5 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới năm 2022

[Đồ họa] Bệnh tim mạch - nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu

Mỗi năm trên thế giới có khoảng 17 triệu người chết vì mắc các bệnh liên quan đến tim mạch và hơn 75% số ca tử vong do bệnh tim mạch xảy ra ở các quốc gia có thu nhập thấp đến trung bình.

Mỗi năm trên thế giới có khoảng 17 triệu người chết vì mắc các bệnh liên quan đến tim mạch và hơn 75% số ca tử vong do bệnh tim mạch xảy ra ở các quốc gia có thu nhập thấp đến trung bình. Tâm lý căng thẳng có thể làm tăng gấp đôi nguy cơ bị nhồi máu cơ tim.

Do đó, thường xuyên tập thể dục, ngủ đủ giấc hạn chế những thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia... sẽ giúp chúng ta có thể tối đa hóa sức khỏe tim mạch của mình.

Theo TTXVN

• Từ khóa
• BỆNH TIM MẠCH
• TỬ VONG
• RƯỢU BIA
• THUỐC LÁ

(Ảnh minh hoạ)

Không phải bệnh ung thư, tim mạch mới đang là nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất hiện nay. Thế nhưng, nhiều người còn rất chủ quan, đến khi xảy ra tai biến thì đã quá muộn.

Thống kê cho thấy, bước sang thế kỷ 21, bệnh tim mạch trở thành nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Nếu như trước năm 1900, nguyên nhân tử vong do bệnh tim mạch chiếm khoảng dưới 10% các nguyên nhân gây tử vong thì đến nay đã vượt 30%. Mỗi năm các bệnh lý tim mạch làm chết 18,6 triệu người, chiếm tới 44% tổng số tử vong do các bệnh không lây nhiễm và chiếm khoảng 31% tổng số người tử vong toàn cầu. Một thực tế đáng lo ngại, tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch tăng nhanh ở các nước có thu nhập thấp và trung bình thấp. Bên cạnh tỷ lệ tử vong và tàn phế cao nhất, chi phí chăm sóc điều trị bệnh tim mạch cũng là gánh nặng, lên tới hàng trăm tỷ USD mỗi năm.

Tại Việt Nam, mô hình bệnh tật đã thay đổi rất nhanh, bên cạnh các bệnh truyền nhiễm vẫn lưu hành (mặc dù đã giảm) thì có sự gia tăng nhanh chóng của các bệnh không lây nhiễm, như tim mạch, ung thư, đái tháo đường...

Bệnh tim mạch cũng đã trở thành nguyên nhân gây tử vong và mắc bệnh hàng đầu ở Việt Nam. Theo GS, TS Nguyễn Lân Việt, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Tim mạch học Việt Nam, trong nhóm các bệnh tim mạch, nếu như các bệnh do thấp tim, van tim có xu hướng giảm đi thì tăng huyết áp, bệnh xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ… lại đang tăng rất cao.

Kết quả một số điều tra, khảo sát cho thấy, bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong cao nhất, chiếm khoảng 1/3 số ca tử vong do các bệnh không lây nhiễm. Cứ bốn người trưởng thành thì có một người bị tăng huyết áp và trong những năm gần đây, bệnh lý tăng huyết áp đang được trẻ hóa với rất nhiều người mắc bệnh khi đang còn trong độ tuổi lao động. Thế nhưng vẫn còn nhiều người thờ ơ, chủ quan với sức khỏe tim mạch của chính mình. Từ tăng huyết áp rất dễ dẫn tới rất nhiều biến chứng khác, điển hình là đột quỵ.

Theo Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, toàn cầu hóa và đô thị hóa, sự thay đổi môi trường là những tác nhân làm tăng lối sống không lành mạnh như hút thuốc lá, lạm dụng uống rượu, bia, ăn uống không hợp lý, ít vận động thể lực và chính những yếu tố nguy cơ này làm phát triển các bệnh không lây nhiễm. Trong khi đó, Tổ chức Y tế thế giới cho rằng, 80% số ca mắc bệnh tim mạch giai đoạn đầu, đột quỵ và đái tháo đường tuýp 2 và trên 40% ung thư có thể phòng ngừa được thông qua ăn uống hợp lý, hoạt động thể lực đều đặn, không hút thuốc lá.

GS, TS Nguyễn Lân Việt phân tích rõ hơn, do thói quen hút thuốc lá, uống nhiều rượu, bia, lối sống ít vận động kèm theo chế độ thực phẩm, ăn uống không hợp lý, nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh... dẫn tới béo phì, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường và cuối cùng là các bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, do sức ép và áp lực công việc của lối sống hiện đại diễn ra trong thời gian dài khiến cơ thể của nhiều người bị căng thẳng, đây là nguyên nhân dẫn đến những cơn co thắt tim tại nhóm người trẻ tuổi...

PGS, TS Phạm Mạnh Hùng, Viện trưởng Viện Tim mạch học Việt Nam khẳng định, hầu hết các bệnh tim mạch hiện nay có thể phòng ngừa được một cách hiệu quả thông qua việc điều chỉnh lối sống, từ bỏ những thói quen có hại cho sức khỏe như bỏ hút thuốc lá; không lạm dụng rượu, bia... Mặt khác có chế độ ăn lành mạnh, tăng cường tập luyện thể lực.

Những người đã bị bệnh tim mạch hoặc người có nguy cơ cao bị bệnh tim mạch (khi có các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid) cần được đánh giá sớm và thực hiện các biện pháp phòng bệnh và sử dụng thuốc phù hợp.

Theo nghiên cứu của Viện Tim mạch học Việt Nam, số bệnh nhân bị tăng huyết áp đã gia tăng với mức ước tính trung bình xấp xỉ 1% mỗi năm, khoảng 25% người Việt trưởng thành mắc căn bệnh này. Điều đáng lo ngại là số người tăng huyết áp mà không biết bị bệnh lên tới 50% và số người xác định tăng huyết áp được điều trị đạt mục tiêu kiểm soát huyết áp cũng chỉ đạt khoảng 30%.

Để phòng bệnh tim mạch, Hội Tim mạch học Việt Nam đã, đang tổ chức nhiều hoạt động cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức của mỗi người dân trong việc thực hiện lối sống khỏe mạnh bao gồm ăn uống, luyện tập, tránh thói quen có hại như hút thuốc lá, uống rượu, bia nhiều... cho đến khám sức khỏe định kỳ.

Tuyên truyền để người dân biết được các chỉ số về cân nặng, huyết áp, đường huyết, mỡ máu... và đặc biệt phát hiện sớm các bệnh lý tim mạch hoặc yếu tố nguy cơ đi kèm khác để có phương án điều trị kịp thời nhằm tránh các biến cố tim mạch cũng như tránh tái phát.

Geneva, Thụy Sĩ. & NBSP; tháng mười hai. 9, 2020 (WHO) - Các bệnh không truyền thông hiện đang chiếm 7 trong số 10 nguyên nhân tử vong hàng đầu thế giới, theo ước tính sức khỏe toàn cầu của WHO 2019, được công bố hôm nay. Đây là sự gia tăng từ 4 trong số 10 nguyên nhân hàng đầu năm 2000. Dữ liệu mới bao gồm giai đoạn từ năm 2000 đến 2019.

Các ước tính cho thấy xu hướng trong 2 thập kỷ qua về tỷ lệ tử vong và bệnh tật gây ra bởi các bệnh và chấn thương. Họ nhấn mạnh sự cần thiết phải tập trung toàn cầu vào việc ngăn ngừa và điều trị các bệnh tim mạch, ung thư, tiểu đường và các bệnh hô hấp mãn tính, cũng như giải quyết các thương tích, ở tất cả các khu vực trên thế giới, như được nêu trong chương trình nghị sự cho các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc .

Các ước tính mới này là một lời nhắc nhở khác rằng chúng ta cần nhanh chóng đẩy mạnh phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị các bệnh không truyền nhiễm. Họ nhấn mạnh sự cấp bách của việc cải thiện mạnh mẽ việc chăm sóc sức khỏe ban đầu một cách công bằng và toàn diện. Chăm sóc sức khỏe ban đầu mạnh mẽ rõ ràng là nền tảng mà mọi thứ thuộc về, từ việc chống lại các bệnh không truyền thông đến quản lý đại dịch toàn cầu.

Bệnh tim vẫn là kẻ giết người số 1; Bệnh tiểu đường và mất trí nhớ lọt vào top 10

Bệnh tim vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở cấp độ toàn cầu trong 20 năm qua. Tuy nhiên, nó hiện đang giết chết nhiều người hơn bao giờ hết. Số ca tử vong do bệnh tim tăng hơn 2 triệu kể từ năm 2000, lên gần 9 triệu vào năm 2019. Bệnh tim hiện chiếm 16% tổng số ca tử vong do tất cả các nguyên nhân. Hơn một nửa trong số 2 triệu trường hợp tử vong bổ sung là ở khu vực WHO Tây Thái Bình Dương. Ngược lại, khu vực châu Âu đã chứng kiến ​​sự suy giảm tương đối của bệnh tim, với cái chết giảm 15% [1].

Bệnh Alzheimer và các dạng chứng mất trí khác hiện nằm trong số 10 nguyên nhân tử vong hàng đầu trên toàn thế giới, đứng thứ 3 ở cả châu Mỹ và châu Âu vào năm 2019. Phụ nữ bị ảnh hưởng không cân xứng: trên toàn cầu, 65% tử vong do Alzheimer và các dạng mất trí nhớ khác là phụ nữ.

Tử vong do bệnh tiểu đường tăng 70% trên toàn cầu từ năm 2000 đến 2019, với số ca tử vong tăng 80% ở nam giới. Ở phía đông Địa Trung Hải, các trường hợp tử vong do bệnh tiểu đường đã tăng hơn gấp đôi và đại diện cho tỷ lệ tăng lớn nhất của tất cả các khu vực.

Sự suy giảm toàn cầu về tử vong do các bệnh truyền nhiễm, nhưng vẫn là một thách thức lớn ở các nước thu nhập thấp và trung bình

Vào năm 2019, viêm phổi và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp thấp hơn là nhóm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất và cùng nhau được xếp hạng là nguyên nhân hàng đầu thứ tư gây tử vong. Tuy nhiên, so với năm 2000, nhiễm trùng đường hô hấp dưới đã tuyên bố ít sinh mạng hơn so với trước đây, với số ca tử vong toàn cầu giảm gần nửa triệu.

Sự giảm này phù hợp với sự suy giảm toàn cầu về tỷ lệ tử vong do các bệnh truyền nhiễm. Ví dụ, HIV/AIDS đã giảm từ nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thứ 8 năm 2000 xuống còn 19 & NBSP; năm 2019, phản ánh sự thành công của những nỗ lực ngăn ngừa nhiễm trùng, xét nghiệm virus và điều trị bệnh trong hai thập kỷ qua. Mặc dù vẫn là nguyên nhân hàng đầu thứ tư gây tử vong ở châu Phi, số người tử vong đã giảm hơn một nửa, giảm từ hơn 1 triệu vào năm 2000 xuống còn 435 & NBSP; 000 vào năm 2019 ở châu Phi.

Bệnh lao cũng không còn nằm trong top 10 toàn cầu, giảm từ vị trí thứ 7 năm 2000 xuống thứ mười ba năm 2019, với mức giảm 30% trong trường hợp tử vong toàn cầu. Tuy nhiên, nó vẫn là trong số 10 nguyên nhân tử vong hàng đầu ở các khu vực châu Phi và Đông Nam Á, nơi đây là nguyên nhân hàng đầu thứ 8 và thứ 5 tương ứng. Châu Phi đã chứng kiến ​​sự gia tăng tỷ lệ tử vong do bệnh lao sau năm 2000, mặc dù điều này đã bắt đầu giảm trong vài năm qua. & NBSP; & NBSP;

Các ước tính mới cũng nhấn mạnh phí cho các bệnh truyền nhiễm vẫn còn ở các quốc gia có thu nhập thấp: 6 trong số 10 nguyên nhân tử vong hàng đầu ở các nước thu nhập thấp vẫn có thể truyền nhiễm, bao gồm sốt rét (thứ 6), bệnh lao (thứ 8) và HIV/AIDS (9). Trong khi đó, trong những năm gần đây, người báo cáo nêu bật tổng thể liên quan đến việc chậm lại hoặc cao nguyên tiến triển chống lại các bệnh truyền nhiễm như HIV, bệnh lao và sốt rét.

Mọi người đang sống lâu hơn - nhưng với nhiều khuyết tật hơn

Các ước tính xác nhận thêm xu hướng phát triển cho tuổi thọ: năm 2019, mọi người đã sống lâu hơn 6 năm so với năm 2000, với mức trung bình toàn cầu hơn 73 năm vào năm 2019 so với gần 67 năm 2000. Nhưng trung bình, chỉ có 5 trong số Những năm nữa được sống trong sức khỏe tốt.

Thật vậy, khuyết tật đang gia tăng. Ở một mức độ lớn, các bệnh và tình trạng sức khỏe gây ra nhiều trường hợp tử vong là những người chịu trách nhiệm cho số lượng lớn nhất của cuộc sống lành mạnh bị mất. Bệnh tim, bệnh tiểu đường, đột quỵ, ung thư phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính đã chịu trách nhiệm chung cho gần 100 triệu tuổi khỏe mạnh trong năm 2019 so với năm 2000.

Chấn thương là một nguyên nhân chính khác gây khuyết tật và tử vong: đã có sự gia tăng đáng kể trong chấn thương giao thông đường bộ ở khu vực châu Phi kể từ năm 2000, với mức tăng gần 50% trong cả hai năm tử vong và cuộc sống lành mạnh đã mất. Tương tự nhưng mức tăng nhỏ hơn một chút (ở mức khoảng 40%) cũng được quan sát cho khu vực Đông Địa Trung Hải. Trên toàn cầu, tử vong do chấn thương giao thông đường bộ là 75% nam.

Ở châu Mỹ, việc sử dụng ma túy đã nổi lên như một đóng góp đáng kể cho cả khuyết tật và tử vong. Có sự gia tăng gần gấp ba lần tử vong do rối loạn sử dụng ma túy ở châu Mỹ từ năm 2000 đến 2019. Khu vực này cũng là khu vực duy nhất mà rối loạn sử dụng ma túy là người đóng góp hàng đầu cho cuộc sống lành mạnh năm tháng bị mất do tử vong sớm và khuyết tật, Trong khi ở tất cả các khu vực khác, việc sử dụng thuốc không lọt vào top 25.

Nguồn dữ liệu và phương pháp

Ước tính sức khỏe toàn cầu của WHO thể hiện dữ liệu chuỗi thời gian toàn diện, tương đương và minh bạch cho sức khỏe dân số, bao gồm tuổi thọ, tuổi thọ lành mạnh, tỷ lệ tử vong và bệnh tật, và gánh nặng bệnh tật ở cấp độ toàn cầu, khu vực và quốc gia được phân chia theo độ tuổi, giới tính và nguyên nhân, từ 2000 trở đi.

Các ước tính này được sản xuất bằng cách sử dụng dữ liệu từ các nguồn có sẵn tốt nhất từ ​​các quốc gia và cộng đồng quốc tế. Họ dựa trên các phương pháp khoa học mạnh mẽ để xử lý, tổng hợp và phân tích dữ liệu. Những ước tính được cập nhật này cũng được hưởng lợi từ những đóng góp có giá trị của các quốc gia thành viên của WHO thông qua tư vấn và đối thoại quốc gia tích cực.

Sự sẵn có của các dịch vụ để ngăn ngừa, chẩn đoán và điều trị bệnh là chìa khóa để giảm tử vong và khuyết tật, ảnh hưởng đến nơi các điều kiện khác nhau được xếp hạng. Những ước tính mới này cho thấy rõ các khoản đầu tư bổ sung vào dịch vụ là cần thiết nhất.

Dữ liệu sức khỏe mạnh mẽ là rất quan trọng để giải quyết sự bất bình đẳng, ưu tiên các chính sách và phân bổ nguồn lực cho & NBSP; Ngăn chặn khuyết tật và cứu sống Ước tính sức khỏe toàn cầu của WHO là một công cụ mạnh mẽ để tối đa hóa tác động kinh tế và sức khỏe. Chúng tôi kêu gọi các chính phủ và các bên liên quan khẩn cấp đầu tư vào các hệ thống dữ liệu và thông tin y tế để hỗ trợ việc ra quyết định kịp thời và hiệu quả.

Tính đến ngày hôm nay, Covid-19 đã tuyên bố bi thảm hơn & NBSP; 1,5 triệu mạng sống. Những người sống với tình trạng sức khỏe có sẵn (như bệnh tim, tiểu đường và tình trạng hô hấp) có nguy cơ biến chứng và tử vong cao hơn do Covid-19.

Các cơ quan y tế trên toàn thế giới phụ thuộc vào dữ liệu kịp thời, đáng tin cậy và có thể hành động để đưa ra quyết định sáng suốt - điều này đặc biệt đúng trong đại dịch toàn cầu. Bản cập nhật tiếp theo cho các ước tính này sẽ bao gồm đánh giá về tác động trực tiếp và gián tiếp của đại dịch covid-19 đối với tỷ lệ tử vong và bệnh tật.

[1] & nbsp; xem & nbsp; www.who.int/countries&nbs