Cảng vũ trụ hoặc sân bay vũ trụ là địa điểm để phóng [hoặc nhận] tàu vũ trụ vào quỹ đạo quanh Trái Đất hoặc trên quỹ đạo liên hành tinh. Các cảng vũ trụ lớn thường bao gồm nhiều hơn một tổ hợp phóng, có thể là các bãi phóng tên lửa được điều chỉnh cho các loại phương tiện phóng khác nhau. Các vị trí này có thể được tách biệt rõ ràng vì lý do an toàn.
Việt Nam có lợi thế để xây cảng vũ trụ
Mới đây, một nhóm các nhà khoa học Nga, bao gồm những tên tuổi nổi tiếng như M. Grigoriev, M. Okhochinsky, S. Chirikov và A. Khramov, đã từng đưa ra lập luận về lợi ích của việc xây dựng sân bay vũ trụ quốc tế ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương để thúc đẩy sự phát triển sáng tạo vượt bậc trong lĩnh vực không gian của Nga và các đối tác.
Trong đó, Việt Nam được các nhà khoa học nêu trên đề xuất là địa điểm khả thi nhất để xây dựng công trình này.
Theo các nhà khoa học này lý giải, Việt Nam có vị trí gần đường xích đạo hơn so với những bãi phóng khác của Nga hiện nay ở vùng Siberi hay tại Baikonur của Kazakhstan. Thêm vào đó, mối quan hệ ngoại giao của Nga và Việt Nam từ trước đến nay luôn tốt đẹp, điều này có thể tạo điều kiện Nga hợp tác thuận lợi với Việt Nam.
Vị trí địa lý gần xích đạo đồng nghĩa với việc tên lửa phóng từ Việt Nam sẽ nằm trong vùng vĩ độ có tốc độ quay nhanh nhất, khoảng 460m/s, giúp giảm 1/10 lượng nhiên liệu cần thiết để phóng tàu vũ trụ. Điều này cho phép các tàu vũ trụ tăng rất nhiều khối lượng hữu dụng lên.
Ngoài ra, cảng Việt Nam có bờ biển phía Đông [thuận chiều quay của Trái Đất] khi các tầng dùng xong có thể cho rơi xuống biển dễ dàng.
Các tác giả dự án của Nga cho rằng, mũi Cà Mau rất có khả năng trở thành địa điểm để xây cảng vũ trụ phù hợp nhất.
Không nên kỳ vọng quá nhiều
Theo GS.TSKH Nguyễn Đức Cương, chuyên gia của Hội Hàng không-Vũ trụ Việt Nam, việc các cường quốc trên thế giới hợp tác với Việt Nam xây cảng vũ trụ sẽ tạo ra cơ hội để thúc đẩy nền khoa học hàng không vũ trụ của nước ta hiện nay.
GS.TSKH Nguyễn Đức Cương nhận định, nền khoa học hàng không vũ trụ của nước ta hiện nay đang mới có những bước đi đầu tiên.
Tuy Việt Nam đã phóng được các vệ tinh viễn thông và viễn thám lên quỹ đạo, nhưng các vệ tinh này do ta mua và sử dụng bãi phóng của nước ngoài.
Đến nay, dấu ấn lớn nhất của ngành hàng không vũ trụ trong nước là nỗ lực nghiên cứu với sự hợp tác của Nhật Bản để chế tạo và phóng các loại vệ tinh nhỏ như Pico - Nano - và Micro - Dragon để phục vụ đào tạo đội ngũ kết hợp một vài nhiệm vụ viễn thông và viễn thám.
Tuy nhiên, nếu có một cảng vũ trụ được xây dựng tại Việt Nam, sẽ kéo theo đó cả một chuỗi công nghệ, nhân lực… để phục vụ cảng vũ trụ này.
Đồng thời, là gia tăng cơ hội giao lưu, trao đổi giữa các nhà khoa học trong nước với các chuyên gia ở cường quốc vũ trụ giúp chúng ta nhanh chóng tiếp cận với những công nghệ tiên tiến trong ngành này.
Tuy còn khá lâu nữa Việt Nam mới chủ động được tên lửa đẩy, nhưng có cảng vũ trụ ít nhất sẽ giúp Việt Nam chủ động được trong việc phóng các vệ tinh lên quỹ đạo.
Bên cạnh đó, việc cho thuê đất để xây dựng, hay thu hút nguồn vốn cho công trình cũng cần phải được Nhà nước tính toán kỹ.
“Có cảng vũ trụ là tốt cho nhiều mặt, nhưng chúng ta không nên đặt kỳ vọng quá nhiều vào thông tin này”, GS.TSKH Nguyễn Đức Cương nhấn mạnh.
Thaigroup lên kế hoạch đầu tư Cảng Vũ trụ du lịch tại Phú Quốc
HĐQT Công ty CP Thaiholdings [THD], thành viên của Thaigroup vừa thông qua chủ trương đầu tư dự án Cảng Vũ trụ Du lịch tại Phú Quốc, Kiên Giang, trong giai đoạn 2022 - 2026.
Quy mô đầu tư của dự án khoảng 30.000 tỷ đồng, bằng nguồn vốn tự có của Thaigroup và các nguồn huy động khác.
Mục tiêu của dự án, theo Thaiholdings, nhằm đưa Phú Quốc thành trung tâm dịch vụ, du lịch mang tầm quốc tế và đưa Việt Nam sánh ngang với các cường quốc vũ trụ trên thế giới.
Trước đó, ngày 27/12, Thaigroup đã có công văn gửi tỉnh Kiên Giang xin nghiên cứu, khảo sát vị trí và đề xuất đầu tư dự án này. Văn bản này giải thích, ngành công nghiệp hàng không vũ trụ đã đạt được nhiều bước tiến và mở ra một loại hình du lịch chưa từng có trong lịch sử là du lịch vũ trụ.
Một trong những điều kiện chính để phát triển du lịch vũ trụ là xây dựng cảng vũ trụ, là nơi để phóng hoặc nhận tàu vũ trụ. Theo Thaigroup, các nước Đông Nam Á mặc dù nhu cầu đang rất cần thiết nhưng chưa triển khai được.
Việc phát triển cảng vũ trụ phục vụ cho du lịch sẽ là bước ngoặt đột phá, mang tính lịch sử, mang lại lợi ích to lớn cho ngành du lịch và phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong tương lai.
Ngày 29.12, HĐQT Công ty CP Thaiholdings thông qua việc góp vốn thành lập Công ty CP Thaispace. Theo đó, Thaispace được thành lập với mục tiêu thực hiện chuyến bay đầu tiên vào vũ trụ tại Phú Quốc, nếu được các cơ quan quản lý cấp phép. Thaiholdings cũng giao cho Ban tổng giám đốc Công ty hỗ trợ Thaispace xin cơ chế đặc thù trình Thủ tướng Chính phủ để đẩy nhanh tiến độ đảm bảo mục tiêu sẽ có chuyến bay đầu tiên vào vũ trụ ngay trong giai đoạn 2026 - 2030. Doanh nghiệp này cho biết, chiến lược đầu tư này cũng phù hợp với Quyết định 169 ngày 4.2.2021 về phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ vũ trụ đến năm 2030 của Thủ tướng Chính phủ.
| |
Phú Quốc được chọn để nghiên cứu làm cảng vũ trụ |
Dự kiến, tổng vốn điều lệ của Thaispace là 26.688 tỉ đồng, giá trị góp vốn dự kiến của Thaiholdings là 1.334,4 tỉ đồng, tương ứng với 5% tổng mức vốn điều lệ. Công ty này cũng dự kiến huy động vốn từ thị trường chứng khoán Mỹ với kế hoạch IPO trong năm 2022 nếu đủ điều kiện. Trước đó, ngày 28.12, Thaiholdings đã thông qua nghị quyết của HĐQT về việc đồng ý đề xuất dự án cảng vũ trụ du lịch tại TP.Phú Quốc [tỉnh Kiên Giang] với tổng mức đầu tư dự kiến 30.000 tỉ đồng [khoảng 1,3 tỉ USD].
Thời gian thực hiện dự kiến trong giai đoạn 2022 - 2026. “Mục tiêu của dự án này là xây dựng phát triển Phú Quốc trở thành trung tâm dịch vụ, du lịch mang tầm quốc tế và đưa VN sánh ngang các cường quốc vũ trụ trên thế giới. Đồng thời, dự án sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh và tận dụng thế mạnh du lịch của Phú Quốc”, Công ty CP Thaiholdings thông tin.
Thaigroup [tiền thân là Tập đoàn Xuân Thành] là một tập đoàn kinh tế đa ngành nghề, có địa bàn hoạt động rộng và đầu tư mạnh trong lĩnh vực thi công xây dựng. Trong năm 2021, doanh thu ước tính của Thaiholdings đạt gần 9.000 tỉ đồng, lợi nhuận đạt gần 1.500 tỉ đồng. Riêng mảng du lịch, doanh nghiệp này đầu tư dự án khu phức hợp khách sạn Kim Liên - Shilla [Tập đoàn Samsung] tại Q.Đống Đa, Hà Nội với tổng mức đầu tư hơn 10.000 tỉ đồng. Tại Phú Quốc, nơi doanh nghiệp có đề xuất làm cảng vũ trụ, tập đoàn đang triển khai dự án Khu nghỉ dưỡng phức hợp Enclave Phú Quốc [giai đoạn 1] với tổng mức đầu tư 9.810 tỉ đồng.
Còn nhiều băn khoăn...
Chuyên gia năng lượng Trần Văn Bình - Việt kiều Đức, thành viên Hội đồng năng lượng tái tạo thế giới - cho rằng đề xuất làm cảng vũ trụ để đưa ngành du lịch nước nhà, đặc biệt là du lịch Phú Quốc lên tầng cao mới được nhà đầu tư nhấn mạnh thì đã rõ. Nguyên tắc làm cảng vũ trụ là cần vị trí nằm gần đường xích đạo, có thể với vị trí địa lý của VN là lợi thế để lập cảng.
“Cách đây gần một tháng, tôi có đọc bài báo của một chuyên gia vũ trụ Nga nói về tiềm năng xây dựng cảng vũ trụ tại khu vực Đông Nam Á, trong đó cái tên VN được nhắc đến như vị trí lý tưởng để đặt cảng này. Tuy nhiên, các dự án cảng vũ trụ trên thế giới rất hiếm, đếm trên đầu ngón tay như Nga, Mỹ, Trung Quốc. Nó không đơn thuần như chuyện xây bến xe của một nhà đầu tư tư nhân. Tôi chưa rõ dự án cảng vũ trụ của nhà đầu tư VN đề cập đến có liên quan chuyên môn của nhà khoa học Nga không, bởi thực tế, VN chỉ mới hợp tác với chuyên gia Nga để nghiên cứu vấn đề liên quan bay vào vũ trụ…”, ông Bình nói và băn khoăn, nếu chỉ để phát triển du lịch, bỏ tiền ra làm cảng vũ trụ thì chắc có nhiều nhà đầu tư xếp hàng để được triển khai. Nhưng từ ý tưởng đến thực tế là khoảng cách vời vợi.
Là người đã gắn bó và triển khai nhiều sản phẩm du lịch nổi bật tại Phú Quốc, ông Huỳnh Văn Sơn - Giám đốc Công ty CP Ngôi sao biển Sài Gòn, chia sẻ: Mọi thông tin liên quan đến việc phát triển của đảo ngọc, đặc biệt trong giai đoạn hậu Covid-19 đều là niềm vui đối với các doanh nghiệp. Hiện nay trên thế giới, rất hiếm quốc gia có đủ điều kiện về khoa học, kỹ thuật để phát triển hàng không vũ trụ.
Đến nay, chỉ có 3 quốc gia là Mỹ, Nga, Trung Quốc và Liên minh Châu Âu khai thác và sở hữu được loại công nghệ này. Gần đây, vài tỉ phú thế giới như Elon Musk hay Jeff Bezos cũng đã chuyển hướng muốn đi sâu vào lĩnh vực vũ trụ không gian. “Giả như ý tưởng này có thể hiện thực hóa, VN thật sự xây dựng được cảng hàng không vũ trụ thì thật sự quá tuyệt vời và đáng tự hào. Hình ảnh của VN sẽ sánh ngang với các cường quốc trên thế giới, chúng ta sẽ có mặt trong danh sách những quốc gia hiếm có phát triển được ngành khoa học này”, ông Sơn đánh giá.
Thế nhưng, cũng như TS Trần Văn Bình, đề xuất của Tập đoàn Thaigroup lại khiến ông chủ Ngôi sao biển Sài Gòn băn khoăn vì rất ít quốc gia có thể sở hữu và phát triển công nghệ không gian, vũ trụ. Đây là ngành khoa học đặc thù, đòi hỏi những điều kiện về nhân lực, vật lực rất lớn. Tầm vóc, quy mô của dự án xây dựng cảng hàng không vũ trụ tại Phú Quốc mang tính chiến lược đối với sự phát triển không chỉ của Phú Quốc mà của cả quốc gia, thậm chí mang tầm thế giới.
Nếu thực hiện, chắc chắn VN sẽ phải kết nối, hợp tác với các quốc gia đang sở hữu công nghệ này. Bên cạnh đó, việc xây loại hình sân bay này đòi hỏi nhiều yêu cầu rất khắt khe. Mặt khác, Phú Quốc được quy hoạch là khu du lịch sinh thái chất lượng cao. Tất cả những yếu tố về môi trường, phát triển bền vững của đảo ngọc cần được cân nhắc và xem xét cẩn trọng trước khi bàn tới những dự án ảnh hưởng lớn như vậy.
Cảng vũ trụ có thể hiểu nôm na là nơi để phóng tàu vũ trụ vào quỹ đạo quanh trái đất hoặc trên quỹ đạo liên hành tinh, tương tự cảng biển cho tàu biển hoặc sân bay cho máy bay. Trên thế giới, 3 quốc gia lớn là Mỹ, Nga và Trung Quốc đã đầu tư. Trong đó, cảng Spaceport America được đánh giá là một trong những cảng vũ trụ hoạt động hiệu quả nhất của Mỹ với tổng chi phí xây dựng hơn 200 triệu USD. Tại Trung Quốc, cảng vũ trụ Văn Xương đặt ở đảo Hải Nam với chi phí đầu tư ước 700 triệu USD. Như vậy, riêng về vốn đầu tư, cảng vũ trụ theo đề xuất của Tập đoàn Thaigroup có quy mô đầu tư cao gấp 6 lần cảng vũ trụ ở Mỹ và gần gấp 2 lần cảng ở Trung Quốc.