Hạ thượng viện mỹ như thế nào

Kiểm phiếu ở bang Nevada trong cuộc đua Thượng viện Mỹ. (Ảnh: Reuters)

Chiến thắng của Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Catherine Cortez Masto ở bang chiến địa Nevada đã giúp đảng này giành được 50 ghế cần thiết để chiếm thế đa số tại Thượng viện Mỹ. Với chiến thắng trước ứng cử viên Adam Laxalt của đảng Cộng hòa, bà Catherine Cortez Masto đã tái đắc cử ở bang Nevada, đồng thời giúp đảng Dân chủ tiếp tục duy trì thế đa số tại Thượng viện.

Kết quả trên được công bố vào tối 12/11 (theo giờ Mỹ) sau nhiều ngày giằng co chủ yếu do chờ việc kiểm phiếu ở hạt Clark đông dân nhất của bang Nevada.

Với chiến thắng liên tiếp tại hai bang Arizona và Nevada, đảng Dân chủ hiện đã có 50 ghế so với 49 ghế của đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, Phó Tổng thống Kamala Harris là Chủ tịch Thượng viện và thuộc đảng Dân chủ nên có quyền phá vỡ thế bế tắc giữa hai đảng.

Kết quả này phần nào "phủ bóng đen" lên kỳ vọng của đảng Cộng hòa tạo nên một "làn sóng đỏ" tuyệt đối trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ.

Như vậy, hiện chỉ còn duy nhất bang Georgia chưa có kết quả bầu cử do sẽ phải tổ chức vòng hai vào ngày 6/12 và nếu đảng Dân chủ tiếp tục chiến thắng tại đây, thế đa số của đảng Dân chủ sẽ càng được củng cố với tỷ lệ 51 so với 49 ghế của đảng Cộng hòa tại Thượng viện.

Bà Catherine Cortez Masto và ông Adam Laxalt. (Ảnh: Reuters)

Trong khi đó, tại Hạ viện Mỹ, đảng Cộng hòa đang tiến gần tới chiến thắng khi đã có 210 ghế so với 200 ghế của đảng Dân chủ. Đảng nào có được 218 ghế sẽ giành được quyền kiểm soát Hạ viện. Đảng Cộng hòa được dự báo sẽ chiến thắng tại Hạ viện nhưng khoảng cách sẽ rất sít sao so với đảng Dân chủ.

Trong cuộc bầu cử có ý nghĩa quan trọng với chính trường Mỹ này, 1/3 số ghế tại Thượng viện và toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện, cùng nhiều vị trí trong chính quyền địa phương được bầu lại.

Việc đảng Dân chủ kiểm soát Thượng viện sẽ giúp các ứng viên thẩm phán liên bang của Tổng thống Joe Biden gặp nhiều thuận lợi dưới sự bảo trợ của lãnh đạo phe đa số Thượng viện Chuck Schumer. Nếu không, ông Schumer sẽ phải mất nhiều thời gian hơn để thông qua các đề cử tư pháp của Tổng thống Biden.

Trong khi đó, nếu đảng Cộng hòa không giành được quyền kiểm soát Thượng viện hoặc Hạ viện, uy tín của cựu Tổng thống Donald Trump sẽ sụt giảm thêm trong bối cảnh các cố vấn tuyên bố, ông có thể thông báo ra tranh cử Tổng thống Mỹ vào năm 2024.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!

Tòa nhà Quốc hội Mỹ nơi Thượng viện và Hạ viện Mỹ họp - Ảnh: WIKIMEDIA COMMONS

Ngày 17-11, bà Nancy Pelosi thông báo sẽ từ chức lãnh đạo Đảng Dân chủ tại Hạ viện Mỹ, kết thúc nhiệm kỳ làm nên lịch sử của mình với tư cách là người phụ nữ đầu tiên giữ vai trò chủ tịch Hạ viện Mỹ và phục vụ ở Hạ viện trong 35 năm qua, Đài CNN đưa tin.

Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện hiện chiếm thiểu số nhưng sẽ là phe đa số tại Hạ viện khóa mới từ năm sau và ông Kevin McCarthy được ủng hộ để trở thành tân chủ tịch Hạ viện.

Về quy trình lựa chọn chủ tịch Hạ viện, theo trang web của Quốc hội Mỹ, sau kết thúc một nhiệm kỳ, đảng chiếm đa số và đảng chiếm thiểu số tại Hạ viện sẽ tổ chức họp kín và họp riêng để chuẩn bị cho kỳ đại hội khóa mới sẽ diễn ra vào đầu năm sau.

Một trong những hành động quan trọng nhất với mỗi đảng là chọn ra người lãnh đạo của đảng, người cũng sẽ là ứng cử viên cho vị trí chủ tịch Hạ viện khóa mới.

Khi Hạ viện triệu tập vào ngày đầu tiên của Quốc hội mới, cơ quan này phải làm thủ tục xác định số lượng thành viên được bầu có mặt đủ số đại biểu cần thiết, số lượng tối thiểu theo quy định của Hiến pháp để tiến hành bỏ phiếu. Mỗi đảng đề cử một ứng cử viên duy nhất và ai được đa số phiếu sẽ trở thành chủ tịch Hạ viện.

Thông thường, kết quả bầu chọn sẽ phân chia rõ ràng theo đảng phái. Ở cuộc bỏ phiếu chọn chủ tịch Hạ viện năm 2023, gần như chắc chắn sẽ không có ai trong Đảng Dân chủ (phe thiểu số) bỏ phiếu cho ứng cử viên của Đảng Cộng hòa.

Ứng viên cần giành được ít nhất 218 phiếu ủng hộ trong số 435 ghế Hạ viện để trở thành chủ tịch Hạ viện. Con số này có thể thấp hơn nếu có nghị sĩ không tham gia bỏ phiếu.

Năm 2021, bà Pelosi trở thành chủ tịch Hạ viện với 216 phiếu trước đối thủ Kevin McCarthy của Đảng Cộng hòa, người nhận được 209 phiếu. Có 3 nghị sĩ không tham gia bỏ phiếu trong cuộc bầu chọn này. Khi đó, Đảng Dân chủ kiểm soát Hạ viện với tỉ lệ ghế 222 - 211 và có 2 ghế trống.

Do thế đa số của Đảng Cộng hòa ở Hạ viện được dự báo sẽ không quá áp đảo sau cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ năm nay, ông McCarthy chỉ được phép có vài phiếu phản đối trong nội bộ đảng nếu muốn trở thành chủ tịch Hạ viện. 

Hiện với hơn 30 hạ nghị sĩ từ chối ủng hộ, con số này có thể gây khó cho ông McCarthy trong cuộc bỏ phiếu vào tháng 1-2023.

Ông McCarthy sẽ phải đàm phán với những đại diện cánh hữu cực đoan nhất trong Đảng Cộng hòa để đảm bảo có nhiều người ủng hộ mình vào ghế chủ tịch Hạ viện nhất có thể.

Tân chủ tịch Hạ viện sẽ được một thành viên phục vụ thâm niên nhất (người tái đắc cử nhiều nhiệm kỳ nhất) của Hạ viện làm lễ tuyên thệ.

Về phía Đảng Dân chủ, ông Hakeem Jeffries ở New York, 52 tuổi, được coi là người thừa kế rõ ràng của bà Pelosi dù bà Pelosi chưa công bố tên người bà muốn thay thế mình.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ là người đứng thứ 2 trong thứ tự thừa kế ghế tổng thống Mỹ sau phó tổng thống.