Tú Xương là gì?
Địa chỉ số 247 phố Hàng Nâu [nay là nhà xây mới thuộc đường Minh Khai], nơi Tú Xương sinh ra và lớn lên
|
| Trần Tế Xương [1870-09-05]5 tháng 9, 1870 Vị Hoàng, Nam Định, Nam Định |
| 29 tháng 1, 1907[1907-01-29] [36tuổi] Thành phố Nam Định |
| Tú Xương |
| Nhà văn, Nhà thơ |
| Đại Nam |
| Kinh |
| 1890 – 1907 |
| Trào phúng Hiện thực |
| Vịnh khoa thi Hương, Thương vợ… |
| Phạm Thị Mẫn |
| 8 |
Tú Xương tên thật là Trần Tế Xương [陳濟昌]5 tháng 9 năm 1870 – 29 tháng 1 năm 1907, tự Mặc Trai, hiệu Mộng Tích, Tử Thịnh] là một nhà thơ người Việt Nam.[1]
Hoàn cảnh lịch sử
- Trần Tế Xương sinh ra vào ngày 5/9/1870 [tức 10/8 ÂL] tại số nhà 247 phố Hàng Nâu thành phố Nam Định với tên húy là Trần Duy Uyên. Ông thuộc dòng dõi nho gia, vốn là họ Phạm, đổi thành họ Trần là bởi vào đời Nhà Trần lập công lớn được phong quốc tính [vua cho đổi theo họ nhà vua]. Ông nội Trần Tế Xương tên là Trần Duy Năng. Thân sinh của Trần Tế Xương là cụ Trần Duy Nhuận cũng là một nhà nho, thi nhiều khoa không đậu, sau làm Tự thừa ở dinh đốc học Nam Định, sinh được 9 người con, 6 trai, 3 gái, Tú Xương là con trưởng. Trong tất cả các tài liệu nói về Tú Xương đều không thấy có ảnh, nhưng dáng hình cụ Tú được người bạn học là hạc phong Lương Ngọc Tùng viết trong bài thơ “Nhớ rõ hình dung…”.
Cùng làng, cùng phố, học cùng trường
Nhớ rõ hình dung cụ Tú Xương,
Trán rộng, tai dày, da tựa tuyết,
Mồm tươi, mũi thẳng, mắt như gương.
Tiếng vàng sang sảng ngâm thơ phú,
Gót ngọc khoan khoan dạo phố phường.
Mấy chục năm trời đà vắng bóng,
Nghìn năm còn rạng dấu thư hương.
- Ông đi học sớm và cũng sớm nổi tiếng thông minh. Hồi mới lên 10 tuổi, nhà có khách đến chơi, thấy trước nhà có một dãy chậu hoa, khách bèn ra cho bé Uyên một câu đối: “Đình tiền ngũ sắc hoa” [trước sân có hoa năm sắc], Uyên liền chỉ vào lồng chim khướu treo ở hiên và đối: “Lung trung bách thanh điểu” [trong lồng có chim trăm tiếng]. Khách nghe đối tấm tắc khen nhưng lại thở dài “đời thằng bé lại luẩn quẩn như chim nhốt trong lồng”. Ông học chữ Hán cụ kép làng Thành Thị, tên là Trần Chấn Thái, ngồi bảo học ở Thành Nam.
- Cuộc đời ngắn ngủi có 37 năm của ông đã nằm gọn trong một giai đoạn bi thương nhất của đất nước. Trước lúc ông ra đời 3 năm thì 6 tỉnh nam kỳ mất trọn cho Pháp. Tú Xương lên 3 thì Bắc Kỳ trong đó có Nam Định bị tấn công lần thứ nhất. Tú Xương 12 tuổi, Bắc Kỳ, Nam Định bị tấn công lần thứ 2 và mất nốt. Hiệp ước Harmand 1883 rồi hiệp ước Patenôtre 1884 thừa nhận quyền thống trị của Pháp trên đất Việt Nam. các phong trào kháng chiến chống Pháp diễn ra sôi nổi nhưng lần lượt thất bại. Tú Xương sinh ra và lớn lên trong bối cảnh sục sôi và bi thương đó.
Tú Xương lấy vợ năm 16 tuổi, vợ ông là bà Phạm Thị Mẫn. - Ông đi thi từ lúc 17 tuổi, đó là khoa Bính Tuất [1886]. Các tài liệu khác chép nhầm là khoa Ất Dậu [1885].
Nhà thơ Trần Tế Xương - Tiểu sử và sự nghiệp sáng tác văn học
Trần Tế Xương là một nhà thơ trào phúng – trữ tình nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam. Cuộc đời của ông không mấy thuận lợi trong thi cử, trải qua 8 khoa thi đều hỏng thế nhưng ông vẫn lựa chọn kiên trì đến cùng. Sự nghiệp văn học của ông đã để lại cho đất nước nhiều tác phẩm có giá trị đến ngày nay. Hãy cùng Reader tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của tác giả Trần Tế Xương nhé!
- Tiếu sử cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Nguyễn Minh Châu
- Tiểu sử và cuộc đời sự nghiệp của nhà văn Nguyễn Tuân
- Tiểu sử và cuộc đời sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Thế Lữ
1. Tiểu sử
Tú Xương tên thật là Trần Tế Xương 5 tháng 9 năm 1870 - 29 tháng 1 năm 1907, tự Mặc Trai, hiệu Mộng Tích, Tử Thịnh] là một nhà thơ người Việt Nam.
Trần Tế Xương sinh ra vào ngày 5 tháng 9 năm 1870 [tức 10 tháng 8 Âm lịch] tại số nhà 247 phố Hàng Nâu thành phố Nam Định với tên húy là Trần Duy Uyên. Ông thuộc dòng dõi nho gia, vốn là họ Phạm, đổi thành họ Trần là bởi vào đời nhà Trần lập công lớn được phong quốc tính [vua cho đổi theo họ nhà vua]. Ông nội Trần Tế Xương tên là Trần Duy Năng. Thân sinh của Trần Tế Xương là cụ Trần Duy Nhuận cũng là một nhà nho, thi nhiều khoa không đậu, sau làm Tự thừa ở dinh đốc học Nam Định, sinh được 9 người con, 6 trai, 3 gái, Tú Xương là con trưởng.
Ông đi học sớm và cũng sớm nổi tiếng thông minh. Hồi mới lên 10 tuổi, nhà có khách đến chơi, thấy trước nhà có một dãy chậu hoa, khách bèn ra cho bé Uyên một câu đối: "Đình tiền ngũ sắc hoa" [trước sân có hoa năm sắc], Uyên liền chỉ vào lồng chim khướu treo ở hiên và đối: "Lung trung bách thanh điểu" [trong lồng có chim trăm tiếng]. Khách nghe đối tấm tắc khen nhưng lại thở dài "đời thằng bé lại lẩn quẩn như chim nhốt trong lồng". Ông học chữ Hán cụ kép làng Thành Thị, tên là Trần Chấn Thái, ngồi bảo học ở Thành Nam.
Cuộc đời ngắn ngủi có 37 năm của ông đã nằm gọn trong một giai đoạn bi thương nhất của đất nước. Trước lúc ông ra đời 3 năm thì 6 tỉnh Nam Kỳ mất trọn cho Pháp. Tú Xương lên 3 thì Bắc Kỳ trong đó có Nam Định bị tấn công lần thứ nhất. Tú Xương 12 tuổi, Bắc Kỳ, Nam Định bị tấn công lần thứ 2 và mất nốt. Hiệp ước Harmand 1883 rồi hiệp ước Patenôtre 1884 thừa nhận quyền thống trị của Pháp trên đất Việt Nam. các phong trào kháng chiến chống Pháp diễn ra sôi nổi nhưng lần lượt thất bại. Tú Xương sinh ra và lớn lên trong bối cảnh lịch sử đó.
Tú Xương lấy vợ năm 16 tuổi, vợ ông là bà Phạm Thị Mẫn.
Ông đi thi từ lúc 17 tuổi, đó là khoa Bính Tuất [1886]. Các tài liệu khác chép nhầm là khoa Ất Dậu [1885].
2. Phong cách sáng tác
Mặc dù sự nghiệp cầm bút không quá dài thế nhưng số lượng tác phẩm Trần Tế Xương để lại cho nền văn học dân tộc quả là khiến người ta phải nể phục. Với số lượng tác phẩm trên 150 bài thơ đủ các thể loại.
Hầu hết nội dung trong tác phẩm của ông đều nói về khoa cử, nho học và hình ảnh một nền nho học đang thoái hóa và cảnh nghèo khó của dân trong hoàn cảnh đất nước.
Ngoài ra, ông còn nổi tiếng là ngòi bút trào phúng, châm biết phê phán chế độ phong kiến mục nát, bọn thực dân Pháp tàn ác, quan lại, tay sai cho giặc. Ông luôn đứng về phía người dân nghèo.
Đặc biệt, trong sự nghiệp cầm bút của mình ông còn khai thác thêm đề tài viết về vợ của mình để bày tỏ tình yêu thương đối với người có sự hy sinh cao cả, chịu thương chịu khó lo cho gia đình và chồng còn. Nổi bật có bài thơ “Thương vợ” được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật. Không chỉ sáng tác thơ để bày tỏ tình yêu thương với người phụ nữ ở bên cạnh mình, Tế Xương còn muốn mượn hình ảnh đó để ca ngợi hình ảnh người phụ nữ Việt Nam luôn tần tảo sớm hôm, thương chồng, thương con.
3. Những tác phẩm tiêu biểu
Văn thơ Trần Tế Xương - nhà xuất bản Giáo dục Hà Nội
Tú Xương con người và nhà thơ của Trần Thanh Mại, Trần Tuấn Lộ - nhà xuất bản Văn hóa
Thơ văn Trần Tế Xương - nhà xuất bản Văn học [1970]
Tú Xương thi tập do nhà sách Phúc Chí - 95 Hàng Bồ, Hà Nội
Trông dòng sông Vị [Văn chương và thân thế Trần Tế Xương]
Vị Xuyên thi văn tập của Sở Cuồng [tức Lê Dư], Nam Kỳ thư quán [1931 - sau có tái bản]
4. Nhận định
Nguyễn Công Hoan suy tôn Tú Xương là bậc thần thơ thánh chữ.
Xuân Diệu xếp hạng Tú Xương thứ 5 sau Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương và Đoàn Thị Điểm.
Tản Đà khi còn sống "trong những thi sĩ tiền bối, phục nhất Tú Xương" [Xuân Diệu kể vậy]. Tản Đà tự nhận trong đời thơ của mình mới địch nổi Tú Xương một lần thôi bằng chữ "vèo" trong bài thơ Cảm thu, Tiễn thu của ông: Vèo trông lá rụng đầy sân. Nguyễn Công Hoan cũng kể vậy.
Nguyễn Tuân biểu dương Tú Xương là: một người thơ, một nhà thơ vốn nhiều công đức trong cuộc trường kỳ xây dựng tiếng nói văn học của dân tộc Việt Nam.
Cảm ơn bạn đọc đã luôn theo dõi và ủng hộ Reader trong thời gian qua, hy vọng sẽ nhận được sự ủng hộ của các bạn trong các chuyên mục khác, thân!
Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Tản Đà
Tản Đà là một trong những nhà thơ lớn ở những năm đầu thế kỷ XX. Ông có những đóng góp nhất...
Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Tế Hanh
Tế Hanh là một trong những nhà thơ nổi bật của Việt Nam trong thời tiền chiến. Với những tác phẩm...
Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng
Nguyễn Huy Tưởng là một trong những nhà văn nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Mặc dù đến với...
Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp của danh nhân Nguyễn Trãi
Nguyễn Trãi là một nhà tư tưởng vĩ đại, nhà quân sư lỗi lạc, nhà thơ, nhà văn kiệt xuất của dân...
Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Lưu Quang Vũ
Lưu Quang Vũ là một nhà văn, nhà biên kịch xuất sắc của nền văn học hiện đại. Mặc dù chỉ hoạt...
Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp của nhà thơ Hàn Mặc Tử
Mặc dù ra đi ở tuổi đời còn khá trẻ thế nhưng Hàn Mặc Tử vẫn khẳng định được một tâm hồn...
Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Huy Cận
Huy Cận là một trong những nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Với nhiều bài thơ để đời,...
Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Vũ Trọng Phụng
Nổi bật với lối viết châm biếm Vũ Trọng Phụng là một trong những nhà văn nổi tiếng của nền văn...
Phong cách nghệ thuật của nhà văn Nam Cao
Văn học là cá nhân, đồng thời cũng là cộng đồng. Nam Cao dung hòa được hai vòng tròn ấy, vừa thể...
Những chi tiết đắt giá trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao
Chí Phèo một tác phẩm xuất sắc nhất, truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Nam Cao được đánh giá là...
Đôi nét về chủ nghĩa văn học lãng mạn Việt Nam
Văn học lãng mạn, nhìn ở góc độ tích cực đã đem đến cho nền văn học Việt Nam sự cách tân mới...
Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp của nhà thơ Nguyễn Khuyến
Nguyễn Khuyến là một trong những nhà thơ lớn của nền văn học Việt Nam. Thơ của ông luôn nhẹ nhàng,...
Nhà thơ Trần Tế Xương - Tiểu sử và sự nghiệp sáng tác văn học
Trần Tế Xương là một nhà thơ trào phúng - trữ tình nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam. Cuộc đời...
Tiểu sử và cuộc đời sự nghiệp của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm
Nguyễn Khoa Điềm được sinh ra trong gia đình có truyền thống yêu nước và hiếu học thế nên những...
Review xem nhiều
Top 10 trang web đọc sách online miễn phí dành cho mọt sách
Top 10 cuốn sách hay giúp thay đổi cuộc đời bạn
Top 10 cuốn tiểu thuyết trinh thám nổi tiếng thế giới
Chùm ca dao tục ngữ hay nhất về tình yêu quê hương đất nước
Top 10 truyện ngôn tình hay nhất nên đọc 1 lần trong đời
Top 10 cuốn sách dành cho thiếu nhi hay nhất mọi thời đại
Review mới nhất
Tấm chiếu mới là gì? Tấm chiếu mới chưa từng trải là gì?
Review sách Tất cả đều là chuyện nhỏ
Review sách Ngày tâm ta an, sóng gió sẽ tan
Gen Z là gì? Thế hệ Z là gì? Đặc điểm của thế hệ Gen Z
Những trang web thú vị nhất thế giới mà bạn không nên bỏ lỡ
9 Lần Khởi Nghiệp: Kinh doanh thành công theo cách của người Việt
1. Tiểu sử nhà thơ Trần Tế Xương
Trần Tế Xương hay còn có tên gọi khác là Tú Xương, ông sinh ngày 10-08-1871, mất ngày 20-01-1907. Tên thật của ông là Trần Duy Uyên, tự là Mặc Trai, hiệu là Mộng Tích, Trần Tế Xương là cái tên được đặt khi ông đi thi Hương.
Trần Tế Xương có quê quán ở làng Vị Xuyên, huyện Mĩ Lộc, tỉnh Nam Định [nay thuộc phường Vị Hoàng, thành phố Nam Định].
Ông sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống nho học, từ nhỏ ông đã nổi tiếng rất thông minh, có tài đối thơ rất hay khiến ai ai cũng phải thán phục.
Tuy nhiên vì sinh ra trong hoàn cảnh nước mất, nhà tan nên tuổi thơ của ông là những chuỗi ngày đen tối, điều này đã ảnh hưởng ít nhiều đến tính cách cũng như tư tưởng của ông.
Học hành tài giỏi nhưng đường thi cử của ông rất lận đận. Đi thi từ năm 15 tuổi nhưng mãi tới lần thứ 4 tức vào năm 1894 ông mới đỗ Tú tài, tiếp sau đó ông lại trượt thêm 5 lần khoa thi cử nhân nên dấu ấn thi rớt luôn in đậm trong tiềm thức của ông.
Trần Tế Xương cưới vợ và sinh được 8 người con - 6 trai và 2 gái. Cuộc sống của gia đình ông rất khó khăn vì con đông, nhà nghèo, công việc lại không ổn định nên mọi chi tiêu trong gia đình đều do một tay vợ ông – bà Phạm Thị Mẫn hay còn gọi bà Tú chăm lo và quán xuyến.
Năm 1907, ông đột ngột qua đời trong một cơn cảm lạnh, để lại sự tiếc nuối cho nhiều người yêu quý con người cũng như tài năng của ông.
Tác giả Trần Tế Xương
Xem thêm:
- Soạn bài Thương vợ - Tú Xương siêu ngắn
- Soạn bài Thương vợ - Ngắn gọn nhất
1. Tiểu sử
- Trần Tế Xương [1870 - 1907] thường gọi là Tú Xương
- Quê quán: làng Vị Xuyên - huyện Mĩ Lộc - tỉnh Nam Định [ nay thuộc phường Vị Hoàng, thành phố Nam Định].
- Cuộc đời ngắn ngủi, nhiều gian truân:
+ Cuộc đời ông chỉ gắn liền với thi cử, tính ra có tất cả tám lần. Đó là các khoa: Bính Tuất [1886]; Mậu Tý [1888]; Tân Mão [1891]; Giáp Ngọ [1894]; Đinh Dậu [1897]; Canh Tý [1900]; Quý Mão [1903] và Bính Ngọ [1906].
+ Sau 3 lần hỏng thi mãi đến lần thứ tư khoa Giáp Ngọ [1894] ông mới đậu tú tài, nhưng cũng chỉ là tú tài thiên thủ [lấy thêm].
+ Sau đó không sao lên nổi cử nhân, mặc dù đã khá kiên trì theo đuổi. Khoa Quý Mão [1903] Trần Tế Xương đổi tên thành Trần Cao Xương tưởng rằng bớt đen đủi, nhưng rồi hỏng vẫn hoàn hỏng.
2. Sự nghiệp văn học
a. Tác phẩm chính
- Với khoảng trên 100 bài, chủ yếu là thơ Nôm, gồm nhiều thể thơ [thất ngôn bát cú, thất ngôn tứ tuyệt, lục bát] và một số bài văn tế, phú, câu đối,...
- Một số tác phẩm như: Vịnh khoa thi Hương, Giễu người thi đỗ, Ông cò, Phường nhơ, Thương vợ, Văn tế sống vợ,...
b. Phong cách nghệ thuật
- Thơ của Tế Xương có sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố hiện thực, trào phúng và trữ tình trong đó trữ tình là gốc.
- Bức tranh hiện thực trong thơ Tế Xương là một bức tranh xám xịt, dường như chỉ có rác rưởi, đau buồn, vì hiện thực thối nát của xã hội thực dân - nửa phong kiến.
- Với giọng văn châm biếm sâu cay, thơ văn của ông đã đả kích bọn thực dân phong kiến, bọn quan lại làm tay sai cho giặc, bọn bán rẻ lương tâm chạy theo tiền bạc, bọn rởm đời lố lăng trong buổi giao thời.
Sơ đồ tư duy - Trần Tế Xương
Loigiaihay.com
- Hình ảnh bà Tú qua bài thơ Thương vợ của Tú Xương
- Hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong xã hội cũ qua Tự Tình II và Thương vợ
- Phân tích bài thơ Thương Vợ của Trần Tế Xương_bài 1
- Thương vợ là bài thơ tâm sự mang nỗi niềm thế sự của Tú Xương. Hãy phân tích bài thơ.