Mỗi giọt máu đều chứa các tế bào hồng cầu, mang oxy đi khắp cơ thể của bạn. Thành phần của máu cũng chứa các tế bào bạch cầu, giúp chống lại nhiễm trùng và tiểu cầu, giúp máu đông.
Nhưng đó vẫn chưa phải là tất cả.
Máu của bạn cũng chứa các kháng nguyên, là protein và đường nằm trên các tế bào hồng cầu và cung cấp cho nhóm máu của nó. Mặc dù có ít nhất 33 hệ thống lấy máu, nhưng chỉ có hai hệ thống được sử dụng rộng rãi. Đây là hệ thống nhóm máu ABO và Rh-dương tính / Rh-âm tính. Hai nhóm này kết hợp với nhau tạo thành 8 nhóm máu cơ bản mà hầu hết mọi người đều quen thuộc:
- A+
- A-
- B+
- B-
- AB+
- AB-
- O+
- O-
Ở phần tiếp theo dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu thêm về các nhóm máu và lý do khó có thể nói loại máu nào là hiếm nhất trên thế giới.
Nhóm máu được quy định bởi yếu tố nào?
Nhóm máu được xác định bởi di truyền.
Bạn thừa hưởng gen từ bố mẹ - một gen từ mẹ và một gen từ bố - để tạo ra một cặp.
Hệ nhóm máu ABO
Khi nói đến nhóm máu, bạn có thể thừa hưởng gen A từ cha [hoặc mẹ] và gen B từ người kia, dẫn đến nhóm máu AB. Bạn cũng có thể nhận được kháng nguyên B từ cả cha và mẹ, cho bạn nhóm máu BB hoặc B.
Mặt khác, nhóm máu O không chứa bất kỳ kháng nguyên nào và không ảnh hưởng đến nhóm máu A và B. Điều này có nghĩa là nếu bạn thừa hưởng một chữ O từ mẹ mình và một chữ A từ cha, chẳng hạn, nhóm máu của bạn sẽ là A. Cũng có thể hai người có nhóm máu A hoặc B có thể sinh con có nhóm máu O nếu chúng mang gen O.
Ví dụ: cha mẹ mang nhóm máu AO có thể truyền kháng nguyên O cho con của họ, tạo ra máu OO [hoặc đơn giản là O].
Sáu trong số các tổ hợp này [AA, AB, BB, AO, BO, OO] được gọi là kiểu gen.
Bốn nhóm máu [A, B, AB và O] bắt nguồn từ các kiểu gen này.
Yếu tố Rh
Máu cũng được đánh theo yếu tố Rh [Rhesus]
Đây là một kháng nguyên khác được tìm thấy trên các tế bào hồng cầu.
Nếu các tế bào có kháng nguyên, nhóm máu được coi là Rh dương tính [Rh+ hoặc Rh positive].
Nếu không có kháng nguyên, nhóm máu được coi là Rh âm tính [Rh- hoặc Rh negative].
Tùy thuộc vào việc có kháng nguyên Rh hay không mà mỗi nhóm máu được gán một ký hiệu dương hoặc âm.
Nhóm máu hiếm nhất là gì?
Thật khó để nói nhóm máu nào là hiếm nhất trên thế giới vì chúng có liên quan đến di truyền.
Điều đó có nghĩa là tỷ lệ lưu hành của một số nhóm máu rất khác nhau ở các khu vực khác nhau trên thế giới.
Tuy nhiên, ở Hoa Kỳ, AB- được coi là nhóm máu hiếm nhất, và O+ là phổ biến nhất.
Trung tâm Máu của Trường Y khoa Stanford xếp hạng các nhóm máu ở Hoa Kỳ từ hiếm nhất đến phổ biến nhất như sau:
- AB- [0.6%]
- B- [1.5%]
- AB+ [3.4%]
- A- [6.3%]
- O- [6.6%]
- B+ [8.5%]
- A+ [35.7%]
- O+ [37.4%]
Đến đây, chúng ta cần lưu ý thêm, tỉ lệ phân bố các loại nhóm máu như trên không phải là phổ biến và chỉ áp dụng cho Hoa Kỳ.
Ví dụ: ở Ấn Độ, nhóm máu phổ biến nhất là dương tính B, trong khi ở Đan Mạch, nhóm máu A dương tính. Những biến thể này cũng tồn tại trong các nhóm người Mỹ. Theo Hội Chữ thập đỏ, người Mỹ gốc Á có nhiều khả năng có nhóm máu B dương tính hơn người Mỹ Latinh và người da trắng chẳng hạn.
Ở Việt Nam:
- tỷ lệ phân bố nhóm máu là: nhóm O khoảng 45%, nhóm B khoảng 30%, nhóm A khoảng 20% và nhóm AB khoảng 5%.
- những người có nhóm máu Rh- [bao gồm nhóm O-, A-, B-, AB-] ước tính chiếm khoảng 0,1% dân số [trong 1.000 người mới có 1 người], nên được coi là nhóm máu hiếm.
Tại sao nhóm máu lại quan trọng?
Hệ thống miễn dịch của cơ thể chúng ta chứa các chất bảo vệ được gọi là kháng thể. Những thứ này giúp chống lại yếu tố lạ xâm nhập từ bên ngoài [virus, vi khuẩn...] mà hệ thống miễn dịch không nhận ra.
Tuy nhiên, các kháng thể cũng có thể tấn công các kháng nguyên không có trong nhóm máu tự nhiên của bạn.
Ví dụ, nếu bạn có nhóm máu B trộn lẫn với nhóm máu A trong quá trình truyền máu, các kháng thể của bạn sẽ tiêu diệt các kháng nguyên A. Điều này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng, và đó là lý do tại sao các trung tâm y tế trên toàn thế giới có những quy trình nghiêm ngặt để ngăn chặn điều này xảy ra.
Hãy nhớ rằng nhóm máu không phải lúc nào cũng cần phải khớp chính xác để tương thích.
Ví dụ, nhóm máu AB có cả kháng nguyên A và B, vì vậy một người có nhóm máu này có thể nhận được nhóm máu A hoặc B.
Mọi người đều có thể nhận được nhóm máu O vì nó không chứa bất kỳ kháng nguyên nào.
Đây là lý do tại sao những người có nhóm máu O được coi là “những người hiến tặng toàn cầu”. Tuy nhiên, những người có nhóm máu O chỉ có thể nhận được nhóm máu O.
Khi nói đến yếu tố Rh, những người có nhóm máu Rh+ có thể nhận được nhóm máu Rh+ hoặc Rh-, trong khi những người có nhóm máu Rh- chỉ có thể nhận được nhóm máu Rh-.
Trong một số trường hợp, thai phụ có nhóm máu Rh- có thể mang thai một đứa trẻ mang nhóm máu Rh+, dẫn đến một tình trạng nguy hiểm được gọi là "bất đồng nhóm máu Rh".
Tổng kết lại:
Mặc dù máu của mọi người nhìn chung đều giống nhau, nhưng một bộ hệ thống phức tạp được sử dụng để phân loại những gì diễn ra bên trong thành phần của máu.
Có hàng chục hệ thống nhóm máu, nhưng hầu hết mọi người đều quen thuộc với hệ thống ABO và Rh, cung cấp tám nhóm máu cơ bản.
Phổ biến, AB âm tính được coi là nhóm máu hiếm nhất. Tuy nhiên, vì nhóm máu có liên quan đến di truyền, nên không có loại máu nào được coi là hiếm nhất trên toàn thế giới.
[*] Theo Healthline
Tài liệu tham khảo
- //stanfordbloodcenter.org/donate-blood/blood-donation-facts/blood-types/
- Facts about blood and blood types. [n.d.]. redcrossblood.org/donate-blood/blood-types.html
- Dean L. [2005]. Chapter 2: Blood group antigens are surface markers on the red blood cell membrane. Blood groups and red cell antigens. Bethesda, MD: National Center for Biotechnology Information. ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK2264/
- Mitra R, et al. [2014]. Blood groups systems. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4260296/
Nhóm máu O được coi là nhóm máu “thảo” nhất vì có thể cho các nhóm máu khác có cùng Rh. Bởi vậy nhiều người cho rằng nhóm máu O hiếm hơn nhưng thực tế nhóm máu O có hiếm không thì bạn đọc nên tham khảo bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về những đặc tính nhóm máu này.
Nhóm máu O có hiếm không?
Thực tế nhóm máu hiếm nhất được cho là nhóm máu AB. Điều này chỉ đúng nếu xét trên 8 tổ hợp A, B, O và D+ hoặc D-. Theo nghiên cứu của Trường Đại học Y Stanford, chỉ có khoảng 0,6% dân số mang nhóm máu AB-.
Theo kết quả khảo sát cho thấy tỷ lệ các nhóm máu như sau:
- Nhóm máu O+: 37,4%
- Nhóm máu O-: 6,6%
- Nhóm máu A+: 35,7%
- Nhóm máu A-: 6,3%
- Nhóm máu B+: 8,5%
- Nhóm máu B-: 1,5%
- Nhóm máu AB+: 3,4%
- Nhóm máu AB-: 0,6%
Điều này cũng khẳng định nhóm máu O không phải nhóm máu hiếm. Tuy nhiên, nó lại là nhóm máu quý bởi nhóm máu O có thể truyền cho bất kỳ nhóm máu nào có cùng Rh.
Những bệnh người nhóm máu O ít nguy cơ mắc phải hơn nhóm khác
Nghiên cứu mới chỉ ra rằng những người không thuộc nhóm máu O – nhóm máu A, B, AB thường có thể có nguy cơ bị đau tim và tử vong tim mạch cao hơn 9% so với những người có nhóm máu O. Ngoài ra, những người không thuộc nhóm máu O cũng có mức galectin-3, một loại protein liên quan tới viêm và kết quả xấu hơn ở bệnh nhân suy tim, cao hơn.
Người có nhóm máu O ít có nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim và bệnh động mạch ngoại vi.
Người nhóm máu O cũng có kết quả điều trị tốt hơn và ít bị biến chứng khi mắc bệnh sốt rét. Trường hợp ngược lại, những người mang trong mình nhóm máu A hoặc B lại dễ bị biến chứng trầm trọng khi bị sốt rét.
Một điều quan trọng nữa là người mang nhóm máu O ít có nguy cơ suy giảm trí nhớ. Các nhà khoa học phát hiện ra rằng, nhóm máu có thể tác động lớn lên não khi bạn già đi. Tuy nhiên, những người có nhóm máu O có nhiều chất xám hơn những người nhóm máu A, B, hoặc AB. Vì vậy, sẽ giúp những người sở hữu nhóm máu trên có khả năng chống lại căn bệnh như Alzheimer.
Nếu bạn mang nhóm máu O, sau khi tham khảo bài này bạn sẽ biết được bạn sẽ ít nguy cơ hơn các nhóm khác với một số loại bệnh. Tuy nhiên, bạn không nên chủ quan vì ít nguy cơ không có nghĩa là hoàn toàn không xảy ra.
———————————————————————————————————————————————————
Quý khách hàng cần tư vấn các dịch vụ xét nghiệm nhóm máu, huyết học xin vui lòng liên hệ:
Bệnh viện Hữu Nghị Lạc Việt
Địa chỉ: Nguyễn Tất Thành, Định Trung, Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc
HOTLINE: 1900 1269