây kia. Khoảng cách biệt giữa những cây này được trồng xen vào những loại cây khác, đây là rào chắn tự nhiên như kiểu bạn muốn sang nhà bạn gái chơi nhưng lại gặp phụ huynh của cô ấy ngăn lại vậy. Hoặc bạn trồng những cây xua đuổi sâu hại thông qua hương vị tiết ra từ lá, hoa hay rễ cây của chúng. Điều này xảy ra ở cả bên trên và bên dưới lớp đất, rễ cây 1 số loài có thể tiết ra chất xua đuổi hoặc chướng ngại vật ngăn chặn sự phát triển của những loài sâu bệnh từ trong đất.

Nếu bạn quan sát mọi thứ thật tinh tế, bạn sẽ nhận ra thế giới sinh học rất thú vị. Việc xen canh các loài cây như 1 sách lược đối đãi với kẻ thù là sâu hại vậy.

Bên cạnh đó, mỗi loại cây trồng sẽ tạo ra một môi trường sống phù hợp cho mỗi loài vi sinh vật khác nhau nên khi đa dạng hóa cây trồng cũng đồng nghĩa là đa dạng hóa các loài vi sinh vật sống trong đất, vi sinh vật trong đất đa dạng thì kéo theo sự tương tác trong đất cũng nhộn nhịp và sôi nổi, sự sống trong đất theo đó mà cải thiện…

Tính đa dạng là bản chất của hệ sinh thái

Phương cách trồng xen canh hỗn hợp

Trồng hỗn hợp là trồng lẫn hòa các loại cây với nhau, số loại cây trồng được trồng trong cùng mảnh đất được tăng lên. Cần cân nhắc lựa chọn các loại cây để chúng có thể cùng nhau phát triển tốt.

Ví dụ như trồng đan xen giữa ngô – đậu tương – kê, giữa các hàng ngô có thể được trồng thêm với bí đỏ và đậu (giữ nguyên khoảng cách bình thường giữa các hàng).

Bên cạnh việc kiểm soát sâu bệnh hại, trồng xen còn có công dụng loại trừ cỏ dại, bảo vệ đất, phục hồi hàm lượng các chất hữu cơ trong đất. Ngoài ra, lỡ như cây trồng chính gặp trục trặc rủi ro về giá cả hay biến động thị trường thì những sản phẩm từ các loại cây còn lại có thể giúp làm giảm thiệt hại kinh tế.

Có 1 phương pháp rất hay, đó là trộn lẫn các loại hạt của nhiều loại cây vào với nhau cùng tỷ lệ thích hợp và rải chúng ra ruộng. Phương pháp này tạo ra hàng rào chắn giữa các cây trồng chính nhằm hạn chế những loài sâu bệnh trên cùng 1 loại cây có thể lây lan sang nhau.

Một số cách kết hợp đã được tìm và áp dụng để làm giảm thất thoát mùa vụ do các loài sâu bệnh hại gây ra đó là:

Đậu đũa trồng kết hợp với sắn hoặc cây lúa miến

Ngô với cây hướng dương, khoai tây với cây mù tạt

Mướp tây với cà chua, gừng và đậu xanh

Cải xoăn với cà chua và thuốc lá

Bí đỏ, mướp tây, đậu đen, dưa hấu và dưa thơm với ngô, cây lúa miến hoặc kê, ngô và đậu đen

Cây bông với đậu đen, ngô hoặc cây lúa miến

Trồng các loại cây họ đậu phủ đất bên dưới (đặc biệt là đậu đen) sẽ làm hạn chế sự phá hoại của tuyến trùng đối với cam quýt. Tương tự như việc trồng cây keo tai tượng sẽ giúp bảo vệ cây ăn quả chống chọi với những loài gây hại có liên quan. Đa dạng không có nghĩa là luôn luôn trồng các loài cây khác nhau mà đôi khi chỉ cần nhiều giống của cùng một loại cây cũng cho thấy giảm thiệt hại mùa vụ do sâu bệnh hại gây ra.

Bên cạnh đó, những cây như cây cứt lợn, cúc vạn thọ tây, cúc vạn thọ, cây cúc tây, cúc đại đóa, tỏi, cà chua, hành tây và nhiều loại cây thảo mộc khác cũng có khả năng bảo vệ nhiều loại cây trồng khác.

Cây cứt lợn

Xen canh liền kề nhau

Trồng xen kẽ cũng gần giống với trồng hỗn hợp, chỉ khác ở chỗ những loại cây được trồng thành các hàng cây xen kẽ nhau, có lúc xen kẽ thành hai hàng một. Kiểu trồng xen này cho thấy thiệt hại mùa vụ do sâu hại gây ra giảm nhiều so với độc canh. Ví dụ, trồng xen canh ngô với đậu đen cho thấy giảm tỷ lệ sâu đục quả. Tương tự như vậy, côn trùng gây hại cho cây bông cũng giảm đi do trồng xen bông với đậu đũa, ngô hoặc cây lúa miến và một số loại đậu cũng cho thấy giảm nấm phấn trắng trên sắn và đồng thời sắn lại bảo vệ đậu khỏi bị đốm. Mối quan hệ cộng sinh này cũng giống như việc con người nuôi chó để bầu bạn hoặc giữ nhà, bù lại thì chú chó được nuôi dưỡng và chăm sóc… và cứ thế các loài khác nhau có thể sống chan hòa, bổ trợ lẫn nhau.

Trồng xen luống

Các tính năng của trồng luân canh, trồng xen canh hỗn hợp và xen hàng được kết hợp trong một hệ thống canh tác mới, gọi là trồng thành luống không làm đất.

Hình thức canh tác này không cày đất lên. Chỉ cào nhẹ với độ sâu khoảng 50 mm để trồng cây thành các hàng (ví dụ ngô). Các loại cây khác (ví dụ bí đỏ, đậu đũa v.v) được trồng thêm vào hố được cuốc giữa các hàng cây. Đa dạng thực vật tăng lên bởi cùng một lúc trên toàn ruộng có nhiều loài cây được trồng thành các luống kế tiếp nhau đôi một chạy dọc theo các bờ đồng mức.

Loại hình xen canh này được thực hiện ngay năm đầu tiên. Vào năm thứ hai, cây ở những luống dưới cùng sẽ được chuyển lên trên cùng của ruộng thế cho loại cây vừa được trồng ở đó và cứ thế tất cả các luống cây khác đều được chuyển xuống để thay chỗ các loại cây vừa được trồng ở vụ trước.

Nhờ vào cách thức này, mà cùng một lúc luân canh cây trồng không chỉ được thực hiện trên toàn ruộng mà mỗi luống trồng đều được trồng các loại cây khác nhau từ vụ này sang vụ khác.

Tại những luống ngô có thể trồng thêm dưới tán cây nhiều loại cây khác phù hợp như bí đỏ, đậu đũa, dưa hấu, bí xanh hay đỗ, nhằm tăng sự đa dạng thực vật và dung hòa tất cả đặc tính do cách trồng hỗn hợp mang lại. Tiềm năng thực hiện kiểu trồng này là vô tận.

Trồng xen canh tổng hợp

Trồng đa dạng các loại cây không những cung cấp thức ăn mà còn bảo vệ cây trồng khỏi bị sâu bọ phá hoại, ngoài ra điều này còn giúp cải tạo đất tốt. Có thể trồng nhiều loại cây có chiều cao khác nhau, cần bố trí làm sao để những cây chính tạo ra môi trường cần thiết (bóng râm) cho nhiều cây khác như khoai lang hay cây quả mọng,… trong khi đó những cây cần ánh sáng mặt trời thì trồng ở những chỗ trống.