Các thuốc chống viêm không steroid [NSAID] được sử dụng phổ biến để giảm đau và hạ sốt trong nhiều tình trạng khác nhau như đau đầu, viêm khớp, cảm cúm. Thời gian sử dụng thuốc kéo dài có thể làm tăng nguy cơ gặp biến cố bất lợi như loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, độc tính trên gan, bệnh lý tim mạch.
Các thuốc NSAID được chia thành 2 nhóm bao gồm nhóm sử dụng không cần kê đơn [over-the-counter - OTC] và nhóm sử dụng cần được kê đơn. Các chế phẩm thuộc nhóm OTC có hàm lượng hoạt chất thấp hơn chế phẩm cần kê đơn. Tất cả các thuốc trong 2 nhóm đều được khuyến cáo sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả trong thời gian ngắn nhất để hạn chế tác dụng bất lợi. Khuyến cáo về thời gian điều trị tối đa khác biệt giữa hai nhóm:
Nhóm NSAID sử dụng không cần kê đơn:
- Để hạ sốt: Cơ quan quản lý Dược phẩm Pháp [ANSM] và Tờ thông tin sản phẩm [SPC] của các thuốc lưu hành tại Hoa Kỳ đều khuyến cáo không nên sử dụng quá 3 ngày.
- Để giảm đau: ANSM khuyến cáo không sử dụng thuốc quá 5 ngày, SPC các thuốc tại Hoa Kỳ khuyến cáo không dùng quá 10 ngày.
Nhóm NSAID cần kê đơn trước khi sử dụng: Tờ thông tin sản phẩm của thuốc NSAID có đề cập đến thời gian sử dụng, tuy nhiên, không có khuyến cáo cụ thể về thời gian sử dụng tối đa. Ví dụ, đối với ibuprofen, đáp ứng lâm sàng khi sử dụng viên nén ibuprofen trong trường hợp mạn tính được ghi nhận sau vài ngày đến 1 tuần, thường trong vòng 2 tuần sau khi bắt đầu dùng thuốc. Đối với diclofenac, thời gian sử dụng thuốc ghi nhận trong một nghiên cứu hồi cứu bệnh – chứng tại Châu Âu có thể lên đến hơn 90 ngày. Tuy nhiên, nghiên cứu này cũng chỉ ra thời gian sử dụng diclofenac kéo dài là một trong các yếu tố nguy cơ dẫn đến tổn thương gan liên quan đến thuốc.
Chuyên luận các thuốc NSAID của Hiệp hội Dược sĩ Canada đề cập đến thời gian sử dụng tối đa của một số hoạt chất tùy thuộc vào đối tượng [trẻ em, người lớn], phân loại thuốc [OTC, thuốc kê đơn] chỉ định và liều lượng thuốc. Cụ thể, sử dụng diclofenac tối đa 1 tuần ở bệnh nhân người lớn trong trường hợp đau cơ, khớp cấp tính với liều 2-4 g. Hoặc sử dụng ketorolac 10 mg mỗi 4-6 giờ [nếu cần] tối đa trong 5 ngày sau phẫu thuật [7 ngày trong điều trị đau cơ xương khớp]. Hiệp hội Dược sĩ Canada cũng khuyến cáo bệnh nhân có thể đáp ứng khác nhau với từng thuốc NSAID trong điều trị viêm khớp dạng thấp, tăng dần liều trong 1-2 tuần đầu sử dụng thuốc. Nếu bệnh nhân có đáp ứng không phù hợp hoặc dung nạp kém sau 4 tuần điều trị, cân nhắc sử dụng NSAID khác. Xin tham khảo khuyến cáo liều lượng và thời gian sử dụng tối đa của một số thuốc NSAID trong bảng 1 và bảng 2.
Bảng 1: Khuyến cáo liều dùng và thời gian sử dụng một số thuốc NSAIDs ở người lớn
| STT | Hoạt chất | Chỉ định | Đường dùng | Liều thường dùng | Liều dùng, thời gian dùng tối đa |
| 1 | Celecoxib | Viêm xương khớp hoặc viêm cột sống dính khớp | Uống | 200 mg/ngày chia 1-2 lần | 200 mg/ngày |
| Viêm khớp dạng thấp | Uống | 100–200 mg/ngày chia 2 lần | 400/ngày | ||
| Đau cấp tính | Uống | 400 mg/lần/ngày điều trị đầu tiên, sau đó dùng liều 100-200 mg/ngày [nếu cần] | 400 mg Thời gian sử dụng tối đa: 1 tuần | ||
| Đa polyp gia đình | Uống | 400 mg/ ngày chia 2 lần | |||
| 2 | Diclofenac diethylamin | Đau xương, khớp cấp tính | Dùng ngoài | 2–4 g/ngày chia 2-3 lần | Thời gian sử dụng tối đa: 1 tuần |
| 3 | Diclofenac kali | Đau cấp tính | Uống | 50 mg mỗi 6-8 giờ [nếu cần] | 100 mg/ngày Thời gian sử dụng tối đa: 1 tuần |
| Cơn đau nửa đầu cấp tính | Bột pha dung dịch uống | 50 mg/gói/liều | 1 gói/cơn đau | ||
| Đau bụng kinh nguyên phát | Uống | Liều nạp 100 mg, sau đó dùng liều 50 mg mỗi 6-8 giờ [nếu cần] | 200 mg/ngày đầu; 100/ngày từ ngày thứ 2-đến ngày thứ 7 Thời gian sử dụng tối đa: 1 tuần | ||
| 4 | Diclofenac natri | Viêm khớp dạng thấp và viêm xương khớp | Uống, viên bao tan trong ruột | Điều trị khởi đầu với viên bao tan trong ruột: 75 mg/ngày chia 3 lần | 100 mg/ngày Để hạn chế nguy cơ xảy ra biến cố bất lợi trên tim mạch sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả trong thời gian ngắn nhất có thể |
| Uống, viên giải phóng chậm | Điều trị duy trì: 75 - 100 mg/ngày uống buổi sáng hoặc buổi tối | ||||
| Viên đặt trực tràng | 50-100 mg/ngày | ||||
| Viêm khớp gối | Dùng ngoài | 50 giọt/đầu gối x 3 lần/ngày hoặc 40 giọt/đầu gối x 4 lần/ngày | |||
| 5 | Etodolac | Viêm khớp dạng thấp hoặc viêm xương khớp | Uống | 200–300 mg x 2 lần/ngày, nếu dung nạp dùng 400-600mg/lần/ngày buổi tối | 1000 mg/ngày |
| 6 | Flurbiprofen | Chống viêm | Uống | 200 mg/ngày chia 2–3 lần | 300 mg/ngày trong đợt cấp tính |
| Đau bụng kinh | Uống | 50 mg x 4 lần/ngày | |||
| Đau từ nhẹ đến trung bình | Uống | 50 mg mỗi 4-6 giờ [nếu cần] | |||
| 7 | Ibuprofen | Giảm đau, hạ sốt | Uống | Không kê đơn: 200–400 mg mỗi 4 giờ [nếu cần] | 1200 mg/ngày |
| Truyền tĩnh mạch | 400–800 mg mỗi 6 giờ [nếu cần] | Hạ sốt: 2400 mg/ngàya Giảm đau: 3200 mg/ngàya Cần pha loãng trước khi truyền. | |||
| Viêm xương khớp và viêm khớp dạng thấp | Uống | 1200/ngày | 2400 mg/ngàya | ||
| 8 | Indomethacin | Chống viêm | Uống hoặc đặt trực tràng | Khởi đầu liều 25 mg x 2-3 lần/ngày Tăng thêm từ 25 đến 50 mg mỗi tuần | 200 mg/ngày |
| Viêm khớp do gout cấp tính | Uống hoặc đặt trực tràng | 50 mg x 3 lần/ngày | 200 mg/ngày | ||
| Đau vai cấp tính | Uống hoặc đặt trực tràng | 25–50 mg x 3 lần/ngày | 200 mg/ngày Ngừng thuốc sau khi triệu chứng được kiểm soát vài ngày | ||
| 9 | Ketoprofen | Viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp và viêm cột sống dính khớp | Uống | Khởi đầu 150-200 mg/ngày chia 3-4 lần viên nang hoặc viên bao tan trong ruột Liều duy trì: 100 mg x 2 lần/ngày | Có thể chuyển sang viên giải phóng chậm: 200 mg/ngày Liều tối đa: 300 mg/ngày |
| Đau bụng kinh nguyên phát từ nhẹ đến trung bình | Uống | 25 hoặc 50 mg/lần x 3-4 lần/ngày [nếu cần] | 50 mg/liều, 300 mg/ngày | ||
| 10 | Ketorolac tromethamin | Giảm đau | Uống | 10 mg mỗi 4-6 giờ [nếu cần] | 40 mg/ngày tối đa 5 ngày sau phẫu thuật [7 ngày trong điều trị đau xương khớp] |
| Tiêm bắp | 10–30 mg mỗi 4-6 giờ [nếu cần] Bệnh nhân Chủ Đề |