Du học sinh VN tại Phần Lan. Đây cũng là một quốc gia có nhiều ưu đãi về học phí cho du học sinh - Ảnh: CTV
Tuy nhiên, có một số lưu ý dành cho các bạn sinh viên từ những người trong cuộc.
Vì được ưu đãi học phí, một số du học sinh VN khi đến Pháp chọn bừa một ngành một trường nào đó. Đến lúc không thích hoặc không tìm được việc làm sau khi ra trường lại chuyển sang học thêm một ngành khác rất mất thời gian, công sức
TRẦN MINH ĐỨC
Miễn học phí mọi cấp học
Tốt nghiệp Trường ĐH Bách khoa [ĐH Quốc gia TP.HCM] và có thời gian làm việc tại VN, Trần Văn Ngọc Tân [29 tuổi] hiện đang là sinh viên năm 3 ngành CNTT ĐH Olso, Na Uy.
"Lúc vào học tôi cứ tưởng mình lớn tuổi nhất lớp nhưng thật ra số người trên 25 tuổi học ĐH ở Na Uy chiếm đến 50%. Phân nửa trong số đó là người trên 30. Những sinh viên này đã có ít nhất một tấm bằng ĐH muốn học thêm hoặc chuyển ngành" - Tân kể.
Thu hút nhiều người theo học ĐH như vậy là nhờ Chính phủ Na Uy miễn học phí cho tất cả các trường công ở mọi cấp học. Đáng chú ý, sinh viên nếu có người thân sinh sống hoặc làm việc tại Na Uy còn được cho vay 10.000 NOK/tháng, tương đương khoảng 1.050 euro.
"Khoản tiền này cộng với thu nhập từ công việc bán thời gian nhẹ nhàng có thể giúp sinh viên tạm đủ tài chính suốt thời gian học ĐH và thạc sĩ. Sinh viên cũng được ưu đãi thuê nhà chỉ bằng 1/2 giá thị trường, được hỗ trợ phí đi lại phương tiện công cộng bằng một nửa phí thông thường" - Tân nói thêm.
Trong khi đó, Nguyễn Ngọc Minh [26 tuổi] vừa hoàn thành chương trình luật của ĐH Toulouse [Pháp] chia sẻ khi đang học năm 2 ở Trường ĐH Luật TP.HCM, Minh nhen nhóm ý định du học Pháp và bắt đầu theo học tiếng Pháp từ con số 0.
Một số quốc gia khác tại châu Âu như Pháp, Đức cũng có chính sách hỗ trợ học phí tối đa cho sinh viên theo học bằng tiếng bản địa và một số ít chương trình dạy bằng tiếng Anh.
Chuyển sang tiếng Pháp, Ngọc Minh nhanh chóng lấy được bằng B1 chỉ trong 14 tháng và 12 tháng sau đó Ngọc Minh có luôn chứng chỉ B2. Minh chia sẻ: "Tôi chọn Pháp thay vì Đức là do văn hóa Pháp có nét tương đồng với văn hóa VN, lại có rất đông người Việt sinh sống, khoảng 400.000 người".
Cần lưu ý rào cản ngôn ngữ
Ngôn ngữ cũng là một rào cản không hề nhỏ trong các chương trình học miễn học phí. Các chương trình này rất ít dạy bằng tiếng Anh mà bằng tiếng bản địa như Pháp, Đức hay Na Uy. Điều này đồng nghĩa với việc du học sinh phải bắt đầu theo học một ngôn ngữ mới.
Theo Ngọc Tân, du học bậc ĐH ở Na Uy bằng tiếng Na Uy rất khó khăn với người VN sống tại VN vì chuẩn ngôn ngữ ĐH ở đây rất cao. Trong khi đó, rất hiếm nơi dạy và tổ chức khảo thí tiếng Na Uy ở VN.
"Ngoài ra, chương trình phổ thông Na Uy dài đến 13 năm. Do vậy học sinh VN sau khi tốt nghiệp THPT vẫn chưa đủ điều kiện theo học ĐH ở Na Uy mà phải học thêm ít nhất một năm ĐH tại VN mới đủ chuẩn tối thiểu..." - Tân chia sẻ thêm.
Ngọc Minh kể đóng học phí thấp nhưng vẫn cần một khoản tiền kha khá để bước đầu ổn định cuộc sống tại Pháp bao gồm chi phí ứng tuyển, tiền vé máy bay, tiền bảo hiểm, tiền đặt cọc nhà, tiền nhập học... Tất cả tốn khoảng 2.000 euro, tương đương trên 50 triệu đồng.
Dẫu vậy, chi cố định hằng tháng cho tiền nhà, tiền ăn và các khoản khác sau khi được hỗ trợ từ Chính phủ Pháp là khá rẻ, với Ngọc Minh chỉ khoảng 550 euro. Do đó du học sinh hoàn toàn có thể tự mình chi trả khoản tiền này nhờ vào các công việc làm thêm bán thời gian trong năm, cũng như những giai đoạn làm toàn thời gian như 3 tháng hè hay các dịp nghỉ lễ...
Miễn phí nhưng... lưu ý khả năng tài chính
Du học miễn phí đa phần là chỉ miễn học phí. Nên khi quyết định du học dưới hình thức này cũng cần lưu ý chính vẫn là khả năng tài chính cho các khoản học ngoại khóa, CLB, ăn ở, sách vở tư liệu thực hiện đồ án... rất cao. Từ đó dẫn đến học sinh, sinh viên đi làm thêm nên việc hoàn thành chương trình đôi khi khó như ý muốn.
Du học cũng có khi khó tránh khỏi chuyện kỳ thị, không thích nghi môi trường văn hóa, lại xa nhà nên rất dễ dẫn đến trầm cảm. Thời tiết cũng là đáng lưu ý, không được xem thường. Sức khỏe hơi kém không nên chọn học ở những vùng lạnh hoặc nóng quá để tránh việc học bị dang dở. Cuối cùng là cần chú trọng đến năng lực viết. Trường nước ngoài bài thi chủ yếu viết luận, nên cần đầu tư sớm kỹ năng này cho con đường du học miễn phí được trơn tru.
Bà Lê Thị Thùy Trâm [giám đốc điều hành Công ty INNEDU]
Đừng lấy "miễn phí" để quyết định
Ngoài những nước ưu đãi học phí còn có những trường miễn học phí một phần, toàn phần ở Mỹ để thu hút du học sinh. Tuy nhiên với các trường này, để miễn phí 100% rất hiếm, điểm và những tiêu chuẩn khác đòi hỏi cực cao.
Thường các trường này miễn phí với hai mục đích: trường mới thành lập cần tạo danh tiếng hoặc trường có đơn đặt hàng của các nơi có nhu cầu lao động. Rồi còn có trường miễn phí hoàn toàn năm đầu, những năm sau phải đóng phí với lý do không đủ điều kiện xét.
Còn có những trường miễn 30-50% là những trường ở những bang rất xa xôi, hẻo lánh. Tôi có người cháu du học miễn 50% học phí ở Mỹ, nhưng khi nhập học thì đến nơi là trường rất xa xôi. Đó là chưa kể một nửa học phí còn lại phải nộp là hơn 1 tỉ đồng/năm, hóa ra cao hơn các trường ở những bang khác, như thế thì đã bị "hố" vì hai từ miễn phí.
Du học miễn phí cũng là... "vàng thau lẫn lộn" nên điều đầu tiên cần chú ý trường đó là trường gì, xếp loại theo bang, hay xếp loại theo ngoại ngữ... Điều quan trọng nữa cần lưu ý: đừng lấy tiêu chí miễn phí là sự quyết định cho du học mà là kỹ năng thế kỷ 21 như đa văn hóa, đa sắc tộc, đa tôn giáo, đa tính cách để thích nghi; kỹ năng sống, tự quản lý nhận thức, đồng cảm người bản xứ... để tránh khỏi những hệ lụy du học.
Bà Tô Thụy Diễm Quyên [chuyên gia giáo dục toàn cầu của Micorosoft]
TRỌNG NHÂN - THẢO TÂM
Sau đây là một số cái tên bạn có thể cân nhắc trong các sự lựa chọn của mình:
1. Du học Đức miễn phí
Hầu hết các trường đại học công lập ở Đức không mất học phí, được áp dụng cho cả sinh viên Đức và sinh viên quốc tế ở mọi quốc tịch. Sinh viên khi học tập tại Đức chỉ mất khoảng €150-250 [~ $170-280] để trang trải chi phí sinh hoạt. Chi phí lớn hơn sinh viên sẽ phải chi trả khi học tập tại bang Baden-Württemberg ở tây nam nước Đức. Học phí cho sinh viên không thuộc EU/EEA là €1.500 [~ $1.660]/học kỳ. Có thể là các bang khác của Đức sẽ áp dụng lại các khoản phí trong tương lai khi họ tìm cách đầu tư và cải thiện giáo dục đại học.
Để xin thủ tục thị thực du học Đức, bạn sẽ cần chứng minh bạn có khoảng 10,236€ [~ $11,330]/năm cho chi phí sinh hoạt [với mức chi tiêu trung bình của sinh viên là € 850/tháng.
2. Du học Pháp miễn phí [hoặc với chi phí thấp]
Mặc dù các trường đại học công lập ở Pháp đều mất học phí, nhưng chúng chỉ bằng một phần nhỏ so với mức phí được tính ở hầu hết các quốc gia, khoảng €170 [~ $190]/năm ở cấp độ đại học đối với sinh viên EU/EEA/Thụy Sĩ.
Tuy nhiên, từ năm học 2019/20, sinh viên không thuộc EU/EEA sẽ bắt đầu trả mức phí cao hơn là €2,770 [~ $3,065]/năm cho bằng cử nhân. Tuy nhiên, chính phủ Pháp sẽ tăng gấp ba số lượng học bổng dành cho sinh viên quốc tế, từ 7.000 lên 21.000 suất học bổng. Chi phí sinh hoạt ở Pháp cũng tương đối phải chăng, vào khoảng €9.600 [~ $10.620]/năm, mặc dù bạn sẽ phải trả nhiều hơn nếu chọn sống ở thủ đô Paris.
3. Du học các nước Bắc Âu miễn phí
Được biết đến với chất lượng cuộc sống cao cùng cảnh quan tuyệt đẹp và nền chính trị tự do, các quốc gia Bắc Âu tự hào có một số hệ thống giáo dục đại học mạnh nhất trên thế giới. Các quốc gia Bắc Âu Đan Mạch, Phần Lan, Iceland, Na Uy và Thụy Điển đều mang lại cơ hội học tập miễn phí hoặc với chi phí thấp:
Tại Na Uy, việc học đại học được cung cấp miễn phí cho tất cả sinh viên, không phân biệt cấp học hay quốc tịch. Giống như Đức, bạn sẽ chỉ cần trả phí học kỳ, trong trường hợp này là khoảng 300-600 NOK [~ $ 33-66]. Phần lớn các chương trình đại học chỉ được giảng dạy bằng tiếng Na Uy, và sinh viên quốc tế cần phải chứng minh rằng họ thông thạo tiếng Na Uy để theo học ở cấp độ này. Ở cấp độ thạc sĩ và tiến sĩ, các chương trình tiếng Anh phổ biến hơn nhiều và học phí miễn phí vẫn được áp dụng.
Tại Iceland, bốn trường đại học công lập của nước này không thu học phí, chỉ với lệ phí đăng ký khoảng 75.000 ISK [~ $600]/năm.
Đan Mạch, Thụy Điển và gần đây nhất là Phần Lan chỉ mở rộng đặc quyền giáo dục đại học miễn phí cho sinh viên trong EU/EEA và Thụy Sĩ, có nghĩa là sinh viên từ bên ngoài các khu vực này phải trả học phí cho các chương trình cử nhân và thạc sĩ. Tuy nhiên, các chương trình Tiến sĩ ở những quốc gia này được tài trợ hoàn toàn, mang đến cho các ứng viên Tiến sĩ xuất sắc cơ hội lấy bằng mà không phải trả phí và kiếm được lương. Sinh viên không thuộc EU/EEA vẫn có thể học miễn phí ở Phần Lan nếu họ học bằng tiếng Thụy Điển hoặc Phần Lan.
Tuy nhiên, chi phí sinh hoạt ở Bắc Âu là một trong những mức cao nhất trên lục địa. Điều này phần lớn là do nền kinh tế lành mạnh của khu vực và sức mạnh của đồng tiền Bắc Âu, vì vậy việc chi trả nhiều hơn cho cuộc sống là điều đương nhiên khi bốn thủ đô của Bắc Âu đã được xếp hạng trong số các thành phố sinh viên hàng đầu thế giới [Copenhagen, Helsinki, Oslo và Stockholm.]
4. Những địa điểm Châu Âu khác để học tập miễn phí
– Áo: Sinh viên EU/EEA được hưởng các quyền giống như người Áo về chi phí giáo dục đại học và có thể học miễn phí ở bất kỳ cấp độ nào. Sau thời gian này, sinh viên chỉ cần trả một khoản phí là €363 cho mỗi học kỳ. Sinh viên quốc tế từ bên ngoài EU/EEA sẽ phải trả mức phí cao hơn một chút khoảng €726 [~ $ 803]/học kỳ. Chi phí sinh hoạt tại đây vào khoảng €11,400 [~ $12,600]/năm. Vienna, thành phố thủ đô của Áo được xếp hạng thứ 13 trong QS Những Thành phố Tốt nhất dành cho Sinh viên 2019.
– Bỉ: Có hai cộng đồng ngôn ngữ chính ở Bỉ, mỗi cộng đồng có quan điểm riêng về học phí đại học. Tuy nhiên, sinh viên EU sẽ chỉ phải trả tối đa 906 € một năm. Bạn có thể sống ở Bỉ với ngân sách khoảng €11.400 [~ $12.600] một năm. Brussels, thành phố thủ đô, được xếp hạng thứ 43 trong các Thành phố Sinh viên Tốt nhất của QS năm nay.
– Cộng hòa Séc: Sinh viên nói tiếng Séc có thể đi du học miễn phí tại Cộng hòa Séc tại bất kỳ trường đại học công lập nào. Sinh viên muốn học bằng tiếng Anh sẽ mất một khoảng chi phí từ €4.000-12.000 [~ $ 4,425-13,275]/năm. Chi phí sinh hoạt tại đây phải chăng hơn nhiều nước ở Tây Âu, vào khoảng $9,000/năm. Thành phố thủ đô của Cộng hòa Séc, Praha, được xếp hạng thứ 35 trong các Thành phố Sinh viên Tốt nhất của QS.
– Hy Lạp: Tất cả sinh viên từ EU/EEA đều có thể đi du học miễn phí tại Hy Lạp tại các trường đại học và cao đẳng công lập, ngoại trừ một số chương trình thạc sĩ. Sinh viên quốc tế từ ngoài EU cũng đủ điều kiện để học đại học với chi phí thấp, khoảng €1.500 [~ $1.660]/năm. Hy Lạp là một trong những nước có chi phí sinh hoạt thấp nhất trong Liên minh Châu Âu.
– Ý: Mặc dù các trường đại học tư thục ở Ý thu học phí khá cao, nhưng các trường đại học công lập ở Ý có chi phí ít hơn rõ rệt, với mức phí từ € 900 đến € 4.000 [~ $ 995-4.420]/năm cho các chương trình đại học. Sinh viên EU đủ điều kiện nhận các cơ hội tài trợ giống như sinh viên Ý, bao gồm các khoản vay, trợ cấp, học bổng và miễn phí. Milan được xếp hạng 40 trong các Thành phố Sinh viên Tốt nhất QS gần đây nhất, trong khi thủ đô Rome đứng thứ 70.
– Tây ban nha: Sinh viên EU không phải trả học phí cao ở Tây Ban Nha, và sinh viên quốc tế có thể theo học với chi phí từ €750 đến €2.500 [~ $ 830-2.760] mỗi năm tại các cơ sở công lập. Để sống ở Tây Ban Nha, bạn sẽ phải chi từ €10.800 – € 13.200 [~ $ 11.940 – 14.600]/năm cho chi phí sinh hoạt. Madrid, Barcelona và Valencia đều có mặt trong Các thành phố dành cho sinh viên tốt nhất của QS, trong đó Barcelona được xếp hạng cao nhất ở vị trí thứ 21.
Người dịch: Linh Trang [SSDH]