Có một số nguyên nhân có thể gây chảy máu mũi hàng ngày bao gồm:
Ngoáy mũi hoặc xì mũi
Ngoáy mũi có thể gây ra các vết trầy xước hoặc vết rách ở lớp lót niêm mạc của mũi. Điều này có thể khiến các mạch máu bị vỡ làm chảy máu mũi.
Xì mũi quá mạnh cũng có thể gây chảy máu mũi, các trường hợp vừa mới bị chảy máu mũi, việc xì mũi cho dù là nhẹ cũng có thể gây tiếp tục chảy máu.
Cảm lạnh và dị ứng
Dị ứng, cảm lạnh và nhiễm trùng đường hô hấp trên có thể gây chảy máu mũi thường xuyên. Viêm và nghẹt mũi làm cho các mạch máu trong mũi giãn nở khiến chúng có nguy cơ bị vỡ và chảy máu nhiều hơn.
Khí hậu nóng hoặc khô
Không khí nóng hoặc khô gây ra các vết nứt trong niêm mạc mũi có thể làm tăng tần suất chảy máu cam.
Thay đổi thời tiết theo mùa có thể gây chảy máu mũi thường xuyên do mũi không kịp điều chỉnh thay đổi nhiệt độ và độ ẩm.
Rối loạn đông máu
Những người bị chảy máu cam thường xuyên có thể bị rối loạn đông máu. Các yếu tố di truyền có thể gây ra các rối loạn đông máu.
Hemophilia là bệnh rối loạn đông máu do thiếu một trong ba yếu tố đông máu có thể gây chảy máu thường xuyên bên trong và bên ngoài cơ thể, đặc biệt là sau chấn thương hoặc phẫu thuật.
Bệnh Von Willebrand có một loại rối loạn chảy máu khác khiến máu đông chậm hơn bình thường. Những người mắc bệnh von Willebrand có thể bị chảy máu cam thường xuyên và khó có thể kiểm soát.
Thuốc
Chảy máu cam đôi khi có thể là một tác dụng phụ của thuốc. Một số loại thuốc chống đông máu có thể gây chảy máu mũi thường xuyên. Những loại thuốc này có thể bao gồm các chất làm loãng máu, các thuốc chống viêm....
Bổ sung chế độ ăn uống
Một số chất bổ sung chế độ ăn uống có thể hoạt động tương tự như thuốc làm loãng máu gây chảy máu kéo dài nếu quá liều bao gồm:
- Vitamin E;
- Tỏi;
- Gừng;
- Cỏ thơm;
- Bạch quả;
- Đan sâm;
- Đương quy;
- Nhân sâm.
Các tình trạng sức khỏe khác
Một số tình trạng sức khỏe có thể gây chảy máu mũi thường xuyên hoặc gây tái phát bao gồm:
- Huyết áp cao;
- Dị ứng theo mùa;
- Lạm dụng thuốc;
- Suy thận;
- Bệnh bạch cầu;
- Giảm tiểu cầu.
Dị dạng trong mũi
Một số bất thường trong mũi cũng có thể gây chảy máu mũi thường xuyên. Lệch vách ngăn là một bất thường do bẩm sinh hoặc chấn thương cho mũi.
Khối u
Các khối u trong mũi hoặc xoang có thể gây chảy máu mũi thường xuyên. Khối u có thể là ung thư hoặc không ung thư thường có nhiều khả năng xuất hiện ở người lớn tuổi hoặc người hút thuốc.
Nghẹt mũi mạn tính hoặc có mùi hôi từ mũi có thể là triệu chứng đi kèm của khối u trong mũi hoặc xoang.
Lạm dụng rượu
Sử dụng nhiều rượu có thể ảnh hưởng đến tiểu cầu trong máu và làm chậm quá trình đông máu. Rượu cũng có thể làm giãn nở các mạch máu gần bề mặt, khiến chúng dễ bị vỡ và chảy máu hơn.
Chất kích thích hóa học
Một số hóa chất có thể gây kích ứng niêm mạc mũi bao gồm:
- Khói thuốc lá;
- Axit sunfuric;
- Amoniac;
- Xăng.
Điều trị
Nếu bị chảy máu mũi về phía trước mũi, có thể ngăn chặn bằng các bước sau:
- Ngồi thẳng và cúi về phía trước một chút;
- Thở bằng miệng;
- Sử dụng ngón tay cái và ngón trỏ, bóp chặt vào đầu mũi ngay dưới xương cánh mũi trong 5-10 phút cho máu ngừng chảy hẳn;
- Tránh xì mũi hoặc khịt mũi trong một giờ sau khi ngừng chảy máu.
- Nếu mũi vẫn chảy máu, hãy sử dụng thuốc xịt mũi thông mũi làm co mạch máu.
- Nếu mũi vẫn chảy máu, hãy đến các cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ.
Đối với các trường hợp chảy máu mũi nghiêm trọng cần điều trị y tế có thể dùng các phương pháp như:
- Sử dụng dòng điện hoặc hóa chất, như bạc nitrat, để đóng băng hoặc đốt các mạch máu;
- Sử dụng một loại thuốc;
- Điều trị bằng laser hoặc phẫu thuật để bịt kín các mạch máu và ngăn chảy máu mũi tái phát;
- Điều trị lâu dài cho chảy máu cam hàng ngày hoặc thường xuyên sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản trong đó có thể cần phải giảm hoặc thay đổi một số loại thuốc hoặc chất bổ sung đang sử dụng.
- Nếu các chất kích thích hoặc chất gây dị ứng hóa học gây chảy máu cam, có thể cần phải tránh hoặc giảm tiếp xúc với chúng, uống thuốc kháng histamine hoặc đeo khẩu trang bảo vệ.
- Nếu bị chấn thương, dị dạng hoặc khối u trong mũi có thể phải phẫu thuật.
- Khi có một tình trạng tiềm ẩn gây chảy máu cam có thể cần điều trị nguyên nhân này.
Nếu thường xuyên chảy máu cam mà không có nguyên nhân rõ ràng có thể gặp bác sĩ để chẩn đoán và điều trị chính xác.
Nếu không tìm thấy bất kỳ nguyên nhân rõ ràng nào về lâm sàng, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra các nguyên nhân khác chẳng hạn như rối loạn đông máu….
Khi nào cần chăm sóc khẩn cấp
Nếu một lượng lớn máu chảy xuống sau cổ họng, ngay cả khi nghiêng về phía trước, nên đến khoa cấp cứu gần nhất ngay lập tức.
Tóm lược
Chảy máu cam là một tình trạng phổ biến và thường vô hại, mặc dù trường hợp nghiêm trọng vẫn có thể xảy ra. Nếu chảy máu cam hàng ngày hoặc thường xuyên có thể là tác dụng phụ của thuốc hoặc dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý khác.
Khám bác sĩ có thể phát hiện được nguyên nhân cơ bản của chảy máu cam tái phát, và việc điều trị có thể giúp ngăn ngừa chảy máu cam trong tương lai.
Xem thêm: Ung thư vòm mũi họng là gì?
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
Chảy máu mũi là cấp cứu hay gặp nhất trong chuyên ngành tai mũi họng. Tùy vào triệu chứng và tình trạng bệnh, ta sẽ có những cách xử trí khác nhau. Chảy máu mũi gồm tất cả các trường hợp chảy máu từ lỗ mũi ra ngoài hay chảy xuống họng. Chảy máu mũi là triệu chứng của 1 bệnh hay nhiều bệnh kết hợp, hay gặp nhất là chảy máu mũi do tăng huyết áp.
CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY CHẢY MÁU MŨI
1. Toàn thân
- Bệnh lý tim mạch: Tăng huyết áp, dị dạng mạch máu…
- Bệnh lý về máu: Suy tủy, rối loạn chức năng đông cầm máu, suy tủy…
- Bệnh lý mạn tính: Xơ gan, suy thận
- Do dùng thuốc: Thuốc chống đông máu, dùng Corticoid kéo dài
- Nguyên nhân khác: Suy giảm miễn dịch, ngộ độc, các bệnh lý di truyền
2. Tại chỗ
- Viêm nhiễm: Viêm mũi xoang cấp, viêm mũi xoang dị ứng đợt bội nhiễm…
- Chấn thương: Ngoáy mũi, va đập, tai nạn, sau phẫu thuật mũi xoang…
- Do khối U: U mao mạch, U hốc mũi, Ung thư vòm mũi họng, ung thư sàng hàm…
- Do dị vật: Thường gặp ở trẻ em, để lâu dẫn đến viêm loét hoại tử…
- Giải phẫu bất thường: dị dạng mạch máu, phình mạch…
- Nhiễm độc: Hít phải các hóa chất độc hại như acid, kim loại nặng…
3. Chảy máu mũi vô căn: không do các nguyên nhân kể trên.
* Khi gặp chảy máu mũi thì nguyên tắc đầu tiên là phải dùng mọi biện pháp để cầm máu, sau đó mới đi tìm nguyên nhân, tránh để tình trạng chảy máu kéo dài sẽ ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân. Tại Bệnh viện TƯQĐ 108, chúng tôi có đầy đủ các trang thiết bị cũng như kinh nghiệm xử trí chảy máu từ các biện pháp cơ bản như:
- Nhét meche: gồm nhét meche mũi trước đối với những trường hợp chảy máu nhẹ và vừa
Nhét meche mũi sau với các trường hợp chảy máu nặng
- Đặt bóng kép
- Đốt cầm máu bằng Bipolar đối với các trường hợp chảy máu nhẹ và vừa và tiến hành dưới quan sát qua nội soi khi xác định được nguồn chảy máu.
Đối với các trường hợp chảy máu nặng, kéo dài và phức tạp, chúng tôi có những kỹ thuật chuyên sâu như: đốt động mạch bướm khẩu cái dưới nội soi hay can thiệt nút mạch đối với những trường hợp chảy máu nặng khó cầm. Đây là những kỹ thuật chuyên sâu không phải tuyến bệnh viện nào cũng làm được.
* CÁCH XỬ TRÍ ĐỐI VỚI BỆNH NHÂN KHI CHẢY TẠI NHÀ CHƯA ĐẾN ĐƯỢC VIỆN:
1. Bệnh nhân phải ở tư thế ngồi, tuyệt đối không nằm, đầu hơi cúi ra trước, không được ngửa đầu ra sau để tránh máu chảy xuống họng, không được nuốt máu xuống dạ dày sẽ gây kích thích nôn. Dùng ngón tay ép chặt cánh mũi bên chảy từ 5 đến 10 phút.
2. Nếu sau đó vẫn chảy tiếp tục ép chặt cánh mũi 2 bên và đến ngay cơ sở y tế gần nhất [ Không được nhét bông hay các dụng cụ khác vào mũi vì các thành phần của bông hay dụng cụ khác có thể làm kích thích chảy máu thêm].
3. Quá trình di chuyển phải có người nhà đi theo để có thể xử trí các tình huống bất thường có thể xảy ra trên quá trình di chuyển đến bệnh viện cũng như quá trình điều trị tại bệnh viện.
Thạc sĩ Đào Trọng Tuấn – Khoa Tai – Mũi – Họng, Bệnh viện TWQĐ 108