Tại sao bé sơ sinh bị vàng da

Vàng da là hiện tượng thường xảy ra ở trẻ sơ sinh trong tháng đầu đời. Theo một số nghiên cứu, khoảng 25 – 30% trẻ sơ sinh đủ tháng mắc phải tình trạng này và những trẻ sinh non có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này. Vậy những trẻ sơ sinh bị vàng da có sao không? Đọc ngay bài viết của chúng tôi ở bên dưới đây để tìm được lời giải đáp cho câu hỏi này và biết thêm nhiều thông tin hữu ích về tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh nhé.

1. Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị vàng da

Vàng da là tình trạng vô cùng phổ biến ở trẻ sơ sinh. Nguyên nhân chính của vàng da sơ sinh là do sự tích tụ của bilirubin ở trong máu. Bilirubin chính là sắc tố mật màu vàng và được hình thành khi các tế bào hồng cầu mang oxy đi khắp các cơ quan trong cơ thể của trẻ bị phá vỡ.

Bên cạnh đó, gan của các bé sơ sinh cũng chưa phát triển hoàn thiện nên việc loại bỏ bilirubin ra khỏi máu gặp phải nhiều khó khăn. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, khi trẻ sơ sinh được khoảng 2 tuần tuổi, gan của bé sẽ xử lý Bilirubin tốt hơn nên tình trạng vàng da sẽ dần biến mất mà không gây ra bất cứ tác hại nào.

Vàng da là hiện tượng nhiều trẻ sơ sinh gặp phải

2. Những trẻ sơ sinh nào có nguy cơ bị vàng da?

Trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc phải tình trạng vàng da cao hơn trong những trường hợp sau:

– Có anh/ chị/ em ruột từng mắc phải tình trạng vàng da.

– Xuất hiện những vết thâm tím trên da khi sinh (do các tế bào hồng cầu, một phần của những vết thâm tím bị phá vỡ và sản sinh ra Bilirubin).

– Mắc phải tình trạng rối loạn di truyền nhất định như hội chứng Gilbert, rối loạn chuyển hóa di truyền galactose huyết, các khuyết tật của màng tế bào hồng cầu bẩm sinh.

– Mắc phải một số căn bệnh như nhược giáp hoặc xơ nang.

Nếu trẻ sơ sinh bị vàng da trong 24 giờ đầu cũng có thể là do mắc phải một số bệnh lý nghiêm trọng như nhiễm trùng, rối loạn đường ruột, các bệnh liên quan tới gan, túi mật hoặc sinh non,…

3. Những trẻ sơ sinh bị vàng có sao không? Có nguy hiểm không?

Vàng da trẻ sơ sinh thường được chia ra làm 2 loại là:

– Vàng da sinh lý: Thường tự khỏi sau một khoảng thời gian ngắn.

– Vàng da bệnh lý: Là dấu hiệu của một căn bệnh nào đó. Những trẻ sơ sinh mắc phải tình trạng này thường xuất hiện những triệu chứng như co giật, hôn mê,…

Trẻ sơ sinh bị vàng da có nguy hiểm không là thắc mắc của nhiều bố mẹ

3.1. Trẻ sơ sinh bị vàng da do sinh lý có sao không?

Trẻ sơ sinh bị vàng da do sinh lý là triệu chứng bình thường sau khi sinh. Thông thường, tình trạng này sẽ biến mất sau 1 tuần với những trẻ sinh đủ tháng và 2 tuần với những trẻ sinh non. Những trẻ sơ sinh mắc tình trạng này thường ở mức độ khá nhẹ và không kèm theo những biểu hiện bất thường khác.

Trên thực tế, vàng da do sinh lý thường xuất hiện chủ yếu ở vùng cổ, mặt, bụng và ngực của trẻ sơ sinh. Bên cạnh đó, phân của trẻ sơ sinh thường nhạt màu và nước tiểu có màu tối hoặc vàng.

3.2. Trẻ sơ sinh bị vàng da do bệnh lý có sao không?

Trẻ sơ sinh bị vàng da bệnh lý thường có nguy cơ mắc phải một căn bệnh nào đó, xuất hiện từ rất sớm (trong vòng 24 giờ sau khi sinh) và kéo dài rất lâu. Nếu trẻ sơ sinh bị vàng da nghiêm trọng, phủ khắp toàn thân từ lòng bàn tay, bàn chân tới kết mạc mắt.

Lúc này, trẻ thường bỏ bú, lừ đừ và co giật. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời tình trạng vàng da, trẻ sơ sinh còn có nguy cơ bị nhiễm độc thần kinh do sắc tố Bilirubin gián tiếp thấm vào não.

Bên cạnh đó, trẻ sơ sinh bị vàng da cũng có thể là do mắc phải một số bệnh lý khác như: bầm tím sau khi sinh, xuất huyết nội tạng, bất đồng nhóm máu mẹ con, bệnh lý tan máu bẩm sinh, bệnh lý về gan mật, chậm đi phân su, nhiễm trùng,… Nếu mắc phải những căn bệnh này, trẻ thường ngủ nhiều, bú ít hơn bình thường, phân bạc màu và nước tiểu có màu vàng. Nếu trẻ sơ sinh bị vàng da ở bàn chân, bàn tay và kéo dài hơn 10 ngày, bố mẹ cần liên hệ ngay với bác sĩ chuyên khoa Nhi để được tư vấn và hỗ trợ.

4. Cách phòng ngừa tình trạng vàng da bệnh lý ở trẻ sơ sinh

Để phòng ngừa căn bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh do bệnh lý gây ra, bố mẹ nên tham khảo một số cách sau đây:

– Chăm sóc sức khỏe em bé trong bụng mẹ tốt nhất bằng cách đi khám thai và siêu âm định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ mắc bệnh vàng da nhằm điều trị kịp thời trong thời gian mang thai.Từ đó, mẹ sẽ tránh được nguy cơ sinh non, con nhẹ cân, quá cân hoặc nhiễm trùng từ mẹ sang con.

– Cho trẻ sơ sinh bú sữa non ngay sau sinh và giữ ấm cho con để bé không bị hạ đường huyết, hạ thân nhiệt hay đi phân su sớm khi vừa mới sinh.

– Phòng ngủ của trẻ sơ sinh cần có đủ ánh sáng để bố mẹ có thể dễ dàng theo dõi màu sắc của con.

Cho trẻ bú sữa non là cách phòng ngừa hiệu quả tình trạng trẻ sơ sinh bị vàng da

Hy vọng bài viết của chúng tôi trên đây đã giúp bố mẹ giải đáp được thắc mắc “Trẻ sơ sinh bị vàng da có sao không?”. Để bảo vệ sức khỏe con yêu một cách tốt nhất, bố mẹ nên nhanh chóng đưa bé tới gặp bác sĩ Nhi để được thăm khám và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp nhất.

Phát hiện và điều trị vàng da sơ sinh

Nếu không phát hiện và điều trị vàng da bệnh lý kịp thời thì có thể xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh (còn gọi là vàng da nhân) do Bilirubin gián tiếp thấm vào não mà hậu quả là trẻ sẽ bị tử vong hoặc bị bại não suốt đời.

Bệnh vàng da sơ sinh là gì? Xảy ra ở giai đoạn nào? Tại sao cần phải phát hiện và điều trị sớm?
Vàng da sơ sinh là do tăng Bilirubin gián tiếp rất hay gặp, bệnh xảy ra ở 25-30% ở trẻ đủ tháng và đa số ở trẻ non tháng.
Bệnh thường xảy ra trong tháng tuổi đầu tiên nhưng nguy hiểm nhất là trong 2 tuần đầu tiên.

Vàng da sơ sinh có thể ở mức độ nhẹ (vàng da sinh lý) nhưng cũng có thể tiến triển nặng (vàng da bệnh lý).
Trong một số ít trường hợp, vàng da là biểu hiện của một căn bệnh tiềm tàng nào đó và ở những trường hợp này vàng da sẽ xuất hiện sớm, trong vòng 24 giờ sau sinh. Biểu hiện của vàng da sơ sinh bệnh lý là vàng da đậm xuất hiện sớm, không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng; mức độ vàng toàn thân, lòng bàn tay, bàn chân và cả kết mạc mắt. Đồng thời với vàng da, có xuất hiện các triệu chứng bất thường khác (trẻ lừ đừ, bỏ bú, co giật...). Xét nghiệm bilirubin trong máu tăng hơn bình thường.
Nếu không phát hiện và điều trị vàng da bệnh lý kịp thời thì có thể xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh (còn gọi là vàng da nhân) do Bilirubin gián tiếp thấm vào não mà hậu quả là trẻ sẽ bị tử vong hoặc bị bại não suốt đời.

Ép nhẹ bàn chân để xác định có vàng da hay không
Thế nào là vàng da bệnh lý ở trẻ sơ sinh? Khi đó cần đưa bé đi đâu?
Ở trẻ đủ tháng, bình thường thì vàng da được coi là sinh lý khi có đủ các tiêu chuẩn sau:

1. Xuất hiện sau 24 giờ tuổi.
2. Hết trong vòng 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng.
3. Mức độ vàng da nhẹ (chỉ vàng da vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn).
4. Vàng da đơn thuần, không kết hợp các triệu chứng bất thường khác (thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ…)
5. Nồng độ Bilirubin/máu không quá 12mg% ở trẻ đủ tháng và không quá 14mg% ở trẻ non tháng.
6. Tốc độ tăng bilirubin/máu không quá 5mg% trong 24 giờ.

Vàng da phải được coi là bệnh lý khi có bất thường từ một trong số các tiêu chuẩn trên, cần phải đưa ngay trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa Nhi để được chẩn đoán và điều trị vàng da sơ sinh ngay, càng sớm càng tốt để tránh xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh.

Vàng da bệnh lý
Các phương pháp điều trị vàng da sơ sinh hiện nay là gì?
Cho đến nay, tại các khoa Sơ sinh, vàng da sơ sinh được điều trị bởi ba phương pháp chính, đó là:

1. Cung cấp đầy đủ nước và năng lượng (qua cho bú hoặc truyền dịch), truyền Albumine và dùng một số loại thuốc để gia tăng tốc độ chuyển hoá bilirubin gián tiếp.
   
2. Chiếu đèn là phương pháp điều trị vàng da sơ sinh hiệu quả nhất, an toàn, đơn giản và kinh tế nhất.
   
3. Thay máu khi bé có triệu chứng đe dọa nhiễm độc thần kinh do Bilirubin trong máu tăng cao.

Các bác sĩ có thể sử dụng một, hai hay ba phương pháp cùng lúc tuỳ theo từng trường hợp.

Chiếu đèn, phương pháp điều trị vàng da bệnh lý sơ sinh phổ biến, hiệu quả, rẻ tiền.
Tại sao chiếu đèn có thể điều trị được vàng da sơ sinh? Khi nào có chỉ định chiếu đèn? Nên dùng loại đèn nào?
Sử dụng ánh sáng có bước sóng từ 400-500nm, cực điểm 450-460nm tương ứng với đỉnh hấp thụ của Bilirubine (ánh sáng màu xanh dương).
Năng lượng ánh sáng xuyên qua da để tác động lên các phân tử Bilirubin nằm trong lớp mỡ dưới da để biến đổi các phân tử Bilirubin gián tiếp (độc cho não của trẻ) thành các sản phẩm đồng phân hay các sản phẩm quang oxy hoá tan được trong nước, không độc và sẽ được đào thải qua gan (qua mật) và thận (qua nước tiểu).
Chỉ định chiếu đèn:
Xuất hiện sau 24 giờ tuổi.

• Vàng da tăng Bilirubine gián tiếp bệnh lý chưa có triệu chứng tiền nhiễm độc hay nhiễm độc thần kinh.

• Chiếu đèn dự phòng trong các trường hợp có nguy cơ vàng da sơ sinh như: non tháng, bầm dập nhiều, xuất huyết nhiều, bướu huyết thanh, bướu huyết xương, sọ to, trẻ có tán huyết…

Chống chỉ định:trong bệnh porphyrin/ niệu bẩm sinh, là một bệnh rất hiếm gặp.
Cách chọn dàn đèn:dàn đèn ánh sáng xanh dương có tác dụng tốt nhất, tiếp theo là ánh sáng xanh lá cây còn dàn đèn ánh sáng trắng có hiệu quả kém nhất.
Kỹ thuật rọi đèn:dùng đèn rọi vào da trẻ được cởi trần, có che kín mắt và bộ phận sinh dục, xoay trở để tăng diện tích da tiếp xúc với ánh sáng. Có thể rọi đèn liên tục hay cách quãng, rọi đèn 1 chiều hay 2 chiều.

Trẻ đang được điều trị vàng da bằng chiếu đèn
Tắm nắng cho trẻ có thể giúp điều trị vàng da sơ sinh không?
Ánh sáng mặt trời chỉ có thể giúp trẻ bị vàng da nhẹ mau hết hơn nhưng không thể điều trị kịp các trường hợp vàng da sơ sinh nặng.
Đối với các trẻ mới chớm vàng da thì có thể tắm nắng ấm mỗi sáng, nhưng nếu trẻ đã vàng da nhiều thì phải sớm đưa trẻ đi khám ở bác sĩ chuyên khoa để được điều trị ngay.
Chiếu đèn điều trị vàng da cho trẻ tại bệnh viện Phụ Sản Nhi Bình Dương ?
Đối với các trẻ chỉ bị vàng da bệnh lý mức độ nhẹ hoặc trung bình thì có thể được chiếu đèn tại bệnh viện, dưới sự theo dõi của bác sĩ và nữ hộ sinh. Việc chiếu đèn thường được BS cho thực hiện sớm nên khi trẻ xuất viện thì đại đa số trẻ sinh ra tại bệnh viện không còn nguy cơ vàng da nặng, đồng thời hạn chế được việc cách ly mẹ con do phải chiếu đèn dài ngày. Thời gian chiếu đèn, trẻ vẫn được bú mẹ do vậy tránh mất sữa mẹ do trẻ phải xa mẹ. Trường hợp mẹ chưa có sữa, BS sẽ chỉ định cho trẻ dùng sữa mẹ từ ngân hàng sữa mẹ của bệnh viện.

(Bs Trần Hồng Hải)

Tags phát hiện và điều trị vàng da sơ sinh như thế nào? phat hien va dieu tri vang da so sinh nhu the nao Phát hiện và điều trị vàng da sơ sinh phat hien va dieu tri vang da so sinh

Bài viết khác